Để mắt đến Trung Quốc, Hun Sen thắt chặt kiểm soát quân đội
Nhà lãnh đạo Campuchia chỉ đạo các chương trình khuyến mãi quân sự của trẻ em trong động thái có thể phá vỡ chính sách ngoại giao hai chiều của Trung Quốc với Bộ Quốc phòng
DAVID HUTT – NGÀY 23 THÁNG 3 NĂM 2023
Hun Sen đang siết chặt quyền kiểm soát Bộ Quốc phòng trước thềm kế vị triều đại. Hình ảnh: Twitter
Khi kế hoạch trao quyền lực cho con trai cả của Thủ tướng Campuchia Hun Sen đang tăng tốc, vị thủ tướng cầm quyền lâu năm đang củng cố quyền kiểm soát của mình đối với một bộ quốc phòng hay cáu gắt mà một số nhà quan sát tin rằng đang hoạt động song song nhưng tách biệt với các kênh ngoại giao với Trung Quốc.
Tea Banh, bộ trưởng quốc phòng từ những năm 1980, được cho là người cuối cùng trong số các ông lớn của Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) cầm quyền ủng hộ việc đề cử Hun Manet làm ứng cử viên thủ tướng tương lai của đảng này vào cuối năm 2021.
Ngày 17 tháng 3, Hun Manet, phó tổng tư lệnh quân đội kiêm tư lệnh quân đội, được thăng cấp tướng 4 sao. Cùng ngày, con trai cả của thủ tướng, Hun Manith, người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự hiện nay, được thăng chức phó tư lệnh quân đội.
Các nguồn tin cho biết không phải ngẫu nhiên mà cặp đôi này được thăng chức ngay sau khi Asia Times đăng một bài báo về tranh chấp lớn giữa gia đình Hun và Tea về các cuộc bổ nhiệm trong bộ quốc phòng, cũng như quyền kiểm soát bộ máy quân sự và an ninh, vốn thường có được cân bằng giữa giới tinh hoa trong đảng để ngăn chặn đấu đá nội bộ bè phái.
Hun Sen – người hiện đang “hoang tưởng” về bất cứ điều gì có khả năng làm hỏng kế hoạch kế vị của mình, như một nguồn tin đáng tin cậy đã nói – đang nhanh chóng hành động để đảm bảo quyền kiểm soát chính trị của gia đình mình, vốn sẽ là đặc điểm nổi bật trong các kế hoạch lâu dài của ông cho một sự kế thừa triều đại.
Một nhà phân tích tin rằng các đợt thăng chức quân sự gần đây của hai người con Hun Sen nhằm mục đích dập tắt những tin đồn về ác ý giữa gia đình Hun và Tea, mặc dù những người khác nói rằng đó là sự phô trương sức mạnh của Hun Sen.
Việc thăng chức cho Manith chỉ được công bố chính thức vào ngày 21 tháng 3 và các phương tiện truyền thông địa phương đưa tin rằng đó là lệnh của bộ quốc phòng Tea Banh, cơ quan này cũng đưa ra những tuyên bố khen ngợi về Hun Manet và Manith vì sự phục vụ của họ sau khi thăng chức.
Vào ngày 22 tháng 3, Hun Sen tuyên bố rằng Hun Manith sẽ không đảm nhận vị trí chỉ huy quân đội nếu (hoặc khi) Hun Manet, chỉ huy hiện tại, chuyển lên làm thủ tướng.
Hun Manet, con trai cả của Hun Sen, tham dự một sự kiện thể thao ở Phnom Penh vào tháng 1/2018. Ảnh: Agencies
Thay vào đó, ông nói, vị trí đó sẽ thuộc về một phó tư lệnh quân đội khác, Mao Sophan, người cũng là người đứng đầu Lữ đoàn 70 khét tiếng của quân đội, người bị cáo buộc chịu trách nhiệm về vụ tấn công bằng lựu đạn vào năm 1997 chống lại lãnh đạo phe đối lập Sam Rainsy, cùng các quyền bị cáo buộc khác. lạm dụng.
