Quốc hội Hàn Quốc luận tội Tổng thống Yoon
Tòa án Hiến pháp hiện có 180 ngày để quyết định có nên duy trì động thái
này hay không
LEE SEUNG-KU – Ngày 14 tháng 12 năm 2024
Những người biểu tình reo hò trước Quốc hội Hàn Quốc vào ngày 14 tháng 12
năm 2024, sau khi biết tin Tổng thống Yoon Suk Yeol bị luận tội .
Ảnh: Kim Jung-yeop
Các nhà lập pháp tại Quốc hội Hàn Quốc đã bỏ phiếu khít khao vào ngày 14 tháng
12 để luận tội Tổng thống Yoon Suk Yeol vì quyết định đột ngột ban bố thiết quân
luật vào tuần trước, mà phe đối lập gọi là một nỗ lực tự đảo chính. Kết quả bỏ
phiếu là 204/85, với ba phiếu trắng và tám phiếu không hợp lệ.
“Hôm nay, Quốc hội đã bỏ phiếu ủng hộ việc luận tội Tổng thống Yoon. Đây là
quyết định được đưa ra thay mặt cho lời hứa mà chúng tôi đã đưa ra với tư cách là
đại diện của nhân dân để bảo vệ hiến pháp”, Chủ tịch Quốc hội Woo Won-shik
phát biểu khi tuyên bố đình chỉ chức vụ tổng thống của Yoon.
“Dân chủ được thực hiện thông qua cuộc sống của người dân. Chúng tôi sẽ tiến lên
phía trước. Chúng tôi hy vọng cuộc sống của người dân sẽ nhanh chóng ổn định”,
Woo nói thêm.
Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc có tối đa 180 ngày để cân nhắc động thái luận tội.
Yoon là Tổng thống thứ ba trong lịch sử Hàn Quốc bị cơ quan lập pháp Seoul luận
tội, sau cựu Tổng thống Roh Moo-hyun năm 2004 và Tổng thống Park Geun-hye
năm 2016.
Đề nghị luận tội của bên trước đã bị tòa bác bỏ sau 63 ngày, trong khi đề nghị luận
tội của bên sau được xác nhận sau 93 ngày.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol.
Ảnh: Hankyoreh
Bản kiến nghị luận tội hôm thứ Bảy cáo buộc Yoon “tuyên bố thiết quân luật một
cách vi hiến” và đàn áp Quốc hội. Nó cũng chỉ trích Tổng thống vì đã cố gắng bắt
giữ bất hợp pháp các chính trị gia chủ chốt và đột kích Ủy ban Bầu cử Quốc gia.
Yoon đã phủ nhận những tuyên bố này trong bài phát biểu trên truyền hình vào
ngày 12 tháng 12, tuyên bố rằng ông ban bố thiết quân luật để cảnh báo công
chúng về “chế độ độc tài lập pháp” của phe đối lập. Yoon chỉ trích các đảng đối
lập, gọi họ là lực lượng ủng hộ Triều Tiên, chống nhà nước.
Sau khi bị luận tội vào thứ Bảy, Yoon đã phát biểu trong một tuyên bố, “Mặc dù
tôi có thể dừng lại vào lúc này, nhưng hành trình hướng tới tương lai mà tôi đã
cùng người dân bước đi trong hai năm rưỡi qua sẽ không bao giờ dừng lại” đồng
thời thề “sẽ không bao giờ bỏ cuộc”.
Tòa án Hiến pháp nắm giữ các lá bài
Với việc đề nghị luận tội của Yoon được thông qua, Thủ tướng Han Duck-soo sẽ
đảm nhận vai trò Quyền Tổng thống cho đến khi Tòa án đưa ra quyết định cuối
cùng.
“Trong thời điểm khó khăn này, tôi sẽ cố gắng hết sức để ổn định đất nước”,
Thủ tướng phát biểu sau khi Yoon bị cơ quan lập pháp luận tội. Tuy nhiên, Thủ
tướng Han cũng phải đối mặt với cuộc điều tra của cảnh sát về vai trò của ông
trong sắc lệnh thiết quân luật của Yoon.
