Kazakhstan cam kết cải cách chính trị.
Quí Bạn thân mến,
Trong giai đoạn thực tiễn hiện nay, khi thế giới đã chuyển từ địa chính trị và ý thức hệ trong thời chiến tranh lạnh giữa khối cộng sản do Liên xô dẫn đầu và khối Tự Do do Hoa Kỳ & Tây phương lãnh đạo sang địa kinh tế, tài nguyên, năng lượng thực phẩm và quyền lợi chính trị cùng vùng ảnh hưởng giữa các đại cường, cho nên cuộc tranh đấu giữa người Việt với nhau cũng đang chuyển từ cực đoan sang ôn hòa nhằm thúc đẩy chuyển hóa hệ thống cộng sản chuyên chế khắc nghiệt sang cơ chế Chính trị Dân chủ cởi mở, Kinh tế thị trường tự do để nhanh chóng phát triển đất nước,
Cần nhắc lại vào giữa thập niên 1980 khi phong trào chính trị Perestroika và Glasnost nhằm cải tổ trong Đảng Cộng sản Liên Xô do Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô Mikhail Gorbachev phát động nó được cho là nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự sụp đổ của Khối Cộng sản Đông Âu bắt đầu từ Ba Lan đến Đông Đức …sau khi bức tường Berlin sụp đổ vào ngày 9 tháng 11 năm 1989 kéo theo sự tan rã của Liên Xô và đánh dấu sự kết thúc của Chiến tranh Lạnh.
Sự tan rã của Liên bang Xô viết kết thúc sự tồn tại của chính phủ liên bang [LBXV] với tư cách là một quốc gia có chủ quyền, do đó các nước cộng hòa của nó giành được chủ quyền hoàn toàn đầy đủ trong đó có nước cộng hòa Kazakhstan ở vùng Trung Á châu
Sau hơn 30 năm nằm trong quỹ đạo của Nga sau khi quân đội Nga đơn phương tấn công Ukraina và nhứt là chứng kiến các cuộc biểu tình rầm rộ của người Dân Kazakhstan đa phần là giới trẻ vào tháng Giêng năm nay cho thấy sau nhiều năm bất bình đẳng về kinh tế và chủ nghĩa chuyên chế chính trị đã khiến người dân Kazakhstan tức giận như thế nào.
Tổng thống Kazakhstan Tokayev chính thức công bố trước thế giới qua Bài viết của ông được chúng tôi dịch lại dưới đây qua đó ông trình bày những bối cảnh, lý do và cách thức mà đất nước ông sẽ thực hiện sự chuyển đổi từ nền chuyên chế kinh tế lẫn chính trị sang Dân Chủ cởi mở trong đó ông nhấn mạnh ưu tiên tiến hành xây dựng nền Tư pháp độc lập trong cơ chế tam quyền phân lập mới, xoá bỏ luật cấm thành lập Đảng phái chính trị, phá bỏ hệ thống siêu tổng thống, cấm người thân của tổng thống nắm giữ các vị trí chủ chốt, Quyền lực chính trị sẽ được phân chia và hành xử thích hợp, luôn được kiểm soát bởi pháp quyền và thành quả của một nền kinh tế đa dạng sẽ được phân phối công bằng và minh bạch
Trước trào lưu Cách mạng màu đang bắt đầu tại Kazakhstan vùng Trung Á được lãnh đạo bởi cán bộ XHCN hơn là một chiến sĩ Dân Chủ nhiệt thành, biết phản tỉnh trước đòi hỏi thay đổi bức thiết của người Dân, trước những kềm hâm ngăn chặn sự hài hòa trong xã hội cùng trào lưu tiến bộ của thời đại .
