Tin Việt Nam – 21/12/2018
Tiếp tục biểu tình phản đối
trạm thu phí BOT Bắc Thăng Long – Nội Bài
Một số người dân và tài xế tiếp tục bám trụ phản đối trạm thu phí BOT Bắc Thăng Long- Nội Bài sang đến ngày thứ tư kể từ hôm 18 cho đến hôm nay 21 tháng 12.
Trước tình hình đó Bộ Giao thông- Vận tải ra công điện gửi Tổng Cục Đường Bộ Việt Nam và Công ty Cổ phần BOT VIETRACIMEX 8 là nhà đầu tư trạm thu phí BOT Bắc Thăng Long- Nội Bài. Theo đó Bộ Giao thông- Vận tải yêu cầu hai đơn vị này nhanh chóng phối hợp với các cơ quan chức năng của Ủy Ban Nhân Dân Thành phố Hà Nội bảo đảm an ninh- trật tự, an toàn giao thông tại trạm thu phí này theo như chỉ đạo của thủ tướng chính phủ Việt Nam.
21/12 là ngày thứ tư liên tiếp nhiều người dân và tài xế tập trung phản đối trạm thu phí BOT Bắc Thăng Long – Nội Bài ở Hà Nội, thậm chí nhóm tài xế dựng cả một lều nhỏ cách trạm khoảng 100m để thay phiên nhau nghỉ ngơi.
Truyền thông trong nước loan tin cho biết hiện nay barie của tám làn xe ở cả hai chiều của trạm BOT này vẫn tiếp tục mở sẵn cho các phương tiện lưu thông, dù ở trong các cabin thu phí vẫn có nhân viên.
Nhóm người phản đối này được nói thay phiên nhau đứng trực ở ngoài cabin để vẫy tay làm tín hiệu cho các phương tiện đi qua trạm BOT mà không phải dừng lại mua vé.
Tin cho hay lực lượng công an có mặt dọc tuyến đường Võ Văn Kiệt và tại vị trí trạm BOT Bắc Thăng Long nhưng chỉ giữ trật tự mà không can thiệp.
Nhóm các tài xế dựng lều để nghỉ ngơi nói với báo trong nước rằng họ tự nguyện đến phản đối chứ không hề tụ tập hội nhóm gì cả. Một người nói rằng họ sẽ bám trụ tại đây cả ngày lẫn đêm.
Một nhân viên làm việc ở BOT Bắc Thăng Long- Nội Bài nói so với số tiền 150 triệu đồng mỗi ngày đơn vị này thu được, thì nay mỗi ngày chỉ thu được không quá 500 ngàn đồng vì tình trạng phản đối vừa nêu.
Trước đó từ sáng ngày 18/12, khá đông tài xế đã tập trung tại trạm BOT Bắc Thăng Long – Nội Bài với nhiều băng rôn, khẩu hiệu phản đối cho rằng vị trí của trạm này là không hợp lý trong nhiều năm qua.
Người dân và cả các cư tri Hà Nội cho rằng việc thu phí cho dự án tuyến tránh Thành phố Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc) nhưng lại đặt trạm thu phí thuộc địa phận Hà Nội.
Giữa năm 2018, Ủy Ban Nhân Dân Hà Nội được nói đã kiến nghị Bộ Giao thông xóa bỏ trạm BOT Bắc Thăng Long- Nội Bài. Bộ Giao thông sau đó đã 2 lần kiến nghị Chính phủ nhưng Chính phủ vẫn yêu cầu tiếp tục thu phí theo đúng hợp đồng ký kết với chủ đầu tư.
Dự án xây dựng Quốc lộ 2 được Chính phủ phê duyệt và Bộ Giao thông ký kết với Công ty Cổ phần BOT Vietracimex 8 theo hình thức BOT với mức đầu tư hơn 500 tỷ đồng và hoạt động từ tháng 2/2010 với thời hạn 16 năm 10 tháng.
Vũ Nhôm có thể đối diện một vụ án mới
Hội đồng xét xử tại phiên tòa xét xử cựu thượng tá tình báo Công an Phan Văn Anh Vũ, biệt danh Vũ “nhôm”, trong vụ đại án Ngân hàng Đông Á nhận định 13.400.000 USD mà ông Trần Phương Bình chỉ đạo cấp dưới xuất quỹ mua giúp ông Vũ có dấu hiệu một tội phạm khác, nên kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền tiếp tục điều tra, nếu có đủ căn cứ thì có thể đưa ra xét xử.
Theo hồ sơ vụ án, cơ quan điều tra thu được 5 tờ giấy viết tay của Đỗ Thanh Hùng đã ghi chép lại các khoản thu chi sai nguyên tắc gây thiệt hại cho Ngân hàng Đông Á (DAB) trong thời gian làm Thủ quỹ Hội sở DAB. Trong đó, từ ngày 11/10/2012 đến ngày 12/3/2015, Đỗ Thanh Hùng đã xuất quỹ chi 12 khoản tổng số 294.636.844.000 đồng để mua 13.900.000 USD cho Trần Phương Bình. Sau đó, theo đề nghị của Phan Văn Anh Vũ, Trần Phương Bình chuyển 13.400.000 USD cho Phan Văn Anh Vũ sử dụng.
Vũ “nhôm” khai vay của cá nhân ông Trần Phương Bình số tiền này đến nay chưa trả và hứa sau phiên tòa sơ thẩm một tháng sẽ hoàn trả đủ số tiền này cho ông Bình.
Trong khi đó, Hội đồng xét xử cho rằng, tuy chưa xác định được hành vi phạm tội của Vũ “nhôm” nhưng đã xác định được 13.400.000 USD là vật chứng của vụ án nên phải thu hồi.
Hôm 20/12, ông Phan Văn Anh Vũ, tức Vũ “nhôm” đã bị TAND TP.HCM tuyên mức án 17 năm tù về tội danh Lạm dụng tín nhiệm, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, chiếm đoạt của DAB hơn 203 tỷ đồng. Trước đó, ông Vũ đã bị tòa Hà Nội tuyên 8 năm tù về tội danh Làm lộ bí mật nhà nước, tổng hợp hình phạt là 25 năm tù.
Ông Trần Phương Bình bị tuyên 20 năm về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, chung thân về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Tổng hợp 2 án là chung thân.
Người H’Mong ở 2 tỉnh Hòa Bình, Sơn La
không được đón Tết truyền thống kể từ 2019
Nhóm phóng viên từ VN
Một văn bản của Ủy ban nhân dân xã Pà Cò vừa được đăng tải trên Facebook ngày 21/12 cho thấy, người dân tộc H’Mong ở 4 xã Lóng Luông, Vân Hồ thuộc tỉnh Hòa Bình và xã Pà Cò, Hang Kia tỉnh Sơn La sẽ không được đón tết truyền thống của họ sắp tới đây mà sẽ phải chuyển sang ăn tết Nguyên Đán của người Kinh kể từ năm 2019 này.
Bà Đinh Thị Thảo, Phó Trưởng ban dân tộc tỉnh Hòa Bình xác nhận thông tin này với phóng viên của Đài Á Châu Tự Do, nhưng giải thích là huyện không có chỉ đạo vấn đề này.
“Cái này không phải là mình có ý kiến gì đâu anh ạ, đây là do hội nghị liên tịch của mấy xã đồng bào Mông, có cả ở Hòa Bình, Vân Hồ, Lóng Luông… ở gần người ta tự thống nhất chứ không có ý kiến chỉ đạo. Hàng năm, mình vẫn lên chúc tết đồng bào nhưng vừa rồi cấp ủy có một thông báo là họ không tổ chức tết ở đó nữa để mình biết,” bà Thảo nói qua điện thoại.”
Tuy nhiên khi phóng viên hỏi rằng, liệu việc này có làm mai một đi bản sắc văn hóa của người H’Mong thì bà từ chối trả lời và yêu cầu liên hệ trực tiếp với Ban Dân tộc tỉnh Hòa Bình.
Ông Nguyễn Trường Sơn, người phụ trách chiến dịch cho Việt Nam và Campuchia của tổ chức Ân xá Quốc tế:
“Rõ ràng đây là hành động tùy tiện của chính quyền địa phương 4 xã nêu trên khi mà can thiệp thô bạo vào đời sống truyền thống của đồng bào người H’Mong địa phương, đó là tự ý thay đổi cái hoạt động sinh hoạt đón năm mới của họ.”
Thông báo nêu rõ là không tổ chức đón tết truyền thống của người H’Mong mà chuyển sang ăn Tết Nguyên Đán, tức là ép buộc tất cả người địa phương phải đón năm mới theo truyền thống của các sắc dân khác mà không tiếp tục tổ chức đón năm mới theo truyền thống của họ.
Rõ ràng đây là hành động tùy tiện của chính quyền địa phương 4 xã nêu trên khi mà can thiệp thô bạo vào đời sống truyền thống của đồng bào người H’Mong địa phương, đó là tự ý thay đổi cái hoạt động sinh hoạt đón năm mới của họ. – Ông Nguyễn Trường Sơn
Việc này vi phạm vào quyền bảo tồn văn hóa của họ,” ông Sơn, hiện đang công tác tại Thái Lan cho hay.
Mục sư Hòa, người H’Mong ở tỉnh Lào Cai hiện đang tị nạn tôn giáo ở Thái Lan cho rằng, đây là hành động sai trái.
“Em vẫn chưa nghe thông tin đó, nhưng có như vậy là nó sai trái rồi, vì tết mùa xuân của người H’Mong là truyền thống lâu đời khoảng vài ngàn năm rồi.”
Như vậy đó là một cách kỳ thị sắc tộc, đàn áp tôn giáo, sắc tộc một cách không công bằng”, ông Hòa nói và khẳng định người H’Mong ở Lào Cai vẫn ăn tết truyền thống bình thường.
Tết truyền thống của người dân tộc H’Mong ở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam rơi vào khoảng cuối tháng 1 (đầu tháng 12 âm lịch) và kéo dài trong 15 ngày với nhiều sinh hoạt cộng đồng mang đậm nét văn hóa dân tộc.
Đây là dịp để trẻ em mặc những bộ quần áo đẹp nhất vui chơi các trò truyền thống của mình như đánh tu lu (đánh cù), ném pao, đẩy gậy, đánh cầu lông gà…
Trong một bài báo từ năm 2014, Thông tấn xã Việt Nam dẫn lời ông Hoàng Đức Quế, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy Yên Bái cho biết, từ cuối năm 2012, chính quyền tỉnh Yên Bái đã thực hiện chủ trương vận động đồng bào Mông ăn Tết Nguyên đán cùng với cả nước cho phù hợp với điều kiện sản xuất và học tập của các em học sinh và nhân dân mà đi đầu là huyện Trạm Tấu.
Việc làm này được cho rằng là để thuận lợi cho làm vụ lúa đông xuân và con cái học hành có điều kiện được đoàn tụ, không ảnh hưởng đến học tập.
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/no-tet-for.ethnic-hmong-in-the-north-12212018104500.html
Khu đất vườn rau Lộc Hưng
vẫn trong tầm ngắm thu hồi
Mạng xã hội Facebook vào sáng ngày 20/12 chia sẻ thông tin rất đông lực lượng chức năng quận Tân Bình đã kéo đến vườn rau Lộc Hưng tại khu vực phường 6 quận Tân Bình.
Một Facebooker tên Việt Nguyễn tường thuật trên trang cá nhân của mình rằng, “lực lượng chức năng đến khu vườn rau yêu cầu các hộ dân không được xây dựng, không được sử dụng canh tác trên mảnh đất của mình và thực hiện theo lệnh phong tỏa khu vực nơi các hộ dân cư trú phải di dời. Sau một hồi đôi co, các hộ dân đóng cửa, nội bất xuất ngoại bất nhập, tình trạng cự cải diễn ra ác liệt giữa các bên…”
Ngay sau khi vụ việc diễn ra, Đài Á Châu Tự Do có liên lạc với một số người dân sống tại khu vực này để tìm hiểu sự việc và được anh Cao Hà Trực, một người dân sống tại khu vực vườn rau Lộc Hưng lâu năm và được anh cho biết:
“Thật sự sáng nay họ không phải đến để cưỡng chế vườn rau bà con chúng tôi nhưng họ mang theo một văn bản gọi là kiểm tra hành chính và họ mang một lực lượng công an khoảng hơn 50 công an trên một xe tải đổ xuống vườn rau chúng tôi và họ đòi kiểm tra thủ tục hành chính.”
