Bi kịch vỡ nợ của Trung Quốc kêu gọi cải cách nhanh hơn
Khủng hoảng thanh khoản của Country Garden gợi ý về những rắc rối kinh tế và tài chính rộng lớn hơn mà chỉ có thể được khắc phục bằng những cải cách cơ cấu tích cực
Bởi WILLIAM PESEK
NGÀY 10 THÁNG 8 NĂM 202
China’s Country Garden là nhà phát triển bất động sản mới nhất không trả được nợ. Hình ảnh: Chụp màn hình / CNN
Nhìn thấy xu hướng “Tập đoàn China Evergrande” trên các công cụ tìm kiếm toàn cầu là điều cuối cùng mà Tập Cận Bình cần khi năm 2023 trở nên tồi tệ đối với nền kinh tế lớn nhất châu Á.
Thông tin xuất khẩu giảm 14,5% trong tháng 7 hàng năm là đòn giáng mạnh nhất vào hy vọng tăng trưởng mục tiêu 5% trong năm nay của Trung Quốc. Đây là mức giảm lớn nhất kể từ tháng 2 năm 2020, khi Covid-19 giáng đòn nặng nề vào thương mại và sản xuất trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, bi kịch vỡ nợ tại Country Garden Holdings là một lời nhắc nhở rằng lời kêu gọi giúp đỡ đến từ bên trong nền kinh tế Trung Quốc.
Tuần này, Country Garden đang là xu hướng trên không gian mạng khi nó phải đối mặt với những rắc rối về thanh khoản giống như những rắc rối của China Evergrande khiêm tốn vào năm 2021.
Một làn sóng rắc rối trêu ngươi thị trường trong những tuần gần đây đã được chứng minh là đúng trong bối cảnh có báo cáo rằng những người nắm giữ trái phiếu không nhận được khoản thanh toán phiếu lãi vào ngày 7 tháng 8.
Điều đó khiến các nhà đầu tư toàn cầu lo lắng về hiệu ứng domino giống như Evergrande. Edward Moya, nhà phân tích thị trường cấp cao của Oanda, cho biết: “Nếu Country Garden, nhà phát triển thuộc sở hữu tư nhân lớn nhất ở Trung Quốc, đi xuống, điều đó có thể gây ra khủng hoảng niềm tin đối với lĩnh vực bất động sản.
Nhà phân tích Sandra Chow tại công ty tư vấn CreditSights lưu ý rằng “với tổng doanh số bán nhà của Trung Quốc trong nửa đầu năm 2023 giảm so với cùng kỳ năm ngoái, giá nhà giảm theo tháng trong vài tháng qua và tăng trưởng kinh tế chững lại, một nhà phát triển khác vỡ nợ – và một cái cực kỳ lớn, ở mức đó – có lẽ là điều cuối cùng mà chính quyền Trung Quốc cần vào lúc này.”
Rủi ro đang tác động tiêu cực đến tâm lý nhà đầu tư đối với Trung Quốc. Và nó làm nổi bật nhu cầu cấp thiết đối với nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Li Qiang trong việc sửa chữa khu vực bất động sản đang bị lung lay và đẩy nhanh cải cách doanh nghiệp nhà nước (SOE).
Một thị trường bất động sản sôi động và linh hoạt hơn là rất quan trọng đối với sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc trong ngắn hạn và giảm tần suất của các chu kỳ bùng nổ trong dài hạn. Lĩnh vực này, nếu hoạt động trơn tru, có thể tạo ra tới 1/3 tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc.
Đầu tháng này, Li đã cam kết “điều chỉnh và tối ưu hóa” cách tiếp cận của Bắc Kinh nhằm xây dựng một thị trường bất động sản lành mạnh và ổn định hơn. Li đã kêu gọi các thành phố lớn đưa ra các biện pháp để ổn định thị trường trong khu vực tài phán của chính họ.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và Thủ tướng Lý Cường (phải) đối mặt với khó khăn kinh tế. Hình ảnh: NTV / Screengrab
Điều đó tuân theo cam kết của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) về việc cung cấp cho các nhà phát triển thêm 12 tháng để hoàn trả các khoản nợ đến hạn trong năm nay.
