Chỉ xin cầu nguyện cho hòa bình

Vào chiều ngày Thứ Tư, 6/12/2017, trời đã vào Đông, nhưng Nam California đang có những đám cháy rừng dữ dội. Những đám cháy rừng dữ dội trái mùa này chỉ gây nóng ở tiểu bang Cali, còn Tổng Thống Donald Trump đã gây nóng cho cả thế giới, sau khi ông ta tuyên bố chính thức thừa nhận thành phố Jerusalem là thủ đô của Do Thái.

Cho tới nay chưa có quốc gia, nguyên thủ nào chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô Do Thái. Hoa Kỳ dưới quyền Tổng thống Donald Trump đã trở thành quốc gia duy nhất trên thế giới. Lời tuyên bố của Tổng thống Trump làm cho người bảo thủ cực đoan và đạo Evangelicals ở Hoa Kỳ vô cùng hài lòng. Thủ tướng Do Thái Benjamin Netanyahu đã nồng nhiệt cảm ơn: “quyết định của Tổng thống Trump là một quyết định lịch sử, Do Thái sẽ không bao giờ quên.” Nhưng Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres gọi giờ phút đưa ra lời tuyên bố của Tổng thống Trump là giờ phút “vô cùng lo ngại”. Đức Giáo Hoàng Francis đã cầu nguyện cho sự khôn ngoan và thận trọng để tránh tạo thêm căng thẳng mới cho toàn cầu đang ở trong tình trạng căng thẳng..” Hầu hết các nhà lãnh đạo, chính khách, chính trị gia trên thế giới đã bày tỏ hối tiếc hay lên án lời tuyên bố của TT Trump.

Không chỉ người dân Palestine, người Hồi giáo trên khắp thế giới đang bắt đầu xuống đường. Ở Thủ đô Kuala Lumpur, chính quyền Mã Lai phải tăng cường các biện pháp an ninh, hàng ngàn người đã kéo tới Tòa Đại sứ Hoa Kỳ đốt hình nộm Tổng thống Trump. Ở Indonesia, quốc gia Hồi Giáo đông dân nhất thế giới, dân chúng xuống đường vẫy cờ Palestine, hô to các khẩu hiệu chống Hoa Kỳ.  Tòa Tổng Lãnh Sự Hoa Kỳ tại thành phố Surabaya đã phải chính thức ngưng hoạt động từ ngày Thứ Sáu, 8/12, lo sợ bị tấn công.  Ở Pakistan, đảng Hồi Giáo Jamaat-e-Islami kêu gọi người Hồi xuống đường trên toàn quốc sau lễ Cầu Nguyện Ngày Thứ Sáu. Ở Ai Cập, cảnh sát đã dùng giây kẽm gai, trụ sắt, các tấm bững thép rào chung quanh trụ sở Hội Báo Chí để đề phòng biểu tình. Dân Ai Cập đang sống dưới chế độ độc tài sẵn sàng đàn áp đẫm máu, nên trong ngày Thứ Sáu chỉ vài trăm người xuống đường ở thủ đô Cairo và thành phố Alexandria. Tuy nhiên, Tổng thống Abdel-Fattah al-Sisi cũng nói rằng Ai Cập ủng hộ mạnh mẽ việc giữ nguyên trạng thành phố Jerusalem. Á Rập Thống Nhất Emirates, Ả Rập Saudi đều lên án lời tuyên bố. Các giới chức chính trị trong vùng đều cho rằng quyết định của Tổng thống Trump đã kết thúc vai trò hòa giải của Hoa Kỳ trong vùng. Hamas đang kiểm soát dải Gaza tuyên bố “Hoa Kỳ đang mở mọi cánh cửa địa ngục”.  Ở Thổ Nhĩ Kỳ, hàng ngàn người ở thành phố Istanbul xuống đường đả đảo Hoa Kỳ. Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tuyên bố: “..quyết định của Tổng thống Trump đặt thế giới và đặc biệt là vùng Trung Đông lên lò lửa. Chống lại hành động của Trump là bổn phận của người Hồi Giáo!”  Liên Đoàn Á Rập đã triệu tập các cuộc hợp khẩn ở Cairo để thảo luận về lời tuyên bố của TT Trump vào ngày Thứ Bảy, 9/12. Chủ tịch Ahmed Aboul Gheit mạnh mẽ lên án Hoa Kỳ, nói rằng “đây là quyết định hợp thức hóa việc chiếm đóng”.