Lữ đoàn 70 cũng được liên kết với Đơn vị cận vệ của Thủ tướng Hun Sen, cho thấy Mao Sophan chắc chắn ở trong trại của gia đình Hun Sen.
Sao Sokha, cựu vệ sĩ và cố vấn riêng của Hun Sen, là chỉ huy lực lượng hiến binh của quân đội. Anh của Tea Banh, Tea Vinh, là chỉ huy hải quân.
Cũng trong ngày 22 tháng 3, Hun Sen đã ban hành một sắc lệnh phụ luân chuyển thêm hai sĩ quan quân đội, trong đó có Sin Sokha là tân Giám đốc Văn phòng Biên giới của Bộ Tư lệnh Tối cao quân đội.
Một số nguồn tin – tất cả đều yêu cầu giấu tên vì bầu không khí sợ hãi ngày càng gia tăng ở Phnom Penh – cho biết Hun Sen không chỉ nhanh chóng hành động để củng cố quyền lực của gia đình mình đối với một thành phần có khả năng gây bất ổn trong đảng, mà giờ đây còn đang tìm cách xác định lại mối quan hệ của mình với chính phủ. Chính phủ Trung Quốc.
Một số nhà phân tích cho rằng tranh chấp bị cáo buộc giữa Hun Sen và mạng lưới của Bộ trưởng Quốc phòng Tea trong bộ quốc phòng có liên quan đến Trung Quốc. Trong nhiều năm, Bắc Kinh bị cáo buộc đã vận hành một thứ gì đó thuộc loại ngoại giao hai chiều ở Campuchia, tham gia trực tiếp với Bộ Quốc phòng tách biệt với chính phủ của Hun Sen.
Mức độ và bản chất của sự tham gia kênh phía sau đó không được biết đầy đủ, mặc dù có những cáo buộc không thể được xác nhận bởi Asia Times rằng bộ quốc phòng có quan hệ với các nhóm tội phạm có tổ chức của Trung Quốc. Người ta cũng tin rằng Bắc Kinh có một kênh tiền riêng chảy vào bộ quốc phòng.
Asia Times tiết lộ vào đầu năm 2021 rằng Tea Banh và các thành viên trong gia đình ông là những quan chức Campuchia đầu tiên nhận vắc xin do Trung Quốc sản xuất trong đại dịch Covid-19, điều mà Hun Sen dường như không hề hay biết vào thời điểm đó.
Có ý kiến cho rằng chính phủ Trung Quốc đang để ngỏ các lựa chọn của mình bằng cách thiết lập mối quan hệ thân thiết với phe của Tea Banh trong bộ quốc phòng như một cách phòng ngừa giữa các ông lớn trong đảng cầm quyền của Campuchia và, có lẽ, do nghi ngờ về lòng trung thành của Hun Sen đối với Bắc Kinh.
Nhiều người cho rằng các thành phần trong bộ máy rộng lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng có những lợi ích riêng trong Bộ Nội vụ và các cơ quan chính phủ khác.
Phần lớn đầu tư của Trung Quốc đã đi vào các tỉnh phía nam của Campuchia là Preah Sihanouk và Koh Kong, những khu vực có mạng lưới của gia đình Tea rất mạnh, cũng như ở Siem Reap, nơi con trai của Tea Banh, Tea Seiha, là thống đốc.
Tư lệnh Hải quân Tea Vinh, anh trai của Tea Banh, đã bị chính phủ Hoa Kỳ trừng phạt vào năm 2021 vì bị cáo buộc tham nhũng xung quanh việc tái phát triển Căn cứ Hải quân Ream gây tranh cãi, mà Washington cáo buộc Campuchia âm thầm có ý định cho phép hải quân Trung Quốc độc quyền tiếp cận. Phnom Penh đã kiên quyết bác bỏ cáo buộc này.