Nhân Dân Việt Nam hơn bao giờ hết đang đứng trước một vận hội hiếm có để cùng xiết chặt tay nhau tiến hành cuộc vận động lịch sử nhằm chuyển hóa ôn hoà có trật tự cơ chế cộng sản quá lỗi thời sang nền Dân Chủ Tự Do Pháp Trị
Đây càng không phải là cuộc tranh đấu nhằm lật đổ chế độ cộng sản để phục thù hay dựng lại xã hội cũ, hay một cuộc tranh đấu giữa chính với tà lại càng không phải đấu tranh để tiêu diệt lẫn nhau mà là một cuộc hợp lực của Dân tộc nhằm xóa bỏ một hệ thống độc tài đấy dãy thối nát bất công, cán bộ đảng viên quan chức cầm quyền cộng sản từ trên xuống dưới, ở khắp mọi miền đất nước, khắp mọi lĩnh vực ngày càng lộng hành công khai cướp đoạt của công lẫn tư đến mức hầu như bất trị đang đưa đất nước đến bờ suy kiệt do đó nó phải được thay thế bằng một thể chế chính trị Dân chủ thực sự tốt đẹp hơn
Một thể chế Dân chủ và nền kinh tế tự do sẽ tạo ra được niềm tin ở cả trong lẫn ngoài nước, chấm dứt được tình trạng bị bao vây cô lập, tranh thủ được nguồn chuyên viên khoa học, kỹ thuật và nguồn đầu tư từ nước ngoài
Đó là con đường đúng duy nhứt, là sinh lộ hiện nay của đất nước Việt Nam
Tiếp tục bám víu vào cái lỗi thời hay tiếp tục gây tình hình bất ổn là đi ngược xu thế của thời đại và tự tác hại lấy chính mình
Từng bước tiến hành sửa đổi Hệ thống Luật pháp – Luật đất đai – Quyền Tư hữu không còn thích hợp với hoàn cảnh mới, nhanh chóng tái lập thực sự các Quyền Tự do Tôn giáo- Tự do Báo chí – Lập hội – Lập đảng …
Tuy kinh tế đang gây nên khó khăn, khủng hoảng về chính trị nhưng chỉ có chính trị mới là chìa khoá để giải quyết các vấn đề kinh tế và xã hội
Kẻ thù nguy hại nhứt của nhân dân Việt Nam hiện thời là sự CHIA RẼ và nạn NGHÈO ĐÓI Ta hãy dồn sức tấn công vào hai kẻ thù này
Muốn chấm dứt nghèo nàn và chia rẽ, phải thiết lập một định chế Dân chủ
Chỉ có một cuộc “ĐẠI PHẢN TỈNH” thật sự để đi đến thống nhứt trên lập trường DÂN TỘC – DÂN CHỦ mới hợp thời, hợp tình, hợp lý, hợp cách để đưa đất nước đi lên. Trong cuộc tranh đấu ấy, không ai có quyền độc quyền yêu nước hay tự gán cho mình là độc tôn chân lý
Hãy để cho Nhân Dân phán xét đúng sai qua các cuộc bầu cử tự do
Giới cầm quyền Việt Nam cần nhanh chóng tiến hành canh tân, cải cách hệ thống chính trị ngay từ bây giờ, cần chuyển đổi một cách đúng mức, cân đối và đầy đủ cần phải hiểu rõ nên thay đổi chỗ nào trước, bắt đầu từ đâu, tiến hành ra sao, ai thực hiện và nắm trong khung sườn nào … đây mới chính là cốt lõi vấn đề
Cần thực hiện cải cách đúng đắn từng bước một bằng cách tiến hành hai việc song song để thành lập một Quốc Hội mới gồm hai cơ chế bao gồm Thượng Viện và Hạ Viện với các quyền hành khác nhau để từ đó cùng hiệp thương để viết ra Bản Hiến Pháp mới
1/- Các đại biểu Nhân Dân hay Dân Biểu từ nay sẽ được bầu lên trực tiếp và công khai từ các Tỉnh và Thành phố để hình thành một cơ quan mới như một Hồi Ðồng Ðại Biểu Nhân Dân [gọi tắc là Ðại Nhân] giống như Hạ Viện ở các nước Tây phương
2/- Các nhân sĩ có tâm với đất nước, có uy tín tại địa phương, ưu tư với tiền đồ Dân Tộc không phân biệt Nam Nữ ,Tôn giáo, Chủng tộc hay quá khứ sẽ được bầu lên từ các địa phương hay vùng lãnh thổ khác nhau trên khắp cả nước để thành lập một cơ quan mới tương tự như một Hồi Ðồng Ðại Biểu Dân Tộc [gọi tắc là Ðại Tộc] giống như Thượng Viện ở các nước Tây phương
Sau khi Quốc Hội gồm hai Viện Ðại Nhân [Hạ Viện] và Ðại Tộc [Thượng Viện] được thành lập, sẽ cùng hiệp thương để soạn thảo ra Bản Hiến Pháp mới Tự Do, Tiến Bộ cho đất nước
Sau khi Hiến Pháp được Quốc Hội thông qua qui định hình thức tổ chức công quyền bao gồm cả Hành Pháp [chính phủ] và Tư Pháp [Tòa Án – Viện Công tố – Tối Cao Pháp Viện – Luật Sư đoàn …] các cuộc bầu cử tự do sẽ được tiến hành để thực hiện các nghĩa vụ do Hiến Pháp giao phó.
