Đoàn Thị Hương bị truy tố tội giết người – Việt Nam có thể làm gì cho Đoàn Thị Hương?
RFA
2017-03-01
Đoàn Thị Hương, 28 tuổi (trái) được cảnh sát đặc biệt hộ tống sau phiên tòa tại Sepang, Malaysia vào ngày 01 tháng 3 năm 2017.
AFP photo
AFP photoNghi phạm người Việt Nam Đoàn Thị Hương và nghi phạm Siti Aisyah người Indonesia đã chính thức bị truy tố về tội giết người, trong vụ ám sát anh của nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-Un.
Cáo trạng được đọc trước tòa sáng nay viết rằng cả 2 nữ nghi phạm cùng với 4 người khác vẫn còn lẩn trốn đã chủ mưu giết một công dân Bắc Hàn có tên trên hộ chiếu là Kim Chol vào ngày 13 tháng Hai 2017 vừa qua, tại phi trường quốc tế Kuala Lumpur.
Nạn nhân Kim Chol sau đó được hai chính phủ Nam Hàn và Malaysia nói chính là ông Kim Jong Nam, anh cùng cha khác mẹ của lãnh tụ Bình Nhưỡng Kim Jong-Un. Đến giờ, Bắc Hàn chỉ nói người bị giết là một công dân nước họ.
Cáo trạng cũng viết rằng cô Đoàn Thị Hương, 28 tuổi, cùng nghi phạm Siti Aisyah, 25 tuổi, bị truy tố tội mưu sát, chiếu theo điều 34 và điều 302 của bộ luật hình sự của Malaysia. Hôm qua, ông Tổng Chưởng Lý Mohamed Apandi Ali cho báo chí biết nếu bị tòa xác định có tội, cả 2 bị cáo có thể lãnh án tử hình.
Các bản tin chúng tôi thu thập được viết rằng sau khi nghe bản cáo trạng được dịch ra tiếng Việt, cô Đoàn Thị Hương có nói với tòa bằng tiếng Anh, cho hay cô hiểu bản cáo trạng nói gì, nhưng đồng thời cũng nhấn mạnh là cô vô tội.
Tin tức còn cho thấy an ninh được kiểm soát rất chặt chẽ ở tòa, kèm theo tin cho biết cả Cô Hương lẫn nữ nghi phạm người Indonesia đều mặc áo chống đạn.
Có bản tin viết rằng cô Hương rời tòa với dáng mệt mỏi, mắt đỏ hoe. Khi được hỏi, luật sư đại diện cô trả lời rằng cô đang sống trong tình trạng căng thẳng, vì phải đối diện với án tử hình.
Phiên tòa kế tiếp sẽ diễn ra vào ngày 13 tháng Tư 2017.
Một chi tiết đáng chú ý khác là cô Hương chỉ có một luật sự bào chữa, là ông S. Selvam Shamugam, trong khi đội ngũ luật sư đại diện cho nữ nghi phạm Indonesia lên đến 5 người, đứng đầu là ông Gooi Soon Seng.
Chúng tôi đang tìm hiểu xem tại sao lại có khác biệt này.
Cả luật sư đại diện cho cô Hương và đoàn luật sư bào chữa cho nữ nghi phạm người Indonesia đều nói là chưa ngày mai mới được phép vào nhà giam tiếp xúc với các bị cáo.
Đoàn Thị Hương lấy tay che mặt trước ống kính sau phiên tòa tại Malaysia hôm 1/3/2017. AFP photo
Luật sư của cô Hương còn nói với báo chí là ông tin tưởng cô gái Việt Nam này không có tội. Trưởng đoàn luật sư bào chữa cho nghi phạm Indonesia yêu cầu Tòa ra lệnh cấm các viên chức tư pháp, cảnh sát và nhân chứng trả lời báo chí, hoặc đưa ra những lời bình luận có thể ảnh hưởng tới phiên xử.
Theo bản tin của Bộ Ngoại Giao Indonesia, yêu cầu này đã được Tòa chấp thuận hay không.
Một chi tiết bên lề khác cũng cần nêu lên là báo chí quốc tế loan tin nói ông Andreano Erwin, quyền đại sứ Indonesia ở Malaysia, có mặt tại tòa, sau đó ông cho các nhà báo biết là được phép tiếp xúc ngắn với nghi can Siti Aisyah.
Sau đó, ông Erwin cho các nhà báo theo dõi phiên xử biết là ông dặn dò nữ nghi can Indonesia là phải giữ gìn sức khỏe, vì vụ xử sẽ kéo dài rất lâu.
Cho tới giờ phát thanh, rất tiếc, chúng tôi vẫn chưa tìm được bản tin nào nói về sự hiện diện của đại diện ngoại giao Việt Nam tại tòa, do đó, không biết Đại Sứ Quán Việt Nam ở Kuala Lumpur có cử đại diện đến Tòa hay không.
