Tin Tổng Hợp – 17/03/23
(RFI) – Slovakia chuyển giao máy bay Mig-29 cho Ukraina. Thủ tướng Slovakia Eduard Heger hôm nay 17/03/2023 tuyên bố sẽ giao 13 máy bay chiến đấu Mig-29 cho Ukraina. Như vậy, Slovakia trở thành quốc gia NATO thứ hai sau Ba Lan đưa ra quyết định này. Về phần mình, phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định rằng các máy bay chiến đấu Mig-29 mà Ba Lan và Slovakia sắp chuyển giao cho Ukraina sẽ bị “tiêu diệt”.
(RFI) – Chủ tịch Trung Quốc công du Nga vào tuần tới. Bộ Ngoại Giao Trung Quốc hôm nay 17/03/2023 thông báo, chủ tịch Tập Cận Bình đã nhận lời mời của tổng thống Nga Vladimir Putin và sẽ thực hiện chuyến thăm cấp Nhà nước tới Nga từ ngày 20-22/03. Về phần mình, điện Kremlin cho biết hai nguyên thủ quốc gia sẽ thảo luận về việc tăng cường “hợp tác chiến lược” song phương.
(AFP) – New Zealand cấm TikTok. Các quan chức xứ Kiwi hôm nay 17/03/2023 cho biết, Wellington chuẩn bị cấm ứng dụng TikTok của Trung Quốc được sử dụng trên các thiết bị điện tử có liên quan tới Quốc Hội. Lệnh cấm sẽ có hiệu lực từ ngày 31/03. Như vậy, New Zealand trở thành nước thứ tư cùng với Canada, Anh và Hoa Kỳ áp dụng biện pháp này vì lý do an ninh.
(Midi Libre) – 7 con chuột con được tạo ra từ 2 con chuột đực. Lần đầu tiên các nhà nghiên cứu đã thành công trong việc tạo ra 7 con chuột con từ 2 con chuột đực. Kỹ thuật nhân giống này được một số chuyên gia đánh giá là mang tính “đột phá”. Nghiên cứu này được thực hiện bởi nhóm nhà sinh vật học Nhật Bản của đại học Kyushu.
(Le Monde) – Ukraina bắn hạ một drone dân sự của Trung Quốc. Báo Pháp, ngày 16/03/2023, dẫn nguồn tin từ CNN cho biết trong đêm thứ Sáu rạng sáng thứ Bảy 11/3, các binh sĩ Ukraina đã bắn hạ và cho tiêu hủy một drone dân sự do hãng Mugin Limited của Trung Quốc chế tạo. Cơ quan An ninh Ukraina (SBU) cho biết thêm Kiev đã nhận được tin tức từ các nhân viên tình báo đóng trên lãnh thổ do Nga kiểm soát báo động một drone đã phóng từ những vùng lãnh thổ này về hướng Ukraina. Thiết bị bay này có mang theo một quả bom nặng 20 kg.
(AFP) – Mỹ bật đèn xanh cho thương vụ bán cho Úc 220 tên lửa Tomahawk. Chính quyền Canberra, hôm nay, 17/03/2023 lập tức hoan nghênh quyết định này của Washington. Bộ trưởng Công nghiệp Quốc phòng Úc, Pat Conroy còn tuyên bố những tên lửa tầm xa này trước tiên sẽ được triển khai trên các chiến hạm hiện có, và sau đó là cho hạm đội tầu ngầm mới chạy bằng năng lượng hạt nhân. Theo ông Conroy, hỏa lực tấn công tầm xa của vũ khí này là “lõi” của chiến lược phòng thủ của Úc nhằm «ngăn chặn kẻ thù từ xa».
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20230317-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
(AFP) – Nga, Trung Quốc và Iran tập trận chung trên biển Oman. Bộ Quốc Phòng Nga trong thông cáo ngày 15/03/2023 không nêu rõ đợt diễn tập lần này diễn ra trong bao lâu, nhưng cho biết Hải Quân ba nước tập trận ở ngoài khơi cảng Chabahar của Iran trong vùng biển Oman. Các bên tập trận bắn đạn thật với bài tập giải cứu một tàu bị bắt giữ và cứu hộ tàu bị nạn. Từ khi xâm chiếm Ukraina, Nga liên tục mở các cuộc tập trận với Belarus, Trung Quốc và Nam Phi.
