Thế giới đóng cửa giao dịch thương mại với Trung Cộng
Những quy tắc chặt chẽ hơn của CFIUS (Ủy Ban Đầu Tư Của Nước Ngoài Tại Hoa Kỳ) đã được lập lại một cách rất tỉ mỉ từ Châu Âu đến Úc
Những cánh cửa đã được đóng xập lại trong thế giới phát triển, không chỉ để ngăn chặn việc đầu tư của Trung Cộng (TC) vào các ngành kỹ nghệ mà còn có khả năng chống lại làn sóng mua lại các công ty đủ loại, từ máy sưởi thông minh cho đến máy cắt cỏ tự động.
Tuần trước, Tổng Thống Hoa Kỳ, Donald Trump, đã ký một bản cập nhật pháp lý cho Ủy Ban Đầu Tư Của Nước Ngoài tại Hoa Kỳ, mở rộng phạm vi của ủy ban liên bang để bao gồm cả các khoản đầu tư nhỏ và thụ động (dựa trên biến chuyển của thị trường chứng khoán) trong ba lĩnh vực:
- Kỹ nghệ quan trọng,
- Cơ sở hạ tầng và
- Các doanh nghiệp điều hành và lưu trữ dữ liệu cá nhân.
Các quy tắc này đã có khá lâu từ trước, nhưng bây giờ thì được ấn định rõ ràng, chặt chẽ hơn.
 |
| TC mua lại các công ty ngoại quốc lên đến tột đỉnh trong năm 2016 |
Chỉ cần hỏi Jack Ma, người đầu năm nay đã phải từ bỏ việc đấu giá của Ant Financial để mua công ty MoneyGram International Inc. bởi vì CFIUS lo ngại rằng “những kẻ xấu” có thể thu thập dữ liệu về nhân viên quân sự của Hoa Kỳ đã từng dùng dịch vụ thanh toán tiền bạc này. Hoặc công ty Broadcom Ltd., với giá thầu 117 tỷ USD cho Qualcomm Inc. đã bị Trump từ chối sau khi ủy ban CFIUS lo ngại về thỏa thuận này, và việc cắt giảm chi phí sau sáp nhập không thể tránh khỏi, sẽ cung cấp cho công ty Huawei Technologies Co. của TC một lợi thế về kỹ thuật mới.
Nhưng vẫn còn nhiều điều cần lưu ý trong bản cập nhật CFIUS này.
Trong quá khứ, “việc thông báo cho CFIUS là tự nguyện, ít nhất là cho đến khi CFIUS đến gõ cửa”, Rod Hunter, một đối tác thương mại tại Baker & McKenzie LLP, cho biết. Bây giờ, bất cứ ai có kế hoạch đầu tư vào bất cứ thứ gì gọi là “thông minh” ở Mỹ sẽ bị điều tra cẩn thận.
Một câu hỏi lớn về vấn đề rất mơ hồ là:
Những loại dữ liệu cá nhân nào được xem là dễ gây thiệt hại, trong một thế giới mà hầu hết các công ty đều phải tìm cách kiếm tiền từ những dữ kiện đó trước các công ty khác? Nếu tất cả những dữ liệu đều là căn bản quan trọng, liệu chúng ta có thể kiểm soát được bất kỳ sự xâm nhập nào của TC hay không?
Việc Haier Group Corp. mua công ty chế tạo gia dụng của General Electric Co. vài năm trước đây – một phần để tận dụng kỹ thuật nhà thông minh (smart-home technology) của công ty Mỹ – có thể được chấp thuận vào thời điểm này hay không?
Những khó khăn về vấn đề giao dịch với TC không chỉ giới hạn ở nước Mỹ, hoặc lập trường tương tự ở Úc và Canada. Châu Âu, một nơi luôn vào cuộc trễ nhưng đang có vẻ trở nên khó khăn hơn cho TC rất nhiều.
Châu Âu
 |
Trong tháng này, chính phủ của Thủ Tướng Angela Merkel, Đức Quốc, đã lần đầu tiên không chấp thuận việc một công ty của TC muốn mua lại một công ty sản xuất máy chế tạo công cụ (machine-tool) của Đức, Leifeld Metal Spinning AG. Nước Đức vẫn đang nhức đầu với sự phản đối kịch liệt từ hai năm trước bởi công ty Kuka AG của Midea Group Co., một công ty robot, không muốn hạ thấp điều kiện để được đầu tư ở mức hiện tại là 25% của các công ty không thuộc về Liên Minh Âu Châu. Ngay cả người Anh, muốn làm ăn với TC để tách rời khỏi Liên Hiệp Châu Âu (được biết đến với tên Brexit), đang đề nghị loại bỏ cửa ngõ cho việc mua lại các mục tiêu nhỏ, cổ phần thiểu số, hoặc thậm chí mua lại sở hữu trí tuệ (intellectual property).
Đó không phải là điều khiến Bắc Kinh sẽ phải từ bỏ tất cái tham vọng “Made in China 2025” của họ. Như đồng nghiệp của tôi Noah Smith đã viết, liên doanh (joint ventures) vẫn là một cách để có được kỹ nghệ mà TC rất thèm muốn. Và khi tất cả đều thất bại, TC có thể kêu gào về luật chống độc quyền (antitrust). Chúng ta có thể đổ lỗi cho luật (quy tắc) giao dịch hiện tại, nhưng thật khó để không kết nối quyền phủ quyết của Trump với Broadcom-Qualcomm với việc hãng sản xuất chip của Mỹ không giành được sự chấp thuận của TC về việc muốn mua lại hãng NXP Semiconductors NV vào mùa hè này.
Thực tế là TC không có nhiều lựa chọn để đem về những kỹ nghệ cần thiết. Điều đó khiến Bắc Kinh phải nhường bước dưới áp lực, để chơi công bằng và mở cửa thị trường của họ cho tất cả các quốc gia khác trên thế giới.
TC đã hứa sẽ cho phép nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực tài chính của họ, sau hàng thập niên khiếu nại từ Wall Street, và bây giờ làm cho những nhà đầu tư nước ngoài dễ dàng nắm lấy cổ phần chiến lược trong các công ty chỉ niêm yết trong nội địa TC mà thôi. Điều đó, cuối cùng có thể được xem như là loại cư xử đối xứng mà các chính phủ phương Tây muốn. Tuy nhiên, bây giờ, cánh cửa của thế giới đang đóng lại cho các khoản đầu tư của TC.
Lâm Viên – Chuyển Ngữ