Ông Đoàn Văn Thạnh, cha của bị cáo Đoàn Thị Hương, cho Đài Á Châu Tự do biết phản ứng của gia đình sau khi nghe tin người thân bị đưa ra tòa với cáo buộc mưu sát:
“Nghe tin rồi thông qua tin trên mạng. Gia đình rất buồn, lo lắng chẳng biết sao được. Cháu vẫn đi làm bình thường mà việc xảy ra thì gia đình chẳng biết được.”
Ông Đoàn Văn Thạnh cho biết gia đình ngày mai sẽ đi Hà Nội đến Bộ Ngoại giao Việt Nam để nhờ giúp đỡ cho trường hợp con gái ông đang bị giam và buộc tội ở Malaysia.
Truyền thông Malaysia cho biết trước khi xuất hiện trước Tòa, cảnh sát Malaysia đã áp giải cả 2 nghi can ra sân bay quốc tế Kuala Lumpur, buộc phải diễn lại những gì họ đã làm hôm 13 tháng Hai vừa rồi.
Nghe nói đây là lần thứ 3, 2 nghi can phải diễn lại tất cả mọi sự việc liên quan tới họ và tới cái chết của ông Kim Jong Nam.
Cũng cần nhắc lại khi bị thẩm vấn, cô Hương cũng như nghi can Siti Aisyah đều khai rằng họ nghĩ được mời tham gia một chương trình truyền hình thực tế, bôi một chất lỏng trông tựa như kem thoa cho trẻ em vào mặt ông Kim Jong Nam, không hề biết đó là chất độc thần kinh VX giết người.
Nữ nghi phạm Indonesia còn khai là được trả số tiền chỉ chừng 90 dollars Mỹ để bôi một chất lỏng vào mặt ông Kim Jong Nam.
Cũng ngày hôm nay, chính phủ Malaysia quyết định chỉ trao trả tử thi ông Kim Jong Nam cho người thân của ông này, cho dù Bình Nhưỡng cử một phái đoàn ngoại giao sang Kuala Lumpur, yêu cầu được nhận xác người xấu số.
————
Việt Nam có thể làm gì cho Đoàn Thị Hương?
Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2017-03-01
Đoàn Thị Hương, 28 tuổi (trái) được cảnh sát đặc biệt hộ tống sau phiên tòa tại Sepang, Malaysia vào ngày 01 tháng 3 năm 2017.
AFP photo
AFP photoViệt Nam có thể làm gì cho Đoàn Thị Hương?
00:00/00:00
Phiên tòa xử các nghi phạm giết Kim Jong-nam tại Malaysia đã được mở ra tại Malaysia vào ngày 1 tháng 3, trong đó Đoàn Thị Hương là người Việt Nam có dính líu trực tiếp dến vụ ám sát này.
Liệu tư pháp Việt Nam có thể giúp gì cho công dân của mình trước một bản án nghiêm trọng mà nếu bị xét thấy có tội Hương có thể bị tử hình về tội mưu sát.
Malaysia xét xử công dân Việt
Vào ngày 13 tháng 2, Kim Jong-nam bị 2 phụ nữ xịt chất độc VX vào mặt tại sân bay quốc tế Kuala Lumpur. Kim chết trên đường tới bệnh viện Putrajaya còn hai nghi can Đoàn Thị Hương mang hộ chiếu Việt Nam và Siti Aishah quốc tịch Indonesia bị bắt sau đó.
Vụ ám sát có hình thái gián điệp này đã làm Đông Nam Á sôi động, tuy nhiên về mặt luật quốc tế lại là một bài toán cho nhiều nước, Việt Nam, Indonesia và cả Bắc Triều Tiên vì Kim Jong-nam là một nhân vật chính trị và cái chết của ông ta đặt ra nhiều nghi vấn trong đó không ngoại trừ yếu tố ám sát vì tranh giành quyền lực trong dòng tộc.
Malaysia là nước chủ nhà nên mọi quyết định của Kuala Lumpur đều là quyết định cuối cùng. Từ đó đối với Việt Nam bị cáo Đoàn Thị Hương trở nên là tâm điểm của vấn đề ứng xử quốc tế trong quan hệ luật pháp, và phiên tòa này rất quan trọng cho Việt Nam hòa nhập với thế giới khi Malaysia xét xử chính công dân của mình.
Trên nguyên tắc cô Hương không có quyền kêu LS Việt Nam để biện hộ cho cô ấy ở Mã Lai vì muốn ra tòa ở Mã Lai thì phải có bằng hành nghề tại Mã…
– Luật sư Vũ Đức Khanh
Ngay sau khi Siti Aishah bị bắt Indonesia đã nhanh chóng tiếp xúc với Kuala Lumpur để bảo vệ quyền lợi của cô. Riêng Việt Nam, gần hai tuần sau, ngày 25 tháng 2 Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia viếng thăm công dân của mình và câu trả lời cho công luận qua nhận xét của sứ quán Việt Nam tại Kuala Lumpur thì cô Hương có sức khỏe ổn định.
Đoàn Thị Hương, sinh năm 1988 tại Nam Định từng làm nhiều nghề trong đó hơn một năm cô làm tiếp viên cho quán bar Seventeen tại Hà Nội. Tại đây cô quen biết với nhiều người Hàn quốc và từ đó có thể đưa đẩy tới việc cô bị móc nối để xuống tay hạ sát Kim Jong-nam.
