Trấn an các nước vùng Vịnh, Mỹ hứa thận trọng với Iran

Thượng đỉnh diễn ra trong bối cảnh khá căng thẳng và khai mạc chỉ sau vài giờ thỏa thuận đình chiến vì lý do nhân đạo có hiệu lực tại Yemen. Thỏa thuận này tạm chấm dứt 7 tuần không kích của Liên quân do Ả Rập Xê Út điều phối nhằm cản đường tiến của quân nổi dậy Houthi, được Iran hậu thuẫn.

Vắng mặt tại Thượng đỉnh lần này, được coi là dấu hiệu tẩy chay, Quốc vương Salman của Ả Rập Xê Út, cử hoàng tử kế vị Mohammed ben Neyef, và con trai, đồng thời là Bộ trưởng Quốc phòng, Mohammed ben Salman, sang tham dự.

Theo Bruce Riedel, cựu cố vấn của Bill Clinton về Trung Đông, từ chối tham dự của vua Salman là thông điệp rõ ràng của Ả Rập Xê Út đối với chính quyền của tổng thống Obama. Còn Thượng nghĩ sĩ Cộng Hòa John MacCain đánh giá sự vắng mặt của vua Salman là dấu hiệu của sự thiếu tin tưởng của Ryad và các vương quốc vùng Vịnh khác đối với tổng thống Mỹ.

Một chuyên gia của Brookings Institution cho AFP biết, ngay từ đầu, các quốc gia Ả Rập không tỏ ra nhiệt tình đối với cuộc họp thưởng đỉnh lần này. Ngày họp ngày càng được rút ngắn khiến họ có cảm giác sẽ không có đề xuất gì cụ thể. Hơn nữa, ngoài lo ngại về vấn đề bom nguyên tử tại Iran, các quốc gia vùng Vịnh nhận thấy Hoa Kỳ giảm bớt sự hiện diện trong khu vực.

Trả lời nhật báo điện tử Asharq Al-Awsat của Ả Rập Xê Út, Tổng thống Obama tìm cách trấn an sáu quốc gia vùng Vịnh rằng Mỹ không nương tay với thái độ «nguy hiểm và gây mất ổn định» của Iran. Ông tỏ ra hiểu rõ quan ngại của các nước trong khu vực về việc Iran hỗ trợ các nhóm vũ trang tại các nước láng giềng.

Tổng thống Mỹ liệt kê tên các quốc gia hay tổ chức được Teheran ủng hộ, như chế độ Assad tại Syria, tổ chức Hezbollah ở Liban, phe Hamas tại dải Gaza hay quân nổi dậy Houthi tại Yemen, trước khi ông biện minh liệu Iran sẽ còn tỏ ra thách thức thế nào nếu có trong tay vũ khí nguyên tử. Chính vì vậy, theo ông, đạt được thỏa thuận với Iran về vấn đề hạt nhân sẽ xóa bỏ được mối đe dọa chính đối với an ninh trong khu vực.