Chị Thy một người dân khác cũng sống tại khu vực vườn rau và cũng là người thường xuyên lên tiếng, gửi đơn khiếu nại, tố cáo những sai phạm của cơ quan chức năng địa phương để đòi quyền lợi chính đáng cho bà con cho biết, lần này cơ quan chức năng đến họ nói không đả động gì đến đất của bà con hết mà chỉ đi kiểm tra dân cư. Chị Thy khẳng định rằng chuyện này hoàn toàn phi lý.
Nếu như việc đi kiểm tra dân cư thì các anh đã làm đúng các quy trình chưa và nếu các anh muốn làm đúng theo các pháp luật để kiểm tra dân cư thì các anh không kéo một lực lượng đông đến như vậy.
– Người dân
“Bà con chúng tôi có nói rằng nếu như việc đi kiểm tra dân cư thì các anh đã làm đúng các quy trình chưa và nếu các anh muốn làm đúng theo các pháp luật để kiểm tra dân cư thì các anh không kéo một lực lượng đông đến như vậy. Thì phải chăng các anh xuống để đàn áp nhũng nhiễu, ức hiếp và đe dọa chúng tôi hay không? Ông phó chủ tịch phường 6 tỏ vẻ rất là khó chịu với chúng tôi khi chúng tôi đặt vấn đề như vậy.”
Ngoài ra, chị Thy còn cho biết khi đối chất với cơ quan chức năng bà con tại khu vực này cho rằng tất cả mọi người sẵn sàng đến ủy ban phường để đăng ký theo đúng pháp luật nhưng cơ quan chức năng có làm được không thì khi đó họ không trả lời và kéo toàn bộ lực lượng ra khỏi khu vực này.
Chúng tôi liên lạc với Ủy ban Nhân dân phường 6, quận Tân Bình để hỏi về những thông tin mà người dân cung cấp, thông qua số điện thoại được công khai trên trang mạng phường này nhưng không ai nghe máy.
Blogger, nhà báo tự do Phạm Đoan Trang, nhận định sự việc Vườn rau Lộc Hưng trên trang cá nhân rằng “Tấn công xóm đạo ngay trong mùa Giáng Sinh là một thủ đoạn tác nghiệp quen thuộc của công an Việt Nam.”
Được biết khu đất Lộc Hưng ở phường 6 quận Tân Bình là nơi an cư của một số người dân từ Bắc di cư vào miền Nam năm 1954. Với diện tích khoảng 50.000 mét vuông, Lộc Hưng được gọi là khu đất tốt nằm tiếp giáp quận 3, quân 10, quận Phú Nhuận và quận Bình Tân. Đây cũng là Giáo xứ Lộc Hưng với trên một trăm gia đình phần lớn làm nghề trồng rau để sinh sống ba bốn đời nay.
Tuy nhiên đã có những diễn biến mấy năm gần đây cho thấy khu đất vườn rau Lộc Hưng này có thể bị giải tỏa mà chính quyền địa phương nói theo qui hoạch của nhà nước.
Anh Cao Hà Trực cho chúng tôi biết, việc thu hồi đất tại khu vực này là hoàn toàn không đúng theo quy trình, anh giải thích rằng theo chủ trương của thủ tướng chính phủ năm 1999 người dân có quyền đi kê khai nhưng khi bà con tại khu vực này đến cơ quan chức năng thì được khẳng định rằng không có dự án nào được triển khai tại khu vực này nhưng đến năm 2000 lại ra quyết định thu hồi đất theo nghị định 11CP của chính phủ.
Theo anh Trực, bà con đã rất nhiều lần mang đơn đi đến các cơ quan chức năng để xác nhận pháp lý nhưng tất cả trả lời không giải quyết bất cứ điều gì trên mảnh đất này khiến cuộc sống người dân gặp nhiều khó khăn.
“Chúng tôi mang đơn đi các cơ quan chức năng để xác nhận pháp lý thì không chịu xác nhận mà dưới đẩy trên. Một lần nữa chúng tôi đã ra văn phòng chính phủ và cũng như các cơ quan chức năng thì đều xác nhận rằng dưới không có văn bản, trên chỉ đạo không có văn bản tất cả đều không có văn bản hết. Đến nay chúng tôi đang chờ văn bản của văn phòng chính quyền yêu cầu ủy ban nhân thành phố có câu trả lời cho chúng tôi vậy mà đến nay vẫn chưa có câu trả lời.”
Chị Thy trao đổi với chúng tôi chị xác nhận rằng điều đó hoàn toàn đúng, bởi vì từ năm 1954 đến nay bà con tại khu vực này canh tác, đóng thuế và tất cả mọi giấy tờ đề được người dân làm đúng theo các bước quy định của pháp luật và hoàn toàn hợp pháp, chiếu theo luật lệ Việt Nam thì bà con khu vực này đầy đủ quyền sử dụng đất chứ không phải xác nhận nữa. Tuy nhiên, phía ủy ban nhân dân phường 6 và ngay cả thành phố hết lần này đến lần khác đều tránh né giải quyết sự việc.
Ngoài ra, chị Thy còn cho biết tất cả người dân tại đây luôn sẵn sàng đối thoại với chính quyền để thỏa thuận giải quyết mọi vấn đề nhưng đến nay chưa một lần đối thoại và tiếp dân.
“Chưa một lần nào đối thoại với bà con chúng tôi và chưa một lần nào nói rằng đất này chúng tôi sẽ quy hoạch và các cấp có thẩm quyền đã ký duyệt bây giờ bà con chúng tôi muốn được bao nhiêu hay các ông các bà muốn bao nhiêu nói để mà ở trên giải quyết thì chưa có một lần nào và chưa có ai xuống dưới này để đàm thoại với bà con chúng tôi hết và năm lần bảy lượt chúng tôi vẫn nói là chúng tôi sẵn sàng đối thoại với các cấp lãnh đạo.”
Đài Á Châu Tự Do tiếp tục theo dõi sự việc để cập nhật những thông tin mới nhất về khu đất Vườn Rau Lộc Hưng.
Nhà hoạt động bị truy nã Nguyễn Văn Tráng:
‘không chống chính quyền nhân dân’
Nguyễn Văn Tráng, nhà hoạt động đang bị công an truy nã, nói với VOA rằng dù gặp nhiều khó khăn khi chạy trốn nhưng anh kiên quyết tiếp tục tranh đấu để chống “chính quyền Việt Nam độc tài, tham nhũng, bóp nghẹt dân chủ.”
Anh Nguyễn Văn Tráng nói với VOA:
“Trước những tình thế gay go như vậy thì tôi đành phải ẩn thân một thời gian. Tuy nhiên, tôi sẽ không từ bỏ việc đấu tranh, sẽ tiếp tục công việc đấu tranh. Tôi đang làm việc cho Hội Anh em Dân chủ và sẽ cố gắng nỗ lực tiếp tục theo đuổi những công việc từ trước đến nay tôi đã thực hiện.”
Nhà hoạt động dân chủ 27 tuổi hôm 12/12/2018 bị Cơ quan an ninh điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa ra quyết định truy nã về tội “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân.”
Tuy nhiên, anh Tráng bác bỏ cáo buộc này. Anh nói với VOA:
Tôi không chống chính quyền nhân dân, tôi chỉ chống chính quyền độc tài, tôi chống chính quyền bót nghẹt các giá trị dân chủ, và chính quyền tham nhũng.
Nhà hoạt động Nguyễn Văn Tráng
“Tôi không chống chính quyền nhân dân, tôi chỉ chống chính quyền độc tài, tôi chống chính quyền bót nghẹt các giá trị dân chủ, và chính quyền tham nhũng. Cho dù ở hoàn cảnh nào, cho dù phải trả giá nào, tôi vẫn sẽ chiến đấu bằng hết khả năng của mình.”
Anh Tráng không tiết lộ nơi anh đang lánh nạn, nhưng nói rằng không có nơi nào an toàn, và luôn chuẩn bị cho tình huống xấu nhất.
“Không có nơi nào an toàn tuyệt đối. Tôi cũng gặp rất nhiều khó khăn vì trước đây từng bị cấm xuất cảnh, bị thu hộ chiếu. Tôi cũng chuẩn bị cho mình tâm lý sẵn sàng cho tình huống xấu nhất, như việc bị nhà cầm quyền Việt Nam bắt, nhưng trước mắt là giữ cho mình sự an toàn nhất định.”
Việt Nam truy nã nhà hoạt động Nguyễn Văn Tráng
Truyền thông Việt Nam nói Nguyễn Văn Tráng chịu trách nhiệm trực tiếp liên lạc với các thành viên khác của Hội anh em dân chủ tại Hà Nội và TP.HCM, có nhiệm vụ thu thập thông tin, tài liệu, hình ảnh để xây dựng video về tình hình dân chủ ở tỉnh Thanh Hóa.
Chính quyền Việt Nam cáo buộc rằng Nguyễn Văn Tráng “tích cực tham gia các hoạt động phá rối an ninh ở Hà Nội, Hà Tĩnh, Nghệ An bằng cách lôi kéo, kích động người khác, in ấn tài liệu, chế tạo băng gôn, khẩu ngữ chửi bới chế độ và trực tiếp tham gia các cuộc tụ tập đông người, biểu tình dưới danh nghĩa yêu nước, bảo vệ môi trường…”
Truyền thông trong nước trích lời công an tỉnh Thanh Hóa cho biết Nguyễn Văn Tráng đã tham gia “Hội anh em dân chủ”, thường xuyên sử dụng trang Facebook cá nhân Trang Nguyen (Vô Danh Khách) để đăng tải các bài, hình ảnh, video clip “xuyên tạc chủ trương, đường lối, nói xấu chế độ và lôi kéo kích động người dân tham gia biểu tình, gây rối trật tự công cộng…”
Cho dù ở hoàn cảnh nào, cho dù phải trả giá nào, tôi vẫn sẽ chiến đấu bằng hết khả năng của mình.
Nguyễn Văn Tráng
Anh Tráng cho biết thêm về Hội Anh em Dân chủ và những việc làm của anh trong hội này:
“Hội Anh em Dân chủ là một trong những tổ chức bị chính quyền Việt Nam đàn áp khốc liệt nhất suốt từ cuối năm 2015 cho đến nay. Chúng tôi có mục tiêu thúc đẩy quyền con người cũng như các giá trị dân chủ trên quê hương Việt Nam. Chúng tôi đã có rất nhiều hỗ trợ cho ngư dân bị ảnh hưởng trong thảm họa Formosa về mặt pháp lý và biểu tình, bên cạnh nhiều đóng góp khác của các anh em hoạt động thầm lặng.”
Hãng tin Reuters cho biết Nguyễn Văn Tráng là một trong số các thành viên của Hội Anh em Dân chủ, một tổ chức bị cấm hoạt động tại Việt Nam. Reuters cho biết nhiều thành viên của tổ chức này đã bị bắt, xét xử, giam cầm kể từ khi thành lập vào năm 2013 cho đến nay.
Trong một thông cáo hôm 11/12, Hội Anh em Dân chủ phản đối lệnh truy nã đối với nhà hoạt động Nguyễn Văn Tráng, cho rằng đó là một “cáo buộc mơ hồ.”
Phụ nữ Việt vẫn bị bán sang Trung Quốc
Thanh Trúc, RFA
Theo Blue Dragon Việt Nam, một tổ chức thiện nguyện nước ngoài ở Hà Nội, đã có 400 nạn nhân phần lớn là phụ nữ hay thiếu nữ bị bán sang Trung Quốc rồi bị ép vào đường mãi dâm hay lấy chống bản xứ, được Blue Dragon giải cứu đưa về Việt Nam từ năm 2007.