(AFP) – Chủ nhân Wagner đòi quyền chỉ trích các tướng lĩnh Nga trong chiến dịch Ukraina. Ngày 15/03/2023 sáng lập viên lực lượng lính đánh thuê Wagner cho rằng công luận Nga được quyền chỉ trích các lãnh đạo quân đội về những đợt tấn công trên lãnh thổ Ukraina. Yevgeny Prigozhinđưa ra tuyên bố này một ngày sau khi Viện Duma (Hạ Viện) thông qua dự luật phạt nặng mọi chỉ trích nhắm vào quân đội và cả những tổ chức vũ trang như Wagner.
(AFP) – Trung tâm văn hóa Pháp Pompidou chuẩn bị mở chi nhánh tại Ả Rập Xê Út. Hôm 15/03/2023, trung tâm Pompidou thông báo ký hợp đồng xây dựng một bảo tàng nghệ thuật đương đại tại Al Ula, tây bắc Ả Rập Xê Út. Đây sẽ là điểm hẹn văn hóa và nghệ thuật của các nghệ sĩ trong khối Ả Rập. Bảo tàng Al Ula dự kiến sẽ được khánh thành vào khoảng 2027-2028. Trung tâm Pompidou được xem là một trong những viện bảo tàng nghệ thuật đương đại uy tín nhất thế giới.
(Reuters) – Singapore sẽ phối hợp với Indonesia, ASEAN và LHQ để thúc đẩy kế hoạch hòa bình Miến Điện. Phát biểu hôm nay, 16/03/2023, sau cuộc tiếp xúc với tổng thống Indonesia Joko Widodo đang thăm Singapore, thủ tướng Lý Hiển Long xác nhận rằng Singapore sẽ làm việc với Indonesia và các nước Đông Nam Á khác, cũng như các đối tác như Liên Hiệp Quốc, để thúc đẩy chính quyền quân sự Miến Điện thực hiện kế hoạch hòa bình 5 điểm của ASEAN. Indonesia hiện là chủ tịch luân phiên của khối ASEAN bao gồm 10 thành viên, trong đó có Miến Điện.
(AFP) – TikTok xác nhận việc Mỹ yêu cầu họ rời bỏ công ty mẹ Trung Quốc để tránh bị cấm. Theo TikTok vào hôm qua, 15/03/2023, các quan chức Hoa Kỳ đã khuyến nghị ứng dụng chia sẻ video phổ biến này chia tay với công ty mẹ Trung Quốc ByteDance để tránh bị cấm trên lãnh thổ Hoa Kỳ. Trung Quốc hôm nay đã kêu gọi Hoa Kỳ «ngừng đàn áp một cách vô lý» TikTok, cho rằng «đến nay, Hoa Kỳ đã không đưa ra được bằng chứng cho thấy TikTok đe dọa an ninh quốc gia của Mỹ.»
(Reuters) – Hoa Kỳ buộc tội lừa đảo 1 tỷ đô la đối với một doanh nhân Trung Quốc lưu vong. Chính phủ Hoa Kỳ hôm qua, 15/03/2023 đã truy tố ông Quách Văn Quý (Guo Wengui), một doanh nhân Trung Quốc lưu vong, có quan hệ với cựu cố vấn của Donald Trump, Steve Bannon, chủ mưu một vụ lừa đảo phức tạp với số tiền hơn 1 tỷ đô la. Theo chính quyền Mỹ, ông Quách, với sự giúp đỡ từ cố vấn tài chính lâu năm Dư Kiến Minh (Kin Ming Je), đã lừa hàng nghìn người kể từ năm 2018 bằng cách hứa hẹn lợi nhuận đầu tư « cực lớn», nhưng dùng phần lớn số tiền này để phục vụ lối sống xa hoa của bản thân và gia đình.
(AFP) – Ba Lan phá vỡ một ổ gián điệp Nga ủng hộ Matxcơva xâm chiếm Ukraina. Bộ trưởng Quốc Phòng Mariusz Blaszczak ngày 16/03/2023 trên đài phát thanh PR1 cho biết đây là một mạng lưới bao gồm những người thu thập thông tin về những cá nhân chỉ trích Nga xâm chiếm Ukraina. Theo các nguồn tin báo chí tại Vacxava, nhóm tình báo Nga nói trên ba gồm 6 người, và số này được cho là có âm mưu phá hoại một số cơ sở hạ tầng của Ba Lan.
