50 người chết vì bạo lực ở Tân Cương

Hồi đầu tuần, các báo tường thuật về sự kiện ở Luntai nói là chỉ có hai người chết. Tới thứ Năm 25/9, một trang mạng của chính quyền cho hay 40 “kẻ bạo loạn”, sáu dân thường và bốn cảnh sát viên đã thiệt mạng. Không có chi tiết tại sao con số được đưa ra muộn màng như vậy. Bạo lực đã leo thang tại Tân Cương trong những tháng vừa qua. Khu vực miền viễn Tây của Trung Quốc là nơi có cộng đồng người Uighur theo Hồi giáo. Căng thẳng vẫn đang diễn ra giữa cộng đồng này với những người Hán ở đây.

‘Cực đoan’

Trang mạng tin tức của chính quyền khu vực, có tên là Thiên Sơn, cho hay các vụ nổ xảy ra vào lúc khoảng 17:00 giờ chiều Chủ nhật 21/9 tại hai đồn cảnh sát, một khu chợ ngoài trời và lối vào một cửa hàng. Trang này nói những “kẻ bạo loạn” tự kích nổ chết, hoặc bị cảnh sát bắn chết. 54 dân thường bị thương và hai kẻ tấn công bị bắt. Trang mạng Thiên Sơn nói nghi phạm chính tên là Mamat Tursun, và cho hay “kẻ này đã hoạt động cực đoan kể từ 2003”. Xác nhận độc lập các thông tin từ Tân Cương là việc khó làm, vì các nhà báo không được tiếp cận khu vực này và thông tin đưa ra ngoài cũng rất ít ỏi. Trung Quốc nói thủ phạm gây ra các vụ bạo lực ở Tân Cương là giới cực đoan Uighur được các nhóm khủng bố nước ngoài hỗ trợ. Các nhà đấu tranh Uighur thì nói sự quản lý hà khắc của Trung Quốc đã gây tức giận và dẫn đến bạo lực trong các cộng đồng địa phương. Gần đây đã xảy ra một số vụ tấn công có tổ chức tại Côn Minh và Urumqi làm hàng chục người chết. Tuy nhiên cũng có nhiều vụ ít được biết đến. Hồi tháng Bảy, bao lực ở khu vực Yarkant ở Tân Cương làm 96 người chết. Báo chí Trung Quốc nói đây là “vụ tấn công khủng bố” nhưng các nhà đấu tranh tố cáo rằng cảnh sát đã nổ súng vào người biểu tình ôn hòa phản đối lệnh trấn áp người Hồi giáo nhân dịp tháng Ramadan. Sự kiện mới nhất xảy ra khi Trung Quốc mang Ilham Tohti, một học giả Uighur nổi tiếng vốn cổ súy cho đối thoại giữa Bắc Kinh và người Uighur, ra xét xử. Ông bị án tù chung thân vì tội ly khai và bản án đã bị Hoa Kỳ lên án mạnh mẽ.