Chiến thắng của Yoon mang lại sự thở phào nhẹ nhõm ở Mỹ, Nhật Bản.
Yoon cam kết theo đuổi các chính sách mà Washington và Tokyo đang tìm kiếm, chẳng hạn như đường lối cứng rắn đối với Triều Tiên
Bởi DANIEL SNEIDER – NGÀY 11 THÁNG 3 NĂM 2022
Tân Tổng thống đắc cử Yoon Suk-yeol. Ảnh: Tasnim News Agency
Các quan chức Mỹ và Nhật Bản sẽ thở phào nhẹ nhõm sau những cánh cửa đóng kín trước chiến thắng của phe bảo thủ Yoon Suk-yeol trong cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc.
Trên đường vận động tranh cử, trong các bài báo và cuộc phỏng vấn với các trợ lý cấp cao, Yoon cam kết sẽ theo đuổi tất cả các chính sách mà Washington và Tokyo đang tìm kiếm trong chính quyền tiếp theo của Hàn Quốc:
* đường lối cứng rắn đối với Triều Tiên;
* sự sẵn sàng đảm nhận các vai trò khu vực và toàn cầu phối hợp với Mỹ và các đồng minh, ngay cả khi có quan hệ với Trung Quốc; và
* mong muốn kéo quan hệ Hàn – Nhật thoát khỏi hố sâu mà họ đã lún sâu.
Tuy nhiên, có thể hoan nghênh những lời này, tân tổng thống Hàn Quốc sẽ khó thực hiện điều này trên thực tế.
Yoon sẽ thừa hưởng một môi trường chính trị trong nước vô cùng thách thức. Ngay cả theo các tiêu chuẩn bình thường của nền chính trị thô bạo và đầy biến động của Hàn Quốc, chiến dịch bầu cử này đặc biệt tồi tệ và cả những ứng cử viên tiến bộ và bảo thủ đều không thể vượt qua nhận thức tiêu cực.
Kết quả bầu cử cực kỳ sít sao, với hai ứng cử viên cách nhau chưa đến một phần trăm phiếu bầu, đã chứng tỏ người dân Triều Tiên đã trở nên chia rẽ sâu sắc như thế nào, không chỉ bởi các yếu tố truyền thống như bản sắc khu vực, hệ tư tưởng và giai cấp mà còn theo giới tính và thế hệ.
Quốc hội sẽ tiếp tục được kiểm soát trong vòng hai năm tới, đối đầu với một tổng thống Hàn Quốc, người có quyền lực hiến pháp rất lớn. Và Yoon, một cựu công tố viên và người ngoài cuộc, cũng sẽ phải đối mặt với những thách thức, như đã rõ ràng trong chiến dịch tranh cử, từ bên trong đảng bảo thủ.
Scott Snyder của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại dự đoán: “Yoon sẽ quản lý cộng đồng quốc tế tốt hơn là chính trị trong nước. “Anh ấy có thể trở thành chính xác những gì chúng tôi muốn nghe, nhưng yếu ớt.”
Thật không may cho tân tổng thống Hàn Quốc, tình hình quốc tế đặc biệt có vấn đề. Môi trường địa chiến lược và kinh tế toàn cầu hiện đã thay đổi cơ bản bởi cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Cho dù kết quả trên chiến trường như thế nào, chúng ta hiện đang chìm vào một thế giới quân sự hóa cao độ và bị chia rẽ sâu sắc, một thế giới mà Hàn Quốc sẽ ngày càng khó tránh khỏi những lựa chọn khó khăn.
Chính sách đối ngoại của Hàn Quốc, dưới thời cả các nhà lãnh đạo bảo thủ và tiến bộ, luôn cố gắng đi một đường mong manh với các cường quốc xung quanh. Trong khi dựa vào liên minh an ninh với Hoa Kỳ, người Hàn Quốc đã xây dựng mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc và cũng đã tiếp cận với Nga. Phần lớn, điều đó được thúc đẩy bởi mục tiêu sử dụng Trung Quốc và Nga để gây áp lực lên Triều Tiên.
