Tin Việt Nam – 31/3/2015
CSVN ‘sập bẫy’ TC trong vụ bauxite Tây Nguyên?
Một loạt các tờ báo ở trong nước dẫn lời các chuyên gia cho rằng Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản VN (TKV) đã “sập bẫy” giá rẻ của phía TC trong dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên.
Theo tường thuật của tờ Tuổi Trẻ, Tiến sĩ Nguyễn Thành Sơn, nguyên giám đốc Ban quản lý dự án than đồng bằng sông Hồng, nói tại một cuộc hội thảo rằng TKV bị “sập bẫy” vì đã “bỏ qua việc thuê tư vấn làm hồ sơ mời thầu, thiết kế kỹ thuật, đánh giá hồ sơ.”
Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam chưa lên tiếng bình luận về nhận định đăng tải trên báo chí CSVN.
Giới trí thức ở Việt Nam từng lập một trang web mang tên Bauxite Việt Nam để nêu lên những mối nguy hại của dự án này.
Giáo sư Nguyễn Huệ Chi, người đồng chủ trì trang mạng đó, nói với VOA tiếng Việt về những thông tin trên báo chí Việt Nam:
“Có thể có những nhóm này và nhóm khác được bật đèn xanh để nói thì có những tờ báo người ta lên tiếng. Đây cũng là một cơ hội để cho toàn dân nhìn thấy rõ hơn cái thực chất ngành khai thác bauxite làm ăn dấm dúi, và không có thực chất, nhưng mà vẫn khoe mẽ ra bề ngoài rằng đó là việc tốt. Việc này, chúng tôi biết từ lâu nhưng mà chúng tôi vẫn lặng lẽ. Cho tới bây giờ, được nói rõ lên thì tôi nghĩ đó là điều rất là hay. Các nhà khoa học từ trước tới giờ tôi vẫn thấy người ta nói theo một chỗ đứng mà chỗ đứng ấy là chỗ mà trang bauxite chủ trương và nhìn thấy sự thật. Cho nên chúng tôi không bao giờ lùi bước trước việc này”.
Khác với những tiếng nói chỉ trích lẻ tẻ thời điểm dự án bắt đầu được tiến hành những năm đầu 2000, nay truyền thông trong nước đã nhiều lần lên tiếng về sự thua lỗ của dự án liên doanh với TC.
Theo nhận định của các chuyên gia, nhà máy tại Tân Rai có thể lỗ khoảng 460 tỷ đồng trong 3 năm đầu, trong khi con số ở Nhân Cơ là 3.000 tỷ cho 6 năm.
Giáo sư Nguyễn Huệ Chi nhận định thêm với VOA Việt Ngữ về những chuyển biến trong dư luận xã hội về dự án bauxite trong những năm gần đây:
“Từ năm 2009 cho tới bây giờ, không khí xã hội Việt Nam có khác đi rồi. Sự khơi động một phong trào dân sự đã khiến cho người ta mạnh dạn hơn trong việc nhìn vào thực tế. Không phải ở trên nói gì thì người ta cũng tin cả. Mà đặc biệt những vấn đề liên quan tới kinh tế và cái chuyện kinh tế này lại liên quan tới mối quan hệ giữa mình và Trung Quốc thì người ta rất nhạy bén. Cho nên chuyện bauxite ở Tân Rai ở Tây Nguyên là một vấn đề vẫn nằm trong trái tim của người ta, người ta thấp thỏm. Đến bây giờ thì chuyện lỗ không thể giấu đi đâu được nữa. Từ Bộ Công thương cho tới TKV (Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam) tìm mọi cách từ năm 2009 cho tới nay nói cho được rằng cái việc đó chỉ lỗ trong mấy năm thôi và đến những năm 2020 chẳng hạn thì sẽ lãi, còn sau đó thì bắt đầu sẽ lãi và càng ngày càng lãi to. Thì đấy chỉ là những thứ ảo tưởng. Bây giờ người ta biết được sự thật đấy thì người ta phải nói”.
Truyền thông trong nước đưa tin, ước tính tổng số lỗ của dự án bauxite Tân Rai (Lâm Đồng) Nhân Cơ (Đăk Nông) trong năm 2015 sẽ vào khoảng 37,4 triệu USD.
Các học giả thuộc trang bauxite Việt Nam từng nhiều lần gửi thư lên lãnh đạo Đảng và Nhà nước “khẩn thiết yêu cầu” dừng ngay các dự án bauxite.
Tuy nhiên, chính phủ CSVN khẳng định cam kết làm các dự án được gọi là “chủ trương lớn”. – Theo VOA
Tại sao công nhân Pou Yuen đình công?
Công nhân của Pou Yuen đã đình công để chống lại một luật mới về BHXH sẽ có hiệu từ từ ngày 1 tháng 1 năm 2016. Đây là vụ đình công lớn nhất Việt Nam từ trước đến nay không phải chống lại giới chủ nhân mà nhằm chống lại một đạo luật của nhà nước về BHXH.
