Nhà phân tích cho biết khinh khí cầu Trung Quốc có thể nhằm kiểm tra sự giám sát của Hoa Kỳ
Bắc Kinh nói thiết bị ‘dân sự’ về bản chất và đi lạc vào không phận Mỹ
Khinh khí cầu Trung Quốc được phát hiện ở phía bắc Hoa Kỳ đã làm gia tăng căng thẳng giữa hai nước. © Reuters
RYO NAKAMURA, biên tập viên của Nikkei
Ngày 4 tháng 2 năm 2023 00:34 JST- Cập nhật ngày 4 tháng 2 năm 2023 01:13 JST
WASHINGTON – Khinh khí cầu tầm cao của Trung Quốc gần đây được phát hiện bay qua miền bắc Hoa Kỳ có thể nhằm mục đích quan sát các địa điểm quân sự hoặc kiểm tra khả năng giám sát của chính Hoa Kỳ, các chuyên gia quen thuộc với tình hình cho biết.
“Chúng tôi tin tưởng rằng khinh khí cầu giám sát tầm cao này thuộc về CHND Trung Hoa,” một quan chức quốc phòng cấp cao nói với các phóng viên hôm thứ Năm, đề cập đến Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Ông nói, Hoa Kỳ tiếp tục theo dõi khinh khí cầu.
Trung Quốc đã đưa ra một tuyên bố hôm thứ Sáu nói rằng khinh khí cầu là một “khí cầu dân sự được sử dụng cho mục đích nghiên cứu, chủ yếu là khí tượng” “đã đi chệch khỏi lộ trình dự kiến” và rằng Bắc Kinh “lấy làm tiếc vì đã vô tình đưa khinh khí cầu vào không phận Hoa Kỳ.”
Phát hiện này diễn ra vài ngày trước khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và các quan chức hàng đầu khác của Trung Quốc tại Bắc Kinh. Chuyến đi đó đã bị hoãn lại.
Hoa Kỳ đã “truyền đạt cho [Trung Quốc] về mức độ nghiêm trọng mà chúng tôi giải quyết vấn đề này,” thông qua cả Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington và Đại sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh, quan chức quốc phòng cấp cao cho biết trong cuộc họp báo hôm thứ Năm.
“Chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để bảo vệ người dân và quê hương của chúng tôi”, quan chức này nói thêm.
Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã triệu tập giới lãnh đạo quân sự cấp cao hôm thứ Tư khi đang ở Philippines để thảo luận về cách ứng phó. Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley, sĩ quan mặc quân phục hàng đầu của Hoa Kỳ, và Tướng Glen VanHerck, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Miền Bắc Hoa Kỳ, đã khuyến nghị không nên bắn hạ khinh khí cầu vì nguy cơ các mảnh vỡ rơi xuống các khu dân cư.
Các quan chức đã cân nhắc hành động khi vụ nổ xảy ra ở khu vực dân cư thưa thớt của Montana vào thứ Tư, nhưng đã quyết định từ chối vì không thể loại bỏ được những rủi ro đối với dân thường.
Lyle Morris, một thành viên cao cấp tại Trung tâm Phân tích Trung Quốc của Viện Chính sách Xã hội Châu Á, người trước đây là giám đốc quốc gia về Trung Quốc tại Văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng, cho biết: “Rất có thể, Trung Quốc đã gửi khinh khí cầu để kiểm tra khả năng phản gián của Hoa Kỳ. “Vì nó có khả năng không có bất kỳ dấu hiệu chính thức nào, nên Bắc Kinh có thể nghĩ rằng họ có thể chơi lá bài ‘từ chối hợp lý’.”
Patrick Cronin, chủ tịch an ninh châu Á-Thái Bình Dương tại Viện Hudson, lại có quan điểm khác.
Ông nói: “Việc sử dụng một quả bóng chắc chắn sẽ bị phát hiện cho thấy mức độ trắng trợn cao. “Các vệ tinh của Bắc Kinh liên tục theo dõi các bãi phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa và các căn cứ chiến lược khác của Mỹ, vì vậy khinh khí cầu có vẻ không cần thiết.