Các nước đồng minh truyền thống quan trọng của Hoa Kỳ đều bày tỏ sự bất mãn. Thủ tướng Angela Merkel tuyên bố không ủng hộ hành động này. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói rằng: “đây là hành động đáng tiếc, phản lại pháp luật quốc tế, và tất cả các nghị quyết của Hội Đồng Bảo An.”  Thủ tướng Anh Theresa May nói rằng bà ta muốn thảo luận lại vấn đề với Tổng thống Trump, lập trường không công nhận Jerusalem là thủ đô Do Thái của Anh là lập trường bất biến.”  Ngoại trưởng Thụy Điển Margot Wallström nói rằng quyết định của Tổng thống Trump là một thảm họa. Ngoại trưởng Didier Reynders của Bỉ nói rằng đây là việc làm đầy nguy hiểm, sẽ tạo thêm bạo động trong vùng. Để phản đối TT Trump, Liên đoàn Á Rập kêu gọi các nước trên thế giới công nhận quốc gia Palestine với thủ đô là Đông Jerusalem.

Sau khi Liên Minh Á Rập bị Do Thái đánh bại trong năm 1967, Do Thái đã chiếm Đông Jerusalem, Tây Ngạn và dải Gaza. Trong trên nửa thế kỷ qua vấn đề Palestine luôn luôn là nỗi nhục nhã cho thế giới Á Rập. Vấn đề Palestine-Do Thái cũng vẫn luôn luôn là mối quan tâm, nỗ lực hòa giải của Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế, nhưng không thành công.

Có lẽ  hy vọng đầu tiên đem lại hoà bình giữa Do Thái và Palestine là hiệp ước Oslo năm 1993. Vào năm 1991, Tổng thống George H.W. Bush và Ngoại trưởng James Baker đã vận động Do Thái và các nước Á Rập tham dự hội nghị hoà bình ở Madrid, Tây Ban Nha,  để giải quyết xung đột Trung Đông. Các cuộc đàm phán từ Madrid tới Hoa Thịnh Đốn không đem lại kết quả. Nhưng tiếp theo đó, các cuộc đàm phán ở Oslo, Na Uy, phái đoàn Do Thái và Tổ Chức Giải Phóng Palestine (PLO) đã có thể ký kết một hiệp ước ấn định những điều kiện căn bản để thành lập một quốc gia Palestine trong tương lai, dựa trên tinh thần nghị quyết 242 và 338 của Hội Đồng Bảo An. Thủ tướng Do Thái Yitzhak  Rabin, chủ tịch PLO Yasser Arafat và Ngoại trưởng Shimon Peres đã được chọn trao tặng giải Nobel hoà bình năm 1994. Nhưng năm 1995, ông Rabin bị ám sát và hiệp ước Oslo coi như chết dần sau đó, Do Thái gia tăng đưa người qua Tây Ngạn định cư lên gấp đôi, dân quân Palestine lại nổi dậy chống Do Thái mạnh hơn.

Vào năm 2000, Tổng thống Bill Clinton đứng ra hòa giải giữa  ông Yasser Arafat và Thủ tướng Ehud Barak thì chính quyền Do Thái lọt vào tay đảng Likud cực hữu, ông Ariel Sharon lên làm Thủ tướng Do Thái và tiến trình hoà bình Thượng Đỉnh Trại David chết yểu.

Trong tháng 3 năm 2002, khối Á Rập đưa ra sáng kiến hoà bình “Land for Peace”, trả đất tìm hoà bình, đề nghị Do Thái trả lại tất cả những vùng đất bị chiếm đóng để tái lập hoà bình, thiết lập ngoại giao với các nước Á Rập. Ngoại trưởng Shimon Peres tỏ ra hoan nghênh Sáng Kiến Hoà Bình Á Rập nhưng nói rằng Do Thái chưa sẳn sàng trả đất và cho phép người Palestine di cư hồi hương.

