Phân tích: Người 105 tuổi trong đảng gửi thông điệp thẳng thừng cho Tập
“Cải cách và mở cửa là con đường duy nhất cho Trung Quốc” Song Ping nói
KATSUJI NAKAZAWA, Nikkei senior staff writer – SEPTEMBER 29, 2022 04:00 JST
Katsuji Nakazawa là một nhân viên cấp cao tại Tokyo và là cây viết biên tập tại Nikkei. Ông đã dành bảy năm ở Trung Quốc với tư cách là một phóng viên và sau đó là trưởng văn phòng Trung Quốc. Anh là người nhận giải Nhà báo Quốc tế Vaughn-Ueda năm 2014.
Ở tuổi 105, Song Ping là quan chức về hưu cao tuổi nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Nổi tiếng từng thúc ép cựu Chủ tịch Giang Trạch Dân nghỉ hưu hoàn toàn, Song mới đây đã hiếm hoi xuất hiện trước công chúng.
Do tuổi cao nên đó chỉ là tin nhắn video. Nhưng nó đã gây xôn xao giới chính trị Trung Quốc trước thềm đại hội toàn quốc 5 năm một lần của đảng bắt đầu vào ngày 16 tháng 10.
Trong thông điệp chúc mừng một sự kiện vào ngày 12 tháng 9, người đàn ông trăm tuổi nói rằng chính sách cải cách và mở cửa “là con đường duy nhất dẫn đến sự phát triển và tiến bộ của Trung Quốc đương đại và là con đường duy nhất để hiện thực hóa giấc mơ Trung Hoa. “
Đây là những lời mà chính Chủ tịch Tập Cận Bình đã nói cách đây gần 5 năm. Song đã khéo léo sử dụng lời nói của chính ông Tập để gửi một thông điệp đến nhà lãnh đạo cao nhất.
Ban đầu, ông Tập đã đưa ra nhận xét này trong bài phát biểu năm mới được công bố vào ngày 31 tháng 12 năm 2017, đánh dấu kỷ niệm 40 năm ngày cựu lãnh đạo Đặng Tiểu Bình đưa ra chính sách cải cách và mở cửa. Nhưng ông Tập hiếm khi lặp lại nhận xét đó.
Song Ping tham dự phiên khai mạc đại hội đảng trước tại Đại lễ đường Nhân dân vào tháng 10 năm 2017. © Getty Images
Gần đây hơn, ông Tập đã chuyển sang các chính sách kinh tế của riêng mình, chẳng hạn như “thịnh vượng chung” và “ngăn chặn sự bành trướng của tư bản một cách mất trật tự.”
Bước sang nhiệm kỳ thứ ba, ông Tập muốn chứng tỏ rằng ông đã vượt qua Đặng về thành tích. Điều quan trọng là phải mở đường cho nhiệm kỳ thứ tư và có thể trở thành nhà lãnh đạo suốt đời.
Song đã giương cao một lá cờ đỏ. Ra đời vào năm 1917, ngay cả trước khi Đảng Cộng sản Trung Quốc được thành lập, người trăm tuổi đã báo hiệu rằng chính sách cải cách và mở cửa của Đặng Tiểu Bình phải được bảo vệ bằng mọi giá.
Đó là một động thái không hề phô trương và nguy hiểm về mặt chính trị.
Song từng là Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị dưới thời Đặng sau cuộc đàn áp Quảng trường Thiên An Môn năm 1989. Ông cũng từng là thư ký cho cựu Thủ tướng Chu Ân Lai.
Anh ấy thông thạo những điểm tốt hơn của các cuộc đấu tranh giữa các bên.
Cựu lãnh đạo Đặng Tiểu Bình, bên trái, và Chu Ân Lai, thủ tướng đầu tiên của Trung Quốc, nói chuyện trên Sân khấu Thiên An Môn ở Beijng. © AP
Thông điệp của Song bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc vào giữa tháng 9, khi ông Tập bắt đầu chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi đại dịch bùng phát – tới Kazakhstan và Uzbekistan.