90 ngàn công nhân hãng gia công giày Pou Yuen vốn 100% của Đài Loan vào sáng ngày 26 tháng 3 tập trung tại khuôn viên của công ty Pou Yuen nằm trong khu công nghiệp Tân Tạo thuộc phường Tân Tạo quận Bình Tân, nhằm chống lại các quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 không cho người tham gia bảo hiểm được hưởng tiền một lần sau khi nghỉ việc, mà phải đợi đến tuổi về hưu.
Không đồng ý về bảo hiểm mới
Ngày hôm sau 27 tháng 3 cuộc đình công vẫn tiếp diễn, theo lời nhân chứng thì công nhân rất trật tự và cho tới giữa ngày vẫn không có cuộc xô xát nào xảy ra. Một công nhân cho biết:
-Có cái đoàn Cựu Chiến binh và Hội phụ nữ người ta tới hỏi thăm. Công an đứng rất nhiều chung quanh công ty. Bên công ty Pou Yuen và bên Bảo hiểm thì người ta đang đổ trách nhiệm qua lại. Có thông tin nói là bên Bảo hiểm đổ thừa cho công ty Pou Yuen là đã trốn đóng bảo hiểm 3 tháng nay còn bên công ty Pou Yuen thì lại đổ cho bên bảo hiểm, hai bên để qua đổ lại còn công nhân thì 3 tháng nay vẫn bị trừ tiền bảo hiểm của họ. Nói chung hiện tại công nhân rất đoàn kết nhưng mà còn lẻ tẻ vì không có người cầm đầu lãnh đạo.
Khi được hỏi việc hai công nhân bị giựt điện vào ngày 27 tháng 3 có thể một người đã chết bây giờ tình trạng của họ ra sao anh công nhân của Pou Yuen nói với chúng tôi:
-Hiện tại tụi em cũng đang cố đi tìm cái thông tin của những người đó nhưng chưa biết ở nơi nào. Sau khi những người này bị giựt điện xong thì tin tức bị giấu biệt tăm luôn không ai liên lạc được với những người đó hết.
Sáng ngày 29 tháng 3 loa chính của công ty kêu gọi công nhân bình tĩnh và cho biết là công ty đang kiến nghị nhà nước có giải thích cụ thể việc áp dụng luật Bảo hiểm xã hội theo như nguyện vọng của công nhân.
Vào ngày 30 tháng 3, hàng ngàn công nhân tiếp tục tuần hành trong khuôn viên công ty Pou Yuen, sau đó kéo ra khu vực cầu vượt, quốc lộ 1A trước cửa công ty để tiếp tục tuần hành. Số lượng rất lớn công nhân và người đi đường đã gây tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng ở khu vực này. Một số tuyến đường bị phong tỏa, buộc các phương tiện lưu thông phải chạy sang các tuyến khác.
Chiều ngày 30 tháng 3 ông Doãn Mậu Diệp, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội nói với báo chí rằng “Việc thu hẹp đối tượng bảo hiểm xã hội một lần đã được tính toán để đảm bảo cuộc sống cho người lao động khi về già vừa có lương hưu, vừa có bảo hiểm y tế phòng khi ốm đau, bệnh tật. Trong thời gian chờ đến tuổi nghỉ hưu, người lao động vẫn có thể bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội cho đến khi tìm được việc làm mới hoặc tham gia đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện”
Luật sư Lê Thị Công nhân, đại diện cho tổ chức Lao Động Việt tại Việt Nam cho biết nhận xét của bà trước Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 này:
-Sự thay đổi này nó là một bước lùi trong cái quyền của người lao động. Gọi là bước lùi vì trước đây người ta có hai sự lựa chọn, người ta có thể lấy một lần hoặc có thể đợi đến khi đủ thời gian nhưng bây giờ thì người ta không cho việc lấy một lần nữa. Vấn đề ở đây là quyền được lựa chọn nó sẽ liên quan trực tiếp đến mỗi người, đến hoàn cảnh cụ thể của người ta. Sau khi lý lẽ của nhà nước đưa ra nhằm thay đổi đến giá trị của số tiền thì nó không thay đổi, không những thế mà người ta còn cho rằng nó được bảo đảm hơn thì đây chỉ là một sự ngụy biện vì hơn ai hết chính người lao động, chính bản thân từng cá nhân người lao động người ta tự biết điểu gì hợp với họ hơn và vì thế nó sẽ có ý nghĩa, giá trị với họ hơn.
Đáng tiếc luật lao động mới và những quy định hướng dẫn thì người ta đã thay đổi hẳn cái điều khoản cho người lao động có quyền lựa chọn và theo tôi thì đây là điều rất là quan trọng bởi vì đi làm thì ai cũng muốn kiếm sống mà cụ thể là được trả lương được trả bảo hiểm mà bây giờ lại không cho người ta khả năng lựa chọn để lấy bảo hiểm linh hoạt như vậy là một điều rất là dở.
