Tin Thế Giới – 5/11/2014
NATO: Nga điều quân đến gần biên giới Ukraine hơn – Kinh tế Nga và sự ủng hộ đối với Putin
NATO đã quan sát thấy quân đội Nga tiến gần hơn đến biên giới Ukraine.
Phát biểu tại một cuộc họp báo với Trưởng chính sách đối ngoại EU Federica Mogherini, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói rằng liên minh đã thấy có những đợt chuyển quân gần đây trong khi Moscow tiếp tục hỗ trợ phe ly khai với trang thiết bị và lực lượng đặc biệt ở miền đông Ukraine.
Ông Stoltenberg kêu gọi Nga “nỗ lực thực thụ hướng tới một giải pháp hòa bình… cho tình hình khó khăn tại Ukraine.”
Bà Mogherini cho biết Liên minh châu Âu sẽ thẩm định tình hình và quyết định sẽ tăng cường hoặc nới lỏng những biện pháp trừng phạt đối với Nga.
Sáng ngày thứ Ba, một lãnh đạo phiến quân thân Nga tuyên thệ nhậm chức lãnh đạo nước “cộng hòa nhân dân” tự xưng ở miền đông Ukraine, tiếp theo sau cuộc bầu cử bị Liên Hiệp Quốc, Mỹ, Liên minh châu Âu và Kiev lên án là bất hợp pháp và gây bất ổn.
Alexander Zakharchenko, 38 tuổi, tuyên thệ nhậm chức thủ tướng của cái gọi là nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk trong một nhà hát được canh gác cẩn mật trong khu vực.
Trong một cuộc họp với các quan chức lãnh đạo an ninh của mình hôm thứ Ba, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko nói rằng đất nước ông “vẫn mạnh mẽ ủng hộ kế hoạch hòa bình… nhưng những người tham gia khác” trong thỏa thuận ngừng bắn mà Nga ủng hộ, không đáp ứng các nghĩa vụ của họ.
Ông Poroshenko cũng cho biết ông có kế hoạch hủy bỏ một số phần của kế hoạch hòa bình mà có thể đã trao một mức độ tự chủ nhất định cho các khu vực do quân nổi dậy chiếm giữ.
Trong khi đó tại Washington, một vị tướng cao cấp của NATO vẽ nên một bức tranh ảm đạm cho mối quan hệ của phương Tây với Nga.
Tướng Không quân Mỹ Philip Breedlove, trong một cuộc họp báo, nói rằng sự can thiệp của Moscow trong cuộc khủng hoảng Ukraine đe dọa tạo nên điều mà ông gọi là “cuộc xung đột đóng băng.”
Tướng Breedlove cho biết ông tin rằng có tới 300 binh sĩ Nga ở Ukraine đang huấn luyện và trang bị cho quân nổi dậy, và cho biết khoảng bảy tiểu đoàn của Nga vẫn trong tư thế sẵn sàng ở phía bên kia biên giới Ukraine. Ông cũng cảnh báo rằng Moscow thực ra đang nỗ lực đẩy đường biên giới phía tây lấn vào lãnh thổ Ukraine.
Trong khi nền kinh tế Nga vốn đang khó khăn chật vật ngay cả trước khi bị tác động mạnh vì các biện pháp trừng phạt của phương Tây sau việc Nga sát nhập bán đảo Crimea của Ukraine. Bất chấp kinh tế trong chiều hướng đi xuống, tiếng tăm của Tổng thống Nga Vladimir Putin lại vươn cao hơn bao giờ hết trên làn sóng nhiệt tình dân tộc. Tuy nhiên các nhà phân tích nói rằng các con số đang trên đà tuột dốc.
Giá trị chỉ tệ Nga, đồng rúp, xuống đến mức kỷ lục trong lịch sử nước này khi các biện pháp trừng phạt của phương Tây cùng với tình trạng dầu rớt giá gây thiệt hại cho nền kinh tế.
Tuy nhiên, mức ủng hộ ông Tổng thống Putin lên đến trên 80% kể từ khi Nga sát nhập bán đảo Crimea của Ukraine.
Ông Lev Gudkov, giám đốc Trung tâm Levada, một tổ chức độc lập thăm dò dư luận, nói con số này tăng cao thật đúng lúc. Ông nói:
“Tiếng tăm của Putin giảm liên tục từ tháng 8 tháng 9 năm 2008 là lúc lên đến cao điểm trong thời gian chiến tranh giữa Nga và Gruzia, và đã không ngưng sút giảm cho đến tháng 1 năm nay, lúc mà sự ủng hộ và danh tiếng xuống đến mức thấp nhất.”
