Hàng không mẫu hạm Mỹ thăm VN là ‘thay đổi tư duy’ của Hà Nội
VOA
09/08/2017
Tàu sân bay USS George Washington tại Hàn Quốc năm 2013. Tàu từng đón nhiều đoàn VN tham quan.
Lần đầu tiên một tàu sân bay Mỹ sẽ thăm Việt Nam vào năm tới, theo thông báo của Ngũ Giác Đài hôm 8/8. Đây là tín hiệu mới nhất về mối quan hệ gia tăng giữa hai cựu thù từng có chiến tranh với nhau từ 1965 đến 1973.
Thông báo được đưa ra sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis tiếp người đồng cấp Việt Nam Ngô Xuân Lịch cùng ngày 8/8.
Ngũ Giác Đài nói hai ông đồng ý mở rộng hợp tác hải quân và chia sẻ thông tin. Trên bình diện rộng hơn, hai bộ trưởng thảo luận các bước đi xa hơn trong quan hệ quốc phòng và các thách thức an ninh khu vực.
Thỏa thuận giữa lãnh đạo bộ quốc phòng hai nước về tàu sân bay Mỹ cập cảng Việt Nam là sự cụ thể hóa thảo luận giữa Tổng thống Trump và Thủ tướng Phúc tại Tòa Bạch Ốc hồi tháng 5 về khả năng thực hiện chuyến thăm như vậy.
Thông báo của Ngũ Giác Đài không nói rõ tàu sân bay mang tên gì sẽ thực hiện chuyến thăm.
Trong các năm từ 2009 đến 2012, các tàu sân bay USS George Washington và USS John C. Stennis từng đón các đoàn quan chức Việt Nam lên thăm khi các tàu này hoạt động ở Biển Đông, ngoài khơi Việt Nam.
Một nguồn tin từng làm việc lâu năm trong phái bộ ngoại giao Mỹ ở Việt Nam cho VOA biết phía Mỹ thường mời các quan chức cao cấp thuộc quốc hội, chính phủ, bộ quốc phòng và bộ ngoại giao Việt Nam thăm các tàu đó.
Nhưng theo nguồn tin, trên thực tế Việt Nam thường cử các đoàn “liên ngành” cấp địa phương đi thăm, dường như e ngại phát đi tín hiệu rằng Việt Nam “thắt chặt quan hệ hải quân với Mỹ” trong bối cảnh có những tranh chấp trên Biển Đông với Trung Quốc.
Đấy là phải có sự thay đổi tư duy. Và sự hợp tác này cho thấy là quan hệ an ninh và quân sự giữa Mỹ và Việt Nam đã trưởng thành lên một bước có ý nghĩa. Việt Nam và Mỹ có những quan điểm gặp nhau trong vấn đề Biển Đông. Khác với các lần trước, lần này là [tàu sân bay] đến cập cảng, và điều này là một thông điệp nói lên sự cam kết của Mỹ can dự vào vấn đề Biển Đông. Ở đây phải có quan điểm phù hợp nhau.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường
Giờ đây, các cuộc thăm tàu sân bay không chỉ ở ngoài khơi mà sẽ diễn ra ngay tại cảng của Việt Nam. Điều này thể hiện “một sự phát triển mới và đáng khích lệ” trong quan hệ quốc phòng giữa hai nước, theo một nhà nghiên cứu ở Hà Nội.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường, Chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Phát triển Quan hệ Quốc tế, nói với VOA:
“Đấy là phải có sự thay đổi tư duy. Và sự hợp tác này cho thấy là quan hệ an ninh và quân sự giữa Mỹ và Việt Nam đã trưởng thành lên một bước có ý nghĩa. Việt Nam và Mỹ có những quan điểm gặp nhau trong vấn đề Biển Đông. Khác với các lần trước, lần này là [tàu sân bay] đến cập cảng, và điều này là một thông điệp nói lên sự cam kết của Mỹ can dự vào vấn đề Biển Đông. Ở đây phải có quan điểm phù hợp nhau [giữa Mỹ và Việt Nam]”.
Tàu USS John C. Stennis (ảnh) và tàu USS George Washington từng đón nhiều đoàn quan chức Việt Nam tham quan ngoài khơi Biển Đông
Trong cuộc gặp ở Washington hôm 8/8, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mattis nói với ông Lịch, người đồng nhiệm phía Việt Nam, rằng một mối quan hệ quốc phòng vững mạnh có nền móng là những lợi ích chung, trong đó bao gồm tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.
Vùng biển này chứng kiến những tuyên bố chủ quyền đối chọi nhau giữa các bên gồm Việt Nam, Trung Quốc, Philippines, Đài Loan, Malaysia và Brunei.
Trung Quốc đòi chủ quyền về gần như toàn bộ vùng biển dù vấp phải phản đối mạnh mẽ từ Việt Nam và một số nước khác. Với nguồn lực của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc đã xây dựng và quân sự hóa một số đảo nhân tạo, cũng như đòi có thẩm quyền tài phán từ việc nắm giữ các đảo đó.
Mỹ không phải là một bên tuyên bố chủ quyền song luôn khẳng định có lợi ích trong việc bảo đảm tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Washington đã thách thức các tuyên bố quá đáng của Bắc Kinh bằng cách điều các tàu hải quân đi vào vùng 12 hải lý quanh một số đảo nhân tạo hay bãi cạn do Trung Quốc kiểm soát.
Dù bối cảnh là như vậy, tiến sĩ Trường khẳng định việc Việt Nam đồng ý đón tàu sân Mỹ thăm cảng là “không phải là hành động khiêu khích ai cả”. Ông nói:
“Vấn đề này phải đặt trong trạng thái bình thường của quan hệ hai nước thôi, của quan hệ quân sự giữa Mỹ với các nước trong khu vực thôi. Nó cũng không có gì nhiều. Mỹ cũng thường cử tàu sân bay vào các nước ở khu vực Đông Á này. Lần này vào thăm Việt Nam ta cũng phải thấy cái này là bình thường hóa đi”.
Còn theo nhà phân tích chính trị Hà Hoàng Hợp, được Reuters trích lời trong một bản tin, thỏa thuận này nhất quán với chiến lược ngoại giao của Việt Nam là làm bạn với tất cả các nước. Ông Hợp cũng nói với Reuters rằng Việt Nam sẽ không thỏa hiệp về vấn đề chủ quyền và có những sự chuẩn bị của riêng mình.