Chiến dịch dài hơi hay chỉ xoa dịu?

Đó là quan điểm của một số nhà quan sát nói với BBC hôm 22/11/2014 nhân việc cựu Ủy viên Trung ương Đảng, ông Trần Văn Truyền, Tổng thanh tra Chính phủ (2007-2011) vừa bị Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng Cộng sản khẳng định mắc khuyết điểm. Ông Truyền bị buộc phải trả lại nhà, đất mà khi còn đương chức, ông đã xin cấp không đúng chế độ. Từ Hà Nội, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) nói với BBC đây là một “tiến bộ đáng ghi nhận”. Ông nói Đảng cần công khai, minh bạch hơn nữa trong cuộc chiến chống tham nhũng để “lấy lại được uy tín”.

Tiến sỹ Doanh nói: “Tôi chưa biết được tiến triển của việc này thế nào, nhưng tôi hoan nghênh việc công bố kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng về ông Trần Văn Truyền và coi đó là một tiến bộ đáng ghi nhận trong việc chống tham nhũng và đấu tranh với những hành động lạm dụng chức quyền.” Theo nhà phân tích này, chính việc công khai, minh bạch trong chống tham nhũng của quan chức sẽ có tác động tốt với vị thế của Đảng và nhà nước Việt Nam. Ông nói: “Theo tôi nếu làm như vậy mới làm cho Đảng lấy lại được uy tín của mình và thể hiện tinh thần đấu tranh và đổi mới của Đảng, và tôi nghĩ rằng đây sẽ là một phép thử rất quan trọng đối với Đảng Cộng sản Việt Nam.” “Còn việc có đả hổ, diệt ruồi hay không, thì cho tới nay, chưa thấy có dấu hiệu gì. Bởi vì mới đây, ông Tổng Bí thư mới nhấn mạnh rằng ném chuột phải tránh để vỡ bình, tránh để vỡ đồ quý.”

‘Chưa phải sâu chúa?’

Từ Sài Gòn hôm 22/11, Tiến sỹ Phạm Chí Dũng, một nhà báo độc lập, nói với BBC đây chưa phải là dấu hiệu của một chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt, dài hơi vì đối tượng mới chỉ là một quan chức đã về hưu, mà ông gọi là ‘sâu nhỏ’. Ông Dũng nói: “Chiến dịch dài hơi chỉ có thể xảy ra mà nhắm vào đối tượng là quan chức đương chức, còn thực ra với những quan chức mà đã về hưu thì gần như không có ý nghĩa gì cả. “Theo tôi nhận xét, thì đó không phải là một đường dây dài hơi, một đường dây mà có thể dẫn tới các quan chức cấp lớn.” “Trung Quốc người ta giải quyết vấn đề như Từ Tài Hậu hay là Chu Vĩnh Khang, và đó là những con hổ cực lớn. Còn ở Việt Nam nói về ông Trần Văn Truyền, dùng từ như của ông Trương Tấn Sang Chủ tịch nước, thì có lẽ là một con sâu nhỏ, chứ chưa phải là một bầy sâu và cũng càng chưa phải là một sâu chúa.” Cũng hôm thứ Bảy, bà Lê Hiền Đức, một công dân từng được giải thưởng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế về chống tham nhũng, nói với BBC bà tin rằng đây chỉ là “thí tốt”. Theo bà, nếu chính quyền thực lòng hồi đáp, xử lý các đơn thư khiếu nại, tố cáo của các quan chức, thì nhiều trường hợp nghiêm trọng hơn có thể sẽ được phát giác.

“Vì nó quá lộ liễu rồi, không thể nào giữ được nữa, tôi dùng một từ là ‘tức nước, vỡ bờ’, ăn nhiều quá thì ‘bội thực, phải nhè ra’, thì người ta nhìn thấy, thì phải đưa ra. “Bây giờ không đưa một trường hợp nào ra, thì sẽ rùm beng lên, căng thẳng, cho nên tốt nhất chuyện này bây giờ đã vỡ lở, thì thôi hy sinh, thí tốt, tức là bỏ đi một hai người để làm dịu dư luận.”