Trong khi đó theo tin AFP trích dẫn số liệu của tổ chức ngoài chính phủ NGO Plan International ở Việt Nam thì 3.000 vụ buôn người sang biên giới Trung Quốc được ghi nhận từ năm 2012 đến năm 2017.
Tuy nhiên theo bà Lê Quỳnh Lan của NGO Plan International thì số người bị bán qua Trung Quốc trên thực tế trong giai đoạn 2012 đến 2017 chắc chắn là cao hơn dọc theo đường biên giới dài và rộng giữa hai quốc gia.
Bà Diệp Vương, chủ tịch tổ chức Pacific Links Vòng Tay Thái Bình, có mặt trong cộng việc phòng chống và giúp đỡ nạn nhân buôn người ở Việt Nam từ năm 2005, đồng tình với nhận định của NGO Plan International:
Trong 3.000 vụ việc đã được ghi nhận đó thì thực sự con số nạn nhân cao hơn nhiều vì mỗi vụ việc không chỉ có một nạn nhân mà nhiều khi là là một nhóm người. Một số đã được Blue Dragon giúp đỡ và một số khác được chúng tôi giúp đỡ. Tuy nhiên rõ ràng còn một con số rất lớn không nhận được sự giúp đỡ nào hết hay là không cần sự giúp đỡ nào hết .
Theo bà Diệp Vương tình trạng buôn bán người Việt qua Trung Quốc sự không thể giảm được. Lý do không giảm là vì nhu cầu với thực tế chênh lệch giới tính bên Trung Quốc vẫn chưa được giải quyết. Thứ hai nữa, biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc dù muốn dù không là một biên giới rất dài, khó mà kiểm soát trong từng cây số một. Vì như vậy người Việt Nam, nhất là những người sống ở biên giới, người ta qua lại bao nhiêu năm nay để buôn bán, làm ăn, thành ra chuyện bị bắt hay bị bán sang Trung Quốc khó lòng giảm được.
Cũng phải hiểu đối với người dân sống tại vùng biên giớ này, khi gặp nạn rồi người ta mới hiểu chỗ này là nơi nguy hiểm, chứ thực sự ra đồi với các bạn trẻ thì cũng khó lòng cho các bạn hiểu được tại sao biên giới là nơi nguy hiểm. Còn những người bị bán từ Bạc Liêu, Cà Mau qua biên giới, rất nhiều người nói với chúng tôi chỉ được rủ đi không phải qua Trung Quốc làm vợ,làm gái mà được rủ đi ra ngoài Bắc để làm việc. Đến lúc nhìn lên toàn những cái bảng không đọc được thì lúc đó mới biết đã bị bán sang Trung Quốc.
Trong 3.000 vụ việc đã được ghi nhận đó thì thực sự con số nạn nhân cao hơn nhiều vì mỗi vụ việc không chỉ có một nạn nhân mà nhiều khi là là một nhóm người. – Bà Diệp Vương
Tệ nạn buôn bán phụ nữ trẻ em từ Việt Nam sang Trung Quốc làm vợ hay làm gái không có dấu hiệu giảm bớt, là nhận định của bà Lê Thị Phương Thúy, trưởng phòng Tư Vấn Và Hỗ Trợ Phát Triển thuộc CWD tức Hội Liên Hiệp Phụ Nữ Việt Nam tại Hà Nội:
Không có con số nào để nói nó tăng lên hay nó giảm đi, vì mình không có thống kê. Tuy nhiên cái chắc chắn là thủ đoạn càng ngày càng tinh vi, thí dụ dưới hình thức tuyển mộ lao động chẳng hạn, cũng đưa vài người sang rồi gởi tiền về nhà hoặc là quay trở về nhà một vài lần chẳng hạn như thế. Tuy nhiên sau đấy thì tuyển mộ nhiều người hơn, có khi hàng chục người. Sang bên kia biên giới thì toàn bộ giấy tờ bị giữ hết. Một cách nữa là đường du lịch, người dẫn đường đóng vai người yêu chẳng hạn, sang bên kia bắt đầu thu hết giấy tờ và rất dễ dàng để bán người phụ nữ ấy đi. Chúng ta vẫn phải tiếp tục đối mặt với câu chuyện này, người thì vẫn tiếp tục phải hỗ trợ, chứ còn tăng lên hay giảm đi thì thực sự chưa có con số thống kê quốc gia và chúng tôi cũng không biết thực tế là nó đang diễn ra thế nào ở mức độ số lượng. Xuất phát điểm người ta đi bởi rất nhiều vấn đề nhưng đặc biệt trong đó là người ta có nhu cầu kiếm việc làm.
Đó là bản chất của tệ nạn buôn người sang Trung Quốc vào đường mãi dâm hay đường hôn nhân cưỡng ép mà đa phần phụ nữ hay thiếu nữ Việt Nam trở thành con mồi ngon của bọn buôn người.
Tưởng cần biết từ lâu Trung Tâm Phụ Nữ Và Phát Triển thuộc Hội Liên Hiệp Phụ Nữ Việt Nam đã có một Nhà Bình Yên dành để đón tiếp và giúp đỡ nạn nhân buôn người chữa trị những chấn thương tâm lý hay thể xác khi được cứu thoát từ Trung Quốc về.
Cô Trang, chuyên trách việc giám sát và nâng cao năng lực phụ nữ trong Nhà Bình Yên này, cho biết:
Nhà Bình Yên của Trung Tâm Phụ Nữ Và Phát Triển là một địa điểm bí mật, 20 Thụy Khuê là địa chỉ đặt văn phòng của Nhà Bình Yên. Tuy nhiên để đảm báo ti1nyh bảo nật của thông tin để không ảnh hưởng đến vấn đề như thủ phạm uy hiếp nạn nhân thì Nhà Bình Yên là một địa chỉ bí mật, những người đến Nhà Bình Yên phải có đầy đủ các giấy tờ, căn cứ pháp lý hoặc là làm việc tại đấy thì mới được tiếp xúc với nạn nhân.
Giúp đỡ nạn nhân trở về là công việc phức tạp và tế nhị, bà Lê Thị Phương Thúy, trưởng Phòng Tư Vấn Và Hỗ Trộ Phát Triển:
Phải dựa trên nhu cầu và khả năng của từng người, nếu về mà chưa được học hành, thiếu công ăn việc làm, chưa có giấy tờ … thì tùy những nhu cầu đấy chúng tôi cung cấp dịch vụ cho họ. Nhưng cái quan trọng nhất họ phải được đảm bảo an toàn về tâm lý, an toàn về mặt cơ thể. Thứ hai họ phải được cái gọi là sự chào đón của cộng đồng để họ tái hòa nhập cộng đồng. Thứ ba họ phải có điều kiện pháp lý, nhân thân, giấy tở để có thể học nghề và tự kiếm sống.
Trong mối quan hệ của họ với gia đình, bạn bè, hàng xóm chúng tôi cũng phải có những can thiếp để tạo mối quan hệ xã hội của họ được an toàn. Tóm lại chúng tôi làm việc với ba mục tiêu là để họ hồi gia, an toàn và bền vững.
Xuất phát điểm người ta đi bởi rất nhiều vấn đề nhưng đặc biệt trong đó là người ta có nhu cầu kiếm việc làm. – Bà Phương Thúy
Từ năm 2005, Pacific Links tức Vòng Tay Thái Bình đã có mặt tại An Giang với một Nhà Mở và một chương trình có tên ADAPT hỗ trợ nạn nhân buôn người tái hòa nhập xã hội. Từ 2010, Vòng Tay Thái Bình có thêm Nhà Nhân Ái ở Lào Cai phía Bắc. Không thể đơn phương giải cứu và tiếp nhận nạn nhân trở về mà phải có sự chung tay góp sức của chính quyền địa phương Lào Cai, là chia sẻ của bà Diệp Vương, chủ tịch Vòng Tay Thái Bình:
Nhà Nhân Ái từ lúc thành lập đến giờ đã đón khoảng trên 150 bạn từng là nạn nhân của nạn mua bán người. nạn nhân có thể kêu chúng tôi nhờ giúp đỡ và chúng tôi cũng phải liên lạc với các lưc lượng an ninh để họ tham gia giải cứu. Chúng tôi đã rất nhiều lần đưa thông tin để nhờ giúp các em. Tuy nhiên các em nào tự giải cứu và trở về cũng phải có cái động tác là đi ra báo với chính quyền địa phương, lúc đó chính quyền địa phương mới nói cho chúng tôi nghe . Nếu có em nào tự giải cứu rồi đi tới nói với chúng tôi thì mình cũng vô cái thế khó xử vì làm sao mình biết thiệt hay không.
Trung bình mấy em có thể ở trong Nhà Nhân Ái hai ba năm lận, thành ra cái này cũng là quyết định của các em và gia đình các em nữa.
Theo bà Lê Thị Phương Thúy của Hội Liên Hiệp Phụ Nữ, phụ nữ Việt Nam không chỉ bị bán sang Trung Quốc mà còn sang các nước khác trong khu vực:
Nhiều đấy, Thái Lan, Malaysia, Hàn Quốc, Đài Loan và mấy năm sau này là các nước bên Châu Âu nữa.
Tháng Sáu năm nay, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ công bố phúc trình 2018 về nạn buôn người trên thế giới, cho thấy năm 2018 này Việt Nam tiếp tục giữ Bậc 2 những nước đang có vấn đề, rằng dù đã có nỗ lực đáng kể song chính phủ Việt Nam vẫn chưa đáp ứng đầy đủ những qui chuẩn tối thiểu nhằm xóa bỏ tệ nạn buôn người.
Bậc 2 là mức độ mà Bộ Ngoại Giao Mỹ áp dụng đối với Việt Nam từ năm 2012 đến giờ. Trước đó, từ 2012 trở về trước, Việt Nam bị liệt vào Tier 2 Watch List tức có vấn đề về nạn buôn người nghiêm trọng và cần được giám sát.
Luật An ninh mạng tiếp tục gặp nhiều chỉ trích
ngay trước thềm năm mới 2019
Chỉ khoảng 2 tuần trước thềm năm mới 2019 và cũng là thời điểm Luật An ninh mạng của Việt Nam chính thức đi vào hiệu lực, nhiều tiếng nói chỉ trích, bày tỏ lo lắng về bộ luật này lại được dấy lên trong và ngoài Việt Nam.
Vào một buổi sáng một ngày giữa tháng 12/2018, chúng tôi tìm đến các quán cafe ở trung tâm thành phố Hồ Chí Minh, nơi người dân thường đến uống cà phê, đọc báo và nói chuyện thời sự mỗi ngày. Khi được hỏi về Luật An ninh mạng sẽ đi vào hiệu lực vào ngày 1/1/2019, một số người trả lời không biết hoặc không quan tâm, nhưng cũng có một số khác bày tỏ lo lắng như người thanh niên không muốn nêu tên vì lý do an toàn:
“Con người có quyền tự do phát biểu, tự do ngôn luận nhưng pháp luật có suy nghĩ riêng của họ. Họ thấy có trắc trở trong an ninh mạng nên đặt ra điều luật để bảo vệ con người nhưng cá nhân mình thấy nhiều điều bất cập lắm… Bức xúc không biết nói đâu thì lên mạng nói vậy thôi”
Một thanh niên giấu tên khác tại quán café trên đường Hai Bà Trưng, nói anh hoan nghênh luật mới nhưng vẫn có thắc mắc:
“Quan trọng mình áp dụng luật đó như thế nào, tốt hơn hay áp dụng nó không đúng với ý của người dân? Ví dụ người dân muốn nói lên những phản ánh của mình mà không dám nói nữa. Hồi xưa thì dám nói đấy, đăng lên rồi người ta share ra nhưng giờ có như vậy thì không dám nói nữa”
Con người có quyền tự do phát biểu, tự do ngôn luận nhưng pháp luật có suy nghĩ riêng của họ. Họ thấy có trắc trở trong an ninh mạng nên đặt ra điều luật để bảo vệ con người nhưng cá nhân mình thấy nhiều điều bất cập lắm – Một người dân
Luật An ninh mạng của Việt Nam được Quốc hội thông qua vào ngày 12/6 năm nay với hơn 86% phiếu tán thành, bất chấp những phản đối của nhiều người dân và những quan ngại được một số tổ chức quốc tế và Hoa Kỳ đã nêu ra trước đó.
