Biển Đông: Manila sẵn sàng để Bắc Kinh đồng khai thác một số nơi?
Phải chăng Philippines sẵn sàng nhượng bộ TC trên vấn đề Biển Đông để cải thiện quan hệ? Câu hỏi này đã được đặt ra với tuyên bố vào hôm nay, 13/08/2016 của cựu tổng thống Philippines Fidel Ramos, được đương kim tổng thống Rodrigo Duterte cử làm phái viên đàm phán với TC. Theo ông Ramos, hai bên đã bàn về việc thiết lập một cơ chế ngoại giao “hai kênh”, cho phép hợp tác trong một số lĩnh vực, song song với việc giải quyết riêng rẽ “các vấn đề gây tranh cãi” như tranh chấp Biển Đông.
Theo hãng tin Pháp AFP, ông Fidel Ramos cùng với cựu bộ trưởng Nội Vụ Philippines Rafael Alunan, đã đề xuất ý tưởng này nhân các cuộc tiếp xúc tại Hồng Kông với các đại diện của TC, trong đó có Phó Oánh, chủ tịch Ủy Ban Đối Ngoại Quốc Hội TC.
Theo ông Alunan, hai bên đã thảo luận về việc “khuyến khích cơ chế kênh hai (thuật ngữ tiếng Anh gọi là Track Two) hay là cơ chế trao đổi ý kiến giữa các trung tâm tham vấn (think-tank)”, một hình thức cho phép hai bên “thảo luận các vấn đề gây tranh cãi”.
Trong ngoại giao, kênh 1 là kênh giữa các chính phủ, còn kênh 2 là kênh đối thoại không chính thức, chủ yếu là giữa các viện nghiên cứu chiến lược, nhằm thúc đẩy đối thoại trên những vấn đề tranh chấp mà nền ngoại giao chính phủ chưa thể giải quyết được.
Phái viên Philippines không nói rõ là các “trung tâm tham vấn” nào sẽ tham gia vào việc thảo luận những vấn đề “gây tranh cãi”, ám chỉ đến vấn đề tranh chấp lãnh thổ giữa hai nước trên Biển Đông. Khi được hỏi là tại Hồng Kông, phía Philippines có thảo luận với phía TC về phán quyết Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye hay không, cựu tổng thống Ramos khẳng định “Chúng tôi không hề đề cập đến.”
Nếu đúng như ông Ramos khẳng định, như vây là Philippines đã khuất phục trước yêu sách của TC, từng đòi hỏi là Manila không được nói đến phán quyết mà Bắc Kinh cực lực phủ nhận trong các cuộc đàm phán song phương. Tuy nhiên, cả ông Ramos lẫn Alunan đều nhấn mạnh rằng họ chỉ phái viên không chính thức, còn các cuộc đàm phán chính thức sau này sẽ do những người khác đảm trách.
Ý tưởng đồng khai thác đã được ông Ramos gợi lên khi ông cho biết là ông đã thảo luận với phía TC về “vấn đề đánh cá”, một hồ sơ liên quan đến vụ từ năm 2012 đến nay, TC đã xua đuổi ngư dân Philippines ra khỏi vùng bãi cạn Scarborough, chỉ cách bờ biển Philippines 230 km (140 hải lý), nhưng lại cách đảo Hải Nam TC đến 650 km.
Ông Ramos tiết lộ rằng ông đã thảo luận việc khôi phục lại tình trạng trước năm 2012, khi ngư dân TC, Philippines và cả ngư dân Việt Nam được tự do đến hoạt động ở vùng Scarborough. Tuy nhiên, cả ông Ramos lẫn ông Alunan đều cho biết là phía TC đã không cam kết gì mà chỉ đơn thuần ghi nhận đề xuất của phía Philippines mà thôi. – Theo RFI