“Tôi cho rằng Bắc Kinh muốn thực hiện một mưu đồ tâm lý nhằm thu hút sự chú ý của Mỹ để gửi một thông điệp khi Ngoại trưởng Blinken gặp Tập Cận Bình: Mỹ nên rút lại sự ủng hộ đối với Đài Loan và tiến tới can dự phòng thủ ở châu Á trước khi căng thẳng vượt quá tầm kiểm soát. ” anh ấy nói trước khi chuyến đi của Blinken bị hoãn lại.
Theo quan chức cấp cao tại cuộc họp báo hôm thứ Năm, các trường hợp hoạt động tương tự của khinh khí cầu đã được quan sát thấy trong vài năm qua, nhưng những sự cố trong quá khứ này không được tiết lộ cho công chúng.
Sự khác biệt “liên quan đến thời gian cần thiết để khinh khí cầu rời khỏi không phận Hoa Kỳ”, một nguồn tin được Washington thông báo về tình huống này cho biết. “Nhưng tôi rất ngạc nhiên rằng điều này đã không được tiết lộ trước đây.”
Morris gợi ý rằng Washington có thể đã công khai lần này sau khi bày tỏ mối quan ngại riêng với Trung Quốc đã không thể thay đổi hành vi của Bắc Kinh.
Heigo Sato, giáo sư tại Đại học Takushoku ở Tokyo, cho biết: “Thật khó để điều khiển đường bay của khinh khí cầu qua mục tiêu với độ chính xác tuyệt đối. Quả bóng bay “có lẽ đang ở trong một khu vực xác định để cố thu thập dữ liệu tín hiệu.”
Lầu Năm Góc cho biết khinh khí cầu không thể cung cấp cho Trung Quốc thông tin tình báo ngoài những gì có thể thu thập được thông qua các vệ tinh do thám.
“Tuyên bố đó cho thấy [Bộ Quốc phòng] đã xác định rằng không cần phải bắn hạ nó vì họ đã nhận được thông tin từ Trung Quốc về loại thiết bị” đang được khinh khí cầu mang theo, Sato nói.
Sự cố khinh khí cầu làm tăng thêm căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc. Hạ nghị sĩ Mike Gallagher, Chủ tịch Đảng Cộng hòa của Ủy ban Tuyển chọn Hạ viện mới được thành lập về Cạnh tranh Chiến lược giữa Hoa Kỳ và Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã đưa ra một tuyên bố chung hôm thứ Năm với thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Raja Krishnamoorthi lên án quả bóng bay bị nghi ngờ là gián điệp.
“Đây không chỉ là hành vi vi phạm chủ quyền của Mỹ… mà nó còn cho thấy rõ ràng rằng các đề nghị ngoại giao gần đây của ĐCSTQ không thể hiện một sự thay đổi thực chất trong chính sách,” văn bản viết.
Drew Thompson, đang thăm nghiên cứu viên cao cấp tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu tại Đại học Quốc gia Singapore, nói rằng có thể Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đã bay khinh khí cầu mà không phối hợp với ban lãnh đạo Đảng Cộng sản.
“Cũng có thể PLA đang cố gắng phá hỏng nỗ lực của ông Tập nhằm cải thiện quan hệ của Trung Quốc với Mỹ và các đối tác có cùng chí hướng với Mỹ bao gồm Nhật Bản và Australia,” Thompson nói thêm.
Chính quyền Biden đã duy trì áp lực lên Trung Quốc trước chuyến thăm tiềm năng của Blinken với những nỗ lực mới nhằm kiềm chế sức mạnh kinh tế và quân sự của Trung Quốc.
Hoa Kỳ và Philippines hôm thứ Năm đã đồng ý mở rộng quyền tiếp cận quân sự của Mỹ tới bốn căn cứ khác ở quốc gia Đông Nam Á này, một tiền đồn quan trọng ở Biển Đông. Chính quyền Biden tuần trước đã đạt được một thỏa thuận của Nhật Bản và Hà Lan nhằm hạn chế xuất khẩu công nghệ bán dẫn tiên tiến sang Trung Quốc, Bloomberg và các phương tiện truyền thông khác đưa tin.
https://asia.nikkei.com
Lê Văn dịch lại