Tin Biển Đông – 26/11/2018
TQ ngăn cản truyền thông Philippines tác nghiệp
gần bãi cạn Scarborough
Đoàn làm phim tài liệu của đài truyền hình GMA (Philppines) vừa bị cảnh sát biển Trung Quốc ngang nhiên ngăn cản khi đang tác nghiệp tại vùng biển quanh bãi cạn Scarborough.
Đoạn phim ghi lại chuyện cảnh sát biển Trung Quốc ngăn cản đoàn làm phim GMA – Ảnh: GMA News
Đoàn làm phim tài liệu của đài truyền hình GMA (Philppines) vừa bị cảnh sát biển Trung Quốc ngang nhiên ngăn cản khi đang tác nghiệp tại vùng biển quanh bãi cạn Scarborough.
Phóng viên Jun Veneracion cùng các đồng nghiệp từng đến khu vực này vào 6 tháng trước. Ngày 8.11, họ quay lại để xem tình hình có gì thay đổi hay không.
Chuyến đi này không suôn sẻ như lần trước. Khi tàu của đoàn chạy ngày càng gần đến Scarborough và máy quay đang quay cận cảnh bãi cạn thì có ít nhất ba tàu cảnh sát biển Trung Quốc tiếp cận.
Một trong những cảnh sát biển trên tàu nói rằng họ đi vào “vùng biển Trung Quốc”, nên không thể tác nghiệp khi không được giới chức năng nước này cho phép. Veneracion đáp trả lại: “Nhưng khu này nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines”.
Cảm thấy cuộc trò chuyện không đi đến đâu, đoàn GMA đành gói ghém trang thiết bị để rời đi. Tuy vậy, viên cảnh sát biển Trung Quốc vẫn đe dọa sẽ tiến hành biện pháp cưỡng chế.
Những gì đoàn GMA vừa trải qua trái ngược với lời đảm bảo tình hình quanh bãi cạn Scarborough đã dịu đi nhờ vào chính sách thân Trung Quốc mà chính quyền Tổng thống Rodrigo Duterte đưa ra trước đó.
Vài tháng trước, cũng chính đài GMA công bố một số đoạn phim cho thấy hành vi ngang nhiên cướp cá mà ngư dân Philippines đánh bắt được tại vùng biển quanh Scarborough của lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc.
Trung Quốc trước nay luôn khẳng định chủ quyền đối với bãi cạn Scarborough, tuy nhiên, Tòa trọng tài lập theo phụ lục VII Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 2016 đã ra phán quyết Philippines có quyền đánh bắt và khai thác tài nguyên tại đây, còn Trung Quốc đã sai khi ngăn ngư dân Philippines tiếp cận khu vực.
Mặc cho phán quyết này, tàu cảnh sát biển Trung Quốc vẫn hiện diện tại đây, nhưng ngư dân Philippines đã có thể đến đánh bắt quanh bãi cạn Scarborough
Cấu trúc mà TQ mới âm thầm triển khai trái phép
ở vị trí chiến lược của Hoàng Sa là gì?
CSIS cho rằng, xét về vị trí chiến lược của đá Bông Bay (thuộc quần đảo Hoàng Sa – chủ quyền Việt Nam) thì đây là một diễn biến đặc biệt.
Cấu trúc mới
Theo CSIS, ảnh chụp vệ tinh mới đây cho thấy Trung Quốc đã lắp đặt một cấu trúc mới trên đá Bông Bay thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Theo đó, một cấu trúc mới đã xuất hiện trên rìa phía Bắc của đá Bông Bay, trên nóc có các tấm năng lượng mặt trời và vòm che radar.
CSIS cho rằng, xét về vị trí chiến lược của đá Bông Bay thì đây là một diễn biến đặc biệt và khả năng triển khai cấu trúc một cách nhanh chóng có thể lặp lại ở những khu vực khác trên biển Đông.
Đá Bông Bay nằm ở rìa Đông Nam của quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam, hiện đang bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp.
Tuy nhiên, cho tới mùa hè năm nay, cấu trúc nhân tạo duy nhất trên đá này là một ngọn hải đăng ở phía Tây. Các tiền đồn gần nhất mà Trung Quốc xây dựng trái phép là ở đảo Linh Côn, đảo Phú Lâm, đảo Quang Hòa và đảo Tri Tôn thuộc chủ quyền Việt Nam.
Lần đầu tiên cấu trúc mới xuất hiện trên đá Bông Bay là trong ảnh chụp vệ tinh ngày 7/7/2018. Nó không hiển thị trong những bức ảnh chụp trước đó hồi tháng 4.
