Nhà Nước Hồi-Giáo (EI) trong những ngày qua đã được nói tới nhiều trên các bản tin về Trung và Cận-Đông do việc lực-lượng của họ đã chiếm một phần lớn lãnh-thổ vùng biên-giới Syrie và Thổ-nhĩ-kỳ và trở thành một đe dọa cho nước Thổ-nhĩ-kỳ. Liên-quân chống EI ngoài Hoa-Kỳ, Pháp, Anh còn có cả sự hợp tác của nhiều nước khác,trong số có cả các quốc-gia ả-rập như Arabie Saoudite, tổng cộng daen 50 quốc-gia. Mặc dù có những cuộc tấn công bằng không-lực của liên-quân, quân djihadistes của EI vẫn tiếp tục tiến và mở rộng vùng kiểm-soát, điều khiến liên-quân phải nghĩ đến việc cần có một lực lượng trên mặt đất.
EI hay Nhà Nước Hồi-Giáo đã hiện-diện từ 2006 nhưng chỉ được ‘nổi tiếng’ trên các mạng lưới truyền-thông sau việc loan-báo một ‘califat’ vào tháng sáu 2014. Vào thời-điểm đó, Nhà Nước Hồi-Giáo ở Irak và phương đông (EIIL) đã chiếm được một vùng lãnh-thổ đáng kể của Irak.
Gần đây, chính-giới Pháp dùng chử ‘Daesh’ để chỉ “califat’ tự xưng này thay vì dùng chữ Nhà Nước Hồi-Giáo ‘État Islamique’ (EI). Sự thay đổi này có dụng-ý gì và có đem lại một thay đổi nào về chánh-sách đối với ‘califat’ này?
Ngày 10 tháng chín, trong buổi điều-trần trước quốc-hội Pháp, ngoại-trưởng Laurent Fabius cho biết ‘nhóm khủng-bố được đề-cập không phải là một nhà nước. Nó mong muốn như thế, nhưng nó không phải, và sẽ là quà tặng cho nó nếu gọi như thế…. Nó là, cái mà người ả-rập gọi là Daesh và về phần tôi, tôi gọi đó là những tên cắt cổ của Daesh’. Trước đó, trong chuyến viếng thăm Itak, phủ tổng-thống Elysée trong một thông-cáo đã nói đến việc ‘chiến đấu hữu hiệu chống lại những tên khủng-bố của Daesh và ngày 15 tháng chín, trong buổi khai-mạc nghị-hội về Irak, tổng-thống Hollande đã chính-thức dùng chữ này!
Nhưng Daesh và EI có khác gì nhau không? Daesh là viết ngắn gọn của Dawka al-islamiya fil-‘Iraq wa-Sham( tương-ứng hoàn-toàn với EIIL ‘Nhà Nước Hồi-Giáo ở Iraq và Phương Đông’, như thế trong Daesh đã có nghĩa ‘Nhà Nước Hồi Giáo’ rồi! Và cách nói gọn Daesh đã được đài truyền-hình
Al-Arabia dùng từ cuối năm 2013. Các tổ-chức hồi-giáo ở Pháp gần đây cũng dùng chữ Daesh để chỉ EU và xem chừng chữ Daesh không được EI hài lòng!
quân djihadistes của EI; hình trên saphirnews.com
Về phiá giới truyền-thông tiếng Anh, họ dùng chữ ISIS (Nhà Nước Hồi Giáo ở Iraq và Syrie), riêng nước Mỹ dùng cách viết tắt ISIL (islamique Syaye of Iraq and Levant) cùng cách viết tắt trước đây trên báo-chí Pháp EIIL.
Nhưng dù gọi như thế nào, Nhà Nước Hồi-Giáo (EI) hay Daesh, hình ảnh gợi ra vẫn là một tổ-chức khủng-bố như Laurent Fabius nói ‘bọn cắt cổ của Daesh’!
Mặc dù bị Mỹ không kích từ hồi tháng tám đến giờ và sau đó là Pháp, Anh, và gần đây là Úc và một số nước Ả-Rập, quân djihadistes của Daesh vẫn không ngừng mở rộng vùng kiểm soát và từ thứ tư 08.10.2014 đã tiến vào tình Kobané sau hai tuần giao-tranh. Quân peshmergas của Kurde đã không chận đứng nổi bước tiến của quân djihadistes mặc dù có những không-kích của liên-quân. Điều này cho thấy các cuộc không-tập chỉ có một hiệu-quả giới-hạn.
