Điểm Báo Pháp – 20/12/2014

Với đồng rúp lao xuống dốc, đất nước bị quốc tế trừng phạt kinh tế, người dân Nga sống như thế nào? Báo Le Figaro tìm iểu tình hình qua bài phóng sự dài mà tờ báo giới thiệu, lưu ý độc giả  trong một hàng tựa trang nhất: «Cuộc sống hàng ngày ở Matxcơva vào giờ đồng rúp suy sụp».

Ở trang trong dưới tựa đề «Cuộc sống dưới (tác động của) các biện pháp trừng phạt (của quốc tế) ở Matxcơva», bài báo nêu bật trước tiên sự kiện đồng rúp suy sụp đã thổi một ngọn gió hốt hoảng vào dân chúng, họ lao vào mua các mặt hàng tiêu dùng cần thiết dự phòng giá lên cao thêm. Người dân Nga bước vào năm mới 2015, với con mắt dán vào bảng giá, lạm phát dễ dàng vượt qua 10%.

Bài phóng sự mở đầu với cảnh cô Ania kèo nài để mua chiếc máy pha cà phê ở cửa hàng M Video. Chiếc máy ở trước mặt, ngay trên kệ, nhưng cô không thể mua, vì đã có người nhanh chân hơn đặt mua qua Internet.

Trường hợp của cô Ania không phải hiếm hoi : Trong thời buổi khủng hoảng này, phải nhanh chân, nếu không, giá tăng vọt, không thể mua gì được nữa.

Trong mắt tác giả bài phóng sự, cửa hàng M Video bán các loại máy móc gia dụng đang trở thành một loại thước đo của cuộc sống ở Matxcơva trong thời buổi khó khăn hiện nay.

Của hàng mở ra lúc kinh tế thịnh vượng những năm 2000, mở cửa liên tục 7/7 ngày, phục vụ cho tầng lớp trung lưu đang vươn lên mạnh mẽ. Giờ đây cũng chính tầng lớp này là những người đầu tiên bị cuốn vào cơn bão táp tài chính, và rất nhanh chóng thay đổi cách sinh hoạt.

Trong tình hình này bài báo nhìn thấy điểm khác với những người tiêu ở các nước Tây Âu, tức là người Nga không tiết kiệm mà lại lao vào múa hàng, mua một cách hầu như hốt hoảng để tìm bảo đảm cho ngày mai khó khăn hơn.

Bà Tatiana 61 tuổi, giải thích là bà có tiền nhưng chỉ là đồng rúp, không có ngoại tệ, giờ đây đã quá trễ để đổi sang đô la hầu cứu vãn tài sản của mình.

Giới giàu sụ cứu tài sản của họ bằng cách đổ xô mua nhà ở ngoài nước, nhất là ở Luân Đôn. Nhìn chung, giới giàu có, hay người dân bình thường đều có cảm nhận chung là ngày mai sẽ rất khó khăn. Nhiều người cũng tự trấn an : đây không phải là lần đầu tiên. Một người nhớ lại tình hình khủng hoảng năm 1998, hay 2008.

Natalia, nhắc lại lời của một người bà vào năm 1998, bà ấy rất bình tĩnh trước cơn gió lốc, giải thích là bà đã 4 lần mất đi tất cả tiết kiệm của minh và phải làm lại từ đầu, điều đó lại hun đúc ý chí của bà. Bà Natalia cho là bà sẽ không nản chí và sẽ noi theo gương người bà nói trên trong cơn lốc hiện nay.

Kinh nghiệm người có tuổi là thế nhưng giới trẻ thì sao? Đến giờ tác giả bài báo cho là họ vẫn giữ nụ cười và óc trào phúng, Một cô gái mặt áo khoác sang trọng truyền trên mạng ảnh tự chụp của mình vẻ tươi cười trước một đĩa lúa mạch đen và viết: «Tôi sẵn sàng đối phó với phá sản».

