Tin Thế Giới – 19/6/2015
Vấn đề Biển Đông trong Đối thoại Sách lược và Kinh tế Mỹ-Trung – TC phê duyệt kế hoạch cho quân đội sử dụng tàu dân sự khi cần
Các giới chức Hoa Kỳ và TC sẽ tập trung vào những thách thức và cơ hội chung trong cuộc Đối thoại Sách lược và Kinh tế vào tuần tới. Trong phiên họp 3 ngày ở Washington, các nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ cũng sẽ nêu ra những quan ngại về thành tích nhân quyền của TC, sự can dự mà TC bị cáo buộc với những vụ vi phạm an ninh mạng và các dự án xây dựng gây nhiều tranh cãi của Bắc Kinh ở Biển Đông.
Khi các nhà ngoại giao cấp cao của Hoa Kỳ và TC tề tựu tại cuộc Đối thoại Sách lược ở Bắc Kinh năm ngoái, chủ tịch TC Tập Cận Bình đã tuyên bố khi đối mặt với các vấn đề, điều cấp thiết là cả hai nước phải hợp tác để giải quyết những vấn đề đó, thay vì nhận thấy các vấn đề đó là “đáng sợ”.
Trước khi đi dự các cuộc đàm phán năm nay, một giới chức Hoa Kỳ nói hai nước sẽ tập trung vào những mối quan ngại chung như biến đổi khí hậu và giải quyết những mối quan ngại chung về các chương trình hạt nhân của Iran và Bắc Triều Tiên, nhưng cũng có việc bàn luận về thành tích nhân quyền của TC, theo Trợ lý Ngoại trưởng Daniel Russell đặc trách các vấn dề Đông Á Thái Bình Dương:
“Việc siết chặt không gian dành cho hoạt động của xã hội dân sự tại Trung Quốc, những trở ngại mà các phóng viên phải đối mặt khi hoạt động ở Trung Quốc, bản chất có nhiều vấn đề về luật lệ có liên quan đến NGO, dự thảo luật đó, đã gây ra quá nhiều lo ngại và chống đối. Tôi chắc chắn những vấn đề này sẽ nằm trong số những vấn đề có thể và sẽ được đưa ra”.
Vấn đề Biển Đông là một quan ngại của Hoa Kỳ
Việc TC xây dựng trên những hòn đảo và bờ đá trong hải phận có tranh chấp ở Biển Đông cũng là một quan ngại của Hoa Kỳ. Ông Daniel Russel nói:
“Điều chúng tôi đang trông đợi là một vùng Biển Đông trong đó một con thuyền nhỏ nhất của Philippines, Việt Nam hay Malaysia có thể đi lại trong hải phận quốc tế với sự tin tưởng mà một chiến hạm của Mỹ có thể có trong không gian đó”.
Các cường quốc trong khu vực đang chờ đợi xem liệu Hoa Kỳ có ủng hộ những gì mà họ nói là thái độ không thể chấp nhận được của TC trong vùng Biển Đông, theo nhận định của chuyên gia về châu Á Alison Kaufman, người ra phát biểu trước một ủy ban của Hạ viện.
“Tôi vẫn nghĩ rằng nếu Hoa Kỳ không làm gì cả – nếu Trung Quốc thiết lập những hình thức đòi chủ quyền dài hạn như thế này và Hoa Kỳ tiếp tục theo đuổi các mối quan hệ về tất cả các lãnh vực khác – thì những nước trong khu vực sẽ nói: ‘Ồ, ắt hẳn quý vị không có ý nói như thế'”.
Vấn đề toàn cầu
Nhưng một mình Hoa Kỳ không có mấy thế mạnh với TC về vấn đề này, theo cố cấn về châu Á Bonnie Glaser:
“Đây thực sự là một vấn đề toàn cầu. Các nước trên khắp thế giới đều dự phần quan trọng vào việc bảo toàn sự ổn định ở Biển Đông. Mỗi nước đều có tàu thuyến đi lại qua đó”.
Trong cuộc Đối thoại Sách lược, các giới chức Hoa Kỳ cũng sẽ nêu lên những quan ngại về vai trò mà TC bị nghi là đóng trong những vụ tiết lộ dữ liệu của Hoa Kỳ, như vụ được thông báo hồi đầu tháng này có thể đã phơi bày thông tin cá nhân của hàng triệu nhân viên cũ và hiện đang phục vụ trong chính phủ Hoa Kỳ. Cố vấn Bonnie Glaser nói tiếp:
“Tôi nghĩ đây là một trong những vấn đề gai góc nhất trong mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc”.