Ngày 10/6, hàng ngàn người dân Việt Nam đã xuống đường ở nhiều thành phố trên cả nước để phản đối dự Luật Đặc khu và Luật An ninh mạng. Công an đã được huy động để trấn áp các cuộc biểu tình. Theo thống kê của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế, tính đến tháng 11/2018, đã có ít nhất 127 người bị kết án vì tham gia các cuộc biểu tình phản đối này.
Thượng Nghị sĩ Cory Gardner, Chủ tịch Tiểu ban Đối ngoại phụ trách Đông Á, Thái Bình Dương và Chính sách An ninh mạng Quốc tế bày tỏ lo ngại với Đài Á Châu Tự Do về những điều khoản trong luật mới:
“Tôi đã đến Việt Nam khi Quốc hội Việt Nam đang thảo luận về luật này. Trong cuộc gặp của tôi với các giới chức quốc hội và chính phủ Việt Nam, tôi đã bày tỏ mối lo ngại về yêu cầu nội địa hóa dữ liệu trong luật, bày tỏ mối lo ngại nhìn từ khía cạnh của các nhà đầu tư kinh doanh, và các nhà hoạt động nhân quyền.”
Liệu Facebook và Google có tuân thủ Luật An ninh mạng?
Những điều khoản yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ mạng ở Việt Nam phải mở văn phòng đại diện, đặt máy chủ tại Việt Nam, lưu trữ dữ liệu người dùng Việt Nam ở trong nước và trao các dữ liệu này cho Công An khi được yêu cầu mà không cần lệnh của toà án là những quan ngại lớn nhất trong luật.
Cho đến lúc này, cả Facebook và Google đều chưa đưa ra lời bình luận chính thức nào về việc họ có tuân thủ các điều khoản này hay không. Tuy nhiên quan ngại về việc Facebook hay Google có thể đặt máy chủ và trao dữ liệu người dùng cho chính quyền Việt Nam đã từng được nói đến trong một cuộc điều trần ở Thượng viện Mỹ vào tháng 9 năm nay.
“Chúng tôi không có máy chủ ở Việt Nam, và trừ những trường hợp ngoại lệ ít ỏi khi có mối đe doạ nghiêm trọng xảy ra, chúng tôi không bao giờ cung cấp thông tin cho chính phủ Việt Nam, bao gồm cả thông tin về chính trị”, bà Sheryl Sandberg – Giám đốc điều hành Facebook, đã trả lời như vậy với Thượng nghị sĩ Marco Rubio trước Thượng viện Mỹ khi được hỏi về cam kết hoạt động của họ ở Việt Nam.
Trong chuyến thăm mới đây tới Việt Nam hôm 10/12, Phó Chủ tịch Google, Ken Walker, được truyền thông trong nước trích lời cho biết Google đang xem xét các bước cần thiết để mở văn phòng đại diện tại Việt Nam. Google không trả lời câu hỏi của Đài Á Châu Tự Do về khả năng hãng này sẽ mở văn phòng đại diện hay trung tâm dữ liệu tại Việt Nam sắp tới.
Thượng nghị sĩ Cory Gardner bày tỏ lo ngại về khả năng Facebook và Google sẽ tuân thủ những quy định về nội địa hoá dữ liệu tại Việt Nam. Ông nói:
“Sẽ rất là đáng ngại nếu Google hay bất cứ công ty nào tuân theo nỗ lực nhằm nội địa hóa dữ liệu mà có thể dung để chống lại xã hội dân sự, các nhà hoạt động dân sự, và có thể bị chính phủ sử dụng để vi phạm các quyền riêng tư của người dân. Đây là điều rất đáng lo ngại và tôi nghĩ là bất cứ ai phải chịu quy định nội địa hóa dữ liệu này phải suy nghĩ rất kỹ trước khi họ đầu tư”
Hôm 13/12, Liên minh Mạng Châu Á (AIC), một hiệp hội công nghiệp quy tụ những công ty công nghệ hàng đầu thế giới bao gồm cả Facebook và Google, đã gửi một Thư kiến nghị tới Bộ Công an Việt Nam đề nghị những thay đổi trong bản thảo Nghị định hướng dẫn thực hiện Luật An ninh mạng được Bộ Công an công bố và lấy ý kiến từ đầu tháng 11 và sẽ kết thúc vào ngày 2/1/2019. Bức thư của AIC viết rằng “Quy định nội địa hoá dữ liệu sẽ bóp nghẹt đầu tư vào nền kinh tế số của Việt Nam và có hại cho sự phát triển kinh tế dài hạn”. Bức thư viết tiếp: “Yêu cầu thiết lập văn phòng đại diện tại Việt Nam phớt lờ đi những lợi ích của các mô hình kinh doanh toàn cầu vì những quan ngại về an ninh mạng thực sự có thể được đề cập đến mà không cần phải áp đặt yêu cầu nội địa hoá dữ liệu. Yêu cầu này sẽ tạo thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp nước ngoài đang đặt ở Việt Nam”.
Một nghiên cứu vào năm 2014 của Trung tâm Kinh tế Chính trị Quốc tế Châu Âu (ECIPE) ước tính quy định nội địa hoá dữ liệu toàn bộ sẽ làm GDP của Việt Nam giảm đi 1,7% một năm và có thể làm giảm đầu tư nội địa khoảng 3,1%.
Một nghiên cứu của Phòng Thương Mại Mỹ công bố vào tháng 10 năm nay cho thấy 61% công ty được hỏi nói họ sẽ ít có khả năng đầu tư vào Việt Nam vì luật này, trong khi 89% công ty nói luật mới sẽ làm cho nền kinh tế số của Việt Nam kém cạnh tranh hơn.
Lo ngại gia tăng đàn áp
Đối với những nhà hoạt động xã hội và blogger ở Việt Nam, mức độ hợp tác với chính phủ Việt Nam của Facebook hay Google theo quy định của luật hiện vẫn là một dấu hỏi.
“Việc đầu tiên là tất cả mọi người đều chưa biết là chính quyền sẽ làm việc gì. Thứ hai là các nhà mạng quốc tế như Google và Facebook sẽ hợp tác đến mức độ nào để chính quyền có thể thực hiện các chi tiết trong Luật An ninh mạng. Bây giờ chúng tôi cũng vẫn chờ thôi”, facebooker Lã Việt Dũng nói với Đài Á Châu Tự Do.
Facebooker Lã Việt Dũng là người đã cùng với khoảng 50 nhà hoạt động và các cơ quan báo chí độc lập khác ký vào một bức thư ngỏ gửi Mark Zuckerberg, ông chủ của Facebook, vào hồi tháng 4 vừa qua, lên án Facebook đã giúp chính phủ gỡ bỏ những tài khoản có nội dung chỉ trích chính phủ.
Theo thống kê được Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam công bố, tính đến giữa tháng 12 năm ngoái, Facebook đã gỡ bỏ khoảng 159 tài khoản được cho là có nội dung nói xấu chính phủ và lãnh đạo. Bộ Thông tin Truyền thông hồi tháng 12 năm ngoái còn cho biết Facebook đã đồng ý thiết lập một kênh riêng để làm việc với Bộ này. Cũng theo thống kê của chính phủ Việt Nam, hiện có khoảng 54 triệu người dùng facebook ở Việt Nam.
Báo cáo minh bạch mới đây của Google cho thấy chính phủ Việt Nam đã yêu cầu hãng này phải gỡ bỏ hơn 6.700 nội dung từ năm 2009 đến nay, phần lớn có ý chỉ trích chính phủ, và Google đã gỡ bỏ hơn 3.000 video như vậy. Báo cáo không nói những video được gỡ bỏ trong khoảng thời gian cụ thể nào.
Mặc dù vậy, Facebooker Lã Việt Dũng không cho rằng Facebook và Google sẽ hợp tác với chính phủ trong việc trao dữ liệu của người dùng. Anh nói: “Tôi nghĩ là Facebook và Google sẽ không dễ dàng hợp tác việc đấy vì giá trị lợi ích của chính quyền Việt Nam mang lại nhỏ hoăn rất nhiều so với lợi ích mà Facebook và Google mất đi nếu họ hợp tác với chính quyền cộng sản”.
Tuy nhiên, anh Lã Việt Dũng lo ngại, với việc luật mới đi vào hiệu lực vào đầu năm tới, việc đàn áp, sách nhiễu người dân có thể sẽ gia tăng: “Theo tôi cái quan trọng nhất là khi luật An ninh mạng đi vào hiệu lực là chính quyền họ sẽ tăng cường mức sách nhiễu nhân dân, như mời, triệu tập nhân dân mà không có lệnh của toà nào cả”.
Hôm 20/12, Human Rights Watch ra thông cáo báo chí thúc giục chính quyền Việt Nam ngưng việc áp dụng luật hoặc thay đổi luật để theo đúng với luật quốc tế. Ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phân ban Châu Á của Human Rights Watch được trích lời trong thông cáo nói rằng: “Luật An ninh mạng được thiết kế để giúp Bộ Công An tăng cường giám sát phát hiện các chỉ trích, và làm sâu hơn nữa độc quyền lãnh đạo của Đảng Cộng Sản. Nếu luật được thực hiện, bất cứ người dùng internet nào ở Việt Nam cũng sẽ không còn quyền riêng tư”.
Human Rights Watch cho biết tình hình nhân quyền ở Việt Nam đã xuống dốc trong năm 2018. Đã có ít nhất 41 nhà hoạt động và blogger bị kết án tù trong năm nay. Công an hiện đang giam giữ ít nhất 19 người khác mà chưa đưa ra toà vì họ đã thực hiện các quyền chính trị và dân sự cơ bản.
Đánh giá về phản ứng của người dân nói chung vào đầu năm tới khi luật đi vào hiệu lực, facebooker Lã Việt Dũng cho rằng sẽ có sự lắng xuống trong những chỉ trích của người dân trên mạng xã hội vì người dân phải thăm dò trong khi chính quyền có thể gia tăng đàn áp giai đoạn đầu để làm người dân lo sợ, nhưng rồi sau đó những chỉ trích, phàn nàn trên mạng sẽ lại tiếp tục.
“Quan trọng nhất là bức xúc của ngườii dân bây giờ lớn rồi. Nó không chảy chỗ này thì chảy chỗ khác”, facebooker Lã Việt Dũng nói.
Chống tham nhũng: Niềm tin bị xói mòn
Thanh Trúc, RFA
Một ngày trước Ngày Quốc Tế Phòng Chống Tham Nhũng, Việt Nam công bố hai đường dây nóng và một địa chỉ điện thư để dân gọi vào tố cáo những hành vi tham ô hối lộ của người thi hành công vụ.
Hai số điện thoại mà Cục Phòng Chống Tham Nhũng, Thanh Tra Chính Phủ cho công bố vào ngày 19 tháng Mười Hai, là 08048228 gọi trong giờ hành chính và số di động để lưu tin nhắn là 091115616.
Cùng với hai số trên, việc tố giác tham nhũng cũng được tiếp nhận qua hộp thư điện tử tại địa chỉ cucphongchongthamnhung@thanhtra.gov.vn
Báo chí trong nước loan tải tin này với hàng tít “ Thanh tra tiếp nhận phản ảnh tham nhũng cả qua điện thoại, tin nhắn và email. Bản tin trên các báo trong nước còn cho thấy việc thông báo đường dây tiếp nhận thông tin này là nhằm triển khai thực hiện Luật Phòng Chống Tham Nhũng qua Nghị Định Chính Phủ từ năm 2013, và kể từ ngày 1 tháng 12 năm 2018 này thì Cục Phòng Chống Tham Nhũng bắt đầu tiếp nhận thông tin phản ánh trực tiếp những vụ việc có dấu hiệu tham nhũng qua hai số điện thoại nóng có thể lưu lời nhắn và qua hộp thư điện tử mà báo chí đăng tải.