‘Tài liệu bí mật’

Hôm 22/11, Luật sư Trần Quốc Thuận từ Sài Gòn nói với BBC một trong các nguyên nhân chính đằng sau vấn nạn tham nhũng chức vụ. Nguyên Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội nói: “Nói là không công khai tài sản, vì tài sản đó coi như là tài liệu bí mật. Ai mà đụng đến tài liệu đó, coi như là bị lộ bí mật, bị truy tố về hình sự chứ không phải đơn giản. Cho nên chuyện đó một là bí mật. “Còn thứ hai, câu chuyện nguyên tắc lớn nhất là không công khai. Không công khai thì người ta cứ khai rồi người ta giấu vào trong hộc bàn, thì ai biết? Cho nên vấn đề những người đương chức, đương quyền, người ta ngại chức quyền, thì người ta không khơi ra. “Theo quy định mới, thì công khai ra hết, nhưng tôi muốn nói là công khai, thì phải công khai cho toàn dân biết, thì công khai mới có giá trị.”

Ông nói tiếp: “Theo Nghị quyết Trung ương 4, có một bộ phận không nhỏ thoái hóa, biến chất, tham nhũng, suy thoái, nếu công khai tài sản thì sẽ lộ bộ phận không nhỏ đó ra.” Bà Lê Hiền Đức nói với BBC bà đã nghe phản ánh về các dấu hiệu vi phạm của ông Trần Văn Truyền từ trước khi các thông tin xuất hiện chính thức hơn trên báo chí, truyền thông Việt Nam. Bà cho rằng nhiều đơn thư được chuyển lên các cấp cao kể cả Trung ương Đảng để khiếu nại, tố cáo, phản ánh v.v… đã không được phản hồi, xem xét, xử lý kịp thời, do đó nhiều vụ tương tự hoặc nghiêm trọng hơn trường hợp của ông Truyền vẫn còn tồn tại. Phản ánh về tình trạng nhiều quan chức có ‘quá nhiều nhà cửa, dinh cơ, tài sản’, bà nói: “Nói chung là các ông ấy có nhiều nơi, chứ không phải là một nơi, ví dụ một cán bộ như tôi biết ngay ở Hà Nội cũng có mấy nhà, rồi trong Sài Gòn, rồi tỉnh nọ tỉnh kia.”

‘Cần tự do báo chí’

Hôm 22/11, blogger Huỳnh Ngọc Chênh, nguyên Thư ký Tòa soạn báo Thanh Niên nói với BBC, ở Việt Nam, nhiều thông tin về tham nhũng chỉ tồn tại dưới hình thức tin đồn, khó kiểm chứng. Ông nói: “Tôi cũng nghe tin đồn là có nhiều người có nhiều nhà nhiều cửa, một số ông ở cấp nhỏ nhỏ tôi biết được thì nhà cửa cũng một vài cái. Nhưng những ông lớn, tôi không tiếp cận nên tôi không biết, toàn nghe tin đồn thôi.”

Về quan hệ giữa quyền tiếp cận thông tin và tự do báo chí liên hệ tới vấn đề chống tham nhũng, ông Chênh nói: “Thực ra nếu có quyền tiếp cận thông tin, mà không có tự do báo chí thì cái tiếp cận thông tin cũng chẳng có lợi ích gì. Tôi đã từng biết những tờ báo, người ta có được thông tin, người ta sử dụng thông tin đó ra để người ta gây áp lực, người ta làm tiền những kẻ liên quan thông tin. “Không tự do báo chí mà cho quyền tiếp cận thông tin càng nguy hiểm, chẳng lợi ích gì hết, người ta sử dụng cái đó vô chuyện bè phái. Cho nên trước hết phải tự do báo chí trước đã rồi mới tính tới chuyện này, chuyện khác,” blogger nói. Truyền thông ở Việt Nam cuối tuần tiếp tục phản ánh về vụ ông Trần Văn Truyền. Tờ báo điện tử của Đài tiếng nói Việt Nam hôm thứ Bảy cho hay: “ông Trần Văn Truyền đề nghị đóng thêm nghĩa vụ tài chính để mua lại căn nhà số 105, Nguyễn Trọng Tuyển nhưng TP Hồ Chí Minh không đồng ý.” Báo Tuổi Trẻ thì dẫn lời đại biểu Quốc hội Nguyễn Đình Quyền, phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, nói: “Sự việc của ông Truyền càng hối thúc chúng ta nhìn lại toàn bộ nền công chức, công vụ, từ việc đào tạo, tuyển dụng, bổ nhiệm, kiểm soát quyền lực.”