Bầu cử giữa kỳ của Hoa Kỳ: Năm điều châu Á nên biết
Đảng của Biden có khả năng mất đa số trong Quốc hội. Sau đó, điều gì cho châu Á?
NEW YORK – Cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ của Hoa Kỳ hiện còn một tuần nữa và kết quả sẽ rất quan trọng trong việc định hình hai năm cuối cùng trong nhiệm kỳ hiện tại của Tổng thống Joe Biden, cũng như những gì có thể xảy ra trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Nhưng không chỉ các chính sách trong nước đang bị đe dọa, những gì xảy ra ở Hoa Kỳ thường có sự phân chia đối với phần còn lại của thế giới và châu Á nói riêng. Các quyết định chính sách kinh tế và đối ngoại sẽ bị ảnh hưởng bởi việc Đảng Dân chủ của Biden hay Đảng Cộng hòa đối lập kiểm soát từng viện trong số hai viện của Quốc hội: Hạ viện và Thượng viện.
Vậy cuộc bầu cử vào ngày 8 tháng 11 có ý nghĩa gì đối với châu Á? Dưới đây là năm câu hỏi chính trong ngày bầu cử.
Các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ diễn ra như thế nào ở Hoa Kỳ? Có gì nắm bắt?
Hoa Kỳ tổ chức bầu cử quốc hội hai năm một lần và những cuộc bầu cử được tổ chức vào giữa nhiệm kỳ tổng thống bốn năm được gọi là giữa nhiệm kỳ. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thường thấp hơn trong các nhiệm kỳ so với khi tổng thống đang bỏ phiếu.
Tất cả 435 ghế Hạ viện đều được tranh cử, vì những đại diện này phục vụ nhiệm kỳ hai năm. Chỉ có 34 trong số 100 ghế Thượng viện được bỏ phiếu, vì các thượng nghị sĩ phục vụ nhiệm kỳ sáu năm. Đảng Dân chủ chiếm đa số hẹp trong Hạ viện và đa số thậm chí còn mỏng hơn ở Thượng viện, nơi 50 thành viên phù hợp với mỗi đảng và Phó Tổng thống Kamala Harris là người quyết định.
Trong lịch sử, các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đóng vai trò như một cuộc trưng cầu dân ý về tổng thống đương nhiệm và đảng đối lập thường giành quyền kiểm soát một hoặc cả hai viện của Quốc hội khi cử tri bày tỏ sự thất vọng với Nhà Trắng. Kể từ Thế chiến thứ hai, đảng của tổng thống đã tăng số ghế trong Hạ viện chỉ hai lần.
Với sự kiểm soát của một hoặc cả hai phòng – đặc biệt là trong môi trường chính trị phân cực của Mỹ ngày nay – đảng đối lập về cơ bản có thể làm xáo trộn tất cả chương trình lập pháp của tổng thống và chặn các cuộc bổ nhiệm quan trọng như thẩm phán và nhà ngoại giao. Trừ khi đảng Dân chủ giữ quyền kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện, phần lớn chương trình nghị sự của Biden sẽ bị đình trệ.
Ai giành được nhiều ghế hơn trong Quốc hội?
Đảng Cộng hòa có 80% cơ hội giành được Hạ viện và 40% cơ hội giành được Thượng viện, theo một mô hình từ trang web phân tích thăm dò dư luận FiveThirtyEight kết hợp các cuộc thăm dò, gây quỹ và các mô hình bỏ phiếu.
Những dự báo này đã biến động bất thường trong những tháng trước cuộc bầu cử. Chỉ hơn một tháng trước, đảng Dân chủ được ủng hộ rất nhiều trong việc giữ quyền kiểm soát Thượng viện, sau một chuỗi thắng lợi lớn về mặt lập pháp và phản kháng chính trị đối với việc Đảng Cộng hòa thúc đẩy hình sự hóa việc phá thai sau khi Tòa án Tối cao lật ngược tiền lệ Roe và Wade.
Nhưng những lo ngại về kinh tế ngày càng tăng về lạm phát tiếp tục và sự suy giảm của thị trường chứng khoán đã tạo ra những luồng gió chính trị chống lại đảng của Biden. Kinh tế là mối quan tâm số 1 đối với cử tri, cuộc thăm dò dư luận của Gallup cho thấy, tiếp theo là phá thai và tội phạm.
Điều gì xảy ra vào năm 2023 sau cuộc bầu cử?
Nếu đảng Cộng hòa giành được quyền kiểm soát cả hai viện của Quốc hội, khả năng thực thi chính sách của Biden sẽ đi vào bế tắc. Tất cả trừ luật pháp thô sơ nhất sẽ bị đình trệ, và các vị trí do liên bang bổ nhiệm như đại sứ và thẩm phán sẽ trở thành một cuộc chiến chính trị. Nếu bất kỳ thẩm phán nào của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ chết hoặc từ chức, Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát sẽ khó có thể chấp thuận bất kỳ ai được Biden đề cử.
Nếu đảng Cộng hòa giành được Hạ viện và đảng Dân chủ giữ nguyên Thượng viện, chương trình lập pháp của Biden vẫn sẽ bị dừng lại. Nhưng Biden có thể ảnh hưởng đến chính sách thông qua các vai trò do Thượng viện bổ nhiệm như thẩm phán và nhà ngoại giao.
Một chiến thắng không chắc của đảng Dân chủ ở cả Hạ viện và Thượng viện sẽ là một tuyên bố vang dội chống lại Đảng Cộng hòa vẫn do cựu Tổng thống Donald Trump thống trị, và nó sẽ có tác động lớn đến chiến dịch sơ bộ của Đảng Cộng hòa vào Nhà Trắng vào năm 2024. Nó cũng sẽ mang lại lợi ích cho Biden một nhiệm vụ lập pháp hẹp nhưng đầy năng lượng cho phần còn lại của nhiệm kỳ của mình.