Moon Jae-in năm 2018 với Kim Jong Un. Ảnh: Nhà Xanh
Trong một bài luận trên tờ Foreign Affairs, tạp chí chính sách hàng đầu của Mỹ, được xuất bản vào đầu tháng Hai, Yoon đã bác bỏ trọng tâm của chính phủ Moon Jae-in về việc can dự với Triều Tiên với cái giá phải trả là một vai trò toàn cầu rộng lớn hơn.
Ông ủng hộ sự liên kết chiến lược với Mỹ, không chỉ đối phó với Bình Nhưỡng, thậm chí còn ủng hộ một số tham gia Đối thoại An ninh Tứ giác (Quad).
Trong khi ủng hộ sự hợp tác đang diễn ra với Trung Quốc, Yoon đáng chú ý chỉ trích việc chính quyền Moon muốn nhượng bộ trước áp lực của Trung Quốc. Quan điểm của ông phản ánh cảm giác chống Trung Quốc ngày càng tăng ở Hàn Quốc, điều này đã xuất hiện trong kết quả thăm dò ý kiến. Sự thay đổi trong quan điểm của công chúng, mặc dù có lẽ không lâu dài, nhưng có thể đã tác động nhẹ đến kết quả bầu cử, Gi-Wook Shin của Stanford lập luận.
“Khu vực bầu cử bị chia rẽ một phần là kết quả của vị trí của Hàn Quốc, phải tính đến Trung Quốc, Nhật Bản, Nga và Mỹ”, cựu quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Hàn Quốc David Straub nhận xét. “Sự chia rẽ sâu sắc và giận dữ khiến Hàn Quốc đang và sẽ tiếp tục gây khó khăn trong việc xây dựng một chính sách bền vững và khả thi đối với các cường quốc”.
Cuộc khủng hoảng Ukraine đã làm sắc nét những lựa chọn chính sách đó. Trong khi Nhật Bản di chuyển nhanh chóng một cách đáng ngạc nhiên khi tham gia vào chế độ trừng phạt của Hoa Kỳ và EU chống lại Nga, thì chính quyền Moon lúc đầu lại lưỡng lự. Trước công chúng, chính quyền Biden ca ngợi Hàn Quốc vì quyết định gia nhập lực lượng – Tổng thống đã ghi nhận công lao đối với Hàn Quốc, cùng với Nhật Bản và các nước khác, trong bài phát biểu tại Quốc gia Liên minh. Nhưng các quan chức cấp cao của tư nhân thừa nhận rằng Hàn Quốc đã bị xấu hổ khi tham gia.
Mối quan hệ với Trung Quốc đặt ra một câu hỏi hóc búa đặc biệt cho chính sách truyền thống của Hàn Quốc là “Hoa Kỳ vì an ninh, Trung Quốc vì kinh tế”. Yoon đã cam kết một “liên minh chiến lược toàn diện với Washington”, một liên minh bao gồm sự phối hợp về các vấn đề đa phương ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và về các vấn đề như khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và thương mại.
Tuy nhiên, Snyder cảnh báo, “Yoon đã không vật lộn trước công chúng về khả năng mối quan hệ của Hàn Quốc với Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng bởi sự liên kết tăng cường với Mỹ.”
Quyết định của Trung Quốc trong việc hỗ trợ Nga gây hấn đã dẫn đến các mối đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với các công ty Trung Quốc cung cấp cho Nga chất bán dẫn và các công nghệ quan trọng khác. Hàn Quốc – và Nhật Bản – sẽ bị thúc ép tham gia vào các động thái đó.
Câu hỏi về Triều Tiên
Ukraine cũng có thể làm suy yếu đáng kể mục tiêu đã nêu là chuyển trọng tâm ra khỏi Triều Tiên. Cho đến nay, chính quyền Biden vẫn bằng lòng giữ nguyên hiện trạng với Bình Nhưỡng.
Nó đã hết sức phù hợp với mong muốn của chính quyền Moon là tái khởi động quan hệ ngoại giao với Triều Tiên, chủ yếu tin rằng Kim Jong Un không thực sự quan tâm đến các cuộc đàm phán. Chính quyền mới ở Seoul dường như sẽ sẵn sàng hơn trong việc hợp tác với Washington, vì Yoon đã nói rõ rằng ông không quan tâm đến việc giảm bớt áp lực đối với Triều Tiên.
Nhưng Ukraine có thể định hình sự sẵn sàng của chính Triều Tiên trong việc thoát khỏi hiện trạng, vượt xa tốc độ thử nghiệm tên lửa mới nhất. Báo cáo đánh giá mối đe dọa hàng năm vừa được công bố của cộng đồng tình báo Mỹ cho biết, vào tháng 1, “Triều Tiên đã bắt đầu tạo tiền đề cho sự gia tăng căng thẳng có thể bao gồm ICBM hoặc có thể là một vụ thử hạt nhân trong năm nay”. Các bức ảnh vệ tinh cho thấy bằng chứng về những bước đầu tiên để sửa chữa bãi thử hạt nhân.
Bruce Klingner, một cựu nhà phân tích tình báo Mỹ về Triều Tiên, nhận thấy những gợi ý về sự chuẩn bị cho một điều gì đó trùng với lễ kỷ niệm 110 năm ngày sinh của người sáng lập Triều Tiên Kim Nhật Thành vào ngày 15 tháng 4. Một số loại thử nghiệm leo thang lớn sắp diễn ra, ông tin rằng, “Nó chỉ là một câu hỏi về thời gian.”
Mặc dù các kế hoạch thử nghiệm có lý do nội bộ và thời gian biểu riêng, nhưng Triều Tiên phải theo dõi cẩn thận cuộc chiến của Nga và việc Nga sử dụng các mối đe dọa hạt nhân để ngăn chặn sự can thiệp của Mỹ.
“Tác động lâu dài và hậu quả hơn của việc Nga xâm lược Ukraine nằm ở việc liệu nỗ lực xóa bỏ biên giới quốc tế của Nga có thể coi là tiền lệ đối với Triều Tiên, vốn nuôi dưỡng khát vọng xét lại của chính họ liên quan đến việc xóa bỏ đường đình chiến phân chia bán đảo Triều Tiên hay không. , ”Scott Snyder đã viết tuần này trong một bài đăng trên blog của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại.
Câu hỏi Nhật-Hàn
Những vấn đề hóc búa nhất đối với chính sách đối ngoại của chính quyền Yoon có thể liên quan đến Nhật Bản. Trong chiến dịch tranh cử, Yoon và các phụ tá của ông đã nhiều lần chỉ trích chính quyền Moon vì đã xử lý sai các mối quan hệ với Nhật Bản.
Ông kêu gọi “suy nghĩ lại” về quan hệ với Tokyo, quay lại tinh thần của tuyên bố chung được ban hành năm 1998 giữa nhà lãnh đạo Hàn Quốc Kim Dae Jung và Thủ tướng Nhật Bản Keizo Obuchi.
Chính quyền Biden đã thúc đẩy cả Seoul và Tokyo để cải thiện quan hệ và thắt chặt sự phối hợp an ninh ba bên. Các quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao bày tỏ một số hy vọng rằng sự ra đời của chính phủ mới ở Seoul có thể mang đến một cơ hội để vượt qua bế tắc hiện tại trong quan hệ.
