Đọc báo Pháp – 11/04/2017
Trung Quốc ở đỉnh tam giác chiến lược
Thời sự Châu Á gần như vắng bóng trên các báo Pháp. Riêng báo Le Figaro (11/04/2017), trong mục ý kiến, giới thiệu bài “Trung Quốc ở đỉnh tam giác chiến lược”. Bài viết của nhà báo Renaud Girard, chuyên gia quan hệ quốc tế và tác giả của nhiều cuốn sách về Trung Á.
Đầu tiên tác giả nhắc lại khái niệm về tam giác chiến lược do cựu ngoại trưởng Mỹ Henri Kissinger đưa ra vào đầu những năm 1970, trong bối cảnh chiến tranh lạnh và bất đồng giữa Liên Xô và Trung Quốc trở nên nghiêm trọng. Để xích lại gần Trung Quốc và ngăn chặn không cho Liên Xô sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật trong các cuộc xung đột biên giới với Trung Quốc, ông Kissinger quan niệm rằng, trong quan hệ tay ba, Hoa Kỳ – Liên Xô – Trung Quốc, điều quan trọng là Mỹ phải ở vị trí đỉnh của tam giác chiến lược này và hai cạnh bên phải ngắn hơn đáy của tam giác này. Diễn giải nôm na, cần phải vận động để Hoa Kỳ xích lại gần Trung Quốc và gần Liên Xô, nhưng không nên để Trung Quốc và Liên Xô xích lại gần nhau.
Nếu theo mô hình trên, thì các sự kiện quốc tế xẩy ra đầu tháng 4/2017, đặc biệt là việc Donald Trump tiếp đón nồng nhiệt Tập Cận Bình và vụ Hoa Kỳ tấn công tên lửa Syria, cho thấy Trung Quốc đã chiếm vị trí đỉnh tam giác chiến lược, tức là khoảng cách Bắc Kinh-Washington và Bắc Kinh-Matxcơva ngắn hơn rất nhiều so với khoảng cách Washington-Matxcơva.
Nhà báo Renaud Girard cho rằng quyết định của Donald Trump cho bắn tên lửa vào Syria là một hành động ngoạn mục phục vụ chính sách đối nội : Đó là tỏ ra khác biệt với người tiền nhiệm Barack Obama; Khẳng định quyền lực tổng thống; Xóa bỏ đi phần nào các chỉ trích cho rằng ông bị Vladimir Putin “xỏ mũi”; Nhận được nhiều lời hoan nghênh từ phía các cơ quan truyền thông mà cho đến lúc đó vẫn chỉ trích ông hết lời.
Vậy phản ứng của Trung Quốc và Nga ra sao về hành động quân sự của tổng thống Hoa Kỳ ? Điều mà cả hai nước đều rất khó chấp nhận, nhưng không nói ra, đó là khó dự đoán được sự bất định về mặt chiến lược của Mỹ. Hơn nữa, Bắc Kinh và Matxcơva cũng không ưa gì việc Washington đôi khi bỏ qua Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc để đơn phương hành động quân sự. Thế nhưng, ngoại trưởng Mỹ đã lại trấn an cả hai nước rằng ưu tiên chiến lược của Washington vẫn là diệt trừ tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo.
Cần phải chờ đợi xem cuộc gặp giữa ngoại trưởng Mỹ và Nga tại Matxcơva ra sao, nhưng rõ ràng mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước khó có cơ may khởi sắc như người ta nghĩ trong thời kỳ Donald Trump vận động tranh cử.
Về quan hệ Mỹ-Trung, trong bối cảnh rối loạn đó, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, lúc ở Florida, đã tỏ ra rất bình thản. Ông không nói một câu nào về Syria. Theo Nhà Trắng, hai bên đồng ý mở vòng đàm phán trong vòng 100 ngày để giảm bớt sự mất cân đối trong cán cân thương mại song phương. Mục tiêu là đạt được một thỏa thuận đầu tư thuận lợi cho Hoa Kỳ, tạo lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp Mỹ, so với các doanh nghiệp châu Âu, trên thị trường Trung Quốc.
Renaud Girard nói thẳng, trong quan hệ quốc tế, Donald Trump diễu võ giương oai với kẻ yếu và tỏ ra nhu mì với kẻ mạnh. Biết rằng khó có thể đọ sức với một nước Trung Quốc hùng mạnh, tổng thống Mỹ quay sang “vùi dập” châu Âu yếu kém và bị chia rẽ.
