Thủ tướng Đức có thuyết phục được Donald Trump tăng cường hợp tác với châu Âu?
RFI – Trọng Thành
18/03/2017
Thủ tướng Đức Angela Merkel công du Hoa Kỳ với một thái độ thận trọngREUTERS/Hannibal Hanschke
Hôm nay 17/03/2017, tại Washington, diễn ra cuộc hội kiến được trông đợi giữa thủ tướng Đức Angela Merkel và tân tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo các nhà quan sát, gần như không có gì tương đồng giữa hai lãnh đạo Đức và Mỹ. Một bên là nhà tỉ phú nổi tiếng với tính khí cực đoan, bốc đồng, mới chân ướt chân ráo tham gia chính trường, và có quan điểm coi « nước Mỹ trên hết », bảo hộ mậu dịch, bài Liên Hiệp Châu Âu, và bên kia là một chính trị gia kỳ cựu, nổi tiếng thận trọng, được hy vọng là trụ cột của các quốc gia dân chủ. Câu hỏi đặt ra là : Liệu thủ tướng Đức có thuyết phục được tân tổng thống Mỹ là hợp tác với Liên Hiệp Châu Âu thì có lợi cho nước Mỹ, xây dựng quan hệ đối tác trên nền tảng các bên cùng có lợi thì tốt hơn là co cụm ?
Mặc dù trước cuộc gặp này, chính quyền Mỹ tìm cách nhấn mạnh quan hệ với Đức là rất quan trọng và cuộc gặp sắp tới sẽ « thân thiện và rất tích cực », cũng như Mỹ rất cần đến Đức để đối xử với Nga, nhưng nhiều người lo ngại cho triển vọng cuộc hội kiến này.
Thông tín viên Anne-Marie Capomaccio từ Washington giải thích :
« Donald Trump đã ca ngợi việc Anh Quốc rời Liên Hiệp Châu Âu trong suốt thời gian tranh cử. Ông Trump cũng phê phán chính sách tiếp đón người tị nạn của thủ tướng Đức. Đối với ứng cử viên Donald Trump, đây chính là điều hoàn toàn không được làm. Việc đề cập đến chủ đề này hứa hẹn sẽ tế nhị.
Thủ tướng Đức Angela Merkel từng là người thân cận với tổng thống tiền nhiệm Mỹ Barack Obama. Bà Merkel được coi là biểu tượng của một châu Âu nỗ lực đi về phía trước trong cơn bão tố. Ngay sau khi ông Donald Trump đắc cử, bức thư chúc mừng từ Berlin đã khiến Washington ngạc nhiên.
Thông điệp của bà Merkel gửi đến người đắc cử tổng thống giống như một bài học đạo lý : ‘‘Nước Đức cũng như Hoa Kỳ là các nền dân chủ, được xây dựng trên cơ sở tôn trọng phẩm giá con người, bất kể nguồn gốc xuất thân, mầu da, tôn giáo hay giới tính’’. Thủ tướng Đức khẳng định : ‘‘Tôi sẵn sàng làm việc với tổng thống Trump trên nền tảng này’’.
Về phần mình, Nhà Trắng khẳng định Washington muốn thiếp lập quan hệ giữa Nhà nước với Nhà nước, và Hoa Kỳ không quan tâm đến các thỏa thuận thương mại đa phương, ví dụ như với Liên Hiệp Châu Âu. Điều đó cũng có nghĩa sẽ là dấu chấm hết cho các thương lượng với Liên Âu ».
Theo các nhà quan sát, thủ tướng Đức sẽ có thái độ thận trọng trong cuộc gặp đầu tiên với tổng thống Mỹ Donald Trump, bởi mục tiêu của chuyến công du này là « làm quen » với tân lãnh đạo Mỹ, như giải thích của người phát ngôn của bà Angela Merkel. Thủ tướng Đức đã chuẩn bị cho cuộc gặp tổng thống có tính khí thất thường này bằng cách xem kỹ các phát biểu trước đây của ông Trump. Một số cố vấn cũng khuyên bà, nên đưa ra các thông điệp ngắn gọn, để có thể lọt tai tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, dù gì đi chăng nữa, theo nhiều chuyên gia, thủ tướng Đức cũng phải khẳng định được quyết tâm chính trị hàn gắn các quan hệ giữa hai bờ Đại Tây Dương.
Bà Daniela Schwarzer, chuyên về các quan hệ xuyên Đại Tây Dương, nhận định : « Để được lắng nghe, thủ tướng Đức phải đến đây với một thông điệp mạnh. Có nghĩa là bà phải khẳng định quyết tâm chính trị tái lập các quan hệ xuyên Đại Tây Dương, vốn hơi bị sứt mẻ trong những tuần cầm quyền đầu tiên của Donald Trump, cùng lúc bà cũng lại phải giải thích được với tổng thống Mỹ Donald Trump là châu Âu và nước Đức có lợi như thế nào ».
Để thuyết phục Donald Trump về lợi ích của tự do mậu dịch, đi cùng đoàn của bà Merkel có đại diện của ba tập đoàn lớn của Đức : Siemens, BMW và Schaeffler. « Để làm không khí thư giãn », theo như các bình luận từ Berlin. Lãnh đạo các công ty này sẽ phải giải thích với tổng thống Mỹ là doanh nghiệp Đức đã đóng góp cho nền kinh tế Hoa Kỳ bằng cách tạo thêm hàng chục nghìn việc làm.
AFP trích lời một quan chức Hoa Kỳ mới đây, theo đó Nhà Trắng vẫn chưa quyết định chôn vùi hoàn toàn thỏa thuận tự do thương mại xuyên Đại Tây Dương TTIP, vốn được thảo luận rất cam go từ năm 2013.
Trong một động thái khác, như để bắn tiếng với tổng thống Mỹ, hôm qua thứ Năm 16/03, thủ tướng Đức và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc điện đàm. Theo một thông báo của văn phòng thủ tướng Đức, hai bên nhất trí cổ vũ cho tự do mậu dịch toàn cầu và hợp tác trong khuôn khổ G20. Hôm nay, bộ trưởng Thương Mại Đức tuyên bố, Berlin có thể kiện Washington lên Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO), nếu tổng thống Trump thi hành dự án tăng thuế nhập khẩu đối với xe hơi Đức