Vấn đề nguyên-tử của Iran và tham-vọng nguyên-tử của Arabie Saoudite – Nhữ Đình Hùng
Cuộc gặp gỡ ngày 24.11.2013 tại Genève giữa Iran và sáu nước (gồm Anh, Mỹ, Nga, Pháp, Trung-Hoa và Đức) để bàn về vấn-đề nguyên-tử của Iran đã đưa đến kết-quả là một thỏa-hiệp tạm đã đạt tới theo đó Iran sẽ giảm mức làm giàu chất uranium để đổi lại việc các trừng-phạt quốc-tế đối với Iran được tháo gỡ một phần. Việc thi-hành thỏa-hiệp tạm đã bắt đầu vào ngày 20.01.2014 và được đặt dưới sự giám-sát của cục năng-lượng nguyên-tử quốc-tế (AIEA).
Những thương-thuyết tiếp theo giữa Iran và sáu nước được dự-trù mở ra vào ngày 18.02.2014 tại Vienne. Theo Behrouz Kamalvandi, phát-ngôn-viên của tổ-chức năng-lượng nguyên-tử Iran (OEAI), ‘giai đoạn thương thuyết sắp tới giữa Iran và AIEA sẽ đặt trên sự tăng-cưởng hợp tác với họ’. Trong ngày thứ sáu 07.02.2014, thông-tấn-xã IRNA cho biếy Iran sẵn sàng trả lời mọi câu hỏi về chương-trình nguyên-tử của họ mà AIEA quân-tâm đến. Kamalvandi cho biết là các thanh-tra của AIEA trong tháng giêng đã đi thăm mỏ uranium ở Gachin và nhà máy sản xuất ‘nước nặng ở Arak’
Ali Khamenei
Vào ngày 09.02, Ali Khamenei, giáo chủ của Iran nói là xuyên qua các thương-thuyết, người ta thấy được sự thù-nghịch của Hoa-Kỳ đối với nước Iran, nhân dân Iran và người hồi-giáo. Ông cũng nói sẽ là điều lầm lạc cho rằng Iran ngồi vào bàn hội-nghị vì những trừng phạt. Những tuyên-bố của Khamenei được đưa ra sau khi Ngân-Khố Hoa-Kỳ cho ghi thêm vào ‘danh-sách đen’ khoảng 30 người và xí-nghiệp thuộc nhiều nước vì ‘vai trò của họ trong việc hỗ-trợ chương-trình nguyên-tử của Iran cũng như việc họ hỗ-trợ tích-cực cho khủng-bố ở Iran’. Thứ-trưởng bộ Ngân Khố lo về chống khủng-bố David Cohen nói rằng Hoa-Kỳ muốn bảo-đảm rằng phần lớn các trừng-phạt vẫn còn hiệu-lực. Hoa-Kỳ đã bỏ một phần các trừng phạt kinh tế chống Iran.
Thứ-trưởng ngoại-giao Nga Serguei Riabkov đã phê-phán hành-vi này của Hoa-Kỳ, coi việc đơn-phương trừng phạt này là không chánh-đáng và gây trở ngại cho việc tiến-triển trong thương-thuyết về chương-trình nguyên-tử của Iran.
Trong dịp tiếp tổng-thống Pháp François Hollande ngày thứ ba 11.02.2014, tổng-thống Obama đã cảnh-cáo các xí-nghiệp giao-dịch với Iran khi mà một thỏa-hiệp chung cuộc về nguyên-tử của Iran chưa có (ám chỉ các xí-nghiệp Pháp).” Chúng tôi đặc-biệt cứng rắn trên việc là trong thời-gian có thỏa-thuận tạm, chúng tôi áp-dụng các trừng-phạt có thể áp-dụng… chúng tôi đã nói rõ ràng với người Iran là chúng tôi sẽ không thả lỏng áp-lực”
Trong khi các quốc-gia tây-phương đặc-biệt quan-tâm đến tham-vọng nguyên tử của Iran (hiện tại nước này không có hoặc chưa có bom nguyên-tử), không mấy ai chú-ý đến tham-vọng nguyên-tử của Arabie Saoudite!
Ngày thứ tư 06.11.2013, đài BBC đã cho truyền đi một bản tin theo đó Pakistan sẽ cung cấp cho Arabie Saoudite những võ khí nguyên tử nếu Iran trang-bị những võ khí này! Ngày hôm sau, tổng-trưởng ngoại-giao Pakistan cải-chánh tin này, coi đó là những tin đồn đoán, nhấn mạnh nước ông là một quốc-gia có trách-nhiệm và tôn-trọng hiệp-ước không phát-triển nguyên-tử (TNP).