Về phần mình, Trung Quốc tỏ ra sốt ruột trong các hoạt động bá quyền tại Biển Đông và biển Hoa Đông. Bắc Kinh hài lòng về mối quan hệ chiến lược với Matxcơva. Mặt khác, Trung Quốc từng bước củng cố các căn cứ quân sự được xây dựng trên các hòn đảo nhân tạo trong các vùng đang có tranh chấp với Việt Nam và Philippines ở Biển Đông. Chính quyền Trump đã quên đi ý tưởng đưa ra hồi tháng Giêng năm nay là ngăn chặn Trung Quốc tiếp tế cho các đảo nhân tạo này.
Trong phần kết luận, nhà báo Renaud Girard đặt câu hỏi : Phải chăng Donald Trump hành động với tư cách là một người có tư tưởng chiến lược hay chỉ như là một diễn viên ồn ào ở Hollywood ? Còn quá sớm để trả lời, nhưng Hoa Kỳ đang chơi một canh bạc lớn : đó là nguy cơ bị đuổi ra khỏi khu vực Đông Nam Á và cũng không thu lợi được gì ở Trung Đông.
Trump không muốn lệ thuộc vào Putin
Cũng liên quan đến Donald Trump, báo Le Monde có bài phỏng vấn nhà nghiên cứu chính trị học và chuyên gia về đối ngoại, bà Alexandra de Hoop Scheffer, giải thích vì sao “Khi đánh Syria, Trump chứng tỏ rằng ông ấy không thần phục Putin”.
Thứ nhất, vụ tấn công này phải được hiểu đó là ý muốn phô diễn sức mạnh dưới hình thức một lời cảnh báo kép. Một mặt là gởi cho chế độ Bachar Al – Assad và các đồng minh của ông ta là Nga và Iran. Mặt khác là cho các cường quốc khác có ý định muốn trắc nghiệm Hoa Kỳ, nhất là Bắc Triều Tiên, vốn đang ra sức gia tăng chương trình tên lửa đạn đạo, nhưng đồng thời còn có cả Trung Quốc, ngay chính thời điểm ông Trump tiếp lãnh đạo nước này.
Về đối nội, đợt đánh Syria này đưa ra tín hiệu tái cân bằng mối tương quan lực lượng ở Nhà Trắng với việc ông Trump giữ khoảng cách với nhiều vị cố vấn được cho là có quan điểm thân Nga (Michael Flynn, Stephen Bannon) theo hướng có lợi cho nhiều nghị sĩ Cộng Hòa có những lập trường cổ điển hơn, như tướng McMaster. Với cú đánh này, ông Trump đã chinh phục được phe Cộng Hòa.
Sau cùng, đó còn là trường hợp biến đổi chiến lược cổ điển bằng hành động quân sự trong tình hình đối nội khó khăn cho ông Trump: Thất bại của nhiều chính sách (y tế, nhập cư); Các cáo buộc về sự can dự của Nga trong bầu cử tổng thống; Các cuộc điều tra của FBI và Thượng viện về những người thân cận của ông bị cáo buộc có liên hệ với Nga. Do đó, vụ oanh kích vào không quân Syria và những cảnh báo gởi đến Matxcơva là một cách để chứng tỏ là ông ấy không thần phục Nga.
Bên cạnh đó, Donald Trump cũng muốn chỉ cho thấy thất bại của sáng kiến ngoại giao được thực hiện trong 6 năm qua là đã “không làm thay đổi được thái độ của ông Assad”. Vụ tấn công này là nhằm thúc ép sự thay đổi đó và buộc lãnh đạo Syria cũng như các đồng minh của ông ta phải nhắm đến tương lai chính trị của Syria mà không có Bachar al-Assad.
Với quyết định đánh bất ngờ này, ông Trump xóa tan mọi giả thuyết về chủ nghĩa cô lập đã gán cho ông ấy trong suốt chiến dịch vận động tranh cử và cho thấy là ông có khả năng hành động nhanh chóng và cứng rắn khi nhận thấy là lợi ích của Hoa Kỳ bị đe dọa. Trong chiều hướng đó, ông Trump trung thành với việc đi theo những lập trường chính trị có được từ 30 năm gần đây. Chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ sẽ được thể hiện rõ qua hình thức đơn phương phô diễn sức mạnh và can thiệp có chọn lọc.
