Austin tới Campuchia mở đường cho việc thiết lập lại quốc phòng lớn.
Các báo cáo truyền thông tập trung vào tranh cãi về Căn cứ Hải quân Ream đang thiếu quan điểm về việc cải thiện đáng kể mối quan hệ Mỹ – Campuchia
Bởi VITHOUREAKBORNDIDH CHOU – NGÀY 3 THÁNG 6 NĂM 2024
Chuyến thăm sắp tới của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tới Campuchia, dự kiến vào ngày 4/6, đánh dấu chuyến đi song phương chính thức đầu tiên của một Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ trong những năm gần đây.
Có thể dự đoán được, truyền thông phương Tây đã đơn giản hóa chuyến thăm của Austin bằng cách chỉ tập trung vào những tranh cãi xung quanh vai trò của Trung Quốc trong việc nâng cấp Căn cứ Hải quân Ream. Trong bối cảnh đặc biệt của sự cạnh tranh Trung-Mỹ về ảnh hưởng trong khu vực, có thể dễ dàng miêu tả sự hỗ trợ của Trung Quốc trong việc hiện đại hóa cơ sở hạ tầng hải quân và cảng biển của Campuchia như một nỗ lực nhằm thiết lập sự hiện diện quân sự ở nước này.
Câu chuyện đó coi thường vai trò của Campuchia và những thách thức thực sự mà nước này phải đối mặt trong việc nâng cấp quân đội cũng như mua sắm các tàu và thiết bị hải quân hiện đại để theo kịp các nước láng giềng như Thái Lan và Việt Nam. Trong cuộc cạnh tranh đó, Campuchia đã quay sang Trung Quốc một cách hợp lý – một trong số ít nguồn khả thi cho những thương vụ mua lại như vậy với mức giá mà Phnom Penh có thể mua được.
Bằng cách nêu ra vấn đề Căn cứ Hải quân Ream, điều mà Phnom Penh đã bác bỏ trong nhiều năm trên cơ sở hiến pháp Campuchia cấm sự hiện diện của quân đội nước ngoài trên đất Campuchia, Austin sẽ có nguy cơ chọc tức chủ nhà Campuchia. Nhưng nhiều nhà quan sát không rõ liệu tranh cãi về căn cứ hải quân có phải là vấn đề hàng đầu trong chương trình nghị sự của ông hay không.
Chuyến thăm của Austin sẽ diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ Mỹ-Campuchia được khôi phục và ổn định, vốn đã rơi vào tình trạng tồi tệ nhất sau khi cuộc tập trận quân sự chung Angkor Sentinel bị đình chỉ vào năm 2017. Những mối quan hệ căng thẳng đó càng xấu đi hơn khi các học bổng dành cho học viên Campuchia đang theo học tại Học viện Quân sự Hoa Kỳ bị đình chỉ. vào năm 2021.
Nhưng mối quan hệ được cho là đang phát triển trở lại, tạo điều kiện cho môi trường ngoại giao để Austin đến thăm. Chuyến thăm cũng diễn ra trong bối cảnh Campuchia sắp đảm nhận vai trò nước điều phối Đối thoại Mỹ – ASEAN từ năm 2024-2027.
Trước khi từ chức, thủ tướng cầm quyền lâu năm Hun Sen đã áp dụng cách tiếp cận hòa giải hơn với Washington nhằm đặt nền tảng ít gây tranh cãi hơn cho con trai ông, Thủ tướng mới đắc cử Hun Manet, tốt nghiệp Học viện West Point.
Động thái đầu tiên của ông là thể hiện cử chỉ thiện chí với Washington bằng việc cho phép tùy viên quốc phòng Mỹ ở Phnom Penh kiểm tra Căn cứ Hải quân Ream theo yêu cầu vào năm 2021. Mặc dù cuộc kiểm tra đầu tiên không thành công và gây tranh cãi về yêu cầu vào phút cuối của quan chức Mỹ. Đến thăm cơ sở không nằm trong hành trình ban đầu, Phnom Penh tỏ ra sẵn sàng mở cửa căn cứ để Mỹ kiểm tra.
Gần đây hơn, Campuchia đã cùng với Mỹ đồng tài trợ cho các nghị quyết của Liên Hợp Quốc lên án việc Nga xâm chiếm Ukraine. Vào cuối nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2022 của Campuchia, Hun Sen đã có chuyến thăm đầu tiên tới Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Phnom Penh, nơi được nhiều người coi là một động thái hòa giải nhằm hàn gắn quan hệ.
Cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Campuchia W Patrick Murphy là người có công trong việc ổn định quan hệ song phương trong nhiệm kỳ của ông, qua thời gian đã chứng kiến mối quan hệ chuyển từ ít buộc tội hơn và nhiều đối thoại hơn.
Những nỗ lực đó của Bộ Ngoại giao được cho là đã đặt nền móng cho Lầu Năm Góc tham gia vào các cuộc đối thoại thực chất hơn, có khả năng khôi phục hợp tác quốc phòng trong chuyến thăm của Austin.
Hai bên cũng sẽ buộc phải hợp tác cùng nhau thông qua vai trò điều phối của Campuchia trong Quan hệ Đối thoại Mỹ – ASEAN (2024-2027), bắt đầu vào tháng 7. Với tư cách này, Campuchia sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho mọi cuộc đối thoại và đồng chủ trì các cuộc họp liên quan giữa ASEAN và Mỹ về các lĩnh vực cùng quan tâm.
Ví dụ, trong khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Mỹ, Mỹ sẽ cần sự hỗ trợ của Campuchia để kết nối và hài hòa các ưu tiên của Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ với các ưu tiên của Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương -Thái Bình Dương nếu có thể.
Trong khi chương trình nghị sự thực sự của Austin ở Phnom Penh vẫn chưa rõ ràng, người ta nói rằng ông đã chọn đến thăm Campuchia sau khi tham gia diễn đàn đối thoại quốc phòng Đối thoại Shangri-La ở Singapore, nơi ông đã gặp gỡ người đồng cấp Trung Quốc và đồng ý mở lại đường dây nóng liên lạc để duy trì hoạt động của mình. căng thẳng từ leo thang thành đối đầu.
Nhưng bất chấp những ồn ào do truyền thông phương Tây khuếch đại xung quanh Căn cứ Hải quân Ream, các điều kiện đã chín muồi để Austin và Hun Manet thiết lập lại điểm chung trong quan hệ quốc phòng và nâng quan hệ song phương lên cao hơn.
Vithoureakborndidh Chou là Học giả J William Fulbright và là nhà nghiên cứu độc lập về đối ngoại có trụ sở tại Campuchia.
https://zip.lu/3juCh – [Lê Văn dịch lại]