Tháng 7 năm 2002, Bộ Tứ gồm Liên hiệp Quốc, Liên Âu, Hoa Kỳ và Nga đã thảo ra những nguyên tắc ấn định lộ trình hoà bình Trung Đông. Theo lộ trình, chính quyền Palestine phải ngăn chận, bắt giữ những người, hay những nhóm người có chủ trương và hành động bạo động đối với Do Thái. Ngược lại, Do Thái phải ngưng thiết lập và mở rộng các khu định cư. Nhưng gần như hai bên, Do Thái và Palestine đều không thi hành những điểm nêu ra trong lộ trình. Lộ trình Bộ Tứ gần như đã bế tắc sau khi Hamas chiến thắng cuộc bầu cử quốc hội năm 2006 và chiếm quyền kiểm soát dải Gaza trong năm 2007.

Chính phủ George W. Bush đã tổ chức Hội Nghị Annapolis vào cuối tháng 11 năm 2007, đưa ra lộ trình hòa bình 2 quốc gia, nhưng cũng không thành công.  Ông Obama sau khi lên làm Tổng thống đã chỉ định Nghị Sĩ George Mitchel làm Đặc sứ Hòa Bình Trung Đông, nhưng Đặc sứ Mitchel không tạo nên sự tiến bộ nào và phải từ chức sau 2 năm nỗ lực. Nghị Sĩ John Kerry lên thay thế bà Hillary Clinton (thân Do Thái) làm ngoại trưởng Hoa Kỳ, đã nhiệt thành vận động cho hòa bình Palestine-Do Thái, nhưng cũng đã không mang lại kết quả gì.  Do Thái không ngừng mở rộng các khu định cư trong vùng chiếm đóng Tây Ngạn.

Sự mâu thuẫn quá lớn giữa Palestine và Do Thái về lãnh thổ, về Jerusalem, về người định cư và di cư đã làm cho mọi nỗ lực vận động cho hòa bình không thành công. Thành phần Palestine quá khích như Hamas cho rằng quốc gia Do Thái hiện giờ là lãnh thổ Palestine, nên không công nhận quốc gia Do Thái. Người Palestine ôn hòa đi nữa cũng cho rằng quốc gia Palestine trong tương lai sẽ phải lấy Jerusalem làm thủ đô.

Người Do Thái không chỉ tin tưởng quốc gia của họ phải bao gồm những vùng đất Tây Ngạn và dải Gaza, Jerusalem phải là kinh đô của họ. Mà còn nhiều hơn nữa, Quốc gia Do Thái đối với người Zionists phải là đất của vua David, Salomon, đất mà Chúa Trời hứa hẹn với con cháu ông Abraham sẽ từ sông Ai cập tới sông Euphrates có đất Kenite, Kamonite, Hittite, Perizzite, Rephain, Amorite, Canaanite, Girgashite và Jubesite. (Genesis 15:18-20) chứ không phải biên giới hiện nay.

Jerusalem đối với người Do Thái là thánh địa, là thành phố của của vua David.  Vào thời vua David,  khoảng năm 1000 trước công nguyên, Do Thái đã cai trị một vùng đất rộng lớn trải từ Hồng hải đến sông Euphrates. Jerusalem có nghĩa là thành phố hòa bình đã được vua David chinh phục từ người Jebusites. Và ngôi đền thờ Đức Chúa Trời đầu tiên của người Do Thái cũng đã được vua Solomon, người kế vị vua David xây dựng lên ở đây. Với tin tưởng từ lịch sử, từ Kinh Thánh, Do Thái sẽ nhất định không nhượng bộ dù một phần diện tích nào đó của thành phố này cho Palestine.

Jerusalem cũng là Thánh Địa của người Thiên Chúa Giáo, là nơi Chúa Jesus bị đóng đinh trên Thập Tự Giá, phục sinh sống lại và sau đó trở về Trời. Tới Jerusalem, đi bộ trên con Đường Đau Khổ, nơi Chúa Jesus vát Thập Tự Giá đi qua, là mơ ước trong đời của người Thiên Chúa Giáo. Nhà Thờ Mộ Thánh ở Jerusalem, là nơi thiêng liêng của Thiên Chúa Giáo và Nhà Thờ này đang được Chính thống Giáo Đông Phương, Chính Thống Giáo Armenia, và Giáo Hội Công Giáo cùng cộng đồng cai quản.