Giáo dân Ai Cập: Miếng mồi ngon của Daech
Hôm Chủ Nhật 09/04/2017, hai vụ tấn công tự sát xảy ra trong nhà thờ công giáo tại Tanta và Alexandria, tại Ai Cập ngay trong mùa lễ Rameau đã làm thiệt mạng 44 người và hơn 100 người khác bị thương. Le Figaro trên trang nhất ngậm ngùi đưa tít lớn: “Mục tiêu ưu tiên của Daech, giáo dân Ai Cập thương khóc người chết”.
Le Monde trên trang nhất nhận định: “Giáo dân Ai Cập: Mục tiêu tấn công hai vụ khủng bố của Nhà Nước Hồi Giáo”. Bởi vì, ngay sau đó, tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo đã lên tiếng nhận trách nhiệm. Giáo dân công giáo, tuy chỉ chiếm có 10% dân số Ai Cập giờ đã trở thành đối tượng tấn công hàng đầu của Daech.
Cộng đồng tôn giáo thiểu số này thường xuyên bị tổ chức khủng bố này chỉ định như là một ưu tiên của họ trong các đoạn video tuyên truyền. Trong tháng Hai năm nay, Daech đã cam kết sẽ có nhiều vụ tấn công mới nhắm vào cộng đồng công giáo và ít nhất đã có 8 vụ ám sát có chủ đích diễn ra tại thành phố Al-Arish, đẩy hàng trăm gia đình công giáo đến lánh nạn tại vùng phía tây kênh đào Suez.
Tổng thống Ai Cập hôm qua buộc phải ban hành tình trạng khẩn cấp, kéo dài trong ba tháng và thông báo tăng cường quân đội để đảm bảo an ninh. Mục đích cũng là để dập tắt mọi chỉ trích về việc không bảo vệ những nơi thờ phượng của người công giáo. Như vậy, “Khi nhắm vào người công giáo Ai Cập, Daech đang gây áp lực lên tổng thống Sissi” tựa đề bài nhận định của Le Figaro trên trang 5.
Khí hậu ấm dần đe dọa rạn san hô Grand Barrier
Trong lĩnh vực môi trường, Libération và Le Figaro cùng báo động về tình trạng khí hậu ấm dần đe dọa rạn san hô Grand Barrier. Đây là năm thứ hai liên tiếp các nhà khoa học lên tiếng cảnh báo về tình hình “sức khỏe” của rạn san hô này.
Theo lời tổng giám đốc UNESCO, bà Irina Bokova, Grand Barrier, một trong những “báu vật di sản thế giới” đang chịu một hiện tượng bị “trắng ra” chưa từng có và có thể sẽ không bao giờ hồi phục lại được. Ngày 16/3 vừa qua, gần 40 nhà khoa học đã gióng chuông báo động trong tạp chí Nature, kêu gọi một “hành động khẩn cấp và nhanh chóng”. Nỗi lo sợ này của các nhà khoa học đã được chứng minh qua các hình ảnh chụp từ vệ tinh.
Nguyên nhân là do hiện tượng khí hậu ấm dần. Ông Serge Planes, giám đốc chương trình thám hiểm Tara Pacific giải thích: “Khi nhiệt độ trung bình trong nước vượt quá 31°C, người ta nhận thấy hiện tượng stress ở san hô dẫn đến việc chúng bị chết dần.” Đáng lo nhất là rạn san hô xuống cấp đe dọa cả một hệ sinh thái. Grand Barrier quy tụ đến 400 loài san hô khác nhau, 1.500 loài cá và 4.000 loài động vật thân mềm.
Rác thải điện tử nhiễm độc chất brom
Đây là kết quả một báo cáo kỹ thuật đề tựa “Sàng lọc và sắp xếp các loại nhựa từ rác thải trang thiết bị điện và điện tử” được báo Le Monde trích dẫn. Báo cáo dài 34 trang do Viện Quốc Gia Về Môi Trường Công Nghiệp Và Các Rủi Ro (Ineris) thực hiện theo yêu cầu của bộ Môi Trường Pháp đăng trên mạng ngày 20/3 cho thấy rõ “toàn bộ các sản phẩm nhựa đều bị nhiễm chất brom”.