Cuộc trò chuyện mặc định của tuần này đã làm tăng cổ phần. Vào ngày 3 tháng 8, Dịch vụ Nhà đầu tư của Moody đã hạ xếp hạng tín dụng của Country Garden xuống B1, đưa nó vào danh mục “rủi ro cao”.
Nhà phân tích Kaven Tsang của Moody cho biết: “Việc hạ cấp này phản ánh kỳ vọng của chúng tôi rằng các chỉ số tín dụng và bộ đệm thanh khoản của Country Garden sẽ suy yếu do doanh số bán hàng theo hợp đồng giảm, khả năng tiếp cận vốn vẫn bị hạn chế và khoản nợ đáo hạn lớn trong vòng 12 đến 18 tháng tới”.
Cổ phiếu của Country Garden đã giảm giá trong tuần qua sau cảnh báo của công ty về khoản lỗ ròng chưa được kiểm toán trong sáu tháng đầu năm 2023. Rõ ràng, Country Garden đã phải vật lộn với tình trạng hỗn loạn thanh khoản trong một thời gian.
Như công ty đã lưu ý trong hồ sơ trao đổi ngày 31 tháng 7, họ “sẽ tích cực xem xét thực hiện các biện pháp đối phó khác nhau để đảm bảo an toàn cho dòng tiền. Trong khi đó, nó sẽ tích cực tìm kiếm hướng dẫn và hỗ trợ từ chính phủ và các cơ quan quản lý.”
Một ngày sau, Country Garden được cho là đã hủy bỏ nỗ lực huy động 300 triệu đô la Mỹ bằng cách bán cổ phiếu mới.
Như các nhà phân tích tại Nomura đã viết trong một ghi chú, “các tín hiệu gần đây từ các nhà hoạch định chính sách hàng đầu… cho thấy Bắc Kinh ngày càng lo lắng về tăng trưởng và đã nhận ra rõ ràng nhu cầu thúc đẩy lĩnh vực bất động sản đang chững lại. Họ đang bắt đầu một đợt nới lỏng tài sản mới và có thể đưa ra một số biện pháp kích thích để tái phát triển các quận cũ của các thành phố lớn.”
Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là Xi và Li phải giải quyết các vết nứt tiềm ẩn trong hệ thống tài chính. Những rắc rối của ngành mang tính cấu trúc, không theo chu kỳ.
Một phần do quá trình đô thị hóa chậm lại, dân số già và thu hẹp, nhu cầu về nhà ở mới đang giảm dần. Khi các nhà kinh tế lo lắng về một “thập kỷ mất mát” giống như Nhật Bản ở Trung Quốc, thì cuộc khủng hoảng bất động sản đang diễn ra chính là minh chứng A.
Tình trạng dư cung vốn đã quá lớn càng gia tăng, thì việc kích thích của Bắc Kinh đến hoạt động xây dựng càng trở nên khó khăn hơn.
Và lĩnh vực bất động sản càng đóng vai trò như một trọng lượng khổng lồ xung quanh mắt cá chân của nền kinh tế, thì những tai ương tài chính của Trung Quốc càng giống như cuộc khủng hoảng nợ xấu của Nhật Bản.
Thị trường bất động sản bị bao vây của Trung Quốc đang kéo nền kinh tế nói chung đi xuống. Ảnh: AFP / Noel Celis
Động lực này là một mối nguy hiểm rõ ràng và hiện hữu đối với khả năng vượt qua Hoa Kỳ về GDP của Trung Quốc, một sự thay đổi của người bảo vệ kinh tế mà nhiều người cho rằng có thể xảy ra ngay đầu những năm 2030. Tuy nhiên, tốc độ cải cách SOE cũng chậm chạp khi mô hình kinh tế của Trung Quốc ngày càng cho thấy những dấu hiệu rắc rối.