Đảng đối lập lớn nhất Hàn Quốc, Đảng Dân chủ, cho biết hiện tại họ không có ý
định luận tội Thủ tướng Han nhưng có thể theo đuổi động thái này trong tương lai.
“Có nhiều tranh cãi nội bộ liên quan đến việc luận tội Thủ tướng Han Duck-soo”,
người phát ngôn của Đảng Dân chủ Hwang Jung-ah cho biết. “Nhưng chúng tôi sẽ
đưa ra kết luận sau khi xem xét các tình hình trong nước khác nhau”.
Trong khi đó, phiên tòa luận tội Yoon phải đối mặt với những rào cản về mặt thể
chế. Tòa án Hiến pháp Seoul hiện chỉ có sáu thẩm phán phục vụ trong hội đồng
chín người sau khi ba người đã nghỉ hưu vào tháng 10. Theo luật, ít nhất bảy thẩm
phán cần có mặt để thảo luận về động thái luận tội và sáu thẩm phán cần ra phán
quyết ủng hộ động thái này.
Đảng Dân chủ cho biết họ sẽ giới thiệu thẩm phán cho hội đồng vào cuối tháng
này. Việc bổ nhiệm một thẩm phán Tòa án Hiến pháp đòi hỏi sự xác nhận của
Tổng thống—trong trường hợp này do Thủ tướng Han thực hiện. Tuy nhiên, các
chuyên gia cho biết về mặt kỹ thuật, quy tắc này có thể được bỏ qua.
Luật sư người Hàn Quốc Lee Ju-ha cho biết: “Điều khoản yêu cầu phải có sự cân
nhắc của ít nhất bảy thẩm phán đã bị tạm đình chỉ vào tháng 10, trong phiên tòa
luận tội Ủy viên Truyền thông Hàn Quốc”, và yêu cầu hiện nay chỉ đơn giản là “cả
sáu thẩm phán đều phải ra phán quyết có lợi cho động thái này”.
Lee dự đoán rằng việc luận tội rất có thể sẽ được Tòa án Hiến pháp duy trì: “Toàn
bộ quá trình tuyên bố thiết quân luật là vi hiến và bất hợp pháp, và Yoon đã xâm
nhập Quốc hội bằng quân lính có vũ trang.”
Bà nói thêm: “Tổng thống có nghĩa vụ theo hiến pháp là bảo vệ hiến pháp, quyền
công dân và sinh kế của người dân Hàn Quốc. Nhưng sắc lệnh [thiết quân luật] đã
vi phạm hoàn toàn hiến pháp, pháp quyền, chế độ nghị viện và cấu trúc quản lý.”
“Đó là lý do quá đủ để bị luận tội.”
Nếu việc luận tội Yoon được Tòa án Hiến pháp xác nhận, Hàn Quốc sẽ có 60 ngày
để bầu một tổng thống mới. Một cuộc thăm dò được tiến hành vào ngày 8 tháng 12
cho thấy 52% người Hàn Quốc ủng hộ lãnh đạo Đảng Dân chủ Lee Jae-myung cho
chức tổng thống tiếp theo. Lãnh đạo đảng cầm quyền Han Dong-hoon theo sau với
9%.
Lee Jae-myung là ai?
Lee là một chính trị gia kỳ cựu đã phục vụ hai nhiệm kỳ tại cơ quan lập pháp. Lee
đã chạy đua với Yoon trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2022, thua với tỷ lệ chỉ
0.73% – mức thấp nhất trong lịch sử Hàn Quốc.
Lee, một công nhân nhà máy chuyển sang làm chính trị gia, được những người ủng
hộ coi ông là một lực lượng tiến bộ mạnh mẽ có thể thách thức các thể chế đã được
thiết lập của Hàn Quốc. Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống gần đây nhất của
mình, Lee đã kêu gọi cải cách triệt để các chương trình phúc lợi của Hàn Quốc bao
gồm trợ cấp hàng tháng là 200.000 won Hàn Quốc (139,99 đô la) cho mỗi trẻ em
dưới 17 tuổi, khoản vay 100 triệu won Hàn Quốc cho những cặp đôi mới cưới và
giảm một nửa học phí đại học công.
