Bạo động Kiev: Toàn cảnh

Cũng trong tháng 12 năm 2013, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cam kết sẽ viện trợ 15 tỉ Mỹ kim nhằm cứu vãn nền kinh tế đang xuống dốc của Ukraina, tuy nhiên việc chuyển giao ngân khoản mang tính cầm chừng và có ý đồ khôi phục uy tín cho Tổng thống Ukraina Viktor Yanukovych. Bởi vậy, vào trung tuần tháng 1 năm 2014, tức ngày 19, một cuộc biểu tình lớn đã diễn ra tại Công trường Độc Lập, các biểu tình viên hô khẩu hiệu tẩy chay Tổng thống và kêu gọi ông từ chức để mở đường cho cuộc cải cách chính trị, họ không mong muốn Ukraina sẽ lại lệ thuộc Nga một lần nào nữa. Liên tục từ thời điểm đó đến giữa tháng 2, các cuộc biểu tình đã biến tướng thành xung đột vũ trang do các bên liên quan đều không chịu nhượng bộ.

Tình trạng bạo lực lên tới cao điểm khi lực lượng cảnh sát đã huy động cả vòi rồng và thiết xa để dẹp đám đông. Các biểu tình viên đã lập chiến lũy ngay giữa Công trường Độc Lập, họ sử dụng súng tự chế, chai xăng Molotov và gạch đá để kháng cự cảnh sát. Những cuộc hỗn chiến liên miên đã gây thương vong cho gần 100 người. Thủ lĩnh phe đối lập – ông Vitaly Klitschko – đã đến tận nơi giao tranh để khích lệ các biểu tình viên., trong khi Tổng thống Viktor Yanukovych thì nhất quyết không chịu từ nhiệm. Biến sự Kiev đã thu hút sự quan tâm của cả chính giới Mỹ và EU, nhiều cuộc điện đàm giữa Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Vladimir Putin đã diễn ra. Sau cùng, Liên minh châu Âu đã cử một phái đoàn gồm các Ngoại trưởng tới Ukraina làm trung gian hòa giải. Phải đến ngày 21 tháng 2, một văn kiện thỏa hiệp sơ bộ được ký kết giữa Tổng thống Viktor Yanukovych và các thủ lĩnh đối lập – ông Vitaly Klitschko, ông Arseny Yatsenyuk, ông Oleh Tyahnybok. Nội dung các điều khoản như sau :

✓ Hiến pháp năm 2004 sẽ được phục hồi trong vòng 48 tiếng và một chính phủ liên minh sẽ được thiết lập trong vòng 10 ngày.

✓ Việc sửa đổi hiến pháp nhằm cân bằng quyền lực giữa Tổng thống, chính phủ và Quốc hội sẽ bắt đầu ngay lập tức, đồng thời phải được hoàn thành trước tháng 9.

✓ Một cuộc bầu cử Tổng thống sẽ được tiến hành trước tháng 12 năm 2014, sau khi một hiến pháp mới được thông qua cùng các luật tuyển cử mới.

✓ Một cuộc điều tra những vụ bạo lực gần đây sẽ được tiến hành dưới sự hợp tác giám sát của nhà chức trách, phe đối lập và Liên minh châu Âu.

✓ Chính quyền sẽ không được phép ban hành trình trạng khẩn cấp, chính phủ và phe đối lập sẽ tránh sử dụng bạo lực.

✓ Cả hai bên sẽ phải nỗ lực hết sức để bình thường hóa đời sống ở các thành thị lẫn nông thôn bằng cách rút lực lượng khỏi những tòa nhà chính phủ cũng như công cộng, ngưng phong tỏa đường phố, công viên và các quảng trường.

✓ Vũ khí trái phép phải được giao nộp cho các cơ quan thuộc Bộ Nội vụ.

Trên trường quốc tế, sự kiện này không những thu hút nhiều nhất sự quan tâm của công luận mà còn lấn át cả Thế vận hội mùa đông đang diễn ra tại Sochi. Chính phủ Mỹ thậm chí tuyên bố sẵn sàng cấm vận kinh tế nếu bạo lực tiếp diễn, còn EU đã sớm thông qua một biện pháp trừng phạt nhằm vào chính giới Ukraina. Trên chính trường Ukraina, quốc hội đã biểu quyết thông qua một nghị định ân xá các biểu tình viên – những người đã dính líu tới bạo lực vừa qua ; đồng thời một điều luật được sửa đổi, nó gián tiếp dẫn tới việc phóng thích bà Yulia Tymoshenko. “Nữ hoàng Cách mạng Cam” hiện phải điều trị chứng đau lưng mãn tính tại Bệnh viện số 5 (thành phố Kharkiv), thể trạng yếu tới mức không thể tự đi lại. Ngay sau khi có quyết định hủy án, bà Yulia Tymoshenko đã tới Kiev gặp gỡ các ủng hộ viên – có tới hàng ngàn người tụ họp tại Công trường Độc Lập mừng đón bà tại ngoại. Hiện nay, Tổng thống Viktor Yanukovych đã bị quốc hội biểu quyết phế truất và phải tạm dung tại Kharkiv. Dự định, đến ngày 25.5, một cuộc tuyển cử bổ sung sẽ diễn ra và hứa hẹn đem lại nhiều cách tân cho nền chính trị Ukraina.