Trong thực tế hiện nay cuộc canh tân chính trị sẽ dễ được thực hiện vì Quốc hội hiện nay không có thực quyền gì cả do đó cuộc cải cách chính trị cần phải được giới hữu trách thực hiện nghiêm chỉnh. toàn diện có thực chất qua hành động cụ thể , nếu không đó chỉ là sự tinh giản hành chính nặng về hình thức mà không có thực chất
Lê Văn 22-11-2022
Kazakhstan cam kết cải cách chính trị
Các cuộc biểu tình đã thúc đẩy chính phủ loại bỏ các đặc quyền và tăng cường hòa nhập.
Kassym-Jomart Tokayev
17:00 JST ngày 21 tháng 11 năm 2022
Kassym-Jomart Tokayev bỏ phiếu tại một điểm bỏ phiếu ở Astana vào ngày 20 tháng 11: Bản chất của cải cách được thiết kế để phá bỏ hệ thống siêu tổng thống trước đây. (Ảnh phát tay từ Văn phòng Báo chí Tổng thống) © AP
Kassym-Jomart Tokayev là tổng thống của Kazakhstan.
“Không có tương lai cho những người phủ nhận quá khứ của họ,” một câu tục ngữ truyền thống của người Kazakh cảnh báo.
Kazakhstan là một nền dân chủ non trẻ đang phát triển, nhưng họ tự hào về lịch sử của mình và quyết tâm tạo dựng một vai trò mới trên thế giới.
Đối với nhiều người ở phương Tây, các cuộc biểu tình rầm rộ vào tháng 1 ở Kazakhstan đã ảnh hưởng rất toàn diện lên đất nước tôi.
Các cuộc biểu tình nảy phát sinh từ sự thất vọng có thể hiểu được của người dân chúng tôi với hiện trạng và cảm giác rằng sự thay đổi triệt để, lâu dài phải được thực hiện một cách khẩn cấp. Điều này được tận dụng bởi các phần tử thù địch, những người tìm cách hạ bệ chính phủ vì những lý do tư lợi.
Chúng ta đã rút ra những bài học khó từ tháng Giêng và đang có những bước đi thiết thực để vượt qua những thách thức nổi lên từ trong và ngoài nước.
Tôi có ý định biến Kazakhstan thành một quốc gia lắng nghe nhu cầu và nguyện vọng của người dân, đồng thời tiếp thu ý chí chung và ủng hộ mọi công dân, đặc biệt là người nghèo, bị gạt ra ngoài lề xã hội và dễ bị tổn thương. Các cuộc biểu tình vào tháng Giêng cho thấy nhiều năm bất bình đẳng về kinh tế và chủ nghĩa chuyên chế chính trị đã khiến nhiều người ở đất nước chúng ta xa lánh và tức giận như thế nào.
Người biểu tình ở Almaty vào ngày 5 tháng 1: Các cuộc biểu tình nảy sinh từ sự thất vọng có thể hiểu được của người dân với hiện trạng. © Reuters
Vào tháng 9, tôi đã phát biểu trước người dân Kazakhstan về những cải cách chính trị lớn được đề xuất. Nhiều thay đổi đã được đa số cử tri Kazakhstan tán thành trong cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc vào ngày 5 tháng 6, được tổ chức dưới sự giám sát của Tổ chức An ninh và Hợp tác ở Châu Âu và các quan sát viên quốc tế độc lập khác.