Cho đến lúc này, người tiêu dùng chỉ biết là chất brom hiện diện chủ yếu trong các màn hình và thiết bị điện tử nhỏ. Thế nhưng, các phương pháp đo lường do Ineris thực hiện lại cho thấy rõ một thực tế khác các thành phần bị “brom hóa” có mặt gần như khắp nơi: trong đồ chơi, các dụng cụ điện, hệ thống chiếu sáng, và nhất là trong các loại thiết bị điện tử gia dụng (tủ lạnh,…). Theo Ineris, khoảng 39% các thiết bị điện và điện tử đều chứa chất brom trong tất cả các linh kiện bằng nhựa.
Vấn đề đặt ra là kết luận mới này sẽ gây thêm nhiều khó khăn cho ngành xử lý rác thải công nghiệp. Từ năm 2006, một nghị định của Châu Âu đã áp đặt việc tách rời rác thải nhựa có chất brom với các loại khác, nhưng lại không quy định rõ từ ngưỡng nào một sản phẩm nhựa được xem như có chất brom. Năm 2015, Ủy Ban Châu Âu đặc trách về chuẩn hóa sản phẩm điện tử đã đặt ra ngưỡng là 2g brom/kg.
Những loại sản phẩm nhựa có chất brom này khi được xếp vào loại “nguy hiểm” và “chất hữu cơ dẻo gây ô nhiễm” (POP) thì không thể tái chế, không để chung vào rác thải thường, không thiêu hủy được trong các lò thiêu cổ điển. Chúng phải được tiêu hủy trong những lò thiêu đặc biệt ở nhiệt độ cao, có khả năng bẻ gãy các phân tử được cho là có hại cho sức khỏe con người như polybromodiphenyléther (PBDE), một loại chất gây rối loạn nội tiết tố bị nghi ngờ gây tác hại nguy hiểm lên sự phát triển não.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20170411-trung-quoc-o-dinh-tam-giac-chien-luoc-db
Tin đọc nhanh
(AFP) Trại tị nạn tạm thời Grande Synthe, ở ngoại ô Dunkerque, phía bắc nước Pháp, đã bị hỏa hoạn, khoảng 600 di dân được sơ tán đi nơi khác
Vụ hỏa hoạn xẩy ra vào tối ngày 10/04/2017, sau các vụ xô xát giữa người Kurdistan và người Afghanistan. Trong số 300 lán trại, chỉ còn lại khoảng 70. Trại tị nạn Grande Synthe được lập ra năm 2016 và đón tiếp tới 1500 người. Rạng sáng nay, chính quyền đã ra lệnh đóng cửa trại tiếp đón này.
(AFP)- Tổng thống Duterte công du các nước vùng Vịnh để thảo luận về hồ sơ người lao động Philippines
Ngày 10/04/2017, tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã tới Ả Rập Xê Út. Khoảng 800 ngàn người Philippines đang làm việc tại Ả Rập Xê Út. Vương quốc Hồi Giáo cực kỳ bảo thủ này đang gặp nhiều khó khăn kinh tế do giá dầu lửa xuống thấp. Do vậy, các lao động Philippines có nguy cơ bị đẩy về nước mà không được trả lương. Đây sẽ là một trong những chủ đề chính trong các cuộc thảo luận của tổng thống Duterte với chính quyền Ryiad. Sau khi làm việc tại Ả Rập Xê Út trong hai này, ông Duterte sẽ tới Bahrain và Qatar, nơi có tới hơn 300 ngàn lao động Philippines. Theo các số liệu thống kê chính thức, khoảng 10% dân số Philippines, hơn 10 triệu người, làm việc ở nước ngoài và kiều hối là nguồn thu quan trọng đối với nền kinh tế nước này.
(AFP) – Sản lượng rượu vang trên thế giới giảm trong năm 2016
Theo thông báo của Tổ chức Quốc tế về rượu vang, sản lượng rượu vang trên thế giới đã giảm 3,2% trong năm 2016, từ 276 hectolit còn 267 hectolit. Mức sụt giảm mạnh nhất là tại Pháp, quốc gia sản xuất rượu vang đứng hàng thứ hai thế giới và tại Achentina, đứng hàng thứ chín. Năm quốc gia hiện chiếm hơn 50% diện tích trồng nho trên thế giới : Tây Ban Nha, Trung Quốc, Pháp, Ý, Thổ Nhĩ Kỳ.
(AFP) – United Airlines “kỳ thị chủng tộc » ?