Trong thời gian đầu của các cuộc không-tập; quân peshmergas và quân Irak đã chận được đà tiến của quân djihadistes và đã lấy lại nhiều vùng bị mất. Nhưng sau đó, quân djihadistes đã lẫn lộn với dân chúng, di chuyển một cách kín đáo, với số lượng nhỏ và dùng những phương tiện di chuyển cá-nhân như xe mô tô, không đi thành đoàn, không lập tổng hành dinh…điều khiến các không-tập không còn có những kết quả như lúc đầu.. Vấn đề dàn trải quân trên đất trở thành cần-thiết nhưng các lực-lượng liên-quân chưa đạt được sự đồng thuận. Quân Irak và quân Kurdes chưa phải là đối thủ của quân djihadistes; choông lại djihadistes hữu hiệu có lực lượng Iran và lực lượng chánh-quy của Syrie. Nếu lực lượng Iran không tạo ra những chống đối trong hàng ngũ liên-quân, ngược lại, lực-lượng Syrie của ông Bachar al-Assad vẫn bị liên-quân đặt ra ngoài lề dưới cớ đã đàn áp đẫm máu cuộc nổi dậy ở Syrie Nhưng đâu là thành phần chính trong lực lượng nổi dậy? Front al-Nosra (theo al-Qaïda), quân Khorosan và quân djihadistes của Daesh Và quân djihadistes vừa qua đã cho ‘cắt cổ’ năm con tin tây-phương (Hai người Mỹ, hai người Anh và một người Pháp) và còn dọa sẽ tiếp tục giết con tin nếu liên-quân tiếp-tục oanh tạc họ! Hiện họ đe dọa giết con tin người Mỹ Peter Kassig
Một nữ peshmerga của quân kurdes
Trong ngày chủ nhật 12.10.2014, EI đã cho tăng cường thêm quân djihadistes tại Kobané. Trong khi đó, quân kurdes đã chiến-đấu mãnh-liệt nhằm chặn sức tiến của quân djihadistes nhưng hiện các lực lượng kurdes ở trong tình-trạng cố thủ ở phần còn lại của Kobané. Các oanh-tạc của Mỹ không làm lật ngược lại tình thế trừ phi có việc can-thiệp của một lực-lượng có khả năng trên đất liền. Nhưng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa có các can thiệp quân-sự, có thể họ để cho Daesh làm tiêu hao lực lượng kurdes hơn nữa trước khi Thổ can-thiệp. Cũng cần nhắc lại là các quân nổi dậy chống chánh-quyền của ông Bachar al-Assad đã có trụ sở ở Thổ trước đây và trong số các lực lượng nổi dậy có EI! Mặc dù có hối-thúc từ phiá Mỹ để Thổ can-thiệp vào cuộc chiến chống EI hiện nay qua chuyến viếng thăm của John Allen, một cựu tướng lãnh của Hoa Kỳ, hiện Thổ vẫn chưa can-thiệp và bị nhiều nước tây-phương chỉ-trích.
Nhưng, dù cho liên-quân muốn can-thiệp trên đất liền, họ có thể gặp sự chống đối của Nga và Trung Cộng, ngoại-trừ sự can-thiệp đặt dưới sự ủy mệnh của LHQ. Nhưng có thể Nga và Trung Cộng cũng tham dự vào liên-quân dưới sự ủy-nhiệm của LHQ nhằm bảo vệ Bachar al-Assad để tránh trường-hợp Kadhafi trước đây Hiện trên trận địa chỉ có các lực-lượng bộ-binh của Irak,Kurdes,Syrie và Iran. Trong vùng tiếp giáp biên giới thổ, quân peshmergas đơn độc đối đầu với quân djihadistes của EI. Nhóm PKK nói rằng họ sẽ cầm súng trở lại nếu Thổ không tham-gia vào việc chống quân djihadistes. Nhưng vị thủ lãnh ngàng ngoại-giao Thổ-nhĩ-kỳ, Mevlut Cavusoglu, nói rằng cần phải có một chiến-lược tổng-quát và quyết-định để tận-diệt EI trong vùng và từ chối việc nước Thổ can-thiệp một mình vào Kobané để tránh việc ‘tạo thêm một thảm-họa trong vùng!
Thổ cho đến nay vẫn coi PKK là thành-phần khủng-bố vàso sánh chế-độ của ông Bachar al-Assad tương-đương với chế độ của EI. Như thế, thái độ của Thổ rất mơ hồ trong việc chống lại EI, điều có thể hiểu được vì Thổ đã là ‘bản doanh’ của lực lượng nổi dậy ở Syrie.
Nói chung, việc không-kích của liên-quân không cho thấy một hiểu-quả đáng kể, việc chận đứng quân djihadistes của EI đòi hỏi phải có một lực-lượng trên đất liền và ý nghĩ bị sa lầy như ở Irak và Afghanistan đã là một ám ảnh, vả chăng, các nước trong liên-quân chưa đồng ý về việc tham chiến trên bộ. Việc thắng quân djihadistes của EI chỉ bằng không tập là điều khó xảy ra!
Nhữ Đình Hùng/tổng-hợp và bình-luận/13.10.2014.
Tham khảo:
http://www.directmatin.fr/monde/2014-10-07/peut-vaincre-daesh-692619
http://www.saphirnews.com/Etat-islamique-ou-Daesh-un-debat-lexical-pour-rien_a19657.html
http://www.lemonde.fr/proche-orient/article/2014/10/10/a-kobane-les-djihadistes-ont-repousse-les-kurdes-dans-leurs-retranchements_4504252_3218.html
http://www.medias24.com/INTERNATIONAL/14981-Analyse.-Daesh-ne-perdra-pas-la-guerre.html
