Màn chót đã bắt đầu

Công tố viên đặc trách Robert S. Mueller III chưa gửi văn thư chính thức, cũng chưa ấn định thời điểm, nhưng ông đã nói với dàn luật sư được tuyển chọn để biện hộ tổng thống là ông muốn phỏng vấn tổng thống.

Luật sư Ty Cobb, trưởng nhóm luật sư đó, tuyên bố Bạch Cung sẵn sàng cộng tác với cuộc điều tra mà ông Mueller được chỉ định để thực hiện, câu tuyên bố thuộc loại “đồng ý, tuy nhiên ….”; Cobb đồng ý vì không thể nói, “Tổng thống không muốn gặp công tố viên.” Ông phải đồng ý để đưa ra phản đề nghị của Bạch Cung.

Tin tiết lộ từ nhân viên Bạch Cung cho biết, sau khi trả lời Mueller, ông Ty Cobb ráo riết thảo luận nhiều lần với nhóm luật sư cộng tác với ông trong trách nhiệm bảo vệ tổng thống -thảo luận trên bình diện pháp lý- và họ đồng ý khuyến cáo tổng thống chấp nhận cuộc phỏng vấn, vì nếu tổng thống từ chối, công tố viên Mueller có thể dùng đến biện pháp yêu cầu một đại bồi thẩm đoàn gửi trát (subpoena) đòi tổng thống phải trả lời công tố viên. Điều Cobb muốn tránh là hai chữ “trát đòi” gợi liên tưởng hai chữ “tội phạm”.
> Cho đến giờ này, ông Mueller đã buộc bốn cộng tác viên của tổng thống vào tội man khai. Man khai là nói với nhân viên cảnh sát hay nhân viên tư pháp những điều gian dối. Tu chính số 5 của Hiến Pháp cho mọi công dân Mỹ quyền không phải khai ra tội của mình, nhưng không khoản nào cho họ quyền được nói dối nhân viên công lực.

Con trai tổng thống -cậu Donald Junior- đã trả lời nhân viên điều tra là cậu không nhớ, khi bị hỏi cậu có tham dự cuộc họp với cô luật sư Nga Natalia Veselnitskaya tại Trump Tower của tổng thống không.

Sau này, theo lời khuyên của bố cậu khai thêm là cậu có gặp Veselnitskaya để thảo luận về việc người Mỹ muốn xin trẻ con Nga làm con nuôi. Lời khai đó bị coi là man khai. Không chỉ riêng Junior gặp cô luật sư Nga, mà cả cậu em rể Jared Kushner cũng có mặt trong buổi họp.
> Chỉ riêng cuộc họp tại Trump Tower cũng đã đủ để Mueller buộc Junior vào tội cản trở công lý (obstruction of justice), do đó các luật sư của tổng thống không muốn tổng thống đối diện với Mueller hay một công tố viên khác, dưới quyền Mueller.

Nói dối nhân viên công lực là một tội hình sự, có thể bị trừng phạt bằng một án tù; nhưng tù bao lâu, lại là câu hỏi không được trả lời, vì câu trả lời tùy thuộc mức độ trầm trọng của lời nói dối.

Người lái xe vượt đèn đỏ trả lời gian dối câu hỏi “có vượt đèn đỏ không?” của anh cảnh sát là tội nhẹ hơn tội của Donald Junior nếu cậu cũng trả lời “không” với nhân viên công tố; tuy người phỏng vấn cậu vẫn hiểu “không nhớ” có thể là “đã gặp,” nhưng vẫn cần phải chứng minh cụ thể mới đưa yếu tố gặp gỡ giữa con trai của ứng cử viên Trump và điệp viên Nga vào hồ sơ truy tố được.

Đừng quên việc công tố viên Kenneth Winston Starr đã từng truy tố Tổng Thống Bill Clinton về tội bội thệ (perjury); do đó Ty Cobb muốn tránh không để Tổng Thống Trump phải tuyên thệ “nói toàn bộ sự thật, và chỉ nói sự thật.”

Ông đề nghị Mueller gửi một bản thẩm vấn để tổng thống chính thức trả lời, hoặc tổng thống ký một tờ affidavit -lời khai hữu thệ hoặc lời khai được chứng thực- thay vì tổng thống phải đích thân diện kiến với Mueller hoặc một công tố viên làm việc với ông ta.

