Việt Nam: Độc diễn chính trị và thảm họa (P1)
21/05/2024Trân Văn
Sáng 21/5/2024, báo chí Việt Nam loan báo: “Hôm nay, Quốc hội bắt đầu quy trình bầu Chủ tịch nước” [1]. Theo đó, “Ủy ban Thường vụ sẽ trình Quốc hội danh sách đề cử để bầu Chủ tịch nước vào ngày làm việc thứ 2 của kỳ họp 7 Quốc hội khóa 15”. Tuy được gọi là “danh sách đề cử” nhưng danh sách ấy chỉ có… một người, là ông Tô Lâm!
Cho dù Quốc hội Cộng hòa XHCN Việt Nam chưa bỏ phiếu bầu tân Chủ tịch Nhà nước (CTNN) nhưng ai cũng biết ông Tô Lâm sẽ trở thành người kế nhiệm ông Võ Văn Thưởng. Điều đó trở thành đương nhiên bởi ở kỳ họp thứ chín của Ban Chấp hành Trung ương (BCH TƯ) đảng khóa 13, BCH TƯ đã “thống nhất rất cao” về việc “giới thiệu đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công an để Quốc hội bầu giữ chức Chủ tịch nước”, cũng vì vậy, chuyện “bầu” tân CTNN của Quốc hội khóa 15 tại kỳ họp thứ bảy chỉ là… “thủ tục” và điều đó cho thấy, đảng CSVN chẳng ngại ngần chút nào khi phô bày việc họ là tổ chức duy nhất độc diễn trên chính trường!
***
Theo hiến pháp, “Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” là nơi “thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của nhà nước” (Điều 69) và dù là “lực lượng lãnh đạo nhà nước, xã hội” (Điều 4 – Khoản 1) nhưng trong hiến pháp, đảng CSVN long trọng cam kết “các tổ chức của đảng và đảng viên đảng Cộng sản Việt Nam hoạt động trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật” (Điều 4 – Khoản 3). Tuy nhiên với đảng CSVN, hiến pháp chỉ là một mớ… giấy lộn!
Nếu đảng CSVN không xem hiến pháp là một mớ giấy lộn, ông Bùi Văn Cường (Ủy viên BCH TƯ đảng khóa 13, Tổng Thư ký Quốc hội kiêm Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội) sẽ không dám dám khơi khơi bảo toàn dân, đại ý, ngoài việc chỉ hợp thức hóa việc BCH TƯ đảng chọn ông Tô Lâm làm CTNN, Quốc hội Cộng hòa XHCN Việt Nam sẽ không miễn nhiệm vai trò Bộ trưởng Công an của ông Tô Lâm bởi BCH TƯ đảng chưa… giới thiệu người thay thế, bất kể chuyện một cá nhân vừa làm CTNN, vừa đảm nhận vai trò Bộ trưởng không chỉ năm ngoài phạm vi hiến định mà còn vi hiến và sẽ tạo ra những hệ quả khó lường.
***
Văn minh nhân loại đã giúp ngạn ngữ pháp lý (legal maxim) “công dân được phép làm mọi thứ luật pháp không cấm” (everything which is not forbidden is allowed) phát triển thêm vế sau “công chức chỉ được làm những điều mà luật pháp cho phép” (for the individual citizen, everything which is not forbidden is allowed, but for public bodies, and notably government, everything which is not allowed is forbidden) để ngăn chặn lạm quyền [2]. Luật pháp nhiều quốc gia được xây dựng trên nền tảng đó và dù không minh định điều vừa kể là nguyên tắc nhưng Việt Nam không phủ nhận, thậm chí có viên chức khẳng định, điều vừa kể là một đặc điểm của nhà nước pháp quyền XHCN [3].
Hiến pháp Việt Nam không chỉ không cho phép CTNN kiêm nhiệm vai trò Bộ trưởng mà hợp pháp hóa việc kiêm nhiệm đó còn giẫm đạp những nội dung đã được hiến định [4] . Theo hiến pháp, CTNN là người đứng đầu nhà nước, thay mặt Cộng hòa XHCN Việt Nam trong đối nội và đối ngoại (Điều 86).
CTNN có quyền đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó CTNN, Thủ tướng và căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và thành viên khác của chính phủ (Điều 88 – Khoản 2). CTNN cũng là nhân vật có quyền đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chánh án Tòa án Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát Tối cao, các Thẩm phán, Kiểm sát viên ((Điều 88 – Khoản 3). CTNN còn là nhân vật có quyền ra quyết định phong, thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng của quân đội và bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Tổng Tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị của quân đội nhân dân ( (Điều 88 – Khoản 5).
Ngoài ra, cứ như hiến pháp thì Thủ tướng là nhân vật lãnh đạo chính phủ (Điều 95). Ngoài các tập thể như Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng chỉ có trách nhiệm báo cáo với cá nhân duy nhất là CTNN (Điều 94). Các Bộ trưởng nhận chỉ đạo của Thủ tướng và báo cáo với Thủ tướng (Điều 99).
Chấp nhận bầu ông Tô Lâm làm CTNN và vẫn để ông kiêm nhiệm Bộ trưởng Công an đồng nghĩa với việc biến Bộ trưởng Công an trở thành VUA vì có quyền đề nghị Quốc hội “tính sổ” với Phó CTNN, Thủ tướng. Chánh án Tòa án Tội cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát Tối cao. Đồng thời có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm các Phó Thủ tướng, các bộ trưởng là đồng liêu, các Thẩm phán, các Kiểm sát viên. Đồng thời cho phép một ông đại tướng công an ban hành quyết định phong, thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng của các sĩ quan cao cấp trong quân đội và bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Tổng Tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị của quân đội!
Chấp nhận bầu ông Tô Lâm làm CTNN và vẫn để ông kiêm nhiệm Bộ trưởng Công an đồng nghĩa với việc tạo ra thực trạng, Thủ tướng phải báo cáo công việc với thuộc cấp (Bộ trưởng Công an) vì ông Bộ trưởng là thuộc cấp ấy được BCH TƯ đảng “thống nhất rất cao” trong việc cử làm CTNN và để ông ta tiếp tục làm Bộ trưởng Công an!..
***
Cuối ngày 21/5/2024, ông Bùi Văn Cường đột nhiên đăng đàn, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội giới thiệu… “Tờ trình xin điều chỉnh Chương trình kỳ họp thứ 7 của Quốc hội khóa này” [5]. Theo Tờ trình, Quốc hội nên sửa nghị trình, tiến hành “miễn nhiệm” vai trò Bộ trưởng Công an của ông Tô Lâm trước khi bầu ông làm CTNN [5]. Vở diễn “bầu” CTNN dẫu đã được quảng cáo rộng rãi nhưng vì lẽ gì đó, giờ chót, giới lãnh đạo đảng CSVN đã biên tập lại kịch bản, ông Tô Lâm chỉ còn sắm một vai… Ông Tô Lâm sẽ đăng quang trễ hơn một ngày so với dự kiến. Độc diễn chính trị không chỉ tạo ra chuyện vừa bi, vừa hài như vừa đề cập…