Cư dân mạng tại Trung Quốc ngày 11/04/2017 bày tỏ sự phẫn nộ sau khi một hành khách người Hoa bị cảnh sát Mỹ dùng vũ lực tống ra khỏi một chiếc máy bay của hãng hàng không United Airlines. Do chuyến bay nội địa từ Chicago đến Louisville tối Chủ Nhật vừa qua có số vé bán nhiều hơn chỗ ngồi, nên hãng hàng không Mỹ đã yêu cầu hành khách tự nguyện nhường chỗ, lấy chuyến bay sau. Không có ai tự nguyện, cho nên Untied Airlines đã phải chỉ định những hành khách phải nhường chỗ. Vì không tuân lệnh, một hành khách gốc Hoa đã cảnh sát tống khỏi máy bay một cách thô bạo.
(AFP) – Ai Cập truy lùng thành phần khủng bố chống Thiên Chúa Giáo
Sau hai vụ khủng bố nhắm vào nhà thờ Thiên Chúa Giáo ở Alexandrie và Tanta, chính quyền Ai Cập đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong vòng 3 tháng kể từ trưa hôm qua 10/04/2017. Tối qua, bộ Nội Vụ Ai Cập cho biết thêm là lực lượng an ninh đã bắn hạ 7 người theo tổ chức thánh chiến Daech có kế hoạch khủng bố nhắm vào người Thiên Chúa Giáo và cảnh sát ở tỉnh Assiout, phía nam. Trong bối cảnh mất an ninh này, Tòa Thánh Vatican cho biết là đức giáo hoàng Phanxicô vẫn duy trì chuyến đi Ai Cập dự kiến vào ngày 28 và 29 tháng Tư.
(AFP) – Hungari : Tổng thống phê chuẩn luật giáo dục mới
Ngày 10/04/2017, tổng thống Hungari Janos Ader đã phê chuẩn và ban hành luật về giáo dục, bất chấp nhiều cuộc tuần hành phản đối của người dân Hungari ở trong nước và cả ở nước ngoài. Luật trên nhằm đóng cửa đại học Trung Âu Soros do tỉ phú Mỹ gốc Hung George Soros tài trợ.
(AFP) – Venezuela : TT Maduro tìm kiếm sự ủng hộ ngoại giao, phe đối lập biểu tình
Trong khi tổng thống Venezuela Maduro sang nước đồng minh Cuba tìm kiếm sự ủng hộ về mặt ngoại giao để đối phó với sức ép từ quốc tế, phe đối lập nước này lại tiếp tục huy động biểu tình tại thủ đô Caracas chống tổng thống Maduro. Đây là cuộc biểu tình lần thứ 5 trong vòng 10 ngày qua tại Venezuela. Nhiều vụ đụng độ đã xảy ra giữa người biểu tình và lực lượng an ninh. 18 người đã bị bắt và 12 người bị thương.
(AFP) – Lễ trao giải thưởng báo chí danh giá của Mỹ – Pulitzer đặc biệt tôn vinh các tác phẩm báo chí liên quan tới cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016.
Nhà báo David Fahrenthold của The Washington Post đã giành giải thưởng ở hạng mục phóng sự trong nước. Hội đồng giám khảo Pulitzer ca ngợi phóng sự trên như một “hình mẫu của báo chí minh bạch” vì đã làm sáng tỏ những nghi ngờ về hoạt động quyên góp từ thiện của ứng viên tổng thống Donald Trump. Báo New York Times đoạt giải thưởng ở hạng mục phóng sự quốc tế cho loạt bài về hoạt động của Putin nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng của Nga tại nước ngoài.
(AFP) – Hoa Kỳ : Xả súng tại một trường học ở San Bernadino, Califorrnia
Một vụ xả súng xảy ra vào khoảng 10h30 sáng ngày 10/04/2017 tại trường tiểu học North Park, thành phố San Bernadino, bang California, Hoa Kỳ đã làm 3 người chết và 1 người bị thương. Vụ xả súng này khiến người ta nhớ lại vụ khủng bố xảy ra ở San Bernadino hồi tháng 12/2015, khi đó một cặp đôi, chồng là người Mỹ và vợ là người Pakistan, đã xả súng vào một bữa tiệc cuối năm của các nhân viên y tế khiến 14 người chết và 21 người bị thương. Thành phố San Bernadino đang phải đương đầu với nạn ma túy, bạo lực và nghèo đói ngày càng gia tăng. Năm 2016, số vụ giết người ở San Bernadino đã tăng 41% so với năm 1995.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20170411-tin-doc-nhanh