Chuyến công du vịt què của Ðinh Thế Huynh

Cố tìm mãi cũng không thấy một nhật báo nào ở nước Mỹ loan tin ông Ðinh Thế Huynh đã tới thăm Hiệp Chúng Quốc! Nhưng báo chí ở Việt Nam thì coi đây là một biến cố trọng đại; tất cả đều đăng một bản tin của nhà nước nhấn mạnh một thắng lợi của ông Ðinh Thế Huynh: Chính phủ Mỹ sẽ tăng cường trao đổi, tiếp xúc cấp cao với đảng Cộng Sản Việt Nam! Có thể gọi đó là một vụ “chuyển trục,” vì bình thường chỉ có quan chức nhà nước Việt Cộng tiếp xúc với chính phủ các nước khác.

Ðể giải thích tình trạng ngoại trưởng Mỹ tiếp nhân vật số 2 của Cộng Sản Việt Nam nhưng không có chức vụ nào trong chính phủ, nhật báo Người Việt đã giải thích, “Tại Việt Nam, đảng Cộng Sản được coi là ‘lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối,’ đứng trên quốc hội, nhà nước.” Nói cách khác, nói chuyện với “nhà nước” không bằng nói thẳng với “đảng.” “Ðảng” là ông chủ; bàn chuyện gì với đầy tớ rồi mà ông chủ không chịu thì phí công. Trong thực tế, khi giao tiếp với các nước Cộng Sản, chính quyền Mỹ đã từng “phá rào.” Như vụ trong đón Ðặng Tiểu Bình qua Mỹ, đầu năm 1979. Năm đó Hoa Quốc Phong vẫn nắm chức thủ tướng Trung Quốc, cho tới cuối năm 1980, cùng chức chủ tịch đảng, đến giữa năm 1981 mới nghỉ. Hoa Quốc Phong đi thăm chính thức Pháp, Ðức và Anh Quốc. Ðặng Tiểu Bình lúc đó chỉ đóng vai phó thủ tướng, nhưng vẫn được Tổng Thống Carter long trọng đón tiếp coi như vai vế ngang hàng. Sau cuộc gặp gỡ bất thường này một tháng thì Bình xua quân qua đánh Việt Nam!Còn tại Việt Nam, nhà nước vẫn bị đảng qua mặt trong việc bang giao; bẽ bàng nhất là ông Nguyễn Cơ Thạch lúc làm bộ trưởng ngoại giao. Năm 1990, Trung Cộng và Việt Cộng đang đối đầu ở Campuchia, Bắc Kinh không thèm nói chuyện gì với Nguyễn Cơ Thạch và Bộ Ngoại Giao của ông ta mà nói thẳng với Tổng Bí Thư Nguyễn Văn Linh, đại sứ Trung Cộng ở Hà Nội là Từ Ðông Tín thì nói chuyện trực tiếp với Ban Ðối Ngoại Trung Ương đảng. Sau đó Trung Cộng không cho Nguyễn Cơ Thạch được qua họp ở Thành Ðô, dù Thạch là ủy viên Bộ Chính Trị.

Bây giờ Cộng Sản Việt Nam đang “chuyển trục,” cho “đảng” trực tiếp làm những công việc thuộc Bộ Ngoại Giao với chính quyền Mỹ.

Khi Ðô Ðốc Harry Harris, tư lệnh Mỹ tại Thái Bình Dương đến thăm Hà Nội trong tuần này, ông ta không những gặp tổng tham mưu trưởng quân đội mà còn giao lưu với một thứ trưởng ngoại giao và Trần Ðắc Lợi, phó trưởng Ban Ðối Ngoại Trung Ương đảng. Ông Harris chắc biết rằng các chuyện lớn nhỏ là do Trần Ðắc Lợi quyết định, nói chuyện với Lợi thì khỏi phí thời giờ. Ðồng thời, Việt Cộng đã dàn xếp để Ngoại Trưởng Mỹ John Kerry mời Ðinh Thế Huynh, nhân vật số 2 của đảng có nhiều triển vọng sẽ lên thay Nguyễn Phú Trọng, thăm nước Mỹ. Nếu không phải do Việt Cộng yêu cầu thì John Kerry sẽ chỉ mời Phạm Bình Minh, con trai ông Thạch, đang đóng vai bộ trưởng ngoại giao, vì hai chức vụ ngang nhau.

Tại sao Nguyễn Phú Trọng đưa đảng vào công việc ngoại giao như vậy?

Hiệu quả đầu tiên là cho cả thế giới và người dân Việt Nam biết ai nắm quyền quyết định, hạ thấp của vai trò nhà nước.