Điểm đáng nói ở đây là các thông tin trên được đưa ra một ngày trước Ngày Quốc Tế Phòng Chống Tham Nhũng 20 tháng Mười Hai, cũng là ngày có buổi tọa đàm về công tác phòng chống tham nhũng tại Việt Nam ở Hà Nội.
Được hỏi ông nghĩ thế nào về những thông tin này, ông Đào Công Tiến nguyên là hiệu trưởng Đại Học Kinh Tế ở Sài Gòn cho rằng chuyện này cũng tốt và nếu cần thì cứ gọi thử:
Đường dây này tốt thôi, có nhu cầu thì cứ làm thôi, có điều nguồn thông tin nắm được thì có lẽ không nhiều đâu, không đáp ứng được đâu. Thì cứ làm thử đi còn đối với tôi thì cái đảng và nhà nước này thì tui phản bác nhiều việc lắm, tôi đặt kỳ vọng vào đó đến mức mà kết quả hay hiệu quả của nó mang lại thì không.
Để có thể kiểm chứng, đường dây viễn liên của Á Châu Tự Do được nối về số 0804228 gọi trong giờ hành chánh. Rất tiếc câu trả lời tự động là “ số máy này không đúng”:
Đối với số di động 091115616 thì “thuê bao không liên lạc được”, do đó cũng không có phần lưu lại lời nhắn.
Đích thân tới thì người ta tiếp mình nhưng ý kiến của mình thì đợi xem xét, không biết đã rơi vào đâu, kết quả chẳng đi về đâu hết. – bà Kim Hoa
Bà Kim Hoa, một cư dân Tiền Giang, đang gặp khó khăn trong vụ khiếu kiện tham nhũng, nói rằng đích thân lên cơ quan chính phủ mà kêu còn không xong huống gì gọi điện để lời nhắn mà có hiệu lực:
Chỉ là hình thức còn thực chất là không có đâu. Trong tư cách người dân thì chính bản thân tôi đã khiếu nại với thanh tra Bộ Tư Pháp, có văn bản của thanh tra Bộ Tư Pháp gởi về yêu cầu cục trưởng Cục Thi Hành Án Tiền Giang giải quyết. Cục trưởng lại đá cho cục phó để cục phó giải quyết. Văn bản trên xuống chỉ là ổn định lòng dân tạm thời, chứ cái chuyện đi tố cáo tham nhũng thì coi chừng cái mạng mình khó giữ. Đích thân tôi đi tới các cơ quan công quyền cấp cao, tới Viện Kiểm Sát cấp cao tới Cục Thi Hành Án. Đích thân tới thì người ta tiếp mình nhưng ý kiến của mình thì đợi xem xét, không biết đã rơi vào đâu, kết quả chẳng đi về đâu hết.
Dầu có thông báo công khai hay báo có đăng thì cũng không mấy ai tin tưởng là câu trả lời của bà Kim Võ ở Đồng Nai:
Không tin bởi vì không hình dung được họ sẽ làm đúng sự thật, mà hình như người dân cũng không quan tâm nữa bởi có nhiều chuyện mà họ che đậy hơn là nói ra ngoài cho người ta biết. Nói chống tham nhũng là họ muốn có cái lòng tin của người dân nhưng mà đa số người dân họ không màng nữa, tin hay không tin họ cũng không dám nói nữa. Dân bây giờ người ta cũng biết rồi, thí dụ như có làm đơn gởi tới chính quyền thì chuyện cũng trở đi rồi trở lại, tới lui cũng không có câu trả lời thỏa đáng thì chuyện mình không thấy làm sao mình tin.
Cựu chiến binh Nguyễn Đức Giang, đang điều trị trong bệnh viện K ở Hà Nội, nói rằng hai đường dây nóng để tố giác tham nhũng chỉ khiến ông thêm bức xúc và cám cảnh thân phận của mình hơn mà thôi:
Không có tác dụng! Chuyện thanh tra chính phủ mà đưa email với đường dây nóng tố cáo tham nhũng thật ra chỉ là trò mị dân của đảng cộng sản này thôi, nó không thực tế , người dân nhìn thấy hết. Nói chung tất cả trò này là trò lừa đảo, không thực tế và không bao giờ có được.
Bây giờ tham nhũng trong việc tôi đi nằm viện đây này, ngay bệnh viện K ở Hà Nội thì có hai máy xạ trị và máy gia tốc. Máy cũ kỹ là máy A và máy xịn là máy C. Máy C thì bảo là mới phải nộp tiền gấp 2 lần máy cũ, xạ trị cũng đắt hơn. Dân nghèo như tôi dùng máy cũ thôi, sau một thời gian họ kêu là máy hỏng họ bắt dùng cái đắt tiền. Nếu tôi gọi được để tố cáo thì tôi sẽ bị đẩy ra khỏi cái bệnh viện K đấy và đưa về cái bệnh viện mà khả năng chữa bệnh là không ra gì luôn và thế là rơi vào bế tắc.
Tại cuộc tọa đàm ngày 20 tháng Mười Hai vừa qua ở Hà Nội nhân Ngày Quốc Tế Chống Tham Nhũng, ghi nhận có sự hiện diện của phó tổng thanh tra chính phủ là ông Trần Ngọc Liệm, phó cục trưởng Cục Phòng Chống Tham Nhũng là ông Ngô Mạnh Hùng.
Chuyện thanh tra chính phủ mà đưa email với đường dây nóng tố cáo tham nhũng thật ra chỉ là trò mị dân của đảng cộng sản này thôi… – Nguyễn Đức Giang
Lên tiếng tại cuộc tọa đàm, ông Francesco Checchi, cố vấn khu vực về phòng chống tham nhũng vùng Đông Nam Á- Thái Bình Dương, khẳng định từ cuối 2009 Việt Nam đã phê chuẩn Công Ước Liên Hiệp Quốc về phòng chống tham nhũng, vì thế Hà Nội cần thúc đẩy sự tham gia của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp, truyền thông, báo chí… vào chu trình đánh giá UNCAC. Bên cạnh đó, vẫn theo lời ông Francesco Checchi, Hà Nội nên khuyến khích sự góp mặt của các tổ chức xã hội dân sự cũng như các cộng đồng vào quá trình xây dựng, thực hiện và giám sát chính sách phòng chống tham nhũng.
Đáp lại, phó cục trưởng Cục Phòng Chống Tham Nhũng Ngô Mạnh Hùng giới thiệu Luật Phòng Chống Tham Nhũng 2018 vừa được quốc hội thông qua để thay thế luật cũ năm 2015. Ông Ngô Mạnh Hùng cho biết Việt Nam đã hoàn thành hai giai đoạn của việc thực thi UNCAC và đang tiến tới giai đoạn 3 là giai đoạn thẩm định toàn diện việc thực hiện công ước này.
Đó là đánh giá chống tham nhũng của viên chức nhà nước, còn nhận xét của người dân thì sao. Không đâu vào đâu cả là ý kiến của ông Trần Ngọc Quang, cựu phóng viên báo đảng, nay là nhà báo độc lập tại Nha Trang:
Vừa rồi ông Lưu Bình Nhưỡng nói trước diễn đàn quốc hội rằng vấn đề xử lý đơn thư tố cáo là không đâu vào với đâu cả.Đấy là thực trạng của Việt Nam. Người ta cũng rõ mười mươi cả cái thành phố Hồ Chí Minh hai đời Đinh La Thăng và Nguyễn Thiện Nhân mà các chi bộ còn chưa phát hiện ra tham nhũng thì bây giờ cái vụ Thủ Thiêm đấy là cả khối ung nhọt. Tham nhũng hay không thì nó là cả một hệ thống rồi. đụng vào đâu thì tham nhũng ở đấy.
Ngay cả Nha Trang Khánh Hòa này, tất cả những dự án mà thanh tra chính phủ nhảy vào đã để lại cái dư âm xã hội khủng hoảng. Tất cả mọi thứ, dân oan mất đất rồi các dự án lấy tiền lấy đất xong rồi không thực hiện gì cả mà ôm tiền đi đâu mất. Ngay cái sân bay Nha Trang nó đã xẻ hết để bán trong đó Vũ Nhôm là hàng chục nghìn đô rồi. Người ta biết cả đấy chứ, họ không làm mà làm cũng không xuể, ngay cả báo chí cũng không che đậy được, mỗi một ngày đăng một vụ đại án thì không có ý nghĩa gì cả.
Nhiều năm qua, đảng cộng sản Việt Nam và chính phủ Hà Nội nhiều lần kêu gọi người dân tham gia tố cáo những cán bộ, viên chức tham nhũng; thế nhưng có trường hợp làm theo kêu gọi đó lại bị trả thù bởi chính phía có sai phạm đáng phải trừng trị.
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/fighting-corruption-in-vietnam-tt-12212018091811.html
Ùn ùn bỏ ruộng nuôi cá tra: lại theo phong trào?
Trung Khang, RFA
Đã có cả ngàn héc ta diện tích lúa bị nông dân phá bỏ để đào ao ương cá tra giống ở Long An và một số tỉnh ĐBSCL. Nguyên nhân do đâu và về lâu dài sẽ gây hậu quả gì?
Phong trào?
Những cánh đồng lúa cặp kênh ở vùng Đồng Tháp Mười – Long An như Tân Hưng, Tân Thạnh, Vĩnh Hưng… hiện đã loang lổ bởi ao cá tra giống.
Theo số liệu thống kê từ Chi cục Thủy sản tỉnh Long An, diện tích nuôi cá tra giống của tỉnh Long An hiện đã lên đến gần 2.000 héc ta, tập trung ở 2 huyện là Tân Thạnh và Vĩnh Hưng. Nếu tính riêng năm 2017 có đến gần 800ha ao cá tra giống được đào từ đất lúa.
Cái nguy hiểm thứ nhất là diện tích lúa bị thu hẹp quá mức, cái nguy hiểm thứ hai là diện tích cá tra tăng lên, cung vượt qua cầu thì cũng nguy hiểm cho ngành cá tra.
-TS Đặng Kim Sơn
Không chỉ Long An, một số nơi khác ở ĐBSCL, cũng xảy ra tình trạng tương tự.
Do đâu có tình trạng này, chúng tôi hỏi chuyện Tiến sĩ Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn, và được ông cho biết:
“Hiện nay giá cá tra lên, người nuôi cá tra có lợi, nên nhiều nông dân chuyển sang nuôi cá tra giống để bán, vì nhu cầu về cá tra giống rất là nhiều. Rõ ràng, nếu mà để việc chuyển đất lúa sang nuôi cá tra giống xảy ra nhiều thì nó có hai cái nguy hiểm. Cái nguy hiểm thứ nhất là diện tích lúa bị thu hẹp quá mức, cái nguy hiểm thứ hai là diện tích cá tra tăng lên, cung vượt qua cầu thì cũng nguy hiểm cho ngành cá tra.”
Theo tin đăng tải trên trang Undercurrent chuyên về xuất nhập khẩu thủy hải sản trên thế giới vào ngày 20 tháng 12, giá trị xuất khẩu cá tra Việt Nam đã lần đầu tiên vượt 2 tỷ đô la, đạt 2,05 tỷ đô la trong 11 tháng đầu năm nay. Chỉ trong tháng 10 và tháng 11, tiêu thụ cá tra ở Mỹ đã tăng khoảng 40% do giảm thuế chống bán phá giá đối với cá Việt Nam, trong khi thị trường EU và Trung Quốc vẫn duy trì mức tiêu thụ tốt.