Chương trình cải cách đầy tham vọng này, khi chúng ta thể hiện sự kiên trì và can đảm để hoàn thành nó, sẽ biến đổi đất nước chúng ta. Quyền lực chính trị sẽ được phân cấp và sử dụng một cách có trách nhiệm — luôn được kiểm soát bởi pháp quyền — và thành quả của một nền kinh tế đa dạng sẽ được phân phối minh bạch và công bằng.
Bản chất của các cải cách được thiết kế để phá bỏ hệ thống siêu tổng thống trước đó và xây dựng một nền dân chủ có sự tham gia và toàn diện hơn ở vị trí của nó. Các quyền hạn mới cho quốc hội của chúng ta, việc dỡ bỏ các lệnh cấm thành lập và đăng ký các đảng chính trị, và giới hạn nhiệm kỳ tổng thống duy nhất là 7 năm, kèm theo lệnh cấm người thân của tổng thống nắm giữ các vị trí chủ chốt, tạo thành các nguyên lý quan trọng của chương trình cải cách .
Ngoài các biện pháp này, chúng tôi dự định cải cách tư pháp để khẳng định sự độc lập của cơ quan tư pháp đối với cả chính phủ và cơ quan thực thi pháp luật, qua đó đảm bảo sự công bằng và minh bạch, cũng như quyền tiếp cận công lý cho mọi người.
Không thể có quyền đối với một công dân được đề cao hơn những người còn lại và có những đặc quyền đặc biệt theo luật đất đai của chúng ta. Điều này đi ngược lại tinh thần bình đẳng trước pháp luật của chúng ta.
Thế hệ trẻ của Kazakhstan đang đòi hỏi cơ hội kinh tế và một nhà nước cởi mở và toàn diện hơn, bản thân nó phải được điều chỉnh bởi tình cảm phổ biến.
Nếu chương trình cải cách của chúng tôi được hoàn thành, cơ hội cho Kazakhstan thực tế là vô hạn. Vị trí địa lý của quốc gia chúng ta với vai trò là cầu nối giữa Đông và Tây khiến chúng ta trở thành điểm kết nối chính giữa các nền kinh tế châu Âu phát triển và các đối tác châu Á đang mở rộng nhanh chóng của họ, một hành lang mà hàng hóa và ý tưởng của thế giới có thể đi qua.
Dân số có trình độ học vấn cao và năng động đã trang bị cho chúng ta xây dựng một nền kinh tế công nghệ cao, tinh vi để bổ sung cho nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào và các ngành công nghiệp truyền thống của đất nước chúng ta, tạo nên một thành trì trí tuệ và công nghệ ở trung tâm của Âu Á.
Con đường dẫn đến dân chủ được lát bằng hành động, không phải chỉ là những lời hoa mỹ, và chúng ta không kỳ vọng sự phát triển của đất nước chúng ta sẽ không phức tạp hay dễ dàng. Các nền dân chủ trưởng thành không xuất hiện một cách tự nhiên hoặc tức thời. Chúng là sản phẩm của công việc nhất quán, không ngừng nghỉ và cam kết không ngừng đổi mới.
Tôi tin rằng chúng tôi đã vạch ra một kế hoạch toàn diện và hiệu quả để chuyển đổi Kazakhstan và chương trình cải cách phản ánh nhu cầu và mong muốn của người dân chúng tôi.
Tôi tập trung không ngừng vào việc đảm bảo rằng chúng ta xây dựng một Kazakhstan tốt đẹp hơn, công bằng hơn và công bằng hơn, đồng thời đảm bảo đất nước của tôi hoạt động tốt hơn cho người dân.
Tôi không tập trung vào di sản cá nhân của mình, hay vào chính trị vì mục đích chính trị. Mối quan tâm duy nhất của tôi là phục vụ người dân của mình hiệu quả hơn và làm cho Kazakhstan công bằng và tiến bộ hơn.
https://asia.nikkei.com/Opinion/Kazakhstan-is-committed-to-political-reform
Lê Văn dịch lại