Điểm Báo Pháp – 8-8-2015

Nhà sư Ashin Wirathu (G) được mệnh danh là “Ben Laden” của Phật giáo Miến Điện.- Reuters

Theo RFI – Anh Vũ – 08-08-2015

Trang Văn Hóa và Ý tưởng của Le Monde (08/08/2015) có bài viết về đạo Phật ở Châu Á mang dòng tựa đáng chú ý: «Sự hận thù mang màu áo vàng cà sa». Tờ báo đề cập đến những sự kiện liên quan đến thái độ, quan điểm của một số nhà sư Phật giáo ở các nước, từ Srilanka đến Miến Điện và qua Thái Lan đang làm méo mó đi hình ảnh của Đạo Phật, vốn vẫn được coi là một tôn giáo tránh né mọi hình thái bạo lực.

Mở đầu bài viết, tác giả nhắc lại câu chuyện xảy ra từ hồi tháng 6 năm 2013 tại thành phố Mandalay của Miến Điện. Trả lời phỏng vấn tờ báo Mỹ Time, nhà sư Wirathu đã không ngần ngại trút thái độ thù hằn vào người Rohingya theo Hồi giáo, một sắc dân vô thừa nhận, luôn bị coi là những người nhập cư trái phép và bị ngược đãi ở Miến Điện. Nhà sư được mệnh danh ở Miến Điện là «Ben Laden» của Phật giáo này tuyên bố đầy sắc khí: «Bây giờ không phải lúc còn ngồi yên được nữa mà là lúc phải đứng lên và làm sôi máu chúng ta lên». Ngay lập tức, số báo của Time ra ngày 17/2013 đã gọi Wirathu là «gương mặt khủng bố Phật giáo».

Từ sự kiện đó, Le Monde đặt câu hỏi: Làm thế nào mà một tôn giáo nổi tiếng là hiếu hòa lại có thể sản sinh ra những phát ngôn như vậy? Phải chăng người phương Tây từng bị lôi cuốn bởi ý tưởng phi bạo động và lòng trắc ẩn, đã hiểu nhầm về sự bình an của đạo Phật  mà họ đã du nhập từ bên châu Á về. Tác giả ngược dòng lịch sử cho thấy Phật giáo đã đến với người phương Tây đã từ thế  kỷ thứ 19, thời kỳ thực dân thuộc địa. Ngay từ đó Phật giáo đã được phương Tây đón nhận là một tôn giáo an bình. Nhưng từ đó đến nay, cùng với nhiều biến động của lịch sử, nhiều sự kiện diễn ra trong giới Phật giáo đã đặt ra nhiều câu hỏi xung quanh tôn giáo xuất xứ từ Á Châu này.

Bài báo nhắc lại sự kiện, năm 1963, nhà sư Thích Quảng Đức của Việt Nam tự thiêu giữa đường phố Sài Gòn để phản đối sự trấn áp bạo lực của chính quyền theo Công giáo khi đó. Hình ảnh nhà sư tự thiêu đã lan truyền khắp thế giới và gây xúc động mạnh trong dư luận nhất là khi thấy các nhà sư sẵn sàng chấp nhận quyên sinh mà không thể hiện một chút bạo lực nào.  Thế nhưng đến khi xảy ra làn sóng tự thiêu liên tục trong các nhà sư Tây Tạng, để chống lại sự đàn áp của chính quyền Trung Quốc trong khoảng từ 2012 đến 2013 thì dư luận lại đặt vấn đề : Phải chăng đạo Phật chủ trương bất bạo động và chấp nhận sự hủy hoại cuộc sống của chính mình?

Tiếp đó là đến năm 2007, khi các nhà sự Miến Điện xuống đường đấu tranh chống chế độ độc tài. Họ bị đàn áp và tất nhiên trở thành những nạn nhân của bạo lực. Nhưng 8 năm sau đó, một số nhà sư Miến Điện lại nổi lên đấu tranh, nhưng là để đòi trục xuất người Rohingya theo Hồi giáo. Le Monde đặt câu hỏi: «Làm sao người ta có thể dung hòa được giáo lý của Đức Phật với đầu óc dân tộc cực đoan hẹp hòi như vậy?»

Theo tác giả bài viết, sự phối hợp giữa Phật giáo và chủ nghĩa dân tộc quá khích không phải là điều gì mới. Tại Thái Lan, tôn giáo này đã từng được Nhà nước không ngần ngại sử dụng khi muốn biện minh cho chiến tranh. Đến giờ Phật giáo Thái Lan là một định chế cực kỳ chính trị hóa và được phân cấp rõ rệt , nhằm phục vụ nền quân chủ. Năm 1976, giáo hội Phật giáo của nước này từng tham gia tích cực vào cuộc thập tự chinh chống Cộng sản. Nhà sư  Thái Kittivuddho từng giải thích: «Giết những người Cộng sản  không phải là tội …. Chúng tôi không có ý định sát sinh nhưng tiêu diệt những con quỷ là nghĩa vụ của mọi người Thái».