Giải thích với Đài Á Châu Tự Do về việc này hôm 20/12, ông Lê Chí Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội thủy sản An Giang, cho biết:
“Không phải khối lượng xuất khẩu tăng nhiều mà nhờ giá trị xuất khẩu tăng lên, nên mình thu về ngoại tệ tương đối lớn. Còn về thị trường thì thị trường Mỹ vẫn ổn định, sau khi Mỹ công bố giảm thuế chống phá giá đợt vừa rồi. Nhưng các thị trường khác thì dồn ngược về phía bên Trung Quốc. Năm 2018 xuất sang Trung Quốc nhiều hơn, là thị trường mới tiềm năng còn nhiều.”
Tuy nhiên ông Bình cho rằng, xuất khẩu sang Trung Quốc rủi ro cũng nhiều do vừa xuất khẩu chính ngạch, vừa xuất khẩu tiểu ngạch. Theo ông thậm chí các nhà nhập khẩu Trung Quốc nhỏ lẻ đủ hạng, chạy qua Việt Nam thuê nhà máy để gia công, trực tiếp mua cá nên cũng sẽ có rủi ro khi có biến cố.
Đài Á Châu Tự Do liên lạc Anh Phạm Trung Tôn, một người nuôi cá tra giống ở Long Xuyên, để tìm hiểu thực tế và được anh cho biết như sau:
“Con cá giống nó đi theo thị trường cá thịt, người ta xuất tốt thì người ta tăng diện tích nuôi lên, thì con cá giống tăng lên. Chắc chắn tăng diện tích cá giống thì sẽ ảnh hưởng rồi. Như sau cái đợt Tân Hưng ở Long phát triển nuôi cá giống, các hộ nuôi phát triển. Nhưng mà dự kiến năm nay sẽ có vấn đề đó nhưng mà ngược lại cái môi trường, thời tiết nuôi không được. Vì vậy thiếu thật sự nên con cá giống mới tăng giá. Chứ khi ổn định rồi, công ty chuẩn bị nguồn giống tốt rồi thì khi đó hộ nông dân nuôi sẽ gặp khó, đó là điều chắc chắn.”
Thách thức đối với cơ quan quản lý nhà nước
Đây không phải là lần đầu tiên tại Việt Nam xảy ra tình trạng người nông dân ồ ạt chuyển đổi vật nuôi, cây trồng. Người dân thì gì có lợi họ làm; vấn đề là cơ quan khuyến nông, cơ quan dự báo của ngành… giúp được gì trong vấn đề ‘bình ổn, điều tiết’ sản xuất.
Liên quan vấn đề này, ông Lê Chí Bình đưa ra nhận định:
Nếu chúng ta cứ để công suất nhà máy thừa hoài thì mạnh ai cũng muốn sản xuất. Ai cũng muốn tồn tại, thành ra bằng mọi giá phải sản xuất, chính vì vậy giá cả sẽ không ổn định, rất là nguy hiểm.
-Ô. Lê Chí Bình
“Cái vấn đề cá tra giống thì thời gian chất lượng con giống không ổn định, cái gốc là từ con cá bột mà ra, khi họ ương thì tỷ lệ không đạt, nên bắt buộc phải tăng diện tích lên để ương đủ số con cá giống để cung cấp. Tuy nhiên việc họ phá ruộng đào ao nuôi cá giống cũng khó, vì đây là vấn đề quản lý nhà nước.”
Theo ông Bình, muốn bền vững nên xây dựng cái chuỗi, nhưng từng mắc xích trong chuỗi phải ổn định, đầu tiên là từ con giống, khi con giống chất lượng thì không thể ào ào đào ao nuôi được. Bởi vì khi có tiêu chuẩn chất lượng thì người nuôi sẽ chọn con giống chất lượng, và số lượng nuôi theo quy trình thì nó sẽ ổn định. Thứ hai theo ông Bình là vấn đề thừa công suất nhà máy đã tồn tại nhiều năm. Ông cho rằng doanh nghiệp chế biến xuất khẩu nếu ổn định thì mới xây dựng được các chuỗi ổn định. Ông nói tiếp:
“Nếu chúng ta cứ để công suất nhà máy thừa hoài thì mạnh ai cũng muốn sản xuất. Ai cũng muốn tồn tại, thành ra bằng mọi giá phải sản xuất, chính vì vậy giá cả sẽ không ổn định, rất là nguy hiểm.”
Còn Tiến sĩ Đặng Kim Sơn thì cho rằng, với hình thức chuyển sang đa canh kết hợp, thì đang có sự thay đổi trong tổ chức sản xuất và đây là một bước chuyển mà các cơ quan nhà nước học cách để thích ứng, vừa thích ứng với chuyện đa dạng hóa sản xuất gắng với nhu cầu thị trường, vừa thích ứng với biến đổi khí hậu, các thay đổi trong sử dụng tài nguyên. Theo ông, công tác quy hoạch của Việt Nam đang chuyển sang một giai đoạn mới, đa dạng hơn, và đây là một thách thức đối với các cơ quan quản lý nhà nước.
Vụ VN hủy giao lưu quốc phòng với Mỹ
‘chỉ mang tính ngắn hạn’
Ben NgôBBC Tiếng Việt
Một nhà quan sát bình luận với BBC rằng vụ Việt Nam hủy giao lưu quốc phòng với Mỹ “chỉ mang tính ngắn hạn” và có thể là “bước đi nhằm phát tín hiệu” trước chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.
Hồi tháng 10/2018, Carlyle Thayer, giáo sư danh dự tại Học viện Quốc phòng Úc tại Canberra đưa tin Việt Nam “lặng lẽ hủy bỏ 15 hoạt động giao lưu quốc phòng với Hoa Kỳ đã được lên kế hoạch cho năm 2019, gồm các trao đổi về lục quân, hải quân và không quân.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tới VN lần hai trong năm
Việc VN mua vũ khí Mỹ ‘mang tính chất phòng thủ’
Bình luận về đề xuất VN tham gia Bộ tứ Quad
Đối thoại Shangri-La: VN ‘khó phát biểu chung chung’
Tin này khiến giới quan sát đặt nhiều câu hỏi, nhất là sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tới Việt Nam hai lần trong năm 2018, một dấu hiệu quan hệ hai bên tiến triển tốt.
Tin mới nhận từ Hoa Kỳ hôm 21/12: Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis tuyên bố từ chức.
‘Quan hệ Việt-Mỹ đang rất tốt’
Trả lời BBC hôm 20/12, ông Nguyễn Thế Phương, nghiên cứu viên cộng tác của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế Sài Gòn (SCIS), bình luận: “Theo tôi, sự việc hủy bỏ các hợp tác này chỉ mang tính ngắn hạn thôi. Về căn bản thì quan hệ Việt-Mỹ nói chung và quốc phòng nói riêng đều đang rất tốt, nhất là trong dài hạn.”
Việt Nam sẽ phải xem xét rất kỹ mình sẽ mua loại vũ khí gì, trong bối cảnh eo hẹp ngân sách. Vũ khí hệ Nga cho đến thời điểm hiện tại vẫn là lựa chọn tối ưu, và việc Việt Nam yêu cầu Mỹ xem xét Đạo luật Chống Đối thủ của Mỹ thông qua trừng phạt (Caatsa) và yêu cầu miễn trừ là điều dễ hiểu.Nguyễn Thế Phương
“Mỹ trong các thảo luận chính sách, đặt trong bối cảnh chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương Mở và Tự do (FOIP), luôn đánh giá cao và coi Việt Nam là một đối tác quan trọng.”
“Thực sự thì đúng là trong vấn đề mua bán và trao đổi vũ khí hiện nay giữa Mỹ và Việt Nam đang có một số vấn đề trục trặc. Việt Nam muốn tiếp cận nguồn cung vũ khí đa dạng hơn trong khi phía Mỹ trước mắt đang thận trọng, muốn Việt Nam tập trung vào lĩnh vực bảo vệ an ninh biển trước khi tính đến việc mua sắm các loại vũ khí khác.”
“Nói chung là hai bên vẫn đang trong quá trình tìm hiểu năng lực và nhu cầu của mỗi bên. Hy vọng chuyến đi thăm Mỹ của Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng vào năm sau có thể thúc đẩy và gỡ được nút thắt này.”
Ông Phương cũng phân tích thêm: “Theo như tôi thấy, Việt Nam hiện tại ưu tiên vũ khí hệ Nga nhiều hơn, và cũng đang ưu tiên chuyển giao công nghệ. Tuy vậy, thực tế không phải cứ mua vũ khí hiện đại về là sẽ dùng tốt.”
“Ví dụ gần đây là các thông tin về hệ thống tên lửa phòng không tầm trung mà Việt Nam mua của Israel đang gặp trục trặc do không hợp điều kiện khí hậu và tích hợp hệ thống.”
“Do đó Việt Nam sẽ phải xem xét rất kỹ mình sẽ mua loại vũ khí gì, trong bối cảnh eo hẹp ngân sách. Vũ khí hệ Nga cho đến thời điểm hiện tại vẫn là lựa chọn tối ưu, và việc Việt Nam yêu cầu Mỹ xem xét Đạo luật Chống Đối thủ của Mỹ thông qua trừng phạt (Caatsa) và yêu cầu miễn trừ là điều dễ hiểu.”
“Nói tóm lại, việc hủy bỏ một số hợp tác quốc phòng chỉ mang tính ngắn hạn, và tôi cũng đồng ý với ý kiến cho rằng có thể đây là bước đi nhằm phát tín hiệu và điều chỉnh một phần quan hệ giữa hai bên cho tới trước chuyến đi của ông Trọng.”
Mỹ quan tâm Bộ Tư lệnh tác chiến mạng VN?
Ngư lôi Yu-6 từ tàu ngầm TQ dạt vào Phú Yên?
Việt Nam lập Bộ Tư lệnh Tác chiến không gian mạng
‘Không làm Bắc Kinh phật ý’
Cùng thời điểm, viết trên trang Nghiên cứu Quốc tế, nhà nghiên cứu, phân tích chính trị Lê Hồng Hiệp từ Singapore bình luận: “Quyết định này cũng có thể là một trong những phản ứng của Hà Nội đối với sự cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.”
“Khi cuộc đối đầu giữa hai người khổng lồ ngày càng trở nên rõ ràng hơn, Hà Nội có thể thấy nhận thấy khó có thể củng cố quan hệ quốc phòng với một cường quốc này mà không làm cho cường quốc kia phật lòng. Đối mặt với rủi ro này, Hà Nội có thể đã chọn trì hoãn hợp tác quốc phòng với Mỹ, ít nhất là tạm thời, để không làm Bắc Kinh phật ý.”
“Tình hình tương đối tĩnh lặng hơn ở Biển Đông trong những tháng gần đây và các động thái ngoại giao của Bắc Kinh, như việc nêu mục tiêu đạt được thỏa thuận với các nước ASEAN về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông trong vòng ba năm tới, có thể là một yếu tố khác khuyến khích Hà Nội làm chậm lại việc tăng cường quan hệ chiến lược với Hoa Kỳ.”
“Suy cho cùng, miễn là lợi ích quốc gia của Việt Nam ở Biển Đông được đảm bảo, Hà Nội sẽ không muốn từ bỏ chính sách lâu nay trong việc duy trì sự cân bằng giữa Bắc Kinh và Washington. Nói cách khác, nếu Trung Quốc chấp nhận một lập trường mang tính thỏa hiệp hơn đối với tranh chấp Biển Đông, Hà Nội sẽ không sẵn sàng xích lại quá gần Hoa Kỳ,” ông Hiệp viết trên trang Nghiên cứu Quốc tế.
Hồi tháng 3/2018, báo cáo của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) cho thấy Việt Nam là khách hàng lớn thứ ba của Nga trong buôn bán vũ khí.
Việt Nam đứng thứ ba (10%) trong danh sách mua hàng của Nga, sau Ấn Độ (35%) và Trung Quốc (12%).