Nhưng thái độ lạc quan này kéo dài đến bao giờ. Số người mệt mỏi, chán nản trước tình hình khủng hoảng không nguôi, rất nhiều, nhất là những người trên 60.

Đô trưởng Matxcơva đã thông báo dịch vụ hỗ trợ tâm lý của thủ đô sẽ tập trung giờ đây trên các nạn nhân khủng hoảng kinh tế: 350 nhà tâm lý học được huy động trong việc hỗ trợ này. Thành phố cũng tổ chức semina miễn phí về cách thư giãn đầu óc, lấy lại sự tự tin, đồng thời mở ra những nơi để dân chúng được chăm sóc hầu thư giản thần kinh.

Theo bài báo, chính quyền Nga đang nỗ lực ngăn chặn mọi phản đối của người dân, cho dù ông Pputin vẵn giữ được điểm tín nhiệm cao.

Nhưng bước vào năm mới, với mắt dán vào giá cả, lạm phát vượt 10% và tiếp tục cao lên, tình hình có thể thay đổi. Bài báo trích giám đốc hãng thăm dò dư luận Levada Centre, nhận thấy: ‘Trước mắt dân chúng chưa thấy sự nghiêm trọng của tình hình. Người ta ghi nhận nỗi hoang mang, bất an, nhưng chưa có gì làm thay đổi quan niệm của họ về chính quyền. Nhưng vào tháng Hai hay tháng Ba năm tới, sự thay đổi thái độ có lẽ sẽ rõ nét hơn.’

Le Monde cũng nhìn về nước Nga trong bối cảnh khủng hoảng hiện nay, chú ý đến việc «Tổng thống Putin đang cố giảm nhẹ tính chất hệ trọng trong cuộc khủng hoảng tại Nga», tựa bài viết trang Quốc tế.

Đối với Tổng thống Nga trừng phạt kinh tế của phương Tây chỉ tác động trên 25 hay 30% kinh tế Nga.

Trước báo giới trong nước cũng như ngoài nước, ông Putin tỏ vẻ không nao núng chút nào trước việc đồng rúp lao dốc, giá dầu hỏa tụt giảm, ảnh hưởng đến thu nhập, và tình trạng hàng hóa khan hiếm dần dần do trừng phạt kinh tế. Ngược lại ông tỏ ra vững tin, khẳng định: «Tình hình khó khăn hiện nay không kéo dài quá hai năm », kinh tế sẽ vực dậy, giá dầu sẽ tăng lên.

Le Monde mỉa mai: con thuyền Nga đang chao đảo, nhưng thuyền trưởng cứ bám lấy hưóng đi, để mặc cho hành khách chịu đựng hành trình.

Phim hài giả tưởng “Cuộc phỏng vân chết người” về một âm mưu ám sát lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong Un của CIA và Sony Pictures bị tin tặc tấn công, hăm dọa phải rút lại cuốn phim, được báo Pháp theo dõi kỹ.

Le Monde chạy tưa mang tính chất thông tin: «Tin tặc tấn công Sony Pictures: Bình Nhưỡng bị nghi ngờ». và chú thích bên dưới: Theo Nhà Trắng, Bắc Triều Tiên dường như có vai trò ‘chủ chốt ‘ trong vụ tấn công».

Báo Les Echos chạy tựa có vẻ mỉa mai : “Sony: Tin tặc đang trở thành một vấn đề Quốc gia đại sự”, và trích lời Tổng thống Mỹ: «Chúng ta sẽ đáp trả». Ông Obama cũng đã lấy làm tiếc về quyết định của Sony Pictures không cho chiếu cuốn phim, ông nhìn thấy đấy là một sự sai lầm

Sai lầm như thế nào, đáp trả ra sao, thì chưa rõ, nhưng bài viết trên Le Monde nhắc lại một hệ quả là một hãng phim khác New Regency, vì vụ Sony đã bỏ dự án «Bình Nhưỡng», một phim diễn ra tại thủ đô Bắc Triều Tiên và phỏng theo truyện tranh vẽ của Guy Delisle, người Québec – Canada.