Sau khi ông Tập trở về Bắc Kinh, các nhà chức trách bắt đầu xóa các phần bài phát biểu của ông Song liên quan đến cải cách và mở cửa.
Điều trớ trêu là các nhà chức trách đang xóa chính những lời nói của ông Tập đã được đưa ra cách đây vài năm. Đến cuối tháng 9, nhiều bài báo liên quan khác trở nên không thể xem được. Sự ồn ào phản ánh sự tức giận và tai ương của ông Tập.
Tuy nhiên, Nhật báo Cam Túc, cơ quan ngôn luận của tỉnh ủy Cam Túc của đảng, đã đăng một bài bình luận táo bạo công khai thông điệp của Song, mặc dù chỉ dừng lại ở việc nhắc đến tên của Song.
Song từng là quan chức hàng đầu của Cam Túc. Bài bình luận cho biết: Cải cách và mở cửa “là con đường duy nhất dẫn đến sự phát triển và tiến bộ của Trung Quốc đương đại”.
Các tờ báo liên kết với Đảng ở Bắc Kinh và các khu vực khác đều im lặng.
Cam Túc nổi tiếng với hang động Mogao, một di sản thế giới được UNESCO công nhận ở Đôn Hoàng. Tỉnh cũng rất quan trọng về mặt chính trị.
Hang động Mogao là Di sản Thế giới được UNESCO công nhận ở Đôn Hoàng, tỉnh Cam Túc. © EPA / Jiji
Theo một trí thức sinh ra ở Cam Túc và am hiểu chính trị địa phương, Song Bình là một người đánh giá tốt về tư cách và đã nâng cựu Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, 79 tuổi và cựu Thủ tướng Ôn Gia Bảo, 80 tuổi, lên giữ chức vụ ở Bắc Kinh sau khi cả hai người đều phục vụ ở tỉnh. .
“Song vẫn thân với Hồ và Ôn,” nhà trí thức nói. “Cần đặc biệt chú ý đến mối quan hệ của anh ấy với Hu.”
Sau khi tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa, Hu sống ở Cam Túc từ năm 1968 đến năm 1982. Anh tỏa sáng trong các công việc liên quan đến sản xuất điện và sử dụng nước. Anh ấy cũng đã kết hôn vào khoảng thời gian đó.
Wen, người sinh cùng năm với Hu, cũng đang làm việc trong lĩnh vực liên quan đến địa chất ở Cam Túc.
Hồ Cẩm Đào, trái, Thủ tướng Lý Khắc Cường, Tập Cận Bình và Ôn Gia Bảo được chụp ảnh cùng nhau tại phiên bế mạc của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc ở Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào ngày 17 tháng 3 năm 2013. (Ảnh chụp theo Reuters)
Đặng đã cho Hồ được đề bạt đặc biệt theo sự tiến cử của Song, và vào năm 1992, để ông tham gia Thường vụ Bộ Chính trị, cơ quan ra quyết định hàng đầu của đảng. Hu 49 tuổi khi tham gia Ủy ban Thường vụ.
Wen, một đồng minh của Hồ, người từng là thủ tướng trong chính quyền Hồ, cũng được Song chọn ra vì tài năng của mình. Ôn sau đó cũng chủ trương cải cách chính trị.
Thông điệp về cải cách và mở cửa đến từ Cam Túc là đáng chú ý và đã gây ra suy đoán rằng troika Song-Hu-Wen đang gửi một thông điệp.
Thông điệp nhằm cảnh báo ông Tập không nên đi quá xa với các chính sách và thay đổi nhân sự của mình, thay vào đó đề bạt một nhà lãnh đạo trẻ hơn, người bảo vệ chính sách cải cách và mở cửa lên Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị.
Tập Cận Bình và Hu Chunhua © Kyodo
Trong số các ứng cử viên hiện tại, chỉ có một người phù hợp với hình mẫu: Phó Thủ tướng Hu Chunhua, 59 tuổi.
