Cách mạng Mùa xuân ở Myanmar phải mở ra hai mặt trận mới để lật đổ quân phiệt Junta.
Bởi Igor Blazevic Ngày 14 tháng 12 năm 2023
Khi các cuộc biểu tình bất bạo động trên toàn quốc bị quân đội và cảnh sát Myanmar tấn công dã man, các yêu cầu can thiệp quốc tế theo nguyên tắc Trách nhiệm Bảo vệ (R2P) đã bị phớt lờ
Những lời cầu cứu cũng bị bỏ ngoài tai sau khi chính quyền phát động một cuộc chiến tranh khủng bố toàn diện chống lại dân thường, gây ra tội ác tàn bạo trên khắp đất nước.
Người dân Myanmar đã bị phó mặc cho số phận của mình – mặc dù họ không đơn độc trong việc này. Thực tế của thế giới ngày nay là hầu như không có ai sẵn sàng giúp đỡ các quốc gia trở thành nạn nhân của khủng bố nhà nước và các chế độ độc tài tàn bạo.
Và khi các nền dân chủ và các tổ chức liên chính phủ quốc tế như Liên hợp quốc và ASEAN không thể hoặc không sẵn lòng cung cấp sự trợ giúp có ý nghĩa cho một cộng đồng dân cư bị tàn bạo, thì những kẻ độc tài khác lại bạo dạn giúp đỡ những kẻ độc tài đang phải đối mặt với các cuộc biểu tình và nổi dậy của chính người dân của họ.
Nga, Trung Quốc, Iran và các nước khác ngày càng sẵn sàng nhảy vào và cung cấp hỗ trợ cũng như vỏ bọc ngoại giao cho các nhà độc tài đang bị lung lay. Trong khi đó, các nền dân chủ và các tổ chức liên chính phủ lại bày tỏ sự quan ngại và tiếc nuối.
Các nền dân chủ phương Tây như Mỹ và EU ít nhất cũng cung cấp một số nguồn tài trợ cho viện trợ nhân đạo có giới hạn đồng thời hỗ trợ các tổ chức xã hội dân sự được ưu ái và các phương tiện truyền thông độc lập. Đối với những người dân đang bị tấn công và đang rất cần, điều này được hoan nghênh và hữu ích, nhưng vẫn chưa đủ.
Tuy nhiên, không có tổ chức quốc tế nào cung cấp sự hỗ trợ đáng kể và có ý nghĩa để người dân tự bảo vệ mình trước các chế độ sẵn sàng giết chóc và tra tấn.
“Câu chuyện về nạn nhân” và “câu chuyện về dân chủ và nhân quyền” không còn hiệu quả trong việc huy động sự ủng hộ của quốc tế chống lại các chế độ sát nhân. Bằng chứng về sự tàn bạo, thảm họa nhân đạo và vi phạm nhân quyền hàng loạt sẽ không khơi dậy hành động từ những người chơi toàn cầu và cũng sẽ không yêu cầu bảo vệ các giá trị dân chủ.
Tuy nhiên, nếu cán cân quyền lực bắt đầu thay đổi ở Myanmar và chính quyền có vẻ dễ bị tổn thương trước cuộc phản kháng ngày càng mở rộng, các nước trên thế giới sẽ bắt đầu xem xét lại chính sách của họ đối với nhà nước và những người cai trị quân đội.
Những thắng lợi gần đây của các lực lượng kháng chiến trên khắp đất nước, cùng với tính chất phối hợp và đồng bộ của các cuộc tấn công vào các đồn và căn cứ quân sự, đã bất ngờ làm tăng sự tập trung hoạch định chính sách và sự chú ý của giới truyền thông vào Myanmar.
Những thành công quân sự bất ngờ của Liên minh Anh em ở miền bắc Shan và các cuộc tấn công đồng thời của các đồng minh sắc tộc và PDF ở các vùng khác của đất nước đang thay đổi nhận thức về cuộc chiến khủng bố của chính quyền và sự phản kháng của người dân.