Nhưng dù sao thì mọi chứng cứ phải được làm rõ trước khi tòa ra bản án. Trong khoảng thời gian quan trọng này đáng tiếc là Việt Nam không gửi Luật sư sang tham khảo với luật sư người bản xứ vì vậy vấn đề tìm hiểu sự thật để chống lại bản án không thể diễn ra.
Nói với chúng tôi về việc này, Luật sư Vũ Đức Khanh hiện đang hành nghề tại Canada cho biết:
Trên nguyên tắc cô Hương không có quyền kêu LS Việt Nam để biện hộ cho cô ấy ở Mã Lai vì muốn ra tòa ở Mã Lai thì phải có bằng hành nghề tại Mã, đó là nguyên tắc chung nhưng điều đó không có nghĩa rằng một luật sư Việt Nam không thể tham gia với một tổ hợp luật sư tại Mã.
Về nguyên tắc công pháp quốc tế thì cô Hương có thể yêu cầu chính phủ Việt Nam bảo vệ quyền lợi của cô ấy nhưng tôi không hiểu chính phủ Việt Nam sẽ làm như thế nào nhưng theo thông lệ thì có thể trả tiền thuê luật sư. Còn trong trường hợp giống như anh nêu ra phía Việt Nam không muốn ra mặt vì lý do chính trị nào đó mà chỉ đóng vai quan sát thì tôi nghĩ cũng có thể nhưng tôi thấy hơi lạ vì chính phủ Việt Nam có trách nhiệm bảo vệ công dân của mình dầu công dân đó ở bất cứ nơi nào trên thế giới và có phạm bất cứ một tội nào thì Việt Nam cũng phải bảo vệ cho công dân mang quốc tịch Việt Nam.
Có thể đưa về Việt Nam?
Do sự phức tạp của vụ án, chúng tôi đã cố gắng liên lạc với ông Nguyễn Khánh Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nan kiêm Vụ trưởng Vụ Pháp luật quốc tế cũng như hai ông vụ phó Nguyễn Đức Kiên và Nguyễn Thanh Tú nhưng đều không thành công.
Điều chúng tôi muốn biết là Việt Nam có được phép cử người tham dự phiên tòa hay không cũng như nếu bản án đã tuyên thì bị cáo Đoàn Thị Hương có được thi hành án tại Việt Nam qua sự can thiệp của chính phủ Hà Nội hay không. Giải thích về điều này LS Vũ Đức Khanh cho biết:
Tôi không hiểu giữa Việt Nam và Malaysia có hiệp ước về vấn đề dẫn độ hay không, nếu có thì chiếu theo hiệp ước đó đưa cô Hương về thụ án tại Việt Nam còn nếu không thì cô Đoàn Thị Hương sẽ phải chịu thi hành án tại Mã Lai và theo như tôi biết thì tội của cô Hương có thể sẽ bi án tử hình.
Tôi không hiểu giữa Việt Nam và Malaysia có hiệp ước về vấn đề dẫn độ hay không, nếu có thì chiếu theo hiệp ước đó đưa cô Hương về thụ án tại Việt Nam…
– LS Nguyễn Đức Khanh
Trong tình hình xấu nhất thì tôi nghĩ giữa Việt Nam và Malaysia không có hiệp ước dẫn độ vì theo như tôi biết Việt Nam chưa có hiệp ước dẫn độ với các nước ASEAN, Mỹ cũng như Canada.
Trước đây khi trả lời câu hỏi nếu Việt Nam xác minh được nghi phạm người Việt đó đúng là công dân Việt Nam và thực sự có liên quan tới vụ ám sát ông Kim Jong-nam thì ai sẽ xét xử cô gái này, ông Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an xác định “Nếu là người Việt Nam thì chúng tôi phải bảo hộ và đưa về Việt Nam xử lý theo pháp luật Việt Nam”.
Phiên tòa khai mạc vào sáng ngày 1 tháng 3 nhưng Việt Nam vẫn chưa chính thức có động thái nào trước công dân của mình, kể cả vận động với Mã Lai cho gia đình của Đoàn Thị Hương sang tham dự phiên tòa để họ có thể nhìn mặt con lần cuối.
Theo hãng tin AFP vào sáng ngày 1 tháng 3 Đoàn Thị Hương ra tòa với một luật sư người địa phương là Selvam Shamugam được tòa chỉ định bào chữa cho cô, trong khi đó nghi can Siti Aishah được bảo vệ bởi 5 luật sư người Indonesia.
Phiên tòa tạm kết thúc vào hôm nay mà không có lời biện hộ nào của luật sư, và sẽ tiếp tục với một phiên xử khác vào tháng tới.
Bây giờ tư pháp Việt Nam mới thấy rằng tham gia tích cực vào các hiệp ước quốc tế là cách hay nhất để bảo vệ công dân của mình khi có vấn đề pháp lý xảy ra.