Hồ Cẩm Đào và Hồ Chunhua, những người không có quan hệ họ hàng với nhau, lần lượt được mệnh danh là “Hồ lớn” và “Hồ nhỏ”. Hu Chunhua thuộc phe Thanh niên Cộng sản do Hồ Cẩm Đào lãnh đạo.
Mười chín năm trước, vào mùa hè năm 2003, một nhóm những người lớn tuổi trong đảng, bao gồm cả Tống, đã kêu gọi Giang Trạch Dân nghỉ hưu hoàn toàn. Vào thời điểm đó, Giang đã nhường chức tổng bí thư kiêm chủ tịch nước cho Hồ Cẩm Đào, nhưng vẫn giữ chức chủ tịch Quân ủy Trung ương đầy quyền lực.
Mãi đến mùa thu năm 2004 – gần một năm rưỡi sau yêu cầu của nhóm trưởng lão nhà Tống – Giang mới thực sự từ bỏ chức vụ quân sự của mình.
Lời kêu gọi mới nhất của Song về cải cách và mở cửa vẫn được duy trì chắc chắn cũng sẽ không sớm được đền đáp.
Thông điệp của ông Song được đưa ra 4 tháng sau khi có thông báo từ Văn phòng Tổng cục của đảng kêu gọi những người cao tuổi đã nghỉ hưu kiềm chế và không chỉ trích giới lãnh đạo hiện tại.
Ai vi phạm kỷ luật sẽ bị xử lý nghiêm, lãnh đạo cảnh cáo.
Nửa năm trước khi thông báo được đưa ra, đã xảy ra một vụ việc lớn, trong đó ngôi sao quần vợt nổi tiếng Trung Quốc Peng Shuai đã cáo buộc một người lớn tuổi trong đảng – Zhang Gaoli, cựu Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị kiêm Phó Thủ tướng – lạm dụng tình dục.
Vụ bê bối liên quan đến mối quan hệ của Peng với Zhang đã trở thành chủ đề quốc tế trước Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh. Nhưng nó có một ý nghĩa khác về chính trị trong nước của Trung Quốc.
Nó tạo cho ông Tập một cái cớ hoàn hảo để đặt các nhà lãnh đạo đảng đương nhiệm và đã nghỉ hưu dưới sự giám sát và thu thập thông tin về họ.
Vụ bê bối của Peng rất thuận lợi cho nỗ lực của ông Tập để củng cố quyền lực của mình hơn nữa.
Vụ Peng Shuai tạo cho ông Tập một lý do hoàn hảo để đặt cả các lãnh đạo đảng đương nhiệm và đã nghỉ hưu vào tầm ngắm. © Reuters
Thông điệp video của Song là một sự phản công chống lại thông báo của Văn phòng Tổng cục của đảng.
Việc chính quyền Tập xử lý vụ bê bối của Bành, thông báo không phản đối và công khai bảo vệ cải cách và mở cửa của Tống có liên quan mật thiết với nhau.
Trong thời gian ngắn, đảng sẽ tổ chức phiên họp toàn thể lần thứ bảy của Ban Chấp hành Trung ương khóa 19 của đảng, nơi các quyết định cuối cùng về đề cương của Đại hội Đảng lần thứ 20 sắp tới của đảng sẽ được đưa ra. Những quyết định này bao gồm những thay đổi về nhân sự.
Ông Tập đã dành thời gian trước khi xuất hiện trước công chúng sau khi trở về từ chuyến đi đến Kazakhstan và Uzbekistan. Lẽ ra anh ấy phải bận rộn với việc chuẩn bị cho cuộc đọ sức cuối cùng với những kẻ thù chính trị của mình.
Thông điệp của Song, phản ánh cấu trúc của cuộc tranh giành quyền lực hiện nay ở Trung Quốc, chắc chắn là một vấn đề lớn đối với ông Tập.
https://asia.nikkei.com/Editor
Lê Văn dịch lại