(AFP) – 2,5 tấn Uranium tại Libya bốc hơi. Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế ngày 15/03/2023 báo động 10 container chứa hơn 2 tấn uranium nguyên chất được cất giữ trong một nhà kho ở Libya đã «biến mất». Vụ việc được phát hiện cách nay hai ngày khi một phái đoàn thanh tra được phép đến giám sát kho uranium nói trên. Khối lượng uranium nguyên chất đó, thường được gọi là «yellow cake», không thể được sử dụng để chế tạo bom nguyên tử nhưng đó là những lô hàng có chất phóng xạ cao và là một vấn đề có liên quan đến «an toàn hạt nhân» theo một tài liệu mật mà AFP đã có được. Libya từ 2003 cam kết từ bỏ chương trình trang bị vũ khí hạt nhân.
(AFP) – Liên Âu trình dự án về công nghệ xanh, cạnh tranh với Trung Quốc và Mỹ: Điện hạt nhân được coi là một năng lượng chủ chốt. Ủy Ban Châu Âu hôm nay, 16/03/2023, công bố có kế hoạch dự án thúc đẩy các công nghệ xanh. Điện hạt nhân được coi là một năng lượng chủ chốt của giai đoạn quá độ chuyển sang nền kinh tế trung hòa về khí thải vào năm 2050. Đây là một thắng lợi quan trọng của Pháp và khoảng 10 quốc gia ủng hộ giải pháp này, trong đó có Hà Lan và Ba Lan, chống lại liên minh phản đối, đứng đầu là Đức.
(AFP) – Hiệp định thương mại tự do: Liên Âu nối lại đàm phán với Thái Lan. Hôm qua, 15/03/2023, Bruxells thông báo tin trên. Liên Âu và Thái Lan, nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á, đã bắt đầu đàm phán về một thỏa thuận như vậy từ năm 2013. Đàm phán đã bị đình chỉ do đảo chính quân sự.
(AFP) – Iran – Ả Rập Xê Út tái lập quan hệ: Hoa Kỳ thận trọng hoan nghênh vai trò trung gian của Trung Quốc. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hôm qua, khẳng định ‘‘bất cứ điều gì có thể giúp giảm căng thẳng, tránh xung đột và ngăn chặn Iran không có các hành động nguy hiểm và gây bất ổn là điều tốt’’. Ngoại trưởng Blinken phát biểu như trên trong một cuộc họp báo ở Addis Ababa, Ethiopia. Ả Rập Xê Út vốn là đối tác truyền thống của Washington, nhưng Iran là kẻ thù không đội trời chung của Hoa Kỳ kể từ Cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20230316-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
(AFP) – Litva liệt công ty bán quân sự Nga Wagner là «tổ chức khủng bố». Dự thảo luật được Quốc Hội Litva thông qua ngày 14/03/2023 để trừng phạt Wagner hoạt động ở Ukraina. Litva cũng kêu gọi các nước khác có biện pháp tương tự.
(RFI) – Quân đội Đức tiếp tục «thiếu thốn đủ thứ». Đây là đánh giá của Ủy ban Quốc Phòng Quốc Hội Đức hôm 14/03/2023, mặc dù thủ tướng Olaf Scholz cam kết đầu tư lớn cho quốc phòng sau khi Nga xâm lược Ukraina. Báo cáo thường niên của Ủy ban Quốc Hội nói trên ghi nhận «Quân đội liên bang thiếu thốn đủ thứ và càng thiếu hơn nữa từ ngày 24/02/2022». Những thiếu thốn đặc biệt «liên quan đến huấn luyện, diễn tập và trang thiết bị tác chiến». Trong điều kiện như vậy, ủy ban khẳng định quân đội Đức hoàn toàn không có đủ khả năng tác chiến.
(AFP) – Kiev yêu cầu chi nhánh Giáo hội Chính thống giáo Ukraina rút khỏi Tu viện các hang động Kiev (Kiev Pechersk Lavra). Cho đến nay, chi nhánh này vẫn khẳng định thuộc về Tòa thượng phụ Matxcơva. Tuy nhiên, trong một thông điệp video ngày 13/03/2023, người đứng đầu tu viện khẳng định «chúng tôi không hề có ý định rời đi» và sẽ không làm thế. Người phát ngôn điện Kremlin Dmitri Peskov đánh giá quyết định của chính quyền Ukraina là «không thể chấp nhận được». Thượng phụ Kirill của Nga lên án Kiev «gây sức ép nhà nước» đối với nhánh giáo hội thân Nga này.
