Trung Quốc giảm cho vay nước ngoài khi các khoản cho vay vấn đề Vành đai và Con đường tăng gấp ba lần
Sri Lanka rơi vào khủng hