Chia rẽ Bắc-Nam trong lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam?

Một tờ báo có tiếng của Nhật nhận định rằng gốc gác miền nam cũng như yếu tố TC có thể là lý do khiến Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng “trượt” chức Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam vừa qua.

Mở đầu bài phân tích có tựa đề “Gốc gác miền nam, và có thể là TC, đã làm tan nát hy vọng của Dũng như thế nào”, tờ Nikkei Asian Review viết rằng “chiến tranh Việt Nam đã chấm dứt 41 năm qua, nhưng cuộc tranh giành quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản vừa qua cho thấy chia rẽ nam – bắc vẫn là một yếu tố chính trên chính trường” Việt Nam.

Tại Đại hội Đảng 12 cuối tháng trước, Nguyễn Phú Trọng được bầu tiếp tục vị trí tổng bí thư, sau khi Dũng rút lui khỏi cuộc đua.

Tờ báo thuộc sở hữu của một trong những tập đoàn truyền thông lớn nhất của Nhật Bản bình luận rằng “nếu Dũng là biểu tượng của miền nam có định hướng kinh tế, thì ông Trọng là đại diện cho cộng sản miền bắc”, và rằng “đại hội đảng vẫn nắm chắc quyền lực chính trị”.

Tờ báo dẫn lời một nguồn tin giấu tên nói rằng các chính trị gia miền nam đã tìm cách để Dũng được tham gia cuộc đua vào chức tổng bí thư.

Tuy nhiên, theo Nikkei, nhiều đảng viên miễn cưỡng, không muốn chấp nhận người đứng đầu đảng từ miền nam. Tờ báo viết rằng từ thời ông Hồ Chí Minh, tất cả 8 tổng bí thư đều xuất thân từ miền bắc hoặc miền Trung.

Tờ báo của Nhật Bản nhận xét rằng theo “luật bất thành văn, một quan chức từ miền nam không thể đứng đầu đảng, và đó là trở ngại không chỉ riêng đối với Dũng”.

Nikkei viết thêm: “Quan điểm chung cho rằng Bắc Việt đã giải phóng miền nam Việt Nam nên nhiều người Việt nghĩ rằng sự thịnh vượng hiện nay là nhờ các lực lượng miền bắc”.

Ngoài ra, theo tờ báo, nhiều người cũng chấp nhận rằng “con cái của những ai chiến đấu trong quân đội miền bắc phải nhận được nhiều đãi ngộ hơn về các cơ hội giáo dục cũng như việc làm”.

Nhà quan sát tình hình chính trị ở trong nước, Nguyễn Thanh Giang, nhận định với VOA Việt Ngữ rằng “các khóa gần đây, đặc biệt là khóa 11, sự phân biệt vùng miền không lộ liễu”. Ông nói thêm:

“Đặc biệt sang khóa 12 này, thành phần miền nam trong trung ương và trong Bộ Chính trị co nhỏ lại một cách rất là thảm hại. Đấy là do thủ đoạn của ông Nguyễn Phú Trọng. Trong nhận thức không chỉ của nhân dân mà còn trong đảng nữa, không có chuyện kỳ thị miền nam, và thậm chí bây giờ người ta cũng thừa nhận rằng dân miền nam năng động, có tinh thần công nghiệp và có sáng kiến tổ chức xã hội”.

Tờ báo Nhật Bản nhận định rằng gốc gác miền nam cũng như yếu tố TC có thể là lý do khiến Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng “trượt” chức Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam vừa qua.

Trong số 19 tân ủy viên Bộ Chính trị được bầu tại Đại hội 12, có 13 người gốc miền bắc; miền nam có 4 người và miền trung có 2 người.

Các trang mạng tiếng Việt “lề trái” thời gian qua lan truyền một câu phát biểu được cho là của Nguyễn Phú Trọng tại một cuộc họp bàn nhân sự, nói rằng “tổng bí thư phải là người có lý luận và phải là người miền bắc”.

Tuy nhiên, trên các trang báo do nhà nước quản lý không thấy trích dẫn câu nói này của Trọng. VOA Việt Ngữ không thể liên lạc được với nhà lãnh đạo đảng của Việt Nam để phỏng vấn về câu nói gây tranh cãi, bị coi là gây chia rẽ vùng miền này.

Nhà bất đồng chính kiến Nguyễn Thanh Giang nhận định thêm rằng, trong những năm sắp tới, tình hình kinh tế – xã hội ở Việt Nam “vẫn trì trệ, do người cầm đầu, do tổng bí thư giáo điều và cổ hủ”.

Chính vì điều đó, ông Giang cho rằng “Đảng Cộng sản Việt Nam bị Trung Quốc kiềm chế”, và “đất nước Việt Nam phải lệ thuộc vào Trung Quốc”.

Trong khi đó, tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, cho rằng “việc gán cho một nhóm nào đấy trong nội bộ của đảng là thân Trung Quốc hay thân Mỹ hơi phiến diện và không chính xác”. Học giả trẻ này nói thêm:

“Theo quan sát của tôi, nhìn tổng thể, khi nói về chủ quyền và quan hệ với Trung Quốc, tôi nghĩ có một sự đồng thuận ở một mức độ nào đấy. Nhiều người nói rằng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thân Trung Quốc và chống Mỹ chẳng hạn, nhưng qua quan sát gần đây thì có vẻ không phải như vậy. Bây giờ, trong nội bộ đảng, nhất là quan chức cấp cao, không ai muốn mang tiếng thân Trung Quốc cả. Trong bối cảnh biển Đông đang nóng lên, và chủ nghĩa dân tộc ở Việt Nam cũng dâng cao như vậy, không ai muốn bị coi là thân Trung Quốc vì nó ảnh hưởng tới sự nghiệp chính trị của họ.”

Bình luận về quan hệ Hà Nội – Bắc Kinh, tờ Nikkei viết rằng “ở phía sau hậu trường [chính trị Việt Nam] lẩn quất bóng dáng của TC, và dù nước này không gây tác động trực tiếp, nhưng rõ ràng có ảnh hưởng”.

Tờ báo của Nhật cũng nói tới chuyến công du của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng tới TC gặp Chủ tịch TC Tập Cận Bình hôm 23/12, trước đại hội đảng, rồi cho rằng “các chuyên gia ngờ rằng họ cũng nói tới việc tái bổ nhiệm Trọng làm tổng bí thư”.

Tờ báo viết thêm rằng “không có bằng chứng về việc Bắc Kinh can thiệp vào cuộc đua lãnh đạo ở Hà Nội, nhưng chính quyền này có ảnh hưởng lớn đối với chính trị Việt Nam”.

Theo Nikkei, Thủ tướng Dũng “rõ ràng không phải là ứng viên ưa thích của Bắc Kinh” vì từng có các tuyên bố cứng rắn về biển Đông, nhất là phát biểu rằng “không đánh đổi chủ quyền lấy hữu nghị viển vông”.

Tuy nhiên, trước khi diễn ra kỳ họp quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam cuối năm ngoái, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Đinh Thế Huynh từng khẳng định rằng “Trung Quốc không thể tác động vào Đại hội 12”.