‘Thà đừng rút sớm giàn khoan’

Nhìn cách thức đưa tin đoán xu hướng chính trị.

Tại Đài truyền hình Việt Nam, sau khi đưa động thái di chuyển của giàn khoan  vào bản tin thời sự 19 giờ ngày 16 tháng 7, ngay hôm sau tin tức về vụ việc gần  như biến mất trên chương trình được phát vào giờ cơm tối của mọi gia đình Việt  Nam này. Đài truyền hình Việt Nam là cơ quan báo chí lớn nhất nước (đứng đầu là một Ủy  viên trung ương Đảng) và chương trình quan trọng nhất của nhà đài là Bản tin  thời sự 19 giờ. Mọi nội dung của chương trình này đều được giám sát kỹ lưỡng. Có thể nói khi  mà thời của báo giấy và đài phát thanh đã qua, cơ quan ngôn luận của Đảng chính  là Đài truyền hình. ”Bênh Nga chằm chặp” Chỉ cần xem bản tin thời sự là biết “trạng thái” của Đảng Cộng sản. Khi đại  biểu Quốc hội Dương Trung Quốc khuyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nên từ chức vào  tháng 11 năm 2012, việc này chỉ được đưa lên vào bản tin 12 giờ trưa (lúc mọi  người đang đi làm) và cắt gần như toàn bộ vào chương trình lúc 7 giờ tối cùng  ngày. Năm nay, đến tận cuối tháng Tư, truyền hình và báo chí Việt Nam vẫn còn bênh  chằm chặp Nga trong cuộc khủng hoảng Ukraine khiến cho những ai xem thời sự đều  bất bình với lực lượng đã lật đổ chính phủ của Tổng thống Ukraine lúc đó là  Yanukovych. Nhưng sau khi giàn khoan Hải Dương 981 được hạ đặt trái phép từ ngày 1/5, nhà  đài bỗng đưa tin một cách vô cùng khách quan về cuộc xung đột ở Crimea. Lý do là vì Nga đã không hề lên tiếng bảo vệ Việt Nam do phải bắt tay với  Trung Quốc trong trận chiến với Mỹ và phương Tây. Quay trở lại với việc đưa tin về giàn khoan 981, đài truyền hình Việt Nam đã  ròng rã suốt hai tháng trời đưa tin hàng ngày về các hoạt động đấu tranh của hải  quân ta, nay bỗng dưng câm bặt. Tối ngày 17/7, tức là chỉ một ngày sau khi Trung Quốc di chuyển giàn khoan,  trên bản tin 19 giờ chỉ còn lướt qua một tin duy nhất “liên quan” vào cuối  chương trình, đó là việc Mỹ hoan nghênh việc giàn khoan đã được di dời. Tối 19/7, trên kênh thời sự chính thống đã xuất hiện những dấu hiệu đặc biệt.  Đầu tiên là việc đưa tin tỉnh Quảng Bình “tổ chức công bố quy hoạch xây dựng”  khu tưởng niệm Vụ thảm sát tại thôn Quyết Thắng – “sự kiện bi thương do đế quốc  Mỹ gây ra”.

Việc Trung Quốc đưa giàn khoan 981 thu hút truyền thông quốc  tế.

Việc tưởng nhớ những người đã hy sinh trong chiến tranh chẳng bao giờ là xấu,  nhưng đưa tin với thời lượng tương đối lâu và dùng những ngôn từ nặng nề trong  thời điểm “nhạy cảm” như vậy quả là điều không bình thường. Chỉ vài ngày trước khi Trung Quốc chưa rút giàn khoan, ai cũng cho rằng Việt  Nam đang muốn xích lại gần Hoa Kỳ để tìm sự ủng hộ về quân sự. Còn về chuyện tưởng nhớ những người con của đất nước trong cuộc chiến bảo vệ  tổ quốc, không biết đến bao giờ những người đã ngã xuống trong chiến tranh Biên  giới 1979 mới được nhắc đến một cách trang trọng như những đồng đội hy sinh  trong cuộc chiến chống “đế quốc” xâm lược.

Lại đâu vào đấy?

Rất nhiều người đã hy vọng vào cơ hội thoát khỏi sự ảnh hưởng của Trung Quốc  khi cuộc khủng hoảng trên biển Đông diễn ra trong hơn hai tháng qua. Nhà cầm quyền dù thân với người láng giềng phương Bắc đến đâu cũng không thể  không phản đối hành động xâm phạm quá lộ liễu. Nếu không phản ứng, chính nhà cầm  quyền tự làm suy yếu tính chính danh và uy tín của họ. Nhưng nay sóng gió đã tạm qua, việc liên minh với Mỹ – một hành động bất đắc  dĩ vô cùng nguy hiểm có lẽ là không cần thiết nữa. Hoa Kỳ sẽ giúp “không công” một nước Cộng sản? Không bao giờ! Sự giúp đỡ sẽ  phải kèm theo một loạt điều kiện, trong đó chắc chắn phải mở rộng quyền tự do  dân chủ mà điều đó có thể dẫn tới một cuộc “Cách mạng nhung”. Giữ được chủ quyền mà mất chức thì cũng có ý nghĩa gì với những nhà lãnh đạo  độc tài. Chính vì vậy, nếu không có biến cố gì xảy ra, việc hòa hoãn với láng  giềng anh em Cộng sản vẫn là thượng sách. Xem ra, việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan lại là một cơ hội tốt để một số nhà  lãnh đạo ghi điểm bằng những phát ngôn tương đối “mạnh miệng”. Nhân dân thì tạm quên đi những tồn tại trong xã hội để bày tỏ lòng yêu nước,  người đàn anh phương Bắc thậm chí phải cử người sang “xoa dịu” đàn em. Lợi đủ đường! Nếu cứ thế này, thỉnh thoảng Trung Quốc cứ kéo giàn khoan ra  vài ngày lại không chừng lại là điều hay. Còn với người dân, những ai háo hức về một cuộc “thoát Trung” hơn hai tháng  nay chắc sắp phải thất vọng. Với họ, dù có va chạm với láng giềng một chút mà  nền kinh tế, chính trị thay đổi toàn diện để có cuộc sống ấm no còn hơn là “hòa  bình, ổn định” lâu dài nhưng mãi mãi trì trệ. Vậy nên, giàn khoan Trung Quốc, lần sau có hạ đặt thì hãy ở lại lâu hơn một  chút rồi hẵng về!