Việt Nam cũng là khách hàng thứ ba của Israel (6,3%), sau Ấn Độ (49%) và Azerbaijan (13%).
Với Belarus, Việt Nam là khách hàng số một (26%), tiếp theo là Trung Quốc (26%) và Sudan (23%).
Cộng hòa Czech là đối tác lớn tiếp theo, với Việt Nam là khách hàng thứ ba (11%), sau Iraq (44%), và Mỹ (19%).
Theo trang DefenseNews, Bộ Ngoại giao Mỹ muốn thấy Hà Nội bớt các giao dịch vũ khí với Nga và mua thêm vũ khí từ Hoa Kỳ, nhưng các chuyên gia cho rằng chi phí và sự phức tạp của công nghệ vũ khí Mỹ ó thể khiến quá trình chuyển đổi này gian nan.
Từ năm 2005 đến năm 2014, Hà Nội tăng chi tiêu quân sự lên gần 400%, theo website Bộ Thương mại Mỹ. Tuy nhiên, trong thời gian đó, Việt Nam không tăng cường đáng kể việc mua vũ khí Mỹ, ngay cả sau khi Hoa Kỳ dỡ bỏ lệnh cấm vũ khí sát thương đối với Việt Nam vào năm 2016.
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-46629422
Quan ngại về cam kết quân sự của Mỹ ở Biển Đông
sau khi Bộ trưởng Jim Mattis từ chức
Ngày 20/12, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis nộp đơn từ chức với lý do khác biệt về quan điểm với Tổng thống Mỹ Donald Trump trong việc đối xử với các đồng minh của Mỹ cũng như các nước cạnh tranh chiến lược với Mỹ. Bộ trưởng Jim Mattis là người đã đến Việt Nam hai lần trong năm qua, và được coi là điều hiếm thấy. Ông cũng là người nhiều lần lên tiếng phản đối Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông. Sự ra đi của Bộ trưởng Jim Mattis có ảnh hưởng thế nào tới vị thế của Mỹ trong khu vực và quan hệ quốc phòng Mỹ với Việt Nam. Đài Á Châu Tự Do phỏng vấn Giáo sư sử học Ngô Vĩnh Long thuộc trường Đại học Maine, Mỹ. Trước hết, nhận định về sự ra đi của ông Jim Mattis và ảnh hưởng của nó với cam kết của Mỹ trong khu vực Châu Á, Giáo sư Ngô Vĩnh Long cho biết.
Ngô Vĩnh Long: trước hết tôi xin nói rằng là ông Mattis không phải ông ấy từ chức. Tôi đã nói nhiều lần là ông ấy không muốn từ chức vì nếu ông từ chức như vậy thì rất là khó khăn cho vấn đề ngoại giao của Mỹ. Trong hai năm qua, vấn đề ngoại giao của Mỹ là ngoại giao giữa Bộ Quốc phòng với các Bộ Quốc phòng khác cũng như các nước khác vì Bộ Ngoại giao của Mỹ từ khi Trump lên không làm được việc gì. Ông Mattis bắt buộc phải từ chức. Khi ông Mattis từ chức như vậy thì ảnh hưởng rất lớn cho khu vực Á Châu chứ không phải chỉ riêng đối với Việt Nam. Còn đối với Việt Nam, đúng là trong hai năm qua quan hệ giữa Việt Nam với Mỹ là quan hệ quân sự. Bộ Quốc phòng quan hệ rất tốt đối với Việt Nam trong khi quan hệ giữa Bộ Ngoại giao có gì đáng kể. Thành ra chuyện từ chức của ông Mattis có ảnh hưởng lớn. Tại sao tôi nói vậy? là bởi vì không biết ai sẽ làm Bộ trưởng Quốc phòng mới. Nhưng như thư từ chức của ông Mattis thì nói là người Bộ trưởng sắp tới sẽ là người theo ý kiến của ông Trump. Người theo ý kiến của ông Trump thì rất sai lạc và sẽ phá vỡ các quan hệ đã có giữa Mỹ với các nước khác trên thế giới, đặc biệt là giữa Mỹ với các nước ở vùng Đông Nam Á. Mới vừa rồi ông Trump nói là ổng sẽ thay người đứng đầu của quân đội Mỹ, người sẽ đưa vào là người thuộc Bộ binh chứ không phải là Hải quân hay Không quân. Bộ binh thì họ sẽ không ủng hộ chính sách hiện tại với vấn đề Biển Đông hay vấn đề trên biển nên cái đó cũng ảnh hưởng đến quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam, đặc biệt là vấn đề Biển Đông.
Người theo ý kiến của ông Trump thì rất sai lạc và sẽ phá vỡ các quan hệ đã có giữa Mỹ với các nước khác trên thế giới, đặc biệt là giữa Mỹ với các nước ở vùng Đông Nam Á. – Gs. Ngô Vĩnh Long
RFA: Trong chiến lược Quốc phòng của Mỹ, vai trò của Việt Nam đã được đánh giá cao, Phó Tổng thống Mỹ và Bộ trưởng Jim Mattis cũng đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo Trung Quốc về vấn đề Biển Đông. Mỹ thời gian qua cũng thực hiện nhiều các chuyến trong chương trình tự do hàng hải ở Biển Đông để thách thức Trung Quốc. Có ý kiến cho rằng Mỹ dưới thời Tổng thống Trump đã cứng rắn hơn với Trung Quốc ở Biển Đông. Nếu chiến lược đã là như vậy tại sao ông lại có lo lắng này?
Gs. Ngô Vĩnh Long: Trước hết lý do mà Bộ Quốc phòng Mỹ hay ông Phó Tổng thống Pence để ý đặc biệt đến vấn đề Việt Nam vì chính phủ của ông Trump đã làm yếu quan hệ của Mỹ với các nước khác ở vùng Đông Nam Á, vì vậy phải nhờ vào Việt Nam, vì Việt Nam là nước có bờ biển dài nhất trong khu vực Biển Đông. Do vậy Mỹ phải có đồng minh để có cớ cho Hải quân Mỹ đi tới đi lui hay đã đưa các tuyên bố như chúng ta đã thấy. Nhưng trước mắt quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam là quan trọng nhưng nó rất yếu vì chỉ có quan hệ đặc biệt với Việt Nam mà không có quan hệ chung với các nước Đông Nam Á thì Mỹ cũng khó có thể làm gì nhiều lắm. Chính sách của Mỹ từ khi ông Trump lên đã làm yếu vị thế của Mỹ ở Đông Nam Á nếu không muốn nói là ở Á Châu.
RFA: Vậy theo ông sau khi ông Jim Mattis từ chức, liệu Trung Quốc sẽ có những hành động đáng lo ngại nào tại Biển Đông?
Gs. Ngô Vĩnh Long: Trước khi ông Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ từ chức thì Trung Quốc đã khiêu khích Mỹ mấy lần. Chẳng hạn là cho tàu chiến của Trung Quốc đi sát tàu chiến của Mỹ độ chừng 41 mét thôi. Sau đó một vị tướng Trung Quốc nói rằng nếu tàu của Mỹ mà đi ngang vùng Trường Sa thì họ sẽ đưa ra tàu chặn tàu Mỹ và cho tàu khác đâm vào. Họ nói thẳng như vậy là khiêu khích. Khi mà khiêu khích như vậy thì Mỹ phải có thái độ cứng rắn hoặc Mỹ phải nhờ đồng minh ủng hộ vai trò của Mỹ thế nào nhưng mà trong những tháng qua Mỹ đơn thân độc mã trong khu vực. Vấn đề rất nguy hiểm là nếu Mỹ đơn thân độc mã mà có đụng độ với Trung Quốc mà các nước khác không ủng hộ thì Việt Nam ra ủng hộ Mỹ trong việc này và Việt Nam lại sông liền sông, núi liền núi, biển liền biển với Trung Quốc thì vấn đề như vậy là khó cho Việt Nam.
RFA: Một số ý kiến cho rằng ông Jim Mattis dường như có thiện chí với Việt Nam và muốn thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc phòng với Việt Nam. Có thông tin cho rằng ông là người đã đề nghị Quốc hội Mỹ bỏ Việt Nam khỏi danh sách các nước bị trừng phạt vì mua vũ khí của Nga vì Mỹ muốn Việt Nam mua nhiều vũ khí của Mỹ hơn là của Nga. Ông đánh giá thế nào về quan điểm của ông Jim Mattis với Việt Nam?
Gs. Ngô Vĩnh Long: Quan điểm của ông Jim Mattis với Việt Nam cũng trùng hợp với quan điểm của các Bộ trưởng Quốc phòng trước. Nói chung trong hơn 10 năm qua, Mỹ dần dần cải thiện quan hệ quốc phòng với Việt Nam. Nhưng quan hệ này nó đứng trong bối cảnh chung chứ chỉ Bộ Quốc phòng không thì khó. Còn đối với vấn đề bán vũ khí thì họ đã biết trước là Việt Nam không có khả năng mua vũ khí của Mỹ, vì trước hết rất là đắt, thứ hai là vũ khí của Mỹ không phù hợp với vũ khí mà Việt Nam đã có, đã mua của Nga hay của Liên Xô từ trước. Mỹ biết như vậy nên họ thấy rằng muốn mua vũ khí ở đâu thì mua miễn là Việt Nam có chính sách đối với Mỹ trong vấn đề bảo vệ an ninh khu vực chung là tốt rồi. Quốc hội có thể muốn mua Việt Nam mua vũ khí của Mỹ nhưng tôi nghĩ Bộ Quốc phòng thực tế hơn rất nhiều.
RFA: Theo ông thì thách thức của Việt Nam sắp tới là gì?
Gs Ngô Vĩnh Long: Từ xưa đến giờ Việt Nam phải cậy vào sức mạnh của mình chứ còn Việt Nam không thể đứng chờ người khác ủng hộ mình thế này thế kia. Ngay khi ông Trump lên thì ông ấy đã rút khỏi TPP thì mình đã biết là Mỹ không có ủng hộ các chính sách đa phương. Nếu Mỹ không ủng hộ chính sách đa phương ở Á Châu và Đông Nam Á thì dù Việt Nam có đơn phương có quan hệ với Mỹ thì Việt Nam cũng yếu.
RFA: Xin cảm ơn ông đã dành cho chúng tôi buổi phỏng vấn.
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/concern-after-jim-mattis-resigns-12212018114421.html
Kheang Un đánh giá quan hệ VN-Campuchia
40 năm sau cuộc chiến
Tiến sĩ Kheang UnViết riêng cho BBC Tiếng Việt
Vào tháng 12/1978, quân đội Việt Nam đánh vào Campuchia, mở đầu thêm một xung đột ủy nhiệm Chiến tranh Lạnh tại Campuchia vốn đã hoang tàn vì chiến tranh.
Việt Nam và Campuchia 1975-78: Đánh giá sai về nhau?
Ai từng trợ giúp Pol Pot và đồng minh?
Hai cựu lãnh đạo Khmer Đỏ bị kết tội diệt chủng
Phân tích này nhìn lại những nguyên nhân của việc Việt Nam tiến vào Campuchia và quan hệ giữa hai nước kể từ sau khi Việt Nam ngừng chiếm đóng Campuchia năm 1989.
Trong lịch sử, quan hệ Campuchia – Việt Nam tỏ ra mâu thuẫn, đặc biệt vì vấn đề Campuchia để mất lãnh thổ vào tay Việt Nam. Điều này làm nảy sinh thù hằn trong một bộ phận người dân Campuchia và ban lãnh đạo khi nhìn về Việt Nam.
Tiến vào Campuchia
Chính thể Khmer Đỏ dân tộc chủ nghĩa quá khích đẩy sự thù hằn này lên đến cực điểm. Trong thời gian cai trị (1975-78), Khmer Đỏ muốn gây sức ép buộc Việt Nam đàm phán lại đường biên giới với Campuchia. Bạo dạn hơn nhờ ủng hộ của nhà bảo trợ – Trung Quốc – quân đội Khmer Đỏ tiến hành các vụ quấy rối vào Việt Nam. Trong một số vụ, còn có cả thảm sát dân thường Việt Nam.