Trong khi đó, chính sách của Lee đối với Triều Tiên tập trung vào hợp tác và
chung sống hòa bình. Năm 2022, Lee cam kết nới lỏng lệnh trừng phạt đối với
Triều Tiên và thúc đẩy các dự án liên Triều mới.
Quan điểm của ông về Bắc Triều Tiên gần giống với quan điểm của cựu Tổng
thống Moon Jae-in, người đã gặp Chủ tịch Bắc Triều Tiên Kim Jong-un vào năm
2018 để làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình quân sự. Thỏa thuận này đã bị
Tổng thống Yoon hủy bỏ vào năm 2023.
Tuy nhiên, quan điểm ngoại giao của Lee có thể trở thành rào cản đối với liên
minh giữa Hàn Quốc và Hoa Kỳ. Lee là người chỉ trích mạnh mẽ chính sách ngoại
giao thân thiện với Nhật Bản của Yoon, cho rằng cần phải “xem xét lại toàn diện
vấn đề hợp tác quân sự giữa Hàn Quốc và Nhật Bản”.
Theo Reuters, các trợ lý của Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump đã nói với
các quan chức Hàn Quốc và Nhật Bản rằng chính quyền Trump sẽ tiếp tục ủng hộ
các nỗ lực của thời Biden nhằm củng cố mối quan hệ ba bên. Sự ra đời của một
chính quyền tiến bộ mới tại Seoul do Lee lãnh đạo có thể gây nguy hiểm cho các
sáng kiến như vậy.
Phát biểu về những lo ngại như vậy vào ngày 13 tháng 12, Đại diện DP Kang Sun-
woo cho biết Đảng Dân chủ “cam kết thúc đẩy mối quan hệ mang tính xây dựng và
hướng tới tương lai với Nhật Bản. Hợp tác giữa Hàn Quốc, Hoa Kỳ và Nhật Bản là
rất quan trọng.”
Sự lạc quan và hy vọng
Bất chấp tình hình chính trị ngày càng bất ổn, người dân Hàn Quốc trên đường phố
vẫn vui mừng trước việc luận tội Yoon.
Các cuộc biểu tình trước Quốc hội nhanh chóng chuyển thành lễ hội ăn mừng khi
Chủ tịch Quốc hội Woo xuất hiện trên màn hình lớn để tuyên bố Yoon bị luận tội.
Những người biểu tình giơ gậy phát sáng lên không trung và nhảy theo nhạc K-
pop. Một số người ôm nhau và rơi nước mắt.
“Tôi rất vui. Kết quả này là do người dân tạo ra, vì người dân,” Kim Ye-sol, 26
tuổi, cho biết. “Tôi gần như đã khóc”.
Những tiếng hô vang của người biểu tình chuyển từ “truy tố Yoon Suk Yeol!” sang
“bắt giữ kẻ phản bội Yoon Suk Yeol!”
Khả năng bắt giữ Yoon đang ngày càng trở nên rõ ràng hơn khi cảnh sát địa
phương đẩy nhanh cuộc điều tra về cáo buộc nổi loạn có thể xảy ra đối với Tổng
thống bị đình chỉ.
Sau cuộc bỏ phiếu, lãnh đạo DP Lee Jae-myung cho biết đây là chiến thắng của
người dân. “Chúng tôi đã chứng minh rằng chính người dân mới là chủ sở hữu đất
nước này”, Lee nói.
Văn phòng của ông Yoon cho biết, “Chủ tịch Yoon Suk Yeol sẽ làm hết sức mình
vì người dân, cho đến phút cuối cùng.”
Hoàng Đình Khuê – Chuyển ngữ
Ngày 14 tháng 12 năm 2024