Với người Hồi Giáo, Jerusalem cũng là thánh địa của họ. Theo sự tin tưởng, tín đồ Hồi Giáo đến cầu nguyện một lần ở Mecca có giá trị bằng 2000 lần cầu nguyện ở nơi khác. Cầu nguyện một lần ở Medina có giá trị bằng 1000 lần, và cầu nguyện ở Jerusalem có giá trị bằng 500 lần.  Theo người Hồi Giáo, Jerusalem là nơi mà ông Muhammad, giáo chủ Hồi Giáo đã được thiên thần Gabriel thay mặt Chúa Trời chỉ dạy về nghi thức cầu nguyện cho người Hồi Giáo. Ngôi đền Al-Aqsa ở Núi Đền là nơi thiêng thiêng đứng hàng thứ 3 của người Hồi Giáo. Người Hồi Giáo chắc chắn cũng sẽ không cam tâm để Jerusalem chính thức thành thủ đô của Do Thái.

Các quốc gia Hồi Giáo Á Rập có thể coi là đồng minh Hoa Kỳ, họ hy vọng ảnh hưởng Hoa Kỳ đối với Do Thái có thể giúp giải quyết cuộc xung đột Palestine-Do Thái. Tuy nhiên, sau khi Tổng Thống Trump chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô Do Thái thì khó biết sau những lời chỉ trích sơ khởi đã nêu trên, các nhà lãnh đạo các quốc gia Á Rập và Hồi Giáo sẽ có phản ứng gì. Hay cũng chỉ là những lời nói, những lời tuyên bố như xưa nay mà thôi.

Tuy nhiên, chúng tôi nghĩ rằng những lời nhận định của Ngoại trưởng Thụy Điển Margot Wallström và Ngoại trưởng Bỉ Didier Reynders sẽ trở thành thực tế.  Trong 4 ngày qua, ít nhất đã có 4 người Palestine biểu tình tử thương và trên 80 người bị thương.  Trung Đoàn Tử Đạo Al-Aqsa thuộc quyền đảng Fatah của Tổng thống Abbas, là người tin tưởng vào giải pháp hòa bình, đã bắn rocket qua Do Thái, và quân đội Do Thái đã pháo kích dải Gaza làm ít nhất 25 người bị thương. Thủ lĩnh Hamas đang kiểm soát dải Gaza là ông Fathy Hammad kêu gọi người Palestine nổi dậy cho Intifada lần thứ 3.  Intifada lần thứ nhất diễn ra từ năm 1987 cho tới năm 1993, Intifada lần thứ nhì kéo dài từ năm 2000 tới năm 2005. Qua 2 đợt Intifada này, hàng ngàn người Palestine tử thương và trên 1000 người Do Thái thiệt mạng.  Đợt Intifada 3 khó biết sẽ kéo dài bao lâu, nhưng có thể sẽ liều lĩnh, cực đoan hơn nhiều vì được bơm thêm ngọn lửa oán thù “Hoa Kỳ công nhận Jerusalem là thủ đô Do Thái.”

Các nhóm Hồi Giáo cực đoan ở Trung Đông và Á Châu từ lâu cũng đã coi Do Thái và Hoa Kỳ là kẻ thù của chúng. Việc Hoa Kỳ công nhận Jerusalem là thủ đô Do Thái, cũng rất có thể sẽ bơm thêm cho chúng nỗi căm hờn mới, bơm thêm cho chúng thêm những yếu tố tuyên truyền mới, chiêu mộ mới, cho nên Trung Đông đang đầy khói lửa cũng rất có thể sẽ gia tăng khói lửa.

Dù bối cảnh sẽ diễn ra thế nào, có lẽ chỉ còn biết cầu nguyện cho hòa bình thế giới, hòa bình Trung Đông, và Palestine.

Huệ Vũ

https://baotgm.net/hue-vu-chi-xin-cau-nguyen-cho-hoa-binh/