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh (thứ 2 từ trái sang) bắt tay với một cố vấn quân đội Trung Quốc trong buổi lễ tốt nghiệp tại Học viện Quân đội ở tỉnh Kampong Speu ngày 12 tháng 3 năm 2015.
Khi Bộ trưởng Quốc phòng Tea Banh phát biểu trước các sinh viên tốt nghiệp tại Học viện Quân đội danh tiếng của Campuchia vào tháng trước , anh ấy gửi lời cảm ơn tới những vị khách đã biến tất cả thành có thể: một nhóm sĩ quan ăn mặc bảnh bao của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA). Viện trợ quân sự, cùng với việc bán vũ khí và hàng tỷ đô la đầu tư, đã củng cố mối quan hệ của Trung Quốc với Campuchia, và các nhà phân tích coi đây là một phần trong nỗ lực mở rộng ảnh hưởng khu vực, bao gồm cả Biển Đông đang tranh chấp. Hình chụp ngày 12 tháng 3 năm 2015. REUTERS/Samrang PringREUTERS/Samrang Pring – RTR4VUK6
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh (thứ 2 từ trái sang) bắt tay cố vấn quân đội Trung Quốc trong lễ tốt nghiệp tại Học viện Lục quân ở tỉnh Kampong Speu, ngày 12 tháng 3 năm 2015. Ảnh: Agencies
Mối quan hệ của Campuchia với Mỹ đã trở nên căng thẳng nghiêm trọng kể từ khi Phnom Penh dừng các cuộc tập trận quân sự với Mỹ vào năm 2017 và thay vào đó bắt đầu tập trận với các lực lượng Trung Quốc. Lần lặp lại mới nhất, có tên là “Rồng vàng 2023”, sẽ chứng kiến quân đội Trung Quốc và Campuchia tiến hành các cuộc tập trận chung từ ngày 20 tháng 3 đến ngày 8 tháng 4.
Ngay trước khi đại dịch Covid-19 ập đến, đã có những dấu hiệu cho thấy Phnom Penh tìm cách nối lại quan hệ với các chính phủ phương Tây đã đáp trả một cách trừng phạt sự kìm kẹp độc đoán của CPP sau năm 2017, khi đảng này buộc phải cấm đảng đối lập lớn nhất của đất nước và bịt miệng xã hội dân sự.
Quan hệ với Mỹ đã ấm lên đôi chút và Hun Sen đã tìm được một đối tác mới ở Pháp, người đã tích cực tìm cách phát triển hợp tác với Phnom Penh trong những tháng gần đây, bao gồm cả kế hoạch cho một tàu khu trục nhỏ của hải quân Pháp cập cảng Campuchia vào cuối tuần tới.
Tuy nhiên, theo các nguồn tin, kịch bản có khả năng xảy ra nhất là Hun Sen quay trở lại Bắc Kinh sau khi củng cố lại quyền lực của mình đối với bộ quốc phòng và thương lượng lại mối quan hệ của chính ông với giới lãnh đạo Trung Quốc, nghĩa là những mạng lưới Trung Quốc từng liên minh với gia đình Tea sẽ chuyển sang Hun Manet.
Hun Manet đã tháp tùng cha mình trong chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng trước, cũng như một người con trai khác của thủ tướng, Hun Many, một nghị sĩ, người dự kiến sẽ trở thành bộ trưởng phụ trách dịch vụ dân sự sau cuộc bầu cử vào tháng Bảy. Một nguồn tin cho biết Hun Sen vẫn cần thuyết phục Bắc Kinh rằng họ có thể tin tưởng vào một chính phủ do con trai cả của ông lãnh đạo.
Theo dõi David Hutt trên Twitter tại @davidhuttjourno
https://asiatimes.com/
Lê Văn dịch lại