Vào lúc 9 giờ sáng ngày 31 tháng 3 ông Lê Bạch Hồng, Thứ trưởng Bộ Lao động và Thương Binh Xã Hội cho chúng tôi biết:
-Đình công là vì công nhân người ta không hiểu thôi, chính sách của nhà nước là đảm bảo quyền lợi lâu dài của người lao động. Bây giờ Bộ Lao động đã cử người vào giải thích rồi, chuẩn bị họp đấy chỗ bên văn phòng.
Lấy quỹ bảo hiểm đầu tư bên ngoài
Theo nhận xét của rất nhiều người có quan tâm tới Bảo Hiểm Xã Hội thì điều 60 của luật Bảo Hiểm Xã hội được Quốc hội thông qua ngày 20-11-2014 có thể liên quan đến việc quỹ Bảo Hiểm Xã hội có khả năng bị vỡ khi quỹ này có dấu hiệu đang được dùng để đầu tư bên ngoài.
Sáu tháng trước khi Quốc hội thông qua, ngày 24 tháng 5 năm 2014 Quốc hội đã thảo luận về Luật Bảo hiểm xã hội trong đó không ít đại biểu đã bất bình trước việc quỹ này đang được lấy ra để đầu tư ngoài nguyên tắc thông thường.
Đại biểu Trần Thanh Hải, Phó Chủ tịch thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng BHXH được quyền lấy tiền của người lao động đóng góp để chi cho việc khác thì cần phải xem xét lại lý do từ đâu xảy ra tình trạng này. Đại biểu Lê Trọng Sang thì xác định BHXH đang đầu tư ra ngoài rất lớn nhưng lại mất khả năng thu hồi. Ông Sang lo lắng nếu cứ đầu tư bên ngoài như thế thì chuyện vỡ quỹ là không tránh khỏi.
Theo tường thuật của báo Lao Động thì trong cuộc họp này số tiền 1.052 tỉ của quỹ BHXH coi như mất trắng và Đại biểu Nguyễn Tấn Tuân thuộc đơn vị Khánh Hòa đặt vấn đề “Tại sao người lao động không đóng BHXH thì đòi xử lý hình sự, trong khi chúng ta lấy tiền của họ cho vay và làm thất thoát thì lại không ai chịu trách nhiệm?”.
Từ những thông tin này người công nhân cho rằng việc không chi trả một lần như trước khi có luật mới là nhằm kéo dài thời gian sinh lợi để bù vào số tiền thất thoát hiện nay mà quỹ BHXH đang gặp phải.
Một yếu tố quan trọng khác làm người công nhân băn khoăn khi quyết liệt đòi lãnh tiền BHXH một lần là do thiếu niềm tin vào quỹ BHXH có khả năng chi trả cho họ dài hạn hay không. Nếu quỹ BHXH bị vỡ thì ai là người bảo vệ quyền lợi của họ? Và nếu khởi kiện để đòi công bằng thì khởi kiện ai?
Luật sư Lê Thị Công Nhân nhận xét vụ đình công này là dấu hiệu đáng mừng của người công nhân vì đã biết tự bảo vệ mình trước khi tình huống xấu nhất chưa xảy ra:
-Nó không xuất phát từ những sự việc có tính chất nóng bỏng, những mâu thuẫn tranh chấp trực tiếp hoặc là những vấn đề mang tính bạo lực, bạo hành trong lao động giữa giới chủ và người công nhân mà nó xuất phát từ những thông tin thay đổi quy định pháp luật ở trên thượng tần kiến trúc xã hội như vậy thì đây là một bước tiến đáng mừng của người công nhân lao động họ đã nhận thức cao và thái độ ứng xử rất tích cực. Phải nói rằng họ đã bắt đầu quan tâm hơn đến những vấn đề chính trị, chính trị là làm luật mà, biết xuống đường ngay từ khi có những thay đổi ngay từ bên trên chứ không đợi cho đến khi nó trực tiếp xảy ra đối với cá nhân của từng người.
Cho đến chiều ngày 31 tháng 3 chính quyền vẫn chưa thể giải thích cho công nhân một cách thỏa đáng. 90 ngàn công nhân của công ty Pou Yuen là một con số rất lớn so với sự kiểm soát rất nghiêm ngặt của chính phủ Việt Nam. Công nhân tập trung được do cùng phát xuất sự thiếu niềm tin từ nhà nước.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng người công nhân khi tập trung lại với con số lớn thế thì thật đáng lo ngại vì không ai tiên đoán được việc gì sẽ xảy ra sau đó cho kinh tế Việt Nam, đặc biệt đối với những nhà đầu tư nước ngoài. – RFA