(AFP) – Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất bị lên án giam giữ tùy tiện người xin tị nạn Afghanistan. Trong báo cáo công bố ngày 15/03/2023, tổ chức Quan Sát Nhân Quyền (Human Rights Watch) cho biết có từ 2.400-2.700 người Afghanistan rời khỏi nước sau khi phe Taliban lên nắm quyền vào tháng 08/2021 và bị giữ lại từ hơn 15 tháng qua trong những khu tạm cư tồi tàn ở vương quốc Hồi Giáo. Họ ít được hỗ trợ pháp lý, hồ sơ không có tiến triển, bị hạn chế tự do di chuyển. 16 người sống trong khu «Emirates Humanitarian City», khi trả lời tổ chức bảo vệ nhân quyền, còn lên án tình trạng quá tải, cơ sở hạ tầng cũ nát, đầy côn trùng.
(AFP) – Ngoại trưởng Mỹ công du Ethiopia. Ông Antony Blinken đã đến quốc gia châu Phi, đồng minh lịch sử của Washington tối 14/03/2023. Ông là quan chức Mỹ cao cấp nhất đến Ethiopia trong bối cảnh hai nước phần nào xa cách từ 2 năm nay do cuộc xung đột đẫm máu ở phía bắc nổ ra từ tháng 11/2020 giữachính phủ liên bang và quân nổi dậy ở vùng Tigray. Ngoài thắt chặt quan hệ song phương, ngoại trưởng Mỹ đến ủng hộ tiến trình hòa bình được khởi động từ 4 tháng nay.
(AFP) – Meta thông báo sa thải thêm 10.000 nhân viên. Đợt sa thải ồ ạt lần thứ hai được Meta, công ty mẹ của Facebook, thông báo ngày 14/03/2023. Cùng với hơn 11.000 nhân viên bị sa thải đầu tháng 11/2022, công ty Meta giảm khoảng 24% nhân lực. Tổng giám đốc tập đoàn Mark Zuckerberg giải thích cho quyết định là «cần biến Meta thành một doanh nghiệp công nghệ tốt hơn» và «cải thiện khả năng tài chính trong môi trường khó khăn để có thể hoàn thành tầm nhìn trong tương lai».
(AFP) – Băng tan nhanh hơn ở Bắc Cực. Hai nghiên cứu được Đại học Goteborg của Thụy Điển công bố trên Journal of Climate ngày 14/03/2023, cho biết nhiệt độ nước ở Bắc Băng Dương tăng ngày càng nhanh hơn và gần bằng với nhiệt độ bề mặt nên khiến băng tan nhanh hơn. Bà Céline Heuzé, giám đốc một trong hai nghiên cứu trên, đánh giá với AFP rằng «tình hình xấu hơn và nhanh hơn là dự kiến», đồng thời cho rằng những mô hình phỏng đoán được các nhà nghiên cứu Liên Hiệp Quốc GIEC nêu ra trước đó là «hơi qua tích cực».
(AFP) – Chat GPT ra phiên bản mới thông minh hơn. Dịch vụ tìm kiếm trên Internet Bing của Microsoft, hôm qua, 14/03/2023 đã trình làng một phiên bản mới của người máy hoạt động với trí tuệ nhận tạo dưới dạng ChatGPT. Microsoft đã đầu tư hàng tỷ đô la cho start-up phát triển phần mềm đã thông báo đưa phiên bản mới GPT-4 vào Bing, công cụ tìm kiếm thông tin, vốn đã thử nghiệm với chức năng của ChatGPT từ một tháng nay. OpenAI, cha đẻ ra phần mềm ChatGPT cho biết «GPT-4 là một mô hình đa truyền thông, tuy không giỏi bằng con người trong nhiều tình huống đời sống thực, nhưng hoàn thiện như người trong các hoàn cảnh chuyên môn và hàn lâm».
(AFP) – Olympic Paris 2024 mở bán vé đợt 2. Hôm qua, 14/03/2023, đúng 500 ngày trước khai mạc, các nhà tổ chức Olympic Paris 2024 đã mở đợt bán vé lẻ thứ 2 để xem các cuộc so tài ở Thế vận hội tới. Cũng giống như đợt mở bán thứ nhất hồi tuần trước, trước hết người mua phải qua khâu rút thăm, trúng mới được quyền mua. Vé dự lễ khai mạc trên sông Seine có giá từ 90 đến 2700 euro. Các vé xem thi đấu các môn có giá 24 euro chiếm 13%, 70% có giá dưới 100 euro và 4,5% có giá trên 200 euro.Trong tổng số 10 triệu vé của Paris 2024, 8 triệu được bán trực tiếp cho công chúng. Dự kiến tổng thu nhập vé ở Olympic Paris là 1,4 tỷ euro.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20230315-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p