Cho đến nay, nhận thức chung là bất kể điều gì xảy ra ở Myanmar, quân đội quá mạnh để có thể bị đánh bại và sẽ, thông qua sự kết hợp giữa sự tàn bạo và thủ đoạn, sẽ củng cố lại quyền kiểm soát đối với hầu hết hoặc toàn bộ đất nước. Vì vậy, lựa chọn duy nhất là đối phó với chính quyền, ngay cả khi họ là những kẻ sát nhân và bị phần lớn dân chúng chửi rủa.
Tuy nhiên, nhận thức này đang thay đổi nhanh chóng. Người ta nhận ra rằng chính quyền đang trên đà đi xuống và có thể bị lật đổ.
Sự thay đổi nhận thức đó có thể dẫn tới những thay đổi về thái độ và chính sách trong cộng đồng quốc tế, trong đó có các nước láng giềng của Myanmar.
Tuy nhiên, sự thay đổi nhận thức không tự động dẫn đến thay đổi chính sách.
Nếu động lực hiện tại làm nghiêng cán cân thì chính quyền phải bị ngăn cản giành lại quyền kiểm soát câu chuyện.
Trong bảy tuần kể từ khi bắt đầu Chiến dịch 1027, câu chuyện kể là một trong những tổn thất ngoạn mục đối với chính quyền.
Chế độ bây giờ sẽ làm bất cứ điều gì có thể để mang lại sự bế tắc trên chiến trường, đồng thời gia tăng sự tàn phá và đau khổ cho con người ở bất cứ nơi nào nó có quyền làm như vậy. Cuối cùng, chính quyền sẽ đưa ra một câu chuyện về khả năng ngừng bắn và đàm phán hòa bình.
Chế độ không còn có thể dựa vào việc giành được những chiến thắng quân sự quan trọng nữa; Số lượng quân và tinh thần đơn giản là quá thấp. Tuy nhiên, nó vẫn có sức mạnh không quân và pháo binh có khả năng gây ra sự tàn phá trên diện rộng, đau khổ và các trường hợp khẩn cấp về nhân đạo. Lợi ích của chính quyền là thay thế những câu chuyện về sự thành công và phối hợp của cuộc kháng chiến bằng câu chuyện về đau khổ và sự hủy diệt. Vì vậy nó sẽ cố gắng ném bom, phá hủy, đốt cháy và phong tỏa bất cứ nơi nào có thể.
Chế độ cũng sẽ cố gắng thuyết phục các nước láng giềng và bất kỳ người sẵn sàng lắng nghe nào thay thế câu chuyện về những tổn thất của mình bằng câu chuyện về các cuộc đàm phán tiềm năng, giải pháp hòa bình, bầu cử, bất cứ điều gì.
Lực lượng kháng chiến đồng minh có thể làm gì để giữ đà và áp lực?
Thật không thực tế và nguy hiểm khi cho rằng lực lượng kháng chiến có thể duy trì được cường độ tấn công hiện tại của họ. Trong cuộc chiến tranh vẫn còn rất mất cân đối này, lợi thế của quân kháng chiến nằm ở sự kết hợp giữa kiên nhẫn chiến lược, bất ngờ về mặt chiến thuật và sự dàn trải quân đội trên nhiều mặt trận. Các nhóm kháng chiến phải tiếp tục làm kẻ thù chảy máu bằng các cuộc tấn công thường xuyên vào các điểm yếu của kẻ thù, cắt từng đường tiếp tế quân sự đồng thời tránh các cuộc tấn công trực diện vào các thành trì của kẻ thù. Ngay cả những chiến thắng nhỏ cũng nên được nhân lên bằng cách tạo cơ hội cho từng binh sĩ và toàn bộ đơn vị đào ngũ.
Những thành công mang tính đột phá của các lực lượng kháng chiến, trong một thời gian, sẽ kéo theo những khoảng thời gian tạm lắng không thể tránh khỏi trong cuộc tấn công. Nhưng chiến trường không phải là mặt trận duy nhất mà chính quyền có thể và nên gây áp lực. Những thành công quân sự ngoạn mục của các lực lượng kháng chiến đồng minh vào tháng 10 và tháng 11 giờ đây phải được nối tiếp bằng tiến bộ trong việc tạo dựng các thỏa thuận chính trị giữa các bên liên quan trong cuộc kháng chiến.