Cuộc tranh giành quyền lực giữa hai guồng máy đảng và nhà nước đã diễn ra khi Nguyễn Tấn Dũng còn làm thủ tướng. Dũng đã lấn dần dần vào phạm vi quyền hành của đảng, hạ thấp vai trò của đảng. Dũng lợi dụng được thời cơ nhờ cựu Tổng Bí Thư Nông Ðức Mạnh không có thực lực, được đưa lên địa vị tối cao là nhờ các phe phái tranh chấp, không nhóm nào chịu nhóm nào. Trọng lên thay Mạnh, đã lật đổ Dũng, nhưng trước mắt mọi người vẫn không ai biết guồng máy đảng đã phục hồi được địa vị cũ hay chưa. Năm nay, Nguyễn Phú Trọng muốn chứng tỏ vai trò đảng mới thật quan trọng.

Cuối tháng 8, Bộ Trưởng Quốc Phòng Ngô Xuân Lịch sang gặp Thường Vạn Toàn; hai tuần sau Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc sang Bắc Kinh với một phái đoàn đông hơn, bàn chuyện kinh tế, thương mại. Giữa tháng 10, Nguyễn Phú Trọng cử Ðinh Thế Huynh sang gặp Tập Cận Bình, trước khi bay qua Mỹ gặp John Kerry. Ðinh Thế Huynh là ủy viên Bộ Chính Trị, thường trực Ban Bí Thư, cũng là người được coi là kế vị Nguyễn Phú Trọng.

Khi đưa Ðinh Thế Huynh qua gặp John Kerry, cho Trần Ðắc Lợi tiếp Ðô Ðốc Harry Harris, Nguyễn Phú Trọng muốn cho ai cũng thấy trong việc ngoại giao, một việc thường vẫn dành cho nhà nước lo toan, từ nay ban lãnh đạo đảng cũng nhúng tay vào. Hai chuyến đi liên tiếp qua hai cường quốc cho thấy ông ta mới là người quyết định, bộ trưởng ngoại giao thì sai đâu đánh đó.

Nguyễn Phú Trọng phải củng cố quyền quyết định của guồng máy đảng, vượt trên nhà nước, vì bản thân ông ta là một nhà lý thuyết. Ông đã từng tốt nghiệp tiến sĩ ở Liên Xô với đề tài công tác xây dựng đảng. Ông đã phụ trách phần tuyên giáo của Thành Ủy Hà Nội, rồi khi lên nắm quyền ở thành phố này thì vẫn lo công tác tư tưởng, văn hóa và khoa giáo của đảng. Vào Bộ Chính Trị, ông giữ chức chủ tịch Hội Ðồng Lý Luận Trung Ương, khi lên ghế tổng bí thư thì truyền chức cho Ðinh Thế Huynh.

Ðinh Thế Huynh được cây bút Người Buôn Gió nhận xét là ứng viên có nhiều triển vọng nhất để lên chức tổng bí thư kế vị Nguyễn Phú Trọng. Cả hai cùng thiên về lý thuyết hơn là thực tế, cho nên cả hai cùng lo lắng như nhau về sự sụp đổ của chế độ Cộng Sản. Họ đều không có kiến thức và kinh nghiệm nào về việc phát triển kinh tế trong thế giới hiện đại. Ông Ðặng Xương Hùng, cựu lãnh sự Việt Nam tại Thụy Sĩ, nhận xét: “Ông Phú Trọng là con người đi lên từ đường đảng, ông ấy chỉ có những lý thuyết về chủ nghĩa Marx-Lenin, chứ còn ông ấy không có một tầm quan sát quốc tế,…”

Trước khi qua nước Mỹ, Ðinh Thế Huynh đã qua Bắc Kinh, cho thấy những gì ông ta mới nói ở Washington chắc đã được trình trước với Tập Cận Bình. Khi Ðinh Thế Huynh đề cao vai trò của Mỹ ở Thái Bình Dương hay ở vùng Ðông Nam Á, những ngôn ngữ này đều đã được phê chuẩn, không ra ngoài những điều được Bắc Kinh cho phép. Tất nhiên, từ những lời nói có vẻ hoan nghênh Mỹ đó muốn tiến tới việc làm còn phải chờ, không biết đến bao giờ. Mục tiêu của Nguyễn Phú Trọng và Ðinh Thế Huynh không phải là tìm đường thoát ách Trung Cộng, mà trước hết là nhằm củng cố địa vị, nhất là giữ chặt độc quyền chính trị của đảng Cộng Sản. Blogger Người Buôn Gió cho biết, “Huynh cũng có nhiều thành tích hợp tác tuyên truyền hình ảnh tốt cho Trung Quốc. Huynh điều tiết dư luận theo hướng thân Trung, bài Mỹ rất tích cực.” Vì thế, ông tiên đoán, “có lẽ Trọng sẽ về hưu giữa nhiệm kỳ để Huynh tiếp quản.”

Vì vậy, chuyến công du qua Mỹ của Ðinh Thế Huynh có thể nhằm mục đích nâng cao vai trò của con người mà Nguyễn Phú Trọng đã chọn lên thay mình.

Ðinh Thế Huynh qua nước Mỹ suốt một tuần lễ, mà khi báo chí của đảng Cộng Sản loan tin về chuyến đi này thì tất cả chỉ thấy một sự kiện quan trọng duy nhất, là cuộc gặp gỡ với Ngoại Trưởng John Kerry trong vòng một tiếng đồng hồ. Trong sáu ngày còn lại, ông ta làm những gì, gặp gỡ được nhân vật quan trọng nào trong chính phủ Mỹ, chương trình hầu như trống rỗng.

Báo chí trong nước gây ồn ào cho chuyến đi “cưỡi ngựa xem hoa” của Ðinh Thế Huynh nhằm mục đích “nâng” ông ta lên thành một nhân vật có quan hệ và tầm vóc quốc tế. Ðặc biệt, những lời lẽ đề cao chính sách chuyển trục, đưa guồng máy đảng vào công việc ngoại giao, qua mặt guồng máy nhà nước, cũng gây ấn tượng vai trò Ðinh Thế Huynh rất quan trọng. Ông ta vừa báo tin cho chính quyền Mỹ rằng từ nay nên nói chuyện trực tiếp với chính ông ta, thay vì qua bộ máy ngoại giao, ông cũng vừa xác nhận những điều mà chính phủ Mỹ muốn nghe: Việt Cộng hoan nghênh cuộc chuyển trục qua Châu Á của Mỹ chứ không hoàn toàn chỉ theo chân Trung Cộng! Do đó, Việt Cộng thiết tha mong Hiệp Ước Hợp Tác Thái Bình Dương TPP sẽ được Quốc Hội Mỹ thông qua!

Nhưng nếu đảng Cộng Sản Việt Nam muốn gửi những tín hiệu ngoại giao tới chính phủ Mỹ, thì tại sao lại làm công việc đó trong những tháng cuối cùng của chính phủ Barack Obama? Nếu cuộc bầu cử đầu tháng 11, một tuần sau khi ông Ðinh Thế Huynh về nước, vị tổng thống Mỹ mới muốn thay đổi chính sách ngoại giao của ông Obama, thì tất cả chuyến đi của ông Huynh hoàn toàn “công cốc.” Ðinh Thế Huynh và Nguyễn Phú Trọng có để ý thấy dân Mỹ sắp bầu tổng thống mới hay không?

Người Mỹ dùng hình ảnh “con vịt què” để mô tả những vị tổng thống và đại biểu Quốc Hội đang chờ mãn nhiệm. Con vịt chỉ ngồi một chỗ, không bơi được, cũng không đi được một bước!

Ông Obama có thể ra lệnh đưa khu trục hạm trang bị hỏa tiễn USS Decatur của Hạm Ðội 3 qua dự vào Hạm Ðội 7, đi qua các đảo Phú Lâm và Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa của nước ta, bị Trung Quốc cướp năm 1974. Ðó là trong chương trình của hải quân, chắc đã quyết định từ hàng năm trước. Nhưng ông Obama sẽ hoàn toàn bất lực trong việc xin Quốc Hội thông qua TPP trong lúc chính Quốc Hội đó cũng đang chờ mãn nhiệm!

Vậy ông Ðinh Thế Huynh qua Mỹ trong tuần qua để làm gì?

Chắc đây chỉ là một đòn chính trị của phe Nguyễn Phú Trọng nhắm vào chuyện nội bộ đảng Cộng Sản. Trọng phóng Huynh lên trong một tầng cao hơn, cho đóng vai một nhà ngoại giao; vừa để chuẩn bị cho tương lai của Huynh, vừa để chứng tỏ từ nay guồng máy đảng sẽ bao biện tất cả mọi mặt sinh hoạt quốc gia.

Nhưng cả bộ tham mưu của Nguyễn Phú Trọng không biết gì về chính trị nước Mỹ. Họ không biết rằng chuyến đi thăm một chính phủ trong tình trạng vịt què thì cũng là một cuộc công du vịt què! Nghĩa là chẳng đi tới đâu cả!

(Người Việt)