Chuyển qua Srilanka, nước láng giềng của Miến Điện và Thái Lan. Le Monde nhận thấy các nhà sư có đầu óc dân tộc cực đoan của nước này cũng không thiếu. Họ còn tham gia một đảng thành lập năm 2004 kêu gọi mạnh mẽ  đàn áp phe  nổi dậy Những con Hổ giải phóng Tamoul ( đa phần theo Ấn Độ giáo) ở miền bắc nước này.

Trở lại Miến Điện với nhân vật sư Wirathu. Le Monde nhắc lại: «Khi ông ta cổ vũ lòng hận thù với người Hồi giáo Rohingya, hay chửi rủa bà đặc phái viên của Liên Hiệp Quốc là  «con đĩ», nhà sư Miến Điện Wirathu hoàn toàn không phải là một nhân vật ngoài lề đất nước. Không phải là một người ly khai, ông ta là một chức sắc tôn giáo có ảnh hưởng và gần gũi với chính quyền».

Tất nhiên ở bên ngoài nhiều chức sắc Phật giáo đã lên án những phát ngôn của nhà sư này, trong đó đặc biệt là Đức Đạt Lai Lạt Ma. Với tất cả những hiện tượng vừa nêu trên, tác giả đặt vấn để có phải người phương Tây đã sai lầm khi nhìn nhận bản chất phi bạo lực của Phật giáo hay không? Những Phật tử ở phương Tây chú ý chủ yếu đến khía cạnh thiền định, triết lý, giáo lý đạo đức của Phật. Tác giả nhận thấy phương Tây là nơi tiếp nhận Phật giáo nhưng lại vẫn duy trì được những giá trị tốt đẹp thực sự của tôn giáo này. Những gì họ đã tiếp nhận ở tôn giáo này thì đó mới đích thực là Đạo Phật, Le Monde kết luận.

Báo Le Monde có bài: “TC sắp tới có cảnh sát trong những nhà khổng lồ Web“. Tờ báo cho biết Bắc Kinh đang muốn đặt văn phòng kiểm soát trong các công ty có thể là nơi nuôi dưỡng những «chỉ trích» chế độ. Theo Le Monde, «mặc dù đã bị kiểm soát rất gắt gao, Internet TC còn có thể sẽ bị kiểm soát chặt hơn nữa với việc xuất hiện các nhân viên cảnh sát trong các tập đoàn cung cấp dịch vụ mạng phổ biến nhất ở đất nước này».

Chính quyền của Tập Cận Bình muốn gia tăng kiểm duyệt những người được cho là nguồn gốc của bất ổn, đó là giới đại học, luật sư hay các tổ chức phi chính phủ, đồn thời kiểm duyệt các hạ tầng cơ sở hình thành công luận, mà đầu tiên là mạng internet và báo chí. Tân Hoa Xã hôm 05/08/2015 dẫn nguồn tin từ một cuộc họp mới đây của Bộ Công An cho biết, sắp tới «các văn phòng an ninh mạng» sẽ được đặt trong các công ty có khả năng là nơi nuôi dưỡng «chỉ trích» chế độ.  Mục tiêu được nói là để giúp các ông ty phòng ngừa tin tặc, đấu tranh chống hoạt động tội phạm.

Các nhóm nằm trong nội bộ các công ty đó có nhiệm vụ xóa sạch những thông tin gây bất lợi trên thanh mục tìm kiếm tự động. Việc kiểm duyệt mạng internet đã tồn tại từ lâu nay ở TC, nhưng với sự hiện diện trực tiếp của các công an mạng như vậy, các lệnh kiểm duyệt từ trên xuống được thực hiện có hiệu quả hơn. Le Monde nhắc lại, chỉ ít lâu sau lên nắm quyền, Tập Cận bình đã giao trách nhiệm quản lý Internet cho một cơ quan mới thành lập đầy quyền lực, đó là Cơ quan Quản lý Không gian mạng TC. Cơ quan này được trao cho một chuyên gia về tuyên truyền, Lỗ Vĩ người tung ra khái niệm  «chủ quyền mạng». Đi khắp nơi trên thế giới, ông này luôn rao giảng: «tự do không có được nếu không có trật tự».

Le Monde nhận thấy, ở TC, việc kiểm soát thông tin gia tăng mạnh dưới bàn tay của Lỗ Vĩ. Một dự luật về an ninh mạng đã được trình lên Quốc hội nước này hôm 1 tháng 7 vừa qua. Luật mới áp đặt một số chuẩn mực có thể gây bất lợi cho hoạt động của công ty nước ngoài. Văn bản khẳng định lại các quyền của cơ quan do Lỗ lãnh đạo, có thể ra lệnh phong tỏa truy cập internet ở một số vùng, một khi nơi đó có nguy cơ xảy ra «bất ổn xã hội». Thực ra các biện pháp như vậy đã từng được thực hiện, cụ thể là trong các biến cố ở Tân Cương, Tây Tạng. Nhưng giờ đây văn bản luật chỉ nhằm để hợp pháp hóa các hoạt động kiểm duyệt thông tin, báo Le Monde nhận định.