CSIS ước tính, cấu trúc này dài 27m, rộng 12m và cao hơn mặt nước một khoảng. Vòm che radar ở trên nóc cấu trúc này ước tính có đường kính 6m và một dãy pin năng lượng mặt trời bao phủ một diện tích rộng 120m2. Công trình thượng tầng có thể che giấu bất cứ phương tiện hoặc thiết bị nào bên trong cấu trúc mới này.
Mục đích quân sự?
Rất khó để xác định được mục đích sử dụng của cấu trúc trên từ ảnh vệ tinh, nhưng CSIS nhận định, về bản chất, xét trên vị trí chiến lược của đá Bông Bay thì khả năng lớn nhất là quân sự.
Đá Bông Bay nằm liền sát với tuyến vận tải chính giữa quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa về phía Nam. Vị trí này khiến nó trở thành một địa điểm hấp dẫn để Trung Quốc lắp cảm biến nhằm mở rộng trái phép hệ thống radar hoặc tín hiệu do thám ra tuyến đường biển quan trọng.
Vòm che radar được ghi nhận trong ảnh chụp vệ tinh của CSIS khá nhỏ, đặc biệt là khi so sánh với hệ thống cảm biến lớn mà Trung Quốc xây dựng phi pháp trên đảo Phú Lâm hoặc trên các căn cứ chính mà Trung Quốc xây dựng trái phép trên quần đảo Trường Sa. Vì vậy, năng lực của nó cũng khá khiêm tốn.
Nguồn cung năng lượng được xem là một yếu tố hạn chế. Không có căn cứ hoặc bất cứ cơ sở phát điện nào trên đá Bông Bay, nên cấu trúc mà Trung Quốc xây phi pháp sẽ không thể tự cung, tự cấp. Những tấm pin năng lượng mặt trời trên nóc có thể là nguồn cung điện năng duy nhất, hoặc có thêm một máy phát điện trong các cơ sở phía dưới công trình thượng tầng.
CSIS nhận định: Nếu mở rộng thêm về phía Nam và phía Đông từ đá Bông Bay, Trung Quốc sẽ có thể tiến gần hơn tới mục tiêu giám sát và phô trương quyền lực ra toàn bộ vùng biển.
Việc triển khai cấu trúc một cách nhanh chóng nhưng để lại dấu vết rất nhỏ cho thấy sự trái ngược với quá trình nạo vét và bồi đắp phi pháp mà Trung Quốc đẩy mạnh trong những năm gần đây.
Nếu cấu trúc mới thực sự chứa một hệ thống cảm biến, thì động thái này cho thấy Bắc Kinh có năng lực thiết lập một cơ sở lâu dài một cách nhanh chóng để ngang ngược bành trướng quanh khu vực biển nhạy cảm của khu vực.
Đài Loan ‘không tập trận thêm’ ở Trường Sa
Hải quân Đài Loan cho biết họ không có kế hoạch tiến hành tập trận thêm gần đảo Thái Bình, thuộc quần đảo Trường Sa, nơi Việt Nam gọi là Ba Bình và tuyên bố chủ quyền nhưng hiện do Đài Loan kiểm soát, bác bỏ thông tin trên truyền thông trước đó trong ngày, theo Focus Taiwan.
Kênh tin tức Đài Loan trích thông cáo báo chí ngày 25/11 của Bộ Tư lệnh Hải quân nước này nói rằng bản tin trước đó trên tờ United Daily News không có căn cứ và mang tính suy đoán.
Tờ báo xuất bản bằng tiếng Hoa ở Đài Loan loan tin rằng sau cuộc tập trận bắn đạn thật kéo dài ba ngày ở gần Biển Đông của lực lượng tuần duyên Đài Loan vào tuần trước, hải quân nước này sẽ sớm tiến hành một cuộc tập trận bắn đạn thật với hệ thống vũ khí mặt đất kể từ ngày 30/11 đến ngày 1/12.
Đáp lại, Hải quân Đài Loan cho biết họ không có kế hoạch thực hiện thêm một đợt diễn tập nào khác.
Focus Taiwan trích thông báo của lực lượng tuần duyên Đài Loan cho biết rằng cuộc diễn tập từ ngày 21/11-23/11 là một phần của cuộc tập trận bắn đạn thật được tổ chức hàng năm ở các vùng biển gần đảo Ba Bình vào các tháng 3, 5, 8 và 11.
Cuộc tập trận thường niên này thường xuyên bị Việt Nam lên tiếng phản đối.
Trước khi cuộc tập trận diễn ra, vào ngày 25/10, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã lên tiếng nói rằng “mọi hoạt động của các bên tại quần đảo Trường Sa mà không có sự cho phép của Việt Nam đều xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo này”, Zing dẫn lời phát ngôn viên Lê Thị Thu Hằng nói tại một cuộc họp báo.
Sau đó vào ngày 22/11, giữa lúc cuộc tập trận đang diễn ra, phó phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam Nguyễn Phương Trà lặp lại phản đối này.
