Biển Đông: Dù bị Hoa Kỳ thúc ép, Nam Hàn cố giữ thái độ trung lập
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (trái) và người đồng cấp Nam Hàn Yun Byung-se trong cuộc họp báo tại Seoul ngày 18/5/2015. – REUTERS/Lee Jin-man/Pool
Tại một cuộc hội thảo về tình hình bán đảo Triều Tiên ở Washington ngày 03/06/2015, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á – Thái Bình Dương Daniel Russel đã yêu cầu Nam Hàn nói rõ lập trường chống lại việc TC áp đặt đòi hỏi chủ quyền trên Biển Đông, cụ thể là qua các dự án xây đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang tiến hành ở Biển Đông. Theo ông Russel, Nam Hàn phải xác định rõ lập trường về vấn đề Biển Đông, vì quốc gia này có vai trò quan trọng trên trường quốc tế. Đây là lần đầu tiên một quan chức Hoa Kỳ công khai yêu cầu Seoul ngả theo Washington trên hồ sơ Biển Đông.
Tiếp đến, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu châu Á của Tổ chức Heritage (Hoa Kỳ), ông Walter Lohman, trong một bài viết đăng trên tạp chí Nikkei Asian Review ngày 06/06, cũng cho rằng Seoul cần phải lên tiếng về vấn đề Biển Đông. Ông Lohman viết: «Hai nước (Mỹ và Nam Hàn) nên có lập trường đồng nhất về các vấn đề hiện nay. Chẳng hạn như sẽ là một điều đáng khích lệ nếu Hàn Quốc lên tiếng mạnh mẽ hơn để ủng hộ việc áp dụng luật quốc tế thông dụng cho các căng thẳng ở Biển Đông».
Nhà phân tích này nhắc lại rằng, trong một tuyên bố chung vào tháng 10 năm ngoái, sau các cuộc họp về an ninh giữa các bộ trưởng Quốc phòng và Ngoại giao, hai đồng minh Mỹ Hàn đã từng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của quyền tự do lưu thông ở vùng Biển Đông.
Nhưng một quan chức bộ Ngoại giao Nam Hàn tuyên bố hôm nay 09/06/2015: «Lập trường của chúng tôi về vấn đề này không có gì thay đổi kể từ tuần trước». Vào tuần trước, bộ Ngoại giao Nam Hàn vẫn chủ trương không đứng về phe nào, mà chỉ tuyên bố rằng chính phủ Seoul hy vọng rằng bản tuyên bố về cách ứng xử trên Biển Đông DOC sẽ được thi hành đầy đủ và thật sự. Seoul cũng kêu gọi TC và các nước ASEAN nhanh chóng ký kết bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông COC, để có thể duy trì hoà bình và ổn định ở khu vực này.
Nhưng theo một nhà phân tích của Nam Hàn, giờ đây phải xem Seoul có thể tiếp tục cưỡng lại sự thúc ép của đồng minh Washington hay không tại cuộc họp thượng đỉnh Mỹ – Hàn ngày 16/06 tới. Giáo sư Kim Hyun-wook nhận định: «Chỉ một tuần nữa là đến cuộc họp thượng đỉnh Mỹ-Hàn, những lời kêu gọi như vậy nhằm tạo một bầu không khí tích cực cho hai nhà lãnh đạo bàn về vấn đề này tại cuộc họp».
Giáo sư Kim Hyun-wook dự đoán là vấn đề Biển Đông sẽ được nêu lên trong một bản thông cáo chung hoặc một tuyên bố chung sau cuộc họp thượng đỉnh, vì đây là vấn đề rất quan trọng đối với Hoa Kỳ.
Tóm lại, Seoul hiện đang trong một tình thế khó xử, buộc phải chọn lựa giữa hai cường quốc Mỹ -Trung, chứ không thể tiếp tục giữ thái độ trung lập, hay nói đúng hơn là thái độ mập mờ trên vấn đề Biển Đông.
Làm sao vẫn đáp ứng được yêu cầu của đồng minh Hoa Kỳ nhưng không làm phật lòng TC, một đối tác ngày càng quan trọng của Nam Hàn? Một bài toán nan giải đang chở tổng thống Park Geun Hye trong cuộc họp thượng đỉnh sắp tới với Tổng thống Barack Obama.