Ông Gudkov nói ông Putin đang lướt trên ngọn sóng hưng phấn đầy tính dân túy cùng với một sự ủng hộ ngụy tạo của quần chúng:
“Từ sự kiện đó, tính tranh đua bị bóp nghẹt, phương tiện truyền thông đại chúng bị kiểm duyệt gắt gao, viện Duma, quốc hội Nga, được đánh giá rất tiêu cực, như một cơ quan hoàn toàn lệ thuộc vào Putin và chính phủ của ông và không được xem như một viện lập pháp mà là một hội đồng của các nhân vật ngành vận động hành lang, đại diện cho những quyền lợi của các nhóm thế lực. Vì vậy, bằng cách nhào nặn ý kiến quần chúng, họ ngụy tạo sự ủng hộ đại chúng.”
Theo những người ủng hộ ông Putin thì qua việc đứng lên phản kháng phương Tây, ông đã khôi phục vị thế của Nga trên trường quốc tế.
Tổng thống Nga nói những người tự cho là chiến thắng Chiến Tranh Lạnh đã phớt lờ nước Nga trong lúc tái định hình thế giới cho phù hợp nhu cầu và lợi ích của riêng họ. Ông nói:
“Tất nhiên các biện pháp trừng phạt là một trở ngại. Họ đang tìm cách gây thiệt hại cho chúng ta qua các biện pháp trừng phạt này, ngăn chặn sự phát triển và đẩy chúng ta vào thế cô lập văn hóa, kinh tế, chính trị, nói một cách khác thúc ép chúng ta vào tình trạng chậm tiến.”
Phân tích gia Mikhail Krutikhin của cơ quan tư vấn RusEnergy Nga nói rằng các biện pháp trừng phạt khiến 1/3 các công ty dầu khí khách hàng của RusEnergy từ bỏ hy vọng có các hợp đồng ở Nga. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng nói về vấn đề bài bác phương tây được kết nối với giá dầu, một sản phẩm xuất khẩu quan trọng nhất của Nga, chiếm đến một nửa ngân sách của chính phủ. Ông nói:
“Tôi nghĩ giá dầu càng cao, thành phần ủng hộ Putin lại càng om sòm. Khoa trương dân túy lại càng lớn hơn nhiều. Và ngay khi giá dầu hạ, tôi nghĩ tiếng tăm của Putin và cái kiểu hùng biện đó cũng giảm theo.”
Phản ứng của Putin đối với các biện pháp trừng phạt là cấm nhập khẩu lương thực thực phẩm từ phương Tây, đẩy chi phí tiêu dùng tăng lên.
Các nhà phân tích nói rằng đã có những dấu hiệu cho thấy tinh thần hồ hởi dân tộc và tuyên truyền của điện Kremli đang bắt đầu tàn dần, khi mà các vấn đề kinh tế khiến dân chúng đánh giá về tình hình và viễn cảnh một cách thực tế hơn. – VOA
Tin Hoa Kỳ
Đảng Cộng Hoà chiếm thế đa số tại Quốc Hội
Ðảng Cộng hòa giành được quyền kiểm soát Thượng viện Hoa Kỳ trong cuộc bầu cử giữa kỳ hôm thứ Ba. Đảng đối lập này cũng mở rộng thế đa số tại Hạ viện. Thông tín viên Mike O’Sullivan của đài VOA tường trình rằng chiến thắng của Ðảng Cộng hòa tại các bang Arkansas, Colorado, Iowa, Montana, North Carolina, South Dakota và West Virginia sẽ chuyển đổi cán cân quyền lực tại Washington.
Lãnh đạo khối thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell đã vượt qua được sự thách thức mạnh mẽ của ứng cử viên Ðảng Dân chủ Alison Lundergan Grimes ở bang Kentucky. Chiều tối thứ Ba, bà Grimes an ủi người ủng hộ trong bài phát biểu chấp nhận thất bại.
“Mặc dù kết quả tối nay đã không đáp ứng hy vọng của chúng ta, cuộc hành trình này, cuộc tranh đấu cho quí vị, rất đáng giá.”
Ông McConnell chỉ vượt lên dẫn trước trong những ngày sau cùng của cuộc vận động để thắng cử nhiệm kỳ thứ sáu, sau cuộc tranh đua gay cấn và quyết liệt. Ông nói với người ủng hộ rằng kết quả cuộc bầu cử không phản ánh bản thân ông hay đối thủ của ông.
“Kết quả đó nói về một chính phủ mà người dân không còn tin tưởng là đã làm đúng những nhiệm vụ cơ bản nhất, để bảo vệ an toàn cho người dân, bảo vệ biên giới, cung cấp sự săn sóc xứng đáng và đúng chuẩn mực cho các cựu quân nhân, một chính phủ không còn được lòng dân với những chuyện cơ bản nữa, bởi vì chính phủ đó quá chú tâm vào những việc mà đáng ra họ không nên chú tâm vào tí nào.”