Bài báo cũng thắc mắc về phản ứng của Bình Nhưỡng luôn chối cãi là không có dính líu đến vụ tin tặc tấn công nhưng hoan nghênh hành động này và nhất là không thấy Bình Nhưỡng phản ứng gì về quyết định của Sony Pictures không chiếu cuốn phim.

Le Monde cũng ghi nhận tầm vóc của sự kiện khi nêu lên thái độ thận trọng của Nhật, chờ đợi kết quả rõ ràng của cuộc điều tra đang tiến hành. Tờ báo trích lời người phát ngôn chính phủ Nhật Yoshihide Suga không bình luận về cuộc điều tra mà chỉ «hy vọng hồ sơ Sony không ảnh hưởng trực tiếp đến các cuộc đàm phán về người Nhật bị bắt cóc».

Le Monde cũng trích những người am tường về hành vi của Bắc Triều Tiên như chuyên gia Andrei Lankov, tin chắc là Bình Nhưỡng đứng sau giật dây, và lấy làm tiếc về quyết định của Sony Pictures. Theo chuyên gia này thì hành vi thông thường không nhượng bộ các kẻ bắt chẹt là một điều tốt. Giờ đây gián điệp Bình Nhưỡng sẽ bắt chẹt tất cả những người dám nói lên những điều mà Bắc Triều Tiên không thích.

Riêng diễn viên Mỹ Steve Carell có một vai trong phim «Bình Nhưỡng», đã nói đến ‘một ngày buồn bã cho lãnh vực sáng tác.

Về thời sự quốc tế, Le Monde trở lại một hồ sơ khác làm chấn động thế giới trong mấy ngày qua : sự xích lại gần nhau giữa Mỹ và Cuba. Bài báo hôm nay chú ý đến cảm nhận của người Cuba sống lưu vong tại Mỹ. trong một hàng tựa trang nhất, Le Monde nhìn thấy ‘Tại Miami những người Cuba già cảm thấy bị phản bội’.

Bài báo ghi nhận trước tiên thông báo nối lại quan hệ ngoại giao giữa Washington và La Habana đã chia rẽ cộng đồng người Cuba, Ở Little Habana, số người xem Obama là kẻ ‘yếu đuối’ không ít.

Những người đến đây từ lâu, bất kể gian nguy, khó chấp nhận sự xích lại gần nhau này. Giờ đây họ không còn hy vọng lật đổ chế độ mà họ oán ghét. Đối với nhiều người đây là điều bất lành: Một người đã bình luận bất mãn: “Obama đã nhượng bộ tất cả, nhưng ngược lại không được gì cả. Tự do ư? Hơn 50 tù chính trị được thả nhưng họ nói được gì? Mở miệng chỉ trích là trở lại nhà tù ngay. Muốn có thay đổi ở Cuba phải sửa đối Hiến pháp, vì những gì mà ông Obama đòi hỏi nơi La Habana đều là bất hợp pháp. Sửa đổi Hiến pháp thì Raul Castro dứt khoát sẽ không chịu“.

Những nguời không bằng lòng cảm nhận việc xích lại gần nhau này như là một sự phản bội. Một thanh niên giải thích người bà của anh đã nói ngay bà đã không bao giờ tin ông Obama, ‘một người Cộng sản’.

Người phản đối việc nối lại bang giao luôn chỉ trích, xuống đường mấy ngày qua. Còn người tán đồng thì Le Monde nhìn thấy họ im lặng hơn.

Trich lời một giáo sư Xã hội học đại học Florida, Guillermo Granier, cho là người ủng hộ sự xích lại gần nhau này im tiếng không xuống đường biểu tình ở Miami, nhưng họ có lẽ là phe đa số.