Những tin này không phải không có căn-cứ. Đã từ lâu, việc giao-thiệp giữa Arabie Saoudite và Pakistan trên các lãnh-vực kinh-tế, quân-sự và tình-báo rất mạnh và chặt chẽ. Việc giữa hai nước có một thỏa-ước mật ‘phòng-thủ chung’ không phải là điều không thể xảy ra khi mà Arabie Saoudite đã tài trợ từ lâu cho Pakistan và trên nước Arabie Saoudite đã từng có sự hiện-diện của một sư-đoàn bộ-binh Pakistan. Tuy là hai nước chối việc có hợp-tác trong lãnh-vực nguyên-tử nhưng việc Pakistan ‘nhường lại một số võ-khí nguyên-tử là điều có thể xảy ra.
Cho đến nay, Arabie Saoudite chưa có những hỏa-tiễn có khả-năng mang đầu đạn nguyên-tử nhưng có các hỏa-tiễn CSS-2 do Trung-Hoa chế-tạo. Hỏa-tiễn này không có độ chính-xác cao trong một cuộc chiến-tranh qui-ước nhưng nếu mang đầu đạn nguyên-tử thì đây lại không phải là điều bất-tiện vì mức độ hủy-diệt lớn của nó! Tạp-chí quân-sự Jane’s của Anh, ngày 09.07.2013, qua các không ảnh, cho thấy các hỏa-tiễn của Arabie Saoudite được đặt vào vị-thế nhắm sang Iran và Do-Thái.
Hoàng-thân Turki al-Fayçal
Arabie Saoudite có thể nhờ Pakistan giúp đỡ để vượt qua các khó khăn về kỹ-thuật. Pakistan có nhiều kinh nghiệm trong lãnh-vực này, có thể đã giúp Arabie Saoudite trang bị các đầu đạn nguyên tử cho hỏa tiễn CSS-2 và cũng có thể cung cấp cho Arabie Saoudite một hệ thống trang bị nguyên-tử hoàn-bị. Trong tháng mười 2013, Pakistan đã bắn thử thành-công hỏa-tiễn Hatf IX có tầm xa 5,000 cây-số.
Điều mà Pakistan thiếu là ngân-sách, điều mà Arabie Saoudite có thể là tài trợ cho Pakistan. Nếu Pakistan cung cấp một hệ-thống võ khí nguyên-tử hoàn-bị cho Arabie Saoudite, nước sau này cần có khả năng xử dụng; vấn-đề này không phải là có thể làm trong một sớm một chiều, nhưng để có thể ‘vòi tiền’ của Arabie Saoudite, nước Pakistan có thể cung cấp chuyên-viên để điều hành và huấn-luyện tại chỗ!
Trước các tin tức liên-can đến việc Riyad (Arabie Saoudite) có thể mua vũ khí nguyên tử của Pakistan, một thượng-nghị-sĩ Hoa-Kỳ ở tiểu-bang Massachusetts, Edward Marki, thuộc đảng Dân Chủ, đã viết thư đến tổng-thống Obama bày tỏ ý chống lại việc Riyad thủ-đắc bom nguyên-tử do Pakistan chế-tạo.
Về phía Arabie Saoudite, hoàng-thân Turki al-Fayçal đã tuyên-bố chiều ngày chủ nhựt 02.02 tại Munich ‘nếu Iran có thể tiếp tục làm giàu chất uranium, vậy thì các nước ả-rập, họ cũng vậy, phải có quyền này’, theo bản tin báo Novye Ivestia ngày thứ ba 04.02.2014. Lời tuyên bố của hoàng-thân al-Fayçal không thể bị xem thường, ông này là đại sứ ở Anh-Quốc và ở Hoa-Kỳ, điều khiển ngành tình-báo của Arabie Saoudite. Như thế, tuyên-bố của ông hẳn đã được nhà Vua thông-qua trước. Đây là lần đầu tiên Arabie Saoudite công-khai đề cập tới vấn-đề nguyên-tử. Có những tin tức nói là Arabie Saoudite đã mua ít nhất hai loại hỏa-tiễn có thể đã được trang bị các đầu đạn nguyên-tử. Theo tuần san Newsweek, Arabie Saoudite đã mua các hỏa-tiễn DF-3 (vào thập niên 80 sau chuyến Hoa du của tư lệnh không-quân Khaled ben Sultan) và hỏa-tiễn DF-21 vào khoảng năm 2007.
Đằng sau lời tuyên-bố của hoàng-thân al-Fayçal cũng có thể là một ngón đòn tâm-lý để đòi Hoa-Kỳ và các đồng-minh cứng rắn hơn đối với Iran.
Nhữ Đình Hùng tổng-hợp 12.02.2014
Tham khảo:
http://fr.ria.ru/presse_russe/20140204/200380470.html
http://www.zamanfrance.fr/article/ali-khamenei-denonce-lhostilite-usa-visavis-pays-7163.html
http://www.egaliteetreconciliation.fr/Les-ambitions-nucleaires-de-l-Arabie-saoudite-23218.html