Bà Glaser nói Hoa Kỳ và TC đã không đạt được tiến bộ về vấn đề này bất chấp sự kiện vấn đề đã được đề cập đến ở các cấp bậc cao nhất trong chính phủ. – Theo VOA
***
Chính phủ Trung Quốc vừa thông qua một kế hoạch yêu cầu các công ty đóng tàu dân sự phải đảm bảo là các tàu mới có thể được sử dụng bởi quân đội trong trường hợp khẩn cấp.
Theo tờ China Daily, quy định mới yêu cầu 5 loại tàu, bao gồm tàu vận tải, phải được sửa đổi để “phục vụ nhu cầu quốc phòng. Chính quyền Trung Quốc sẽ chi trả tất cả các chi phí này.
Hiệp hội Phân cấp Trung Quốc, một hiệp hội về công nghiệp vận tải biển, nói kế hoạch này sẽ “cho phép Trung Quốc chuyển đổi các tiềm năng đáng kể của đội tàu dân sự thành sức mạnh quân sự”, đồng thời cải thiện “kế hoạch chiến lược và khả năng hỗ trợ hàng hải” của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc.
Tính đến cuối năm ngoái, Trung Quốc đang có khoảng 172.000 tàu dân sự. Với quy định mới phê duyệt, đây sẽ là lực lượng tăng cường lớn cho hải quân của Trung Quốc.
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã tăng cường chi tiêu quốc phòng để hiện đại hóa lực lượng, đặc biệt là lực lượng hải quân.
Tài liệu chiến lược quốc phòng tháng trước của Trung Quốc cho biết Bắc Kinh tuyên bố sẽ tiếp tục tăng cường “bảo vệ các vùng biển rộng lớn” của mình và chỉ trích các nước láng giềng có “hành động khiêu khích” trên các đảo thuộc chủ quyền của họ.
Động thái ngày càng quyết đoán trong việc tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông và Biển Hoa Đông của Bắc Kinh đã làm rung chuyển khu vực và làm dấy lên mối lo ngại ở Washington.
Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền chồng chéo với với Philippines, Việt Nam, Malaysia, Đài Loan và Brunei ở Biển Đông, khu vực được cho là giàu tiềm năng với lượng tàu thương mại vận chuyển qua đây trị giá đến 5 nghìn tỉ đô la mỗi năm. – VOA
Hạ viện Mỹ thông qua dự luật thẩm quyền đàm phán thương mại
Hạ viện Mỹ, do Đảng Cộng hòa kiểm soát, đã bỏ phiếu với tỉ lệ 218-208 trao cho Tổng thống Barack Obama thẩm quyền cấp tốc để hoàn tất một thỏa thuận thương mại với 11 quốc gia ven bờ Thái Bình Dương sau năm năm đàm phán. Cuộc bỏ phiếu này có nghĩa là Quốc hội có thể chấp thuận hoặc bác bỏ nhưng không thể sửa chữa thỏa thuận cuối cùng.
Sự chấp thuận của Hạ viện vượt qua sự chống đối rộng khắp của các nhà lập pháp Đảng Dân chủ lo sợ bất kỳ thỏa thuận cuối cùng nào sẽ cho doanh nghiệp thêm nhiều cơ hội để chuyển công ăn việc làm ra nước ngoài nhằm cắt giảm chi phí lao động. Tuần trước, những nghị sĩ Đảng Dân chủ đã thành công trong việc đánh bại một dự luật riêng rẽ mà sẽ cung cấp hỗ trợ cho người lao động Mỹ bị mất việc làm vì việc làm bị dời ra nước ngoài.
Những biện pháp mới này không bao gồm điều khoản cung cấp hỗ trợ việc làm, nhưng thẩm quyền thương mại vẫn còn phải chờ được Thượng viện chấp thuận. Chưa rõ số phận của nó ở Thượng Viện sẽ ra sao và một cuộc bỏ phiếu mới về hỗ trợ việc làm có thể vẫn chưa diễn ra.
Trong những năm qua, các nhà lập pháp Mỹ thường cấp cho các tổng thống thẩm quyền cấp tốc để hoàn thành những thỏa thuận thương mại. Nhưng các công đoàn lao động ở Mỹ kiên quyết phản đối những thỏa thuận này và những đồng minh chính trị của họ phía Đảng Dân chủ chủ yếu bỏ phiếu chống đối những thỏa thuận thương mại với nước ngoài, trong khi phía Đảng Cộng hòa với khuynh hướng ủng hộ kinh doanh đa phần bỏ phiếu ủng hộ.
Cuộc tranh luận hiện thời tại Washington đã bị những lo ngại chính trị làm phức tạp hơn, với một số nhà lập pháp bảo thủ Đảng Cộng hòa cũng bỏ phiếu chống lại dự luật thương mại bởi vì họ không muốn cho ông Obama thêm quyền hành. – VOA
Nghi phạm bắn súng ở Mỹ bị bắt — Người Mỹ tìm câu trả lời sau vụ nổ súng tại nhà thờ
Một thanh niên 21 tuổi đã bị bắt vì nghi là bắn chết chín người tại nhà thờ của người da đen tại Charleston, bang Nam Carolina.
Cảnh sát nói Dylann Roof, từ Lexington, Nam Carolina, đã bị bắt tại một điểm kiểm soát giao thông tại Shelby, Bắc Carolina.
Tay súng này được cho là đã ngồi trong cuộc học Kinh thánh cả tiếng đồng hồ trước khi nổ súng vào nhóm học.
Sáu phụ nữ và ba người đàn ông, trong đó có mục sư trưởng, đã thiệt mạng. Giới chức đã mở điều tra về tội phạm vì thù hằn.
Tổng thống Barack Obama nói ông và phu nhân có quen biết một số thành viên của nhà thờ Emanuel AME, trong đó có mục sư Clementa Pinckney.
Ông gọi ngôi nhà thờ là “nơi thiêng liêng” trong lịch sử của thành phố Charleston và nói ông tin là cộng đồng ở đây sẽ lại “vươn lên”.
Ông cũng nhắc tới vấn đề sở hữu súng: “Lúc nào đó, đất nước chúng ta cần phải cân nhắc một điều là giết chóc kiểu này không xảy ra ở các nước tiên tiến khác”.
Truy lùng hung thủ
Một cuộc săn lùng lớn đã được mở ra sau vụ nổ súng tại nhà thờ trên phố Calhoun vào tối thứ Tư 17/6.
Cảnh sát trưởng Shelby nói Dylann Roof đã bi bắt sau khi có tin báo từ một doanh nhân địa phương.
Ngay sau đó, cảnh sát đã phát hiện ra xe hơi của Roof và chặn nó lại. Nghi phạm tỏ ra hợp tác khi bị bắt.
Xuất hiện một lúc ngắn ngủi trước tòa vào thứ Năm, kẻ này khước từ quyền dẫn độ và bị áp tải ra máy bay để chuyển về bang Nam Carolina.
Nhóm đọc Kinh thánh cho là Roof muốn tham gia cùng họ và kẻ này đã ở đó một tiếng đồng hồ trước khi trở nên hung hãn, theo giới chức địa phương.
Tám người bị bắn chết ngay tại chỗ và một người sau đó chết trong bệnh viện.
Có ba người sống sót.
Ngoài mục sư Pinckney, 42 tuổi, các nạn nhân khác là Cynthia Hurd, 54 tuổi; Tywanza Sanders, 26; Sharonda Singleton, 45; Myra Thompson, 59; Ethel Lance, 70; Susie Jackson, 87; Mục sư Daniel Simmons Sr, 74; và DePayne Doctor.
Cảnh sát và giới chức cho đây là một vụ thù hằn (chủng tộc hoặc tôn giáo) và Bộ Tư pháp Hoa Kỳ nói sẽ mở cuộc điều tra toàn liên bang.
Charleston được cho là một thành phố miền Nam thân thiện, thế nhưng cũng có lịch sử buôn bán nô lệ và phong trào quyền dân sự trong quá khứ.
Nhà thờ Emanuel là nơi thờ tự của người da đen lâu đời nhất tại miền Nam nước Mỹ. Mục sư, lãnh đạo phong trào quyền dân sự Martin Luther King đã có bài diễn văn tại đây tháng Tư 1962.
Một số người dân nói với BBC rằng tuy vụ bắn súng này là đơn lẻ và do một người thực hiện, căng thẳng chủng tộc trong thành phố khá sâu sắc.
Nhiều người da đen sinh sống ở đây, nhưng ít người trong vị trí quyền lực.
Căng thẳng bắt đầu dâng cao kể từ vụ bắn súng hai tháng trước đây ở Bắc Charleston. Khi đó một cảnh sát viên da trắng đã bắn một người đàn ông da đen không mang vũ khí tên là Walter Scott, dẫn tới biểu tình phản đối.
Viên cảnh sát này sau đó bị truy tố tội giết người.
Mục sư Clementa Pinckney cũng là thượng nghị sỹ theo đảng Dân chủ của bang Nam Carolina.
***
Nghi can 21 tuổi người da trắng trong vụ án này bị bắt tại tiểu bang lân cận sau khi bạn bè và gia đình nhận ra nghi can trong một video giám sát.
Được thành lập vào đầu những năm 1800, nhà thờ Emanuel đã phải đối mặt với nạn kỳ thị và hận thù trong suốt lịch sử của nhà thờ. Trong thời kỳ diễn ra phong trào dân quyền, các tín đồ chỉ có thể bí mật thờ phượng và nhà thờ có lần đã bị thiêu rụi. Một nhà lãnh đạo nhà thờ da đen tại Washington nói nhà thờ tồn tại như là một biểu tượng cho sự kiên cường của người Mỹ gốc châu Phi.
Mục sư Sylvia Sumter thuộc hội thánh Unity of Washington D.C nói:
“Hội thánh và người Mỹ gốc châu Phi là những người mạnh mẽ và kiên cường, chúng tôi đã sống còn trải qua rất nhiều biến cố, chúng tôi sẽ tiếp lục lớn mạnh và đoàn kết với nhau”.
Câu hỏi trong tâm trí của nhiều người kể từ vụ nổ súng tối thứ Tư là: “Tại sao?”. Tại sao có người lại mang súng vào nơi cầu nguyện và bắn những người đang thờ phượng.
Ông Richard Cohen thuộc Trung tâm Luật Nghèo khó miền Nam, thành phố Montgomery, bang Alabama, một nhà bênh vực cho nhân quyền trả lời câu hỏi này với Đài VOA qua Skype.
“Ở đây, chúng ta có một thanh niên trẻ bất mãn, bất bình vì những thay đổi về thành phần nhân số tại đất nước chúng ta, có thể về sự lớn mạnh của người da đen như là tổng thống Mỹ chẳng hạn và quyết định là anh ta sẽ giáng trả. Thay vì là một người không có tương lai, anh sẽ trở thành một khuôn mặt trong lịch sử thế giới giáng một đòn nặng thay mặt cho chủng tộc da trắng”.
Trong bài diễn văn ngày hôm qua, Tổng thống Barack Obama bày tỏ sự bất bình về vụ tàn sát hàng loạt này mà ông nói xảy ra thường xuyên tại nước Mỹ nhiều hơn tại bất kỳ quốc gia tiên tiến nào khác.
“Tôi đã phải đưa ra những lời tuyên bố như thế này quá nhiều lần rồi. Những cộng đồng như thế này phải chịu đựng những thảm kịch như thế này quá nhiều lần rồi”.
Nghi can trong vụ nổ súng tại nhà thờ được biết đã nhiều lần bày tỏ sự tán dương những biểu tượng và những tổ chức xem người da trắng như siêu việt. Anh ta học kém và không có việc làm hay bằng lái xe. Cảnh sát bắt nghi can tại North Carolina và đã mở một cuộc điều tra về tội hận thù. Người Mỹ gốc châu Phi trên toàn nước Mỹ lấy làm kinh hoàng về tội phạm này.
Mục sư Leroy Gilbert thuộc Hội thánh Báp-tít Mt. Gilead nói:
“Vụ việc này không những ảnh hưởng đến nhiều gia đình mà còn ảnh hưởng đến tất cả chúng ta, không những người da đen mà cả người da trắng, da vàng, tất cả mọi người. Vụ này liên hệ đến tất cả chúng ta vì chúng ta phải tự hỏi là có phải chúng ta góp phần gây nên sự kiện này hay không? Và điều gì chúng ta đã không làm để có thể ngăn ngừa việc này xảy ra?”.
Nhưng nhiều người Mỹ đã tập họp tại thủ đô và các nơi khác để tỏ tình đoàn kết chống lại nạn hận thù chủng tộc. – VOA