Xi và Li hiểu rõ sự cấp bách. Trong những tháng gần đây, Đảng Cộng sản của Tập Cận Bình đã nỗ lực giúp nâng cao giá trị cổ phiếu của các doanh nghiệp nhà nước, chiếm thị phần rất lớn trên thị trường chung của Trung Quốc.
Theo Goldman Sachs Group, các doanh nghiệp nhà nước trong các lĩnh vực từ ngân hàng đến thép đến cảng biển chiếm một nửa thị trường chứng khoán Trung Quốc. Tuy nhiên, lời nói của Tập Cận Bình về việc tạo ra một “hệ thống định giá mang đặc sắc Trung Quốc” là một công việc đang được tiến hành, tốt nhất là như vậy.
Câu hỏi hóc búa về doanh nghiệp nhà nước là một mô hình thu nhỏ trong thách thức của Tập Cận Bình nhằm cân bằng giữa việc tăng vai trò của các lực lượng thị trường và thúc đẩy đầu tư vào các công ty nhà nước đã niêm yết, đồng thời thu hút thêm vốn quốc tế về phía Trung Quốc.
Trong nhiệm kỳ thứ hai nắm quyền, từ năm 2018 đến năm 2023, ông Tập thường xuyên thắt chặt kiểm soát nền kinh tế bằng cách đánh đổi sự năng động và phát triển của khu vực tư nhân.
Ví dụ quyết liệt nhất là cuộc đàn áp lĩnh vực công nghệ bắt đầu vào cuối năm 2020. Nó bắt đầu với Jack Ma, người sáng lập Tập đoàn Alibaba và nhanh chóng lan rộng khắp không gian nền tảng internet.
Kể từ đó, các nhà quản lý tiền tệ toàn cầu ngày càng thận trọng hơn khi đầu tư vào tài sản của Trung Quốc. Điều này, cùng với hàng loạt dữ liệu kinh tế đáng thất vọng, đang làm suy yếu chứng khoán Trung Quốc, vốn nằm trong số những cổ phiếu hoạt động kém nhất trong năm nay.
Điều đó đã cho Xi và Li nhiều lý do hơn để đảm bảo rằng các hoạt động của những gã khổng lồ thuộc sở hữu nhà nước lớn nhất của Trung Quốc phù hợp hơn với lợi ích và kỳ vọng của các nhà đầu tư toàn cầu.
Trung Quốc cần tăng mạnh đầu tư toàn cầu để hiện thực hóa tầm nhìn về cuộc cách mạng công nghệ 5G. Kích thích tiền tệ không thể đưa China Inc đến đó cũng như kích thích của Ngân hàng Nhật Bản có thể vực dậy tinh thần động vật của Nhật Bản.
Do hậu quả của Covid-19 và các cuộc đàn áp trong những năm gần đây, các công ty công nghệ lớn nhất của Trung Quốc không còn giàu có về tiền mặt hoặc tự túc. Và quá trình chuyển đổi từ tăng trưởng do doanh nghiệp nhà nước định hướng sang tăng trưởng do khu vực tư nhân dẫn dắt ngày càng trở nên lộn xộn.
Nhà phân tích Wang Ying tại Fitch Ratings cho biết: “Nếu các doanh nghiệp nhà nước có thể chọn và tích hợp các mục tiêu phù hợp, kiểm soát rủi ro hiệu quả và thúc đẩy đổi mới, thì kết quả sẽ là tín dụng tích cực cho các doanh nghiệp tham gia và có lợi cho sự tăng trưởng của Trung Quốc”.
Môi trường toàn cầu hầu như không giúp được gì, bằng chứng là sự sụt giảm gần đây trong hoạt động xuất khẩu. Những nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc – cho dù người ta gọi đó là “tách rời” hay giảm thiểu rủi ro” – là một cơn gió ngược ngày càng mạnh.