Cuộc “tấn công” ngoại giao này phải được phát động nhanh chóng. Sự chú ý mới của giới truyền thông và sự thay đổi trong quan điểm đã chuẩn bị nền tảng. Bây giờ là lúc đưa ra những thông điệp đầy tự tin và những đảm bảo thuyết phục và đáng tin cậy cho các nhà hoạch định chính sách, giới truyền thông và các tổ chức nghiên cứu về đối ngoại ở các thủ đô trên thế giới.
Chính phủ Thống nhất Quốc gia và các tổ chức cách mạng dân tộc đồng minh (ERO) cần nhanh chóng thành lập một nhóm đối ngoại chung để thăm Washington, Brussels, London, New Delhi, Tokyo, Canberra, Jakarta, Bangkok, Kuala Lumpur, v.v. Nhóm nên sẵn sàng đi Bắc Kinh nếu được mời.
Cộng đồng quốc tế cho đến nay vẫn sử dụng ASEAN như một lá chắn cho sự thiếu hành động và không sẵn sàng can thiệp của chính mình. NUG và các đồng minh nên tiếp tục tham gia các cuộc đối thoại do ASEAN dẫn đầu, nhưng không mong đợi điều gì sẽ xảy ra trong các cuộc đàm phán.
Tiến trình hòa bình ASEAN đã bị hủy hoại ngay từ đầu bởi những giả định sai lầm. Các mục tiêu của Đồng thuận Năm điểm hiện đã bị đặt sai chỗ và lỗi thời trong khi khuôn khổ của nó – “đối thoại toàn diện” – kêu gọi tất cả các bên cúi đầu trước sự thống trị của quân đội và hiến pháp năm 2008 của nó để đổi lấy chính quyền hứa hẹn sẽ “giảm bạo lực leo thang” và cho phép viện trợ nhân đạo đến được với người IDP.
Tiến trình của ASEAN còn có một điểm yếu chết người nữa. Quá trình đối thoại của nó có sự tham gia của đại diện của các bên liên quan thực sự – những người nắm giữ tính hợp pháp và quyền lực – với các chủ thể không liên quan nhưng không nắm giữ.
Thay vì chờ đợi được mời tham gia tiến trình bởi các tác nhân bên ngoài như Jakarta, Oslo hay Viêng Chăn, hoặc bị xa lánh bởi các cuộc họp “1.5 Track” ở Bangkok hoặc New Delhi, NUG và các ERO đồng minh nên tận dụng thành công của Chiến dịch 1027 và tự tin bắt đầu hoạt động ngoại giao của riêng mình. theo dõi, kiểm soát khuôn khổ các cuộc đàm phán và ai sẽ tham dự chúng.
Các chiến dịch kháng chiến 1027 và 1111 bây giờ phải được tiếp nối bằng Chiến dịch ngoại giao 0124 (tháng 1 năm 2024).
Việc soạn thảo hiến pháp mới cho một nước Myanmar dân chủ liên bang phải chờ đợi. Các bên liên quan trong liên minh chống chính quyền đã có cơ sở vững chắc để đạt được thỏa thuận chính trị chung trong sự thành công của cuộc đấu tranh chung của họ, trong Hiến chương Dân chủ Liên bang, theo tinh thần Cách mạng Mùa xuân cũng như trong nhiệm vụ và trao quyền mà họ nhận được hàng ngày thông qua sự hỗ trợ. , sức chịu đựng và sự kiên cường của con người. Tuy nhiên, sẽ cần một thỏa thuận chính trị phức tạp hơn nhiều – một thỏa thuận đòi hỏi nhiều thỏa hiệp từ nhiều phía. Điều này không dễ đạt được trong bối cảnh một cuộc chiến còn dang dở, nhất là vì đại diện của các bên khác nhau không thể gặp nhau và đàm phán một cách an toàn.