Với xu hướng bỏ phiếu và cấu trúc cấu trúc ghế nào sẽ được bầu vào Thượng viện, hầu như không có cơ hội nào để đảng Dân chủ giành được Hạ viện trong khi đảng Cộng hòa chiếm được Thượng viện. FiveThirtyEight nói rằng có ít hơn 1% khả năng điều này sẽ xảy ra.
Vậy điều gì có ý nghĩa đối với châu Á?
Nền kinh tế châu Á và thế giới sẽ theo dõi mức trần nợ thấp nếu đảng Cộng hòa giành được Hạ viện. Mức trần nợ về cơ bản là số tiền mà chính phủ Hoa Kỳ được phép vay và lãnh đạo Đảng Cộng hòa Kevin McCarthy đã nói rằng đảng của ông có thể đe dọa không nâng tổng số – như một đòn bẩy để buộc cắt giảm chi tiêu. Khi đảng Cộng hòa sử dụng chiến thuật này vào năm 2011, xếp hạng tín dụng của Hoa Kỳ đã bị hạ cấp lần đầu tiên.
Mặc dù không có khả năng Quốc hội Đảng Cộng hòa sẽ giảm ngân sách đến mức Hoa Kỳ vỡ nợ, nhưng hành vi chơi bóng cứng chính trị của đảng này đã trở nên cực đoan hơn nhiều kể từ năm 2011.
Nếu Đảng Dân chủ duy trì quyền kiểm soát, chính sách đối ngoại của Biden tập trung vào Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ tiếp tục không suy giảm và Nhà Trắng sẽ không gặp trở ngại nào trong việc bổ nhiệm các đại sứ mới và các nhà ngoại giao khác nếu Đảng Dân chủ giữ nguyên Thượng viện. Biden có thể coi sự hỗ trợ trong nước của mình như một dấu hiệu của sức mạnh và cảm thấy có động lực hơn khi làm việc với các đối tác như những đối tác trong Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ – Thái Bình Dương.
Tuy nhiên, chính sách đối ngoại của Biden trong hai năm tới có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi các sự kiện bên ngoài hơn là bởi Quốc hội, đặc biệt là khi cuộc chiến của Nga ở Ukraine không có dấu hiệu dừng lại.
Michael O’Hanlon, chuyên gia chính sách đối ngoại cấp cao tại Viện Brookings cho biết: “Tôi không chắc rằng chính trị sẽ quan trọng hơn hình dạng của thế giới.
Hạ viện có ít ảnh hưởng hơn đến chính sách đối ngoại so với Thượng viện, nhưng đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Quốc hội có thể sẽ làm cho Biden tỏ ra yếu thế trước Trung Quốc, điều này có thể bao gồm các nỗ lực cản trở Bắc Kinh trong các lĩnh vực trung lập hơn như khí hậu. Đảng Cộng hòa cũng có thể sử dụng đòn bẩy này để gắn các mục tiêu chính sách của họ với các lĩnh vực khác khi Biden tìm cách khẳng định chương trình nghị sự chính sách đối ngoại của mình.
O’Hanlon cho biết các hành động có thể bao gồm “yêu cầu các hạn chế nhất định đối với thương mại, thêm nhiều tiền cho Đài Loan hoặc điều gì đó nhằm gia tăng sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Tây Thái Bình Dương. Nó sẽ rất phức tạp.”
Là một cựu nhà phân tích của Văn phòng Ngân sách Quốc hội, O’Hanlon hy vọng sẽ có ít tranh cãi về chính sách thương mại hoặc chi tiêu quốc phòng chung của Hoa Kỳ.
Ông nói: “Có một Quốc hội [đảng Cộng hòa] có thể là một thay đổi lớn. Điều đó cho thấy, có sự ủng hộ của lưỡng đảng đối với quốc phòng mạnh mẽ và sự thận trọng của lưỡng đảng đối với thương mại”.
Nhìn chung, lập trường đối địch đối với Trung Quốc có sự ủng hộ của lưỡng đảng ở Washington.
Người Mỹ gốc Á bỏ phiếu như thế nào?
Người Mỹ gốc Á đã trở thành một khối bỏ phiếu ngày càng có ảnh hưởng. Họ là nhóm chủng tộc hoặc sắc tộc phát triển nhanh nhất ở Hoa Kỳ trong hai thập kỷ trước, với Trung tâm Nghiên cứu Pew cho biết dân số này tăng 81% từ năm 2000 đến năm 2019, tăng từ 10,5 triệu lên 18,9 triệu người. Họ cũng ngày càng xuất hiện nhiều hơn tại các cuộc thăm dò và là nhóm có tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu tăng mạnh nhất trong các nhiệm kỳ giữa năm 2018 vừa qua.
Cử tri người Mỹ gốc Á nghiêng về đảng Dân chủ nói chung, với 54% dự định bỏ phiếu cho đại diện của đảng Dân chủ, theo Khảo sát cử tri người Mỹ gốc Á năm 2022 do APIA Vote thực hiện, một nhóm tập trung vào việc gia tăng sự tham gia chính trị của người Mỹ gốc Á.
Trong số các nhóm được khảo sát, cử tri Ấn Độ và Nhật Bản nghiêng về đảng Dân chủ mạnh nhất, trong khi cử tri Việt Nam là nhóm duy nhất nghiêng về đảng Cộng hòa hơn. Cử tri Việt Nam cũng là nhóm đặt ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại trong việc bỏ phiếu.
JACK STONE TRUITT, nhà văn nhân viên Nikkei – Ngày 01 tháng 11 năm 2022
https://asia.nikkei.com/Politics
Lê Văn dịch lại