“CON RƠI” Lisa Brennan Jobs – Steve Jobs
Cô Lisa và tác phẩm cô viết SMALL FRY
‘Con Rơi’ là quyển hồi ký do cô Lisa Brennan-Jobs viết về thân phận của cô; đứa con rơi trong chuyện là chính cô, và ông bố bỏ rơi cô là Steve Jobs -người tạo lập ra cơ nghiệp Apple trị giá hàng trăm tỉ bạc, và hiện cơ sở đó vẫn còn là một doanh nghiệp đang bành trướng rất mạnh.Jobs nổi tiếng với lời tuyên bố của ông cho rằng những jobs ông đem sang Tầu sẽ ở lại bên Tầu, không trở về Mỹ được nữa, vì công nhân Tầu rẻ hơn công nhân Mỹ mà năng suất làm việc cũng tương đương bằng nhau.
Mẹ cô là bà Chrisann Brennan, một nữ nghệ sĩ; Jobs và Brennan gặp nhau tại Thung Lũng Hoa Vàng -Silicon Valley trong thập niên 1980 -thời điểm mà Hoa Vàng chưa là Núi Vàng- chưa là thủ đô của kỹ nghệ điện tử như hiện nay.Họ yêu nhau trong lãng mạn như những cặp trẻ trung, bốc nổi, của thời đại hippies đó, sống bừa bãi, coi nhẹ quan hệ gia đình. Tuy nhiên trên căn bản họ vẫn là những thanh niên, thiếu nữ có căn bản học thức, và kiến thức kỹ thuật.
Brennan có thai, Jobs khai sinh cho con, nhưng lại ruồng rẫy, bỏ rơi cả hai mẹ con, đến mức Brennan phải kiện ra tòa đòi trợ cấp. Jobs chính thức lập gia đình với một người đàn bà khác, nhưng lại đem Lisa về nuôi, mặc dù không thương con.
Quyển Hồi Ký được Lisa đặt cho cái tên SMALL FRY (đồ bỏ) sẽ được phát hành ngày mùng 4 tháng Chín 2018, và đang được nhiều tờ báo uy tín viết bài giới thiệu; mọi người đồng ý là SMALL FRY sẽ thành công -ít nhất cũng trên bình diện thương mại- dù tác giả rất mới, chưa có một uy tín nào trên địa hạt văn bút cả. Nhiều người sẽ tìm đọc SMALL FRY vì nhân vật trong chuyện -một trong những khuôn mặt lớn của thời đại. Độc giả muốn biết góc nhìn của đứa con gái ông bỏ rơi, sống với mẹ bằng trợ cấp xã hội thấy ông như thế nào.
TRƯỚC NHẤT, Lisa mô tả bố cô độc ác một cách không cần thiết khi ông bảo cô là cái computer mà ông đặt tên là Apple Lisa đó không liên quan gì đến chữ Lisa tên cô. Trách bố độc ác với cô, chưa đủ làm cô nguôi giận, cô còn viết là ông Jobs cố ý giáo dục con về triết lý ‘đừng dựa hơi bố’; hãy tự tạo ra giá trị của chính mình
Tên cái computer Apple Lisa đó không liên quan gì đến chữ Lisa tên conCô còn mô tả việc bố cô nhất quyết không cho gắn máy sưởi vào phòng ngủ của cô là để dạy cô về ‘thực chất của hệ thống giá trị’ -hãy tự tạo ra những gì cô muốn có.
Ca ngợi một cử chỉ độc ác chỉ làm người ác trở thành ác hơn, vì bố cô độc ác cả với đứa con gái chỉ biết chiêm ngưỡng, ca tụng ông bố.Tác giả Brennan-Jobs chật vật sống trong thiếu thốn với bà mẹ nghệ sĩ Chrisann Brennan trong nhiều năm và chỉ được bố đem về nuôi khi cô đã đến tuổi thiếu nữ.Cái nhìn phiền trách của đứa con bị bỏ rơi được cô căng dài, trải rộng trên mỗi trang sách, và giờ này, vài ngày trước ngày sách phát hành, tác giả phân trần là cô không viết một bản tự thán dầy 400 trang, mà chỉ muốn trình bày cuộc sống gia đình của riêng cô, trong khủng cảnh lớn hơn, với bà mẹ ghẻ và ba đứa em khác mẹ.Suốt đời, sống trong cảm tưởng bị ghẻ lạnh, cô mong độc giả đừng ghẻ lạnh với cô chỉ vì cô tiết lộ một góc -cái góc có thể không đẹp lắm- trong cuộc sống của ông Jobs. Cô ý thức được là, dưới mắt độc giả, số phận của cô không quan hệ bằng di ảnh của ông bố vĩ nhân, mà cô bôi bẩn..Cô xin độc giả nghĩ đến tác giả khi đọc tác phẩm cô viết, mặc dù họ thương yêu nhân vật được cô mô tả từ trang đầu đến trang chót của quyển sách.
Cô Lisa và tác phẩm cô viết SMALL FRYLisa nhìn nhận những ký ức cô viết chứa đựng nhiều chuyện xấu, nhưng cô minh xác là cô không tạo ra những chuyện không đẹp đó, cô chỉ kể lại; kể lại là mặc dù suốt đời không được bố yêu thương, nhưng cô vẫn yêu thương bố.Jobs ghét con đến mức trong những ngày cuối cùng, nằm trên giường bệnh, ông vẫn bảo cô là cô thơm như cái cầu tiêu (she smelled “like a toilet,”); không những không giận bố, mà Lisa còn tự nhủ là bố chỉ đang dạy cô bài học về thẳng tính (he was merely showing her “honesty.)
Nhận xét về SMALL FRY, nữ giáo sư Esther Wojcicki -người dạy Lisa về báo chí trong những năm cô học đại học- viết, “Những câu đối thoại giữa bố con Lisa được viết rất khéo, câu chuyện gia đình cũng khả tín; tôi chấm SMALL FRY là một tác phẩm thành công.”
Nhưng bà Mona Simpson, người cô ruột của Lisa -em gái ông Jobs lại thất vọng về Lisa; bà tuyên bố với tờ The New York Times, “Lisa là người trong gia đình chúng tôi, nhưng quyển sách cô viết làm chúng tôi rất buồn. Những điều cô ta mô tả không giống hình ảnh êm ấm mà tôi chứng kiến ngày nó còn nhỏ.”
Trong bài giới thiệu tác phẩm SMALL FRY, cô Nellie Bowles viết trên tờ The New York Times “Đặc điểm của câu chuyện gia đình mà tác giả Brennan-Jobs kể lại là cô nêu ra toàn những chuyện tệ hại rồi bảo độc giả là cô không nói xấu bố cô.”
SMALL FRY -CON RƠI- sẽ thành công trên bình diện tài chánh, sách sẽ bán chạy, như đã trình bày trong đoạn trên. Số độc giả mua sách vì muốn tìm hiểu một góc cạnh khác trong con người Steve Jobs sẽ nhiều lần đông hơn số người muốn đọc Brennan-Jobs, một tác giả chưa có tên tuổi gì cả.
Xin kết thúc câu chuyện CON RƠI bằng câu vè bình dân,
Mấy đời bánh đúc có xương,Mấy đời CON RỚT lại thương bố già.
Tuy nhiên, dù tác phẩm SMALL FRY có hay đến đâu đi nữa, thì cô CON RƠI Lisa cũng không bêu xấu được bố cô, thần tượng Steve Jobs của tôn giáo mới: đạo computer.Nguyễn Đạt Thịnh