Đến với nhật báo Libération. Tờ báo trở lại với vụ hai chiếc tàu chiến Mistral bị hủy hợp đồng giao cho Nga với thông tin trên trang nhất: “Vài ngày sau khi thanh lý bản hợp đồng với Nga”. Dường như Paris đã tìm được khách mua hai chiếc Mistral. Từ sự kiện này, Liberation mở rộng chủ đề sang lĩnh vực xuất khẩu vũ khí của Pháp. Tờ báo nhận định: «Chưa bao giờ việc bán vũ khí Pháp lại phát đạt như vậy».

Libération ghi nhận, dù phải lội ngược dòng trong vụ tàu Mistral bán cho Nga, xuất khẩu vũ khí của Pháp vẫn đạt kỷ lục trong năm nay?  Nguyên nhân cho thành công được cho là cả chiến lược hoạt động của chính phủ và hoàn cảnh quốc tế. Theo tờ báo, từ khi lên nắm quyền năm 2012, chính phủ của đảng Xã hội liên tục đạt được thành công trong lĩnh vực bán vũ khí ra nước ngoài. Tính đến ngày 30 tháng 6 năm nay, doanh thu từ bán vũ khí của Pháp đã đạt con số 15 tỷ euro, gần gấp 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái, theo số liệu của Bộ Quốc phòng Pháp.

Ngoài những nỗ lực ngoại giao của chính phủ Pháp, thành công này còn có một nguyên nhân khác là ngành công nghiệp vũ khí Pháp đã tìm được cơ hội khi Mỹ thoái thác cam kết ở Trung Đông khiến nhiều nước Ả Rập phật lòng. Libération nhận thấy Ả Rập Xê Út và Ai Cập đang trở thành những khách hàng lớn mua vũ khí Pháp. Tuy nhiên cả Cairo và Ryad vẫn có tiếng là những chế độ vi phạm nhân quyền.

Tựa lớn của Le Figaro hôm nay là: “Nước Pháp bị hạn hán kỷ lục”. Tờ báo ghi nhận, đây là lần thứ ba, tháng Bảy là tháng nóng nhất kể từ năm 1900 và gây nhiều hậu quả cho nông nghiệp Pháp. Chăn nuôi và rừng là ngành khốn đốn nhất.  Mùa hè nắng nóng, hạn hán khiến cho nguy cơ hỏa hoạn bị đẩy lên mức cao nhất. Từ  đầu mùa hè đến nay Pháp đã chịu hai trận cháy rừng lớn. Trên các cánh đồng, đất đai khô hạn đến mức người nông dân không còn canh tác được nữa. Với đợt nóng như thế này, hầu như khắp nơi sẽ bị mất mùa. Le Figaro nhắc lại là sau vụ khủng hoảng lớn về giá cả nông sản vừa qua thì đợt nắng hạn này lại thêm một cú đánh mạnh vào nhà nông Pháp.

Le Figaro đưa độc giả đến Rablay, một vùng miền tây nước Pháp, cùng với những bức ảnh chụp các cánh đồng, giữa mùa hè mà giống như quang cảnh của mùa thu. Khắp nơi một màu cây cỏ cháy xém dưới ánh nắng như thiêu như đốt của tháng Bảy vừa qua. Cỏ cũng không mọc được, người ta phải lấy rơm rạ tích trữ cho mùa đông ra cho bò ăn.  Những cánh đồng nho úa vàng vì nắng hạn. Từ tháng trước đến nay lượng mưa rơi xuống vùng này mới chỉ có 3mm nước, trong khi lượng cần thiết phải mà 40 mm  mới bảo đảm cho các ruộng nho thu hoạch được.

Kết thúc mục điểm báo hôm nay xin được nói về một chuyện nhỏ  nhưng đang thành một xu hướng thời thượng ở đất nước Nam Hàn, vốn  được coi là «thủ đô thẩm mỹ viện» của thế giới. Nhật báo Libération dẫn  thông tin từ tờ báo Nam Hàn Chosun Ilbo cho biết  ở đất nước này giờ đây, phẫu thuật thẩm mỹ đang mở rộng cho cả chó và làm đẹp cho chó đang là ngành làm ăn phát đạt.

Ngày càng có nhiều người Nam Hàn mang con vật cưng của mình đến thẩm mỹ viện để phẫu thuật, mở rộng mắt, cắt ngắn đuôi, xóa vết nhăn, hút bớt mỡ, chỉnh sửa hình tai hay tiêm botox… Tức là tất cả những gì chủ làm được thì chó cũng có thể. Trào lưu này khiến các nhà bảo vệ động vật phẫn nộ. Họ coi đó là «hành động dã man» phải bị phạt.