Tổng thống Barack Obama không có tên trên lá phiếu kỳ này, nhưng nhiều đảng viên Cộng hòa đã chỉa mũi dùi vào các chính sách của ông Obama, trong đó có luật chăm sóc sức khỏe do ông Obama lập ra, để mở rộng bảo hiểm y tế đến cho hàng triệu người không có bảo hiểm. Những người chỉ trích bên Ðảng Cộng hòa nói rằng luật này làm cho chính phủ can thiệp quá mức vào thị trường bảo hiểm và tạo ra những hạn chế đối với sự chọn lựa của người tiêu thụ.
Một số đối thủ khác bên Ðảng Cộng hòa nhắm mục tiêu vào chính sách di dân và năng lượng của ông Obama, và cách ông ứng phó với cuộc khủng hoảng bệnh Ebola và với các phần tử cực đoan Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria. Tỉ lệ ủng hộ ông Obama thấp có lợi cho những người chỉ trích các chính sách của ông bên Ðảng Cộng hòa.
Cuộc bầu cử giữa kỳ bầu lại 1/3 trong tổng số 100 ghế thượng nghị sĩ, và phe Cộng hòa cần phải giành được sáu ghế để chiếm lại thế kiểm soát Thượng viện từ phe Dân chủ. Ðảng Cộng hòa giờ đây sẽ kiểm soát cả hai viện Quốc hội.
Tại bang Arkansas, các mạng lưới truyền hình toàn quốc Hoa Kỳ dự đoán ứng cử viên Tom Cotton của Ðảng Cộng hòa sẽ giành được chiếc ghế từ Thượng nghị sĩ Ðảng Dân chủ đã hai nhiệm kỳ Mark Pryor. Tại bang North Carolina, Thượng nghị sĩ nhiệm kỳ thứ nhất của Ðảng Dân chủ Kay Hagen thua sít sao ứng cử viên Tom Tillis, một nhà lãnh đạo nghị viện tiểu bang. Bà Shelley Moore Capito trở thành đảng viên Cộng hòa đầu tiên được bầu vào Thượng viện từ bang West Virginia trong hơn 50 năm. Và tại bang South Dakota, ông Mike Rounds, một cựu thống đốc thuộc Ðảng Cộng hòa, đã giành được một ghế Thượng viện từ tay một đảng viên Dân chủ.
Phe Dân chủ giữ được một ghế Thượng viện ở bang New Hampshire, khi bà Jeanne Shaheen thắng đối thủ Cộng hòa Scott Brown, một cựu thượng nghị sĩ của bang Massachusetts kế bên. Phe Dân chủ cũng giữ được các ghế Thượng viện ở các bang Michigan, Delaware, và Minnesota.
Ở bang Louisiana, ứng cử viên Dân chủ Mary Landrieu sẽ tranh đua với ứng cử viên Cộng hòa Bill Cassidy trong cuộc đầu phiếu vòng nhì vào tháng 12, vì không bên nào giành được đa số quá bán trong cuộc bầu cử hôm thứ Ba.
Bà Landrieu đã thách thức đối thủ của bà trong một loạt các cuộc tranh luận.
“Tôi tin rằng một số vấn đề trong các vấn đề này là giáo dục — đó là vấn đề số một; công ăn việc làm và nền kinh tế, an sinh xã hội và trợ cấp y tế, chăm sóc sức khỏe, năng lượng và môi trường, và rồi các vấn đề quốc tế và thương mại. Đó là những vấn đề vô cùng quan trọng đối với tiểu bang của chúng ta.”
Phe Cộng hòa tránh được vòng bầu cử chung quyết tại bang Georgia, nơi ứng cử viên David Perdue đã thắng đối thủ Dân chủ Michelle Nunn với một khoảng chênh lệch tương đối lớn.
Sự chú ý bây giờ sẽ dồn về Washington, khi Quốc hội mới bắt đầu hoạt động vào tháng Giêng. Một số đảng viên Cộng hòa đã hứa là khi họ giành được quyền kiểm soát ở cả hai viện Quốc hội, họ sẽ tìm cách hủy bỏ luật chăm sóc sức khỏe do Tổng thống Obama lập ra và thách thức ông Obama về vấn đề cải cách di trú và các vấn đề khác. – VOA
Chánh sách đối ngoại của TT Obama có thể thay đổi sau bầu cử giữa kỳ
Vì phe Cộng hòa sẽ nắm quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội vào đầu năm tới sau cuộc bầu cử giữa kỳ hôm thứ ba, ông Obama có thể phải đối mặt với một môi trường mới của chính sách đối ngoại trong hai năm cuối của nhiệm kỳ tổng thống.