Vào ngày 9 tháng 8, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã nêu chi tiết các kế hoạch mới nhằm hạn chế đầu tư của Mỹ vào các công ty Trung Quốc liên quan đến các công nghệ được coi là nhạy cảm như điện toán lượng tử và trí tuệ nhân tạo.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đang bất hòa về các vấn đề công nghệ. Ảnh: Pool / Twitter / Screengrab
Mặc dù trên danh nghĩa nhằm mục đích ngăn vốn và chuyên môn của Hoa Kỳ chảy vào các công nghệ đại lục có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc hiện đại hóa quân đội của Bắc Kinh, nhưng các giới hạn chắc chắn sẽ có thêm hiệu ứng lạnh giá đối với tâm lý thị trường.
Bụi phóng xạ đại dịch kéo dài hầu như không giúp được gì. Adam Posen, chủ tịch của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, lập luận rằng Trung Quốc đang phải gánh chịu “đại dịch Covid kéo dài về kinh tế”, điều đó có thể có nghĩa là tình trạng của nước này thậm chí còn yếu hơn những gì thị trường toàn cầu nhận ra.
Trong một bài báo gần đây trên tạp chí Foreign Affairs, Posen nói rằng “Nền kinh tế cơ thể của Trung Quốc vẫn chưa lấy lại được sức sống và vẫn còn trì trệ ngay cả khi giai đoạn cấp tính – ba năm áp dụng các biện pháp phong tỏa cực kỳ nghiêm ngặt và tốn kém để ngăn chặn Covid-19 – đã kết thúc.
Ông cảnh báo rằng “tình trạng này mang tính hệ thống và cách chữa trị đáng tin cậy duy nhất – đảm bảo một cách đáng tin cậy cho người dân và các công ty Trung Quốc bình thường rằng có những giới hạn đối với sự can thiệp của chính phủ vào đời sống kinh tế – không thể được thực hiện.”
Tất nhiên, Xi đang cố gắng. Chiến dịch gần đây đã thúc đẩy giá cổ phiếu của một số doanh nghiệp nhà nước tăng hơn 50%, đi kèm với khẩu hiệu mua vào “hệ thống định giá mang đặc sắc Trung Quốc”.
Tháng trước, Phó Thủ tướng Trung Quốc Zhang Guoqing cho biết chính phủ đang nỗ lực gấp đôi để tăng cường và đẩy nhanh cải cách DNNN.
Zhang, một thành viên của Bộ Chính trị của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, cho biết mục đích là để tăng cường khả năng cạnh tranh cốt lõi và thúc đẩy các doanh nghiệp nhà nước đổi mới, đạt được sự tự lực lớn hơn và nâng cao trò chơi khoa học và công nghệ của họ.
Gần đây hơn, Liu Shijin, cựu thứ trưởng và là thành viên nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Phát triển, cho biết các cơ quan chính phủ phải bắt đầu xem các doanh nhân không phải là “những kẻ bóc lột” mà là những động lực tăng trưởng.
Nhưng việc thực hiện quá trình chuyển đổi sang tăng trưởng do khu vực tư nhân thúc đẩy sẽ dễ dàng thực hiện hơn nhiều nếu hệ thống tài chính cơ bản của Trung Quốc ổn định hơn. Những rủi ro lớn nhất bắt đầu với lĩnh vực bất động sản.
Nhà kinh tế Rosealea Yao tại Gavekal Dragonomics cho biết: “Vấn đề của các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.
“Sự suy giảm doanh số bán hàng có khả năng khiến nhiều nhà phát triển thuộc khu vực tư nhân rơi vào tình trạng khó khăn về tài chính — một rủi ro được nhấn mạnh bởi các khoản thanh toán trái phiếu bị bỏ lỡ gần đây của Country Garden. Trừ khi doanh số bán hàng có thể được ổn định, nếu không các nhà phát triển sẽ bị mắc kẹt trong một vòng xoáy đi xuống.”