Ban đầu các vụ khiêu khích vũ trang của Khmer Đỏ được đáp trả bằng phản ứng quân sự kiềm chế của Việt Nam, do Việt Nam e ngại Trung Quốc trả đũa giùm Campuchia.
Chỉ sau khi được bảo đảm từ Hội đồng Tương trợ Kinh tế do Liên Xô đứng đầu, quân đội Việt Nam, cùng sự hợp tác mang tính chất biểu tượng của Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia do những cựu thành viên đào thoát của Khmer Đỏ thành lập, đã mở cuộc tấn công lớn vào Campuchia, chiếm thủ đô Phnom Penh ngày 7/1/1979.
Mặc dù đánh Campuchia vì nguyên do an ninh quốc gia, Việt Nam nhanh chóng biện hộ cho việc chiếm đóng Campuchia theo nguyên do nhân đạo.
Ngay sau khi nắm quyền năm 1975, Khmer Đỏ tiến hành cách mạng không tưởng với mục tiêu tạo ra một xã hội đồng nhất về văn hóa, xã hội, và hiện đại hóa nhanh chóng. Về mặt xã hội, cách mạng không tưởng này nhằm loại bỏ khác biệt về chủng tộc, giai cấp, văn hóa và tôn giáo, khiến nảy sinh các tội ác bi thảm chống nhân loại và diệt chủng.
Về kinh tế, cách mạng không tưởng Khmer Đỏ muốn huy động tổng lực dân chúng để thúc đẩy tập thể hóa nông nghiệp bằng lao động cưỡng bức. Nó dẫn tới vô số cái chết vì kiệt sức, đói, thiếu chăm sóc y tế. Vào thời điểm Việt Nam xâm chiếm Campuchia, cách mạng Khmer Đỏ đã nghiền nát hơn một phần tư dân số 7 triệu người.
Nhìn từ góc độ này, những người sống sót khỏi sự giết chóc hàng loạt của Khmer Đỏ hoan nghênh sự có mặt của bộ đội Việt Nam.
Quân đội Việt Nam ở Campuchia nhanh chóng đối diện thách thức trên trường quốc tế và bên trong Campuchia. Việc Việt Nam chiếm đóng Campuchia ban đầu là một xung đột giữa người Việt và người Khmer, nhưng rồi quốc tế hóa do sự thù hằn sâu sắc giữa Trung Quốc và Việt Nam, cùng với cạnh tranh Trung-Xô và Xô-Mỹ. Cạnh tranh địa chính trị toàn cầu này kéo dài xung đột Campuchia trong suốt thập niên 1980.
Trung Quốc và Hoa Kỳ ủng hộ Khmer Đỏ và các lực lượng kháng chiến phi cộng sản dọc biên giới Campuchia-Thái Lan. Các nhóm kháng chiến, bộ đội Việt Nam cùng quân đội chính phủ Phnom Penh do Việt Nam hỗ trợ tham gia các đợt tấn công và rút chạy, để lại các ngôi nhà bốc cháy, lính chết, dân thường chết và mất nhà cửa. Tổng số bộ đội Việt Nam chết là khoảng 25.300.
Ban đầu nhân dân Campuchia hoan nghênh bộ đội Việt Nam là người giải phóng, nhưng nhanh chóng sau đó nhiều người dân xem họ là kẻ chiếm đóng. Chính phủ Việt Nam kiểm soát Campuchia như thuộc địa thông qua mạng lưới các “cố vấn” Việt Nam trong nhiều tầng nấc các tổ chức chính phủ Campuchia.
Ngoài ra, sự có mặt của quân Việt Nam và hệ thống cố vấn khiến tạo ra dòng chảy vào của người dân Việt Nam. Nhiều người gốc Việt Nam đơn giản là quay về nơi họ từng sống ở Campuchia nhiều thế hệ (cho đến khi họ bị Khmer Đỏ trục xuất năm 1975), còn có những người mới đến là do tìm cách chạy khỏi Việt Nam đang khốn khó kinh tế.
Biến chuyển trong địa chính trị toàn cầu, cùng với những thay đổi của chính phủ Phnom Penh và Việt Nam cuối thập niên 1980, đã chấm dứt sự chiếm đóng của Việt Nam ở Campuchia.
Trong khi dịch chuyển chính sách trong nước và quốc tế trong bối cảnh khối cộng sản suy thoái cùng kinh tế Việt Nam đi xuống, chính phủ Việt Nam rút quân khỏi Campuchia năm 1989, mở đường cho giải pháp chính trị toàn diện cho xung đột Campuchia.
Giải quyết này và hiệp định hòa bình Paris 1991 dẫn tới thành lập chính phủ mới năm 1993, dưới sự bảo trợ của lính gìn giữ hòa bình LHQ.
Kể từ đó, quan hệ Việt Nam – Campuchia nói chung ấm áp. Quan hệ gần gũi giữa Việt Nam và Campuchia xuất phát phần lớn do sự hợp tác chặt chẽ giữa hai đảng cầm quyền – đảng Nhân dân Campuchia (CPP) và đảng Cộng sản Việt Nam. Hai đảng chia sẻ lợi ích trong việc gìn giữ ưu thế chính trị, và vì vậy họ hợp tác để chống lại các lực lượng “thù địch”. Hai chính phủ duy trì quan hệ ngoại giao gần gũi. Việt Nam cũng tiếp tục hỗ trợ an ninh Campuchia về đào tạo nhân sự và cung cấp hậu cần.
Việt Nam và Campuchia có quan hệ thương mại gắn bó. Xuất khẩu của Việt Nam sang Campuchia tăng nhanh từ 81 triệu đôla năm 2000 lên tới hơn 1.6 tỷ đôla năm 2017. Xuất khẩu Campuchia sang Việt Nam đã lên tới 326 triệu đôla năm 2017. Việt Nam hiện thuộc số 5 nhà đầu tư hàng đầu ở Campuchia.
Biên giới
Mặc dù quan hệ gần gũi như vậy, nhưng căng thẳng vẫn tồn tại giữa hai nước vì vấn đề đường biên giới và tình trạng của người nhập cư gốc Việt ở Campuchia. Những mâu thuẫn này dẫn tới xung đột trong chính trị nội bộ Campuchia. Thông điệp khi tranh cử của CPP mô tả họ là người giải phóng ách cai trị Khmer Đỏ và bảo đảm hòa bình, ổn định. Một khẩu hiệu tranh cử của CPP nói ngày 7/1/1979 là “lần sinh ra thứ hai” cho người Campuchia.
Tuyên ngôn này có sức thu hút với những người sống sót khỏi thảm họa Khmer Đỏ. Còn với phe đối lập, chiến dịch phản kích logic của họ là khơi dậy sự thù hằn lịch sử sâu sắc với Việt Nam và người Việt, và cáo buộc đằng sau hòa bình, ổn định là sự mất chủ quyền và lãnh thổ. Phe đối lập xem CPP là hầu cận Việt Nam và vì thế thông đồng trong “ý định nuốt chửng Campuchia của Việt Nam”.
Campuchia: Gần 10.000 người Việt phải tái di cư
Đường dẫn tới Cuộc chiến Đông Dương lần Ba
Hun Sen hỏi về ‘lòng trung thành của Việt Nam’?
Thân phận trôi nổi của người Việt ở Campuchia
Để phản ứng trước việc chính trị hóa biên giới Việt Nam – Campuchia, chính phủ hai nước hợp tác trong việc phân định đường biên, lập các cột mốc biên giới. Đến 2017, các tường thuật nói rằng khoảng 84% công tác phân định và cắm mốc biên giới đã hoàn thành. Dĩ nhiên, diễn tiến này xảy ra trong bối cảnh phản đối của đảng đối lập (đã bị chính phủ cấm hoạt động vào năm 2017).
Trong tương lai, mâu thuẫn tiềm ẩn vì biên giới trên biển, đặc biệt là tình trạng của hòn đảo mà Việt Nam gọi là Phú Quốc và Campuchia gọi là Koh Tral, có thể lại xuất hiện. Còn hiện nay, khi mà đảng đối lập chính, Đảng Cứu quốc Campuchia, đã bị cấm, truyền thông của họ bị im lặng, thì các vấn đề biên giới sẽ không gây tranh cãi như đã từng.
Di dân gốc Việt
Một vấn đề nữa có thể có tác động tiêu cực lên quan hệ Việt Nam – Campuchia là người Việt sống ở Campuchia. Tổng tuyển cử 2013 cho thấy nhiều người Campuchia bỏ phiếu cho Đảng Cứu quốc Campuchia một phần vì tuyên truyền chống Việt Nam của đảng.
Kết quả bầu cử này buộc đảng cầm quyền có hành động cụ thể như trục xuất người nhập cư Việt Nam bất hợp pháp. Tuy nhiên, hành động của chính phủ vẫn chưa đụng chạm vào vấn đề người Việt nhập cư. Hiện nay, ước tính 750.000 người Việt đang sống ở Campuchia, chủ yếu trên sông Mekong và Hồ Tonle Sap.
Nhiều người Campuchia bày tỏ lo ngại về “sự định cư vô chính phủ” của người di dân Việt. Bỏ qua lo lắng này có thể ảnh hưởng tới tính chính danh của CPP, hoặc có khả năng dẫn tới bạo lực chống người Việt. Có tin tức nói chính phủ Campuchia định tái định cư những người này.
Đây sẽ là công việc khó khăn do thiếu đất và dịch vụ công kém cỏi. Nếu không cẩn thận, nỗ lực giải quyết vấn đề người Việt có thể ảnh hưởng quan hệ giữa hai nước.
Một vấn đề căn bản hơn là tình trạng công dân của người di dân Việt. Khoảng 90% người gốc Việt ở Campuchia không có giấy khai sinh hay giấy căn cước. Họ chỉ có giấy nhập cư và giấy cư trú chứng minh tình trạng cư trú hợp pháp ở Campuchia. Về mặt pháp lý, họ không phải là công dân Campuchia còn chính phủ Việt Nam thì không công nhận họ là công dân Việt Nam.
Như thế, căn bản họ là công dân không tổ quốc. Liệu họ nên bị trục xuất về Việt Nam như ý muốn của một số người dân tộc chủ nghĩa Campuchia? Hay họ nên được thành công dân Campuchia? Do không còn đảng đối lập đáng kể, vấn đề người di dân Việt sẽ khó bị chính trị hóa để biến thành các cuộc biểu tình chống Việt Nam. Tuy nhiên, không có nghĩa là vấn đề này sẽ mất đi.
Kể từ khi bộ đội Việt Nam rút khỏi Campuchia năm 1989, quan hệ Việt Nam và Campuchia đã gắn bó. Do liên hệ lịch sử giữa hai đảng cầm quyền và gần gũi địa lý giữa hai nước, đảng cộng sản Việt Nam và đảng CPP duy trì quan hệ toàn diện từ kinh tế tới an ninh.
Phnom Penh Post: Sa thải, nghỉ việc sau thương vụ bán báo
Campuchia: Kiến nghị điều tra Facebook của Hun Sen
Hoàng thân Ranariddh bị thương, vợ tử nạn
Tuy nhiên, cáo buộc của đối lập Campuchia rằng CPP bán lợi ích đất nước cho Việt Nam là sai. Việc chính phủ Campuchia ngả theo Trung Quốc trong xung đột biển đảo trên Biển Đông với Việt Nam là một ví dụ.
Chừng nào CPP còn nắm quyền, quan hệ Việt Nam và Campuchia sẽ còn ấm áp, vì CPP sẽ tìm ra cách để xử lý quan hệ bất cân xứng giữa Campuchia với Việt Nam nhằm đảm bảo tiếp tục có sự hợp tác.
Bài viết nêu quan điểm riêng của Tiến sĩ Kheang Un, Khoa Chính trị học, Đại học Northern Illinois, Hoa Kỳ, chuyên nghiên cứu về Campuchia.