Bà nói rằng “việc Đài Loan bất chấp phản đối của Việt Nam tiếp tục tổ chức diễn tập bắn đạn thật tại vùng biển xung quanh đảo Ba Bình thuộc quần đảo Trường Sa là hành động xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam đối với quần đảo này”, đồng thời yêu cầu Đài Loan “không tiến hành các hoạt động tương tự”, vẫn theo Zing.
Cả Việt Nam và Đài Loan đều tuyên bố chủ quyền đối với đảo Ba Bình, nhưng Đài Loan đang kiểm soát hòn đảo lớn nhất của quần đảo Trường Sa này. Trên đảo hiện có khoảng 200 thành viên lực lượng tuần duyên Đài Loan và một vài cư dân.
https://www.voatiengviet.com/a/dai-loan-khong-tap-tran-them-o-truong-sa/4674096.html
Biển Đông: Tổng thống Philippines Duterte
sập bẫy Trung Quốc ?
Năm 2016 tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bắt đầu sưởi ấm quan hệ với Trung Quốc để có được đầu tư, Bắc Kinh từng hứa cung cấp 24 tỷ đô la tín dụng để Manila nâng cấp hạ tầng cơ sở.
Thế nhưng theo các chuyên gia chỉ có một số rất ít được thực sự chi ra. Chuyến công du Philippines đầu tiên của một chủ tịch Trung Quốc từ hơn một thập niên, hai hôm 20 và 21/11/2018 vừa qua cũng không làm thay đổi toàn cảnh đó, trong lúc ông Duterte bị cáo buộc là đã bị lừa khi đã dâng trước chủ quyền Biển Đông của Philippines cho Trung Quốc.
Trong bài phân tích ngày 23/11 mang tựa đề « Quyết định của Philippines xoay trục qua Trung Quốc vẫn chưa mang lại lợi quả, và Manila vẫn ngóng trông các khoản tiền cam kết – The Philippines’ pivot toward China has yet to pay off, as Manila awaits promised funds », kênh truyền thông Mỹ CNBC đã nêu bật phản ứng của công luận Philippines, đang phê phán chính quyền Duterte là đã vội vã nhượng bộ Trung Quốc về địa chính trị ở Biển Đông để đánh đổi lấy hư không.
Đổi phán quyết Biển Đông để lấy 24 tỷ đô la cam kết đầu tư, nhưng chưa thấy gì
Theo nhà báo Nyskha Chandran của CNBC, sau khi tuyên bố « bỏ Mỹ, theo Tàu » và năm 2016, ông Duterte đã được chính quyền Tập Cận Bình cam kết 24 tỷ đô la đầu tư và tín dụng để năng cấp hạ tầng cơ sơ tại Philippines, nhưng cho đến nay, hầu như Manila vẫn chưa thấy tăm hơi những khoản cam kết đó.
Bắc Kinh đã hứa với Manila đến10 dự án hạ tầng cơ sở to lớn, nhưng theo nhà chính trị học Richard Heydarian, thuộc Đại Học La Salle ở Philippines, chỉ mới có một dự án là đã đi vào thực hiện. Trong lúc đó thì ông Duterte đã « giảm nhẹ hẳn việc tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc, và đi theo đường lối của Bắc Kinh ».
Cựu tổng thống Philippines Benigno Aquino đã đưa vấn đề tranh chấp lãnh thổ Trung Quốc – Philippines ở Biển Đông ra trước Tòa Trọng Tài La Haye, và năm 2016, Tòa án đã ra phán quyết thuận lợi cho Manila, vô hiệu hóa yêu sách của Bắc Kinh. Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết đó. Nhiều người đã chỉ trích ông Duterte là đã không làm gì để đòi hỏi Bắc Kinh tôn trọng phán quyết.
Chẳng những thế, chỉ vài tháng sau phán quyết nói trên thì ông Duterte lại thay đổi chính sách đối ngoại, tuyên bố chia tay với đồng minh Hoa Kỳ để quay sang đồng hành với Bắc Kinh.
Quyết định trên đã khiến nhiều người Philippines giận dữ. Họ cho rằng tổng thống của họ đã nhượng bộ ở Biển Đông để có được tiền từ Trung Quốc nhưng lại chẳng thấy gì.
Gần một nửa trong số 75 dự án hạ tầng cơ sở của ông Duterte – trụ cột của chiến lược kinh tế « Xây Dựng, Xây Dựng và Xây Dựng », trị giá 180 tỷ đô la, dự trù dùng tiền của Trung Quốc, nhưng đến nay, theo hãng tin Anh Reuters chỉ mới có ba đề án là nhận được tài trợ.
