Một người có mặt tại hiện trường thuật lại rằng các phi công máy bay trực thăng của Hải quân Úc đã bị tấn công bằng tia laser trong khi đang diễn tập trên Biển Đông, buộc họ phải đáp máy bay như một biện pháp thận trọng.
Tin của AP dẫn lời học giả Euan Graham, một nhân chứng có mặt trên tàu hải quân Úc HMAS Canberra trong hành trình từ Việt Nam tới Singapore. Viết trên trang mạng của The Strategist của Viện Chính sách & Chiến lược Úc hôm thứ Ba 28/5, ông Graham tường thuật rằng tia laser phát đi từ các tàu đánh cá đã nhắm thẳng vào các phi công Úc trong khi tàu Canberra bị một tàu chiến TC bám sát.
Học giả Graham cho biết tuy các liên lạc với phía TC trong suốt cuộc hành trình vẫn lịch sự, yêu sách của TC đòi các tàu chiến Úc thông báo trước mọi thay đổi hướng đi, “là điều mà hải quân Úc sẽ không nhượng bộ trong khi thực thi các quyền tự do hàng hải.”
TC duy trì một lực lượng dân quân hùng hậu trong Biển Đông, gồm nhiều tàu đánh cá được trang bị để thực hiện nhiều sứ mạng, ngoại trừ tác chiến.
TC tuyên bố chủ quyền trên hầu hết tuyến đường biển chiến lược này, và tỏ ra nhạy cảm đối với bất cứ hoạt động hàng hải nào trong khu vực, đặc biệt là của Hoa Kỳ và các đồng minh của Mỹ như Úc.
Nhân chứng Euan Graham là Giám Đốc điều hành chương trình La Trobe châu Á của Đại học La Trobe của Úc. Ông là một trong nhiều học giả được mời tham gia cuộc hành trình để quan sát cuộc diễn tập Indo-Pacific Endeavour 2019.
Được hỏi liệu đây là phản ứng của ngư dân trong tình huống bị bất ngờ, hay là một chiến dịch có phối hợp liên quan tới lực lượng dân quân hàng hải TC? Ông Graham nói “khó có thể nói một cách chắc chắn, nhưng nhiều sự cố tương tự đã xảy ra tại Tây Thái Bình Dương”.
Vẫn theo AP, các sự cố tương tự liên quan tới tia laser và quân đội TC đã được báo cáo mãi tận tới Djibouti, nơi mà cả Hoa Kỳ và TC đều có căn cứ quân sự. Năm ngoái, Hoa Kỳ phản đối TC sau khi tia laser nhắm về hướng một máy bay tại quốc gia ở khu Sừng Phi Châu, gây thương tích nhẹ cho hai phi công Mỹ.
TC bác bỏ cáo buộc rằng các lực lượng của họ nhắm tấn công phi cơ quân sự Mỹ.