Yao trích dẫn ba lý do tại sao doanh số bán hàng tiếp tục giảm có thể đẩy nhiều nhà phát triển bất động sản khu vực tư nhân vào tình trạng khó khăn về tài chính.
Đầu tiên, các nhà phát triển tư nhân hầu như không tham gia thị trường vốn và do đó không thể chuyển trái phiếu đáo hạn kể từ cuối năm 2021, khi China Evergrande khiến nhà đầu tư lo ngại rằng các nhà phát triển khu vực tư nhân có đòn bẩy cao khác cũng sẽ không thể trả nợ.
Yao cho biết: “Việc phát hành của các nhà phát triển khu vực tư nhân trên thị trường trái phiếu trong nước hiện ở mức tối thiểu và cũng đã sụp đổ ở thị trường nước ngoài. “Ngược lại, các công ty có sở hữu nhà nước hầu hết vẫn giữ niềm tin vào trái phiếu trong nước với các trái chủ chứng tỏ rằng họ không hoàn toàn không có rủi ro.
“Sự kết hợp của cả doanh thu yếu và thiếu khả năng tái cấp vốn đã khiến nhiều công ty vỡ nợ hoặc đàm phán gia hạn trả nợ kể từ đầu năm 2022, và số vụ vỡ nợ cũng như gia hạn vẫn tăng trong năm nay.”
Một công nhân tại công trường xây dựng Raffles City Trùng Khánh ở thành phố Trùng Khánh phía tây nam Trung Quốc. Ảnh: Asia Times Files / AFP / Wang Zhao
Thứ hai, vị thế thanh khoản tiền mặt của các nhà phát triển khu vực tư nhân đang xấu đi. Bà lưu ý, theo báo cáo hàng năm của 86 nhà phát triển không thuộc sở hữu nhà nước, các khoản nợ ngắn hạn vượt quá số tiền mặt hiện có là 725 tỷ nhân dân tệ (100 tỷ USD) vào năm 2022, so với mức thâm hụt 171 tỷ nhân dân tệ (23 tỷ USD) vào năm 2021. .
Yao nói: “Điều này cho thấy rằng các công ty có thể không có đủ thanh khoản để thanh toán các khoản nợ đáo hạn của họ – mặc dù Country Garden tự hào có nhiều tiền mặt hơn các khoản nợ ngắn hạn vào cuối năm 2022, cho thấy biện pháp này có thể khắc phục vấn đề. vì dự trữ của nhà phát triển có thể bị thu hẹp nhanh chóng trong năm nay.”
Thứ ba, nhiều nhà phát triển khu vực tư nhân không chỉ kém thanh khoản – họ đang tiến gần hơn đến tình trạng mất khả năng thanh toán. Điều đó chủ yếu là do phí suy giảm giá trị gia tăng khi các công ty buộc phải nhận ra rằng tài sản trên bảng cân đối kế toán của họ đã giảm giá trị, thường là do áp lực từ kiểm toán viên.
“Những khoản phí như vậy làm cạn kiệt phần tài sản trong bảng cân đối kế toán của các công ty, đẩy họ đến gần tình huống mà giá trị nợ phải trả của họ có thể vượt quá giá trị tài sản của họ – tương tự như con đường truyền thống hơn dẫn đến mất khả năng thanh toán thông qua lợi nhuận ròng âm làm giảm vốn chủ sở hữu.” cô ấy nói thêm.
Một lần nữa, Tập và Lý biết rõ cần phải làm gì để đưa Trung Quốc lên một nền tảng kinh tế và tài chính vững chắc hơn. Họ chỉ cần đẩy nhanh các động thái cải cách rất cần thiết – trước khi các nhà phát triển bất động sản mắc nợ nhiều hơn như Country Garden đánh trúng niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng và hướng đi của đất nước.
Theo dõi William Pesek trên Twitter tại @WilliamPesek
https://asiatimes.com/2023/08/chinas-default-drama-cries-out-for-faster-reforms/
Lê Văn dịch lại