Điều có thể và cần thiết lúc này là xem xét lại và xác định lại lộ trình chuyển đổi. Cuộc Cách mạng Mùa xuân ở Myanmar chống lại chính quyền quân sự đáng ghét đã gây ấn tượng và hào hùng theo nhiều cách khác nhau. Mọi người tham gia đều phải được công nhận và khen ngợi vì điều đó. Đã đạt được nhiều điều. Tuy nhiên, thực tế là cả các bên liên quan trong cuộc kháng chiến, các nước láng giềng của Myanmar hay cộng đồng quốc tế đều không sẵn sàng đối phó với khoảng trống sẽ xuất hiện khi chính quyền quân sự có thể sụp đổ.
Có một mức độ hợp tác quân sự vững chắc và một số yếu tố cơ bản của thỏa thuận chính trị. Nhưng vẫn chưa rõ ai sẽ nắm quyền, ai sẽ quản lý quá trình chuyển đổi (và họ sẽ thực hiện việc này như thế nào) nếu chính quyền đột ngột sụp đổ.
Sự sụp đổ như vậy sẽ không khiến ai ngạc nhiên vì mức kháng cự tăng mạnh chỉ sau vài tuần.
Chính phủ đoàn kết dân tộc [National Unity Government – NUG] và các đồng minh củaTổ chức cách mạng dân tộc [Ethnic Revolutionary Organizations – ERO] phải soạn thảo một lộ trình chung. Các bên liên quan chính nên xây dựng và thông qua nó một cách công khai, với sự tham gia của các tác nhân nhỏ thông qua tham vấn và các thỏa thuận thầm lặng. Lộ trình nên vạch ra các kế hoạch cho 12 tháng sau khi chính quyền quân sự sụp đổ, bao gồm cả ai sẽ chịu trách nhiệm và theo những nguyên tắc, thủ tục nào.
NUG và các ERO đồng minh phải soạn thảo một lộ trình chung. Các bên liên quan chính như NUG, K3C (Tổ chức Độc lập Kachin, Liên minh Quốc gia Karen, Đảng Tiến bộ Quốc gia Karenni và Mặt trận Quốc gia Chin) và các hội đồng tư vấn cấp bang hiện tại nên xây dựng và thông qua nó một cách công khai. Các chủ thể khác có lý do để giữ kín danh tính nên được đưa vào thông qua tham vấn và thỏa thuận kín. Lộ trình nên vạch ra các kế hoạch cho 12 tháng sau khi chính quyền quân sự sụp đổ, bao gồm cả ai sẽ chịu trách nhiệm và theo những nguyên tắc, thủ tục nào.
Cũng sẽ có những bên liên quan chọn cách đứng ngoài quy trình. Con tàu không nên chờ đợi họ mà hãy tiến lên phía trước một cách mạnh mẽ và tự tin, để ngỏ cánh cửa cho những người khác tham gia ở chặng sau.
Để thúc đẩy đối thoại chính trị trong nước của Myanmar, cần tiến hành một cuộc tấn công ngoại giao trên mặt trận quốc tế. Các tiêu đề gợi ý của các bài xã luận được đăng trên các phương tiện truyền thông quốc tế lớn bao gồm: “Chính quyền của Myanmar đang thua cuộc. Mỹ nên chuẩn bị cho sự sụp đổ của mình”, “Chính quyền của Myanmar có thể đang trên bờ vực sụp đổ”, “Chúng ta phải ngăn chặn việc Myanmar rơi vào tình trạng thất bại”, “Ấn Độ nên suy nghĩ lâu dài và điều chỉnh lại”, và “Đã đến lúc bắt đầu lập kế hoạch tương lai sau chiến tranh của quân đội Myanmar”.
Quan điểm về các sự kiện ở Myanmar và kết quả có thể xảy ra của chúng đang thay đổi nhanh chóng.
Không nên bỏ qua cơ hội cho Chiến dịch ngoại giao 0124.
https://bitly.ws/365UP
[Lê Văn dịch lại]