Người biểu tình Hàn Quốc cầm một tấm biển trong cuộc biểu tình chống Nhật hàng tuần ủng hộ những phụ nữ thoải mái từng làm nô lệ tình dục cho lính Nhật trong Thế chiến thứ hai, gần đại sứ quán Nhật Bản ở Seoul ngày 24 tháng 7 năm 2019. Ảnh: AFP / Jung Yeon-je
Họ chỉ ra những tiến bộ nhỏ thể hiện qua cuộc họp gần đây của các bộ trưởng ngoại giao Nhật Bản và Hàn Quốc ở Hawaii, dưới sự giám sát của Mỹ.
Tuy nhiên, về mặt riêng tư, các quan chức Mỹ bày tỏ sự thất vọng không chỉ với sự kiên quyết của Hàn Quốc trong việc giải quyết các vấn đề lịch sử mà còn với các hành động tiếp tục của Nhật Bản chỉ làm xấu đi mối quan hệ.
Họ nói rằng cuộc họp ở Hawaii đã bị phá hoại bởi quyết định của Nhật Bản về việc tìm kiếm quy chế của UNESCO cho các mỏ ở Đảo Sado mà không có bất kỳ sự thừa nhận nào về vai trò của lao động cưỡng bức Hàn Quốc trong các mỏ đó.
Ý tưởng rằng quan hệ ba bên có thể được cải thiện mà không phải đối mặt với các vấn đề của lịch sử thời chiến chỉ đơn giản là phớt lờ vai trò của dư luận Hàn Quốc và của chính trị trong nước Nhật Bản.
“Với Nhật Bản, có cơ hội tốt hơn để cải thiện quan hệ dưới thời Yoon,” Klingner, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Quỹ Di sản bảo thủ, nói, “nhưng bất kỳ người Hàn Quốc nào cũng sẽ đặt ra tiêu chuẩn cao cho Nhật Bản trong việc cải thiện quan hệ. Yoon có nhiều khả năng sẽ tập trung vào các mối đe dọa hiện tại nhưng sẽ luôn có những điều kiện mà Nhật Bản sẽ phải thực hiện ”.
Và điều này gây áp lực lên Thủ tướng Fumio Kishida, người dường như không muốn thoát ra khỏi những người bảo thủ theo đường lối cứng rắn hơn trong đảng cầm quyền. Trớ trêu thay, việc một chính phủ bảo thủ nắm quyền ở Seoul, sẵn sàng can dự, có thể gây ra nhiều vấn đề hơn cho Nhật Bản.
Snyder cho biết: “Người Nhật sẽ có được một đối tác Hàn Quốc nhưng có vẻ như họ muốn làm nhiều hơn nữa với Nhật Bản thì giao thông dường như sẵn sàng chịu phía Nhật Bản,” Snyder nói. Ông nói, các vấn đề về lao động cưỡng bức và phụ nữ thoải mái sẽ không biến mất.
Chính quyền Biden sẽ theo dõi chặt chẽ điều này, đặc biệt nếu Tổng thống tiếp tục với kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh Quad ở Nhật Bản vào cuối tháng Năm. Sẽ có một giai đoạn quan trọng giữa cuộc bầu cử và lễ nhậm chức của Tổng thống mới vào ngày 10 tháng 5 khi các quan chức Mỹ sẽ tìm hiểu những vấn đề này với Yoon.
Ông có thể sẽ cử một nhóm chuyển tiếp đến Washington do ngoại trưởng tiếp theo dẫn đầu và các quan chức cấp cao trong chính quyền Biden đã chuẩn bị một chương trình nghị sự cho các cuộc đàm phán đó.
Bất cứ lễ kỷ niệm nào đang diễn ra sau những cánh cửa đóng kín ở Washington và Tokyo đều không thể kéo dài lâu. Công việc khó khăn đang chờ đợi.
Daniel Sneider là giảng viên về chính sách quốc tế tại Đại học Stanford và là cựu phóng viên nước ngoài của Christian Science Monitor. Theo dõi anh ấy trên Twitter @DCSneider.