Ty Cobb ngại tính khí “không biết nhịn” của tổng thống; ông thường trả lời đốp chát với truyền thông mỗi khi bị chỉ trích, mà không cần biết là ông nói gì. Một thí dụ gần đây nhất là tổng thống đã lên tiếng chỉ vì cô Oprah Winfrey nói có thể cô sẽ ứng cử tổng thống năm 2020.

Bất cứ công tố viên nào được chỉ định để thẩm vấn ông cũng sẽ khai thác nhược điểm đó -nhược điểm thích nói dối mà tổng thống gọi là nghệ thuật phóng đại trung thực (truthful hyperbole) trong tác phẩm The Art of the Deal -nghệ thuật thương lượng- ông xuất bản năm 1987.

Trong cái deal gần đây nhất, ông đòi các nghị sĩ, dân biểu dân chủ thông qua một ngân khoản $18 tỉ mỹ kim (để ông xây trường thành Mexico) nếu họ muốn ông để yên cho 700,000 thanh, thiếu niên nam, nữ được gọi là “dreamers” (ôm mộng)-những người di dân không phạm tội nhập cảnh lậu, vì được cha mẹ đem vào lãnh thổ Mỹ, ngày họ còn vị thành niên, chưa đủ tuổi để phải lãnh trách nhiệm việc họ làm.

Phe Dân Chủ còn đang lúng túng chưa tìm được giải pháp ổn thỏa thì thẩm phán William Alsup ra án lệnh không cho chính quyền chấm dứt chương trình DACA (Deferred Action for Childhood Arrivals program).
> Phản ứng của tổng thống là đề nghị một đạo luật mới “Bill of Love” Luật Tình Thương, đạo luật mở cửa cho hàng triệu người di dân lậu có thể gia nhập quốc tịch Mỹ. Phải nhìn nhận thủ đoạn này quả là lợi hại -chấp nhận hay bác bỏ Luật Tình Thương, phe Dân Chủ vẫn làm lợi cho tổng thống.

Ông đưa ra đề nghị “yêu thương người di dân lậu” trong cuộc thương lượng với quốc hội về $18 tỉ ngân quỹ xây dựng hàng rào biên giới. Quốc Hội cấp ngân khoản? ông nổi tiếng với bức trường thành ông hứa hẹn trong lúc tranh cử; quốc hội không cấp ngân khoản? ông phân bua với người di dân bị trục xuất là các chính khách Dân Chủ không muốn họ trở thành công dân Mỹ, để vĩnh viễn sống trên đất Mỹ.

Tổng thống thù ghét người Mễ, sỉ nhục họ là quân trộm cướp, bọn hiếp dâm, ông đang bắt nhốt họ lại để trục xuất, giờ này ông đề nghị sẽ ban hành Luật Yêu Thương để họ vĩnh viễn trở thành công dân Hoa Kỳ.
> Đừng tưởng là tổng thống bất nhất hay thủ đoạn, ông chỉ thi thố nghệ thuật “truthful hyperbole” -màn xiệc dù không dễ thương, nhưng cũng chưa bị ai kết tội, chưa phạm pháp. Ông muốn cuộc điều tra về việc người Nga giúp ông đắc cử sớm chấm dứt, ông Mueller cũng muốn như vậy.

Điểm khác biệt giữa hai ông là tổng thống muốn xúy xóa toàn bộ hồ sơ collusion, với kết quả là một tờ giấy trắng tinh, mọi người đều vô tội, trong lúc ông Mueller đã có đến bốn nghi can để truy tố, trong số bốn đó, hai người đã nhận lời cộng tác với công tố viên để tránh mức án quá nặng ngày ra tòa. Họ đã được hứa hẹn một bản án tương đối nhẹ để đánh đổi lấy việc làm nhân chứng khai trước tòa tội trạng của những người khác.

Dù họ khai những gì và khai thêm những ai đi nữa, thì màn chót của cuộc điều tra cũng đang bắt đầu; có thể Mueller hơi đủng đỉnh chờ khối nghị sĩ Dân Chủ trở thành đông hơn, nắm quyền làm chủ Thượng Viện, để quyết định truy tố tổng thống, chứ không tha Tào, như Bill Clinton đã được tha.

NGUYỄN ĐẠT THỊNH