Bộ trưởng Tài Chính Philippines Benjamin Diokno, hôm thứ Hai tuần trước (19/11), đã thừa nhận rằng đầu tư Trung Quốc đến rất chậm.
Hiện nay tổng thống Duterte vẫn còn được hậu thuẫn rộng rãi của dân chúng, nhưng các cuộc thăm dò cho thấy người Philippines rất dè dặt về chính sách của ông đối với Trung Quốc. Theo kết quả cuộc thăm dò dư luận do viện Social Weather Station công bố hôm 19/11, hơn 80% người được hỏi cho rằng Philippines nên chống lại việc Trung Quốc quân sự hóa các đảo nhân tạo đã bồi đắp ở Biển Đông.
29 thỏa thuận ký kết, nhưng chỉ là thứ yếu
Trong bối cảnh những cam kết tài trợ của Trung Quốc cho ông Duterte rõ ràng là chưa thành hiện thực, đồng thời chính sách thân Bắc Kinh của tổng thống Philippines bị chỉ trích là không mang lại lợi ích mong muốn, nhiều nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh sẽ phải cố buông ra một cái gì nhân chuyến công du Philippines của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Quả thực là nhân chuyến thăm Philippines của ông Tập Cận Bình, Manila và Bắc Kinh đã ký đến 29 thỏa thuận trên nhiều lãnh vực, từ hợp tác giáo dục cho đến xây dựng khu công nghiệp. Tuy nhiên, theo chuyên gia Heydarian, khi xem xét kỹ, thì giá trị các văn kiện đó chẳng là bao.
Đại đa số các văn bản được ký kết chỉ là những biên bản ghi nhớ và những khuôn khổ hợp tác mơ hồ, hầu như có rất ít thỏa thuận có liên quan đến việc thực hiện các dự án hạ tầng cơ sở quan trọng.
Trong một bản thông cáo công bố hôm thứ Tư 21/11 vừa qua, phó tổng thống Philippines bà Leni Robredo, một trong những chính khách đối lập với tổng thống Duterte, đã lên tiếng lưu ý rằng « tình hữu nghị song phương không được quyền ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia và dân tộc ». Đối với phó tổng thống Robredo : « Chủ quyền của Philippines không thể bị tác động bởi bất kỳ thỏa thuận nào với bất kỳ quốc gia nào ».
Trung Quốc đã được Duterte nhượng bộ về Biển Đông nên không cần giữ lời hứa
Khái niệm chủ quyền được bà Robredo nhắc đến được cho là liên quan đến Biển Đông. Trong chuyến thăm Philippines của ông Tập Cận Bình, hai bên đã cam kết quản lý đúng đắn các bất đồng ở Biển Đông.
Điều làm giới quan sát thắc mắc là không rõ là tổng thống Duterte có đề cập đến phán quyết của Tòa Trọng Tài La Haye năm 2016 hay không. Thế nhưng hai bên đã ký một thỏa thuận cùng khai thác dầu khí ở vùng biển tranh chấp, cho dù theo phán quyết nói trên thì Trung Quốc không có quyền hạn gì ở vùng này.
Theo chuyên gia Malcolm Cook, thuộc viện nghiên cứu Đông Nam Á Yusof Ishak tại Singapore, thì « tổng thống Duterte đang ở trong thế yếu trước Trung Quốc và chính ông đã tự đặt mình trong thế đó ».
Chuyên gia này giải thích : « Ông Duterte đã xích lại gần Trung Quốc quá nhanh, quá toàn diện ngay sau khi lên cầm quyền, và đã cho Trung Quốc tất cả những gì họ muốn trước khi Bắc Kinh đền đáp lại. Cho nên không mấy ngạc nhiên khi thấy những lợi lộc kinh tế mà Trung Quốc hứa cho Philippines lại đến ít và chậm hơn là cam kết. »
Theo giới quan sát, có nhiều lý do khiến Trung Quốc tài trợ chậm trễ cho các đề án hạ tầng cơ sở của Philippines.
Các đề án như tuyến đường xe lửa Mindanao Railway chẳng hạn, một phần của Con Đường Tơ Lụa Mới, mang tính chất chính trị nhiều hơn là thương mại, do đó các ngân hàng Trung Quốc do dự trong việc chi tiền. Theo chuyên gia Cook, « Sáng kiến Một Vành Đai, Một Con Đường đã bắt nhiều ngân hàng phải gồng gánh những khoản cho vay về hạ tầng cơ sở mà hiệu quả rất đáng ngờ ».
Ông Heydarian thì nhìn thấy một khía cạnh khác : « Bắc Kinh không cảm thấy cần phải gấp rút đầu tư vì họ đã đạt được những nhượng bộ mà họ muốn từ Manila ».
http://vi.rfi.fr/chau-a/20181126-bien-dong-tong-thong-philippines-duterte-sap-bay-trung-quoc-ok