Việc phe Cộng hòa kiểm soát cả hai viện quốc hội sẽ thu hẹp không gian hoạt động của Tổng thống Obama về những mục tiêu lớn nhất của ông trong chính sách đối ngoại. Đó là nhận định của ông Guy Ziv, giáo sư chính trị học của Đại học American University ở Washington.
Điều này sẽ tạo thêm nhiều sự khó khăn cho Tổng thống Obama trong việc đạt được những tiến bộ mà ông muốn thấy trong cuộc thương thuyết về vấn đề hạt nhân Iran và tiến trình hòa bình giữa Israel với Palestine. Cả hai vấn đề này trong những năm qua, thật là đáng tiếc, đã trở thành một quả bóng chính trị mà cả hai đảng đã mang ra đá ở Điện Capitol.
Cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân Iran theo lịch trình sẽ kết thúc trong tháng này và các nhà thương thuyết quốc tế đang ra sức thuyết phục Iran hạn chế các hoạt động hạt nhân để đổi lấy sự nới lỏng của một số biện pháp chế tài kinh tế.
Nhiều thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa lo ngại là một thỏa hiệp đạt được sẽ cho phép Tehran tiếp tục tinh luyện uranium, nhưng Tổng thống Obama đã có quyền hạn để miễn áp dụng các biện pháp chế tài mà không cần có sự phê chuẩn của Quốc hội.
Nhà phân tích Justin Logan của Viện Cato ở Washington nói rằng điều đó có thể thay đổi vì phe Cộng hòa sẽ có hành động cứng rắn hơn để đương đầu với Iran.
“Có triển vọng là một thắng lợi áp đảo của phe Cộng hòa và việc phe Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Thượng viện sẽ làm tăng khả năng có những dự luật chế tài Iran không bao gồm điều khoản dành cho tổng thống quyền miễn áp dụng. Tuy nhiên, điều đó đòi hỏi quốc hội phải nhận lãnh trách nhiệm đối với chính sách này và có dấu ấn rõ rệt trên chính sách này. Và đó là điều mà từ trước tới nay họ vẫn thường ngần ngại không muốn làm.”
Thượng nghị sĩ John McCain của đảng Cộng hòa đã dẫn đầu sự chỉ trích của đảng ông đối với sự hậu thuẫn chậm chạp của Mỹ dành cho phe nổi dậy có chủ trương ôn hòa ở Syria và có thể ông McCain sẽ thúc đẩy cho một vai trò quân sự mạnh mẽ hơn của Mỹ ở Syria. Đó là nhận định của nhà phân tích Robert Manning của Hội đồng Đại tây dương.
“Tôi nghĩ rằng về mặt an ninh, có phần chắc chúng ta sẽ thấy Thượng nghị sĩ McCain lên nắm chức Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, và tôi nghĩ rằng việc đó sẽ tạo ra nhiều ý kiến bất đồng đối với vấn đề chi tiêu quốc phòng và một số hoạt động quân sự của chúng ta ở Trung Đông và những nơi khác.”
Theo nhà phân tích Logan của Viện Cato, tuy Hoa Kỳ đã bắt đầu một chương trình để huấn luyện và trang bị cho phe nổi dậy ở Syria, vấn đề này có phần chắc sẽ không biến mất trong bối cảnh cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo đang tiếp diễn.
“Có một chương trình đang được thực hiện. Chương trình này không được thực hiện theo cách mà Thượng nghị sĩ McCain mong muốn. Do đó tôi nghĩ rằng sự thay đổi ở đây là cuộc thảo luận sẽ diễn ra như thế nào, sẽ có những cuộc điều trần như thế nào, và làm thế nào để phe Cộng hòa ở Thượng viện có thể ảnh hưởng tới sự tường thuật của báo chí, báo chí sẽ nói gì về những chính sách của tổng thống.”
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Jen Psaki nói rằng các nhà ngoại giao Mỹ sẽ tiếp tục hợp tác với bất cứ ai nắm quyền kiểm soát quốc hội.
“Bộ Ngoại giao là một nơi không có tính chất đảng phái và là nơi mà chúng tôi làm việc với phe Dân chủ và phe Cộng hòa. Cho nên chúng tôi sẽ tiếp tục đi tới với nhận thức đó.”
Về vấn đề ông Kerry có tiếp tục giữ chức ngoại trưởng hay không, các bài tường thuật của giới truyền thông trong cuộc vận động bầu cử giữa kỳ trích dẫn những nguồn tin trong chính phủ của ông Obama chỉ trích ông Kerry là không tuân hành sát sao chính sách đối ngoại của ông Obama. Phát ngôn viên Jen Psaki nói rằng Tòa Bạch Ốc đã “cho biết rất rõ là ông Kerry sẽ tiếp tục ở đây.” – VOA