Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ chỉ trích các hành động của TC ở Biển Đông

Theo VOA – 28.05.2015

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Ashton Carter yêu cầu TC ngưng ngay những hoạt động xây đảo nhân tạo và quân sự hoá những bãi cạn ở Biển Đông. Ông nói thêm rằng những hành động của Bắc Kinh trong vùng biển có tranh chấp này “không phù hợp” với các chuẩn mực quốc tế.

Phát biểu ngày hôm nay ở Hawaii trong buổi lễ bàn giao quyền chỉ huy tại Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của quân đội Hoa Kỳ, Bộ trưởng Carter hô hào cho việc tìm kiếm một giải pháp hoà bình cho những vụ tranh chấp ở Biển Đông và kêu gọi các nước có yêu sách chủ quyền gấp rút ngưng chỉ trong thời gian dài những hoạt động lấp biển lấy đất trong vùng biển này.

“Chúng tôi cũng chống lại việc quân sự hoá thêm nữa các thực thể có tranh chấp. Điều thứ nhì và điều mọi người nên nhớ kỹ là Hoa Kỳ sẽ bay, lái tàu và hoạt động tại bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép, như chúng tôi vẫn làm như vậy ở khắp nơi trên thế giới. Và sau chót là, với những hành động của họ ở Biển Đông, Trung Quốc không phù hợp với các chuẩn mực quốc tế, những chuẩn mực làm nền tảng cho kiến trúc an ninh của khu vực Á Châu Thái Bình Dương, và sự đồng thuận trong khu vực là nên theo đuổi một phương pháp giải quyết không có tính chất cưỡng ép đối với vụ tranh chấp này và những vụ tranh chấp lâu đời khác.”

Tuần trước TC đã chính thức kháng nghị với Washington về việc một máy bay trinh sát của Mỹ bay trên quần đảo Trường Sa, nơi TC đang xây đảo nhân tạo và các cơ sở quân sự qui mô lớn. Hồi đầu tháng này, Ngũ Giác Đài cho biết TC đã lấp biển để tạo ra 800 hécta đất tại 5 bãi cạn và hầu hết những đảo nhân tạo này được hoàn thành trong năm nay.

Trong bài phát biểu ngày hôm nay, người đứng đầu Ngũ Giác Đài cũng cho biết thái độ hung hãn của TC nhất định sẽ gặp phải sự kháng cự.

“Những hành động của TC đang đưa các nước lại gần với nhau trong những cách thức mới và họ đang gia tăng những yêu cầu đòi Hoa Kỳ chủ động giao tiếp ở Á Châu Thái Bình Dương. Và chúng tôi sẽ thỏa mãn những yêu cầu này. Chúng tôi sẽ tiếp tục là cường quốc an ninh chính yếu ở Á Châu Thái Bình Dương trong nhiều thập niên tới đây.”

Bộ trưởng Carter đã họp tại Hawaii với Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin và tái khẳng định là cam kết của Mỹ đối với công cuộc phòng vệ của Philippines là vô cùng mạnh mẽ. Hai nước có một hiệp ước phòng chung và Manila đang kiện TC trước toà án trọng tài quốc tế về những yêu sách của nước này ở Biển Đông.

Ông Ralph Cossa, một chuyên gia an ninh của Diễn đàn Thái Bình Dương ở Hawaii, cho rằng những phát biểu của bộ trưởng Carter không có gì mới. Ông nói rằng những phát biểu này phù hợp với Tuyên bố của các bên ở Biển Đông, gọi tắt là DOC, mà TC ký kết với ASEAN năm 2002. Ông Cossa nói thêm như sau.

“Phát biểu này đưa tất cả mọi thứ vào một tuyên bố khá thẳng thừng, và chắc chắn là rất mạnh mẽ, từ vị bộ trưởng quốc phòng để nêu bật sự thật là Hoa Kỳ muốn mọi người ngưng vi phạm DOC. Như quí vị đã biết, năm 2002, tất cả các bên đồng ý không làm gì để thay đổi hiện trạng nhưng sau đó mọi người đã làm những chuyện để thay đổi hiện trạng. Do đó, lập trường của Hoa Kỳ là “Chớ làm như vậy nữa!” Theo tôi, điều hợp lý duy nhất để làm là quay lại với năm 2002. Đó là lúc mọi người hứa sẽ hành động một cách tử tế, đàng hoàng và chúng ta cần đòi hỏi họ thể hiện lời hứa đó. Và dĩ nhiên Hoa Kỳ đang nói với mọi người “Phải ngưng thay đổi hiện trạng; thôi làm những việc khiến cho tình hình xấu đi.”

Ông Cossa cho biết ông cảm thấy thích thú khi nghe ông Carter nói về việc binh sĩ Iraq thiếu ý chí chiến đấu và thái độ mỗi ngày một hung hăng hơn của TC ở Biển Đông. Ông Cossa cho rằng trong cả hai trường hợp sự bộc trực của ông Carter là cần thiết.

Ông Denny Roy, một nhà nghiên cứu cao cấp của Viện Đông-Tây, cho rằng tuyên bố của ông Carter là một cách khác để nói là Washington sẽ không chấp nhận bất kỳ mưu toan nào của TC nhằm tạo ra một khu vực đặc quyền kinh tế hoặc hải phận quốc gia quanh những hòn đảo nhân tạo. Ông cho rằng TC hầu như chắc chắn sẽ không ngưng những công trình lấp biển lấy đất ở Biển Đông và điều đó có thể gây phương hại cho mục tiêu của Mỹ là duy trì vị trí lãnh đạo trong khu vực. Ông Roy cũng cho rằng điều này làm tăng mối rủi ro xảy ra những vụ việc ngoài ý muốn giữa máy bay và tàu bè của TC và Hoa Kỳ.

Ông Carter đang thực hiện chuyến công du thứ nhì tới vùng Á Châu Thái Bình Dương kể từ khi lên giữ chức bộ trưởng quốc phòng hồi tháng hai. Trong chuyến đi 10 ngày này, ông sẽ đến dự một hội nghị an ninh khu vực ở Singapore (Đối thoại Shangri-La) và tới thăm Ấn Độ và Việt Nam.

Bộ trưởng Mỹ thăm VN, phát thông điệp tới TC?

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ  dự kiến sẽ tới Việt Nam cuối tuần này, sau khi dự Đối thoại Shangri-La, trong bối cảnh bùng ra khẩu chiến Mỹ – Trung về vấn đề biển Đông.

• ‘Một tai nạn trên Biển Đông có thể khơi mào chiến tranh Mỹ-Trung’