Biển Đông: TC đã mặc nhiên lập vùng phòng không?

Phải chăng TC đã mặc nhiên thiết lập vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông? Đây là câu hỏi đang được các nhà quan sát đặt ra sau lời tố cáo rõ ràng của một nhà báo Anh trong một phóng sự vừa được đài BBC công bố hôm qua, 14/12/2015. Nhà báo này đã dùng phi cơ dân sự bay vào vùng không phận bên trên một số đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang xây dựng tại quần đảo Trường Sa, và đã bị quân đội TC đe dọa và cảnh cáo.

Trong bài phóng sự mang tựa “Bay trên các đảo mới của Bắc Kinh tại Biển Đông”, ký giả Rupert Wingfield-Hayes đã kể lại hành trình mà anh vừa thực hiện trên một chiếc thủy phi cơ cỡ nhỏ Cessna 206, đi từ đảo Thị Tứ do Philippines kiểm soát, qua những vùng gần các thực thể địa lý như Đá Ga Ven, Đá Chữ Thập và Đá Vành Khăn, đều là những đảo nhân tạo vừa được TC bồi đắp.

Điểm được nêu bật là mỗi lần chiếc máy bay chở nhà báo Anh tiến gần đến các đảo này, dù ở xa cả 20 hải lý, cũng đều bị Hải quân TC bên dưới cảnh cáo qua radio và buộc phải rời khỏi khu vực.

Một ví dụ cụ thể là khi chiếc phi cơ tiến gần đến Đá Ga Ven thì lập tức nghe được qua radio: “Máy bay quân sự không xác định ở phía tây đảo Nam Tiêu (tên do Trung Quốc đặt cho Đá Ga Ven), đây là Hải quân Trung Quốc. Các anh đang đe dọa an ninh khu vực chúng tôi. Để tránh tính toán sai lầm, hãy rời khỏi khu vực đó ngay lập tức”.

Lời cảnh cáo được nhắc đi nhắc lại bằng cả tiếng Anh lẫn tiếng Trung. Kịch bản tương tự cũng diễn ra khi chiếc phi cơ chở nhà báo Anh tiến vào vùng cách Đá Chữ Thập khoảng 20 hải lý, hay sau đó, khi cách Đá Vành khăn 12 hải lý.

Cách hành xử của quân đội TC đối với chiếc phi cơ dân sự của nhà báo Anh, cũng tương tự như đối với phi hành đoàn chiếc phi cơ do thám Mỹ P8 Poseidon vào tháng Năm 2015 vừa qua.

Liên kết các sự kiện này, câu hỏi đặt ra là phải chăng không kèn không trống TC đã bắt đầu áp dụng các biện pháp cưỡng hành trong khuôn khổ một vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông? Nói cách khác là phải chăng Bắc Kinh đã cho thiết lập vùng này trong thực tế, cho dù chưa tuyên bố công khai?

Dẫu sao thì theo nhiều nhà quan sát, việc TC lập vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông nằm trong mưu đồ của TC, mà bước đầu tiên là bồi đắp các đảo nhân tạo ở Trường Sa và xây dựng trên đó các cơ sở cho phép kiểm soát không phận toàn vùng..

Một quan chức quốc phòng cao cấp của Nhật Bản vào hôm 14/12/2015 đã cảnh cáo rằng các hòn đảo nhân tạo mà TC bồi đắp ở Biển Đông sẽ là cơ sở để Bắc Kinh tuyên bố một khu vực nhận dạng phòng không.

Theo hãng tin Kyodo, ông Masanori Nishi, cố vấn chính sách cho Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani, đã cho rằng TC sẽ đặt radar và tên lửa phòng không trên các đảo nhân tạo của họ ở Biển Đông, và điều đó sẽ dự báo cho việc tuyên bố một vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông.

Đối với ông Masanori Nishi, Tokyo, Washington và các đồng minh khác cần hợp tác chặt chẽ với nhau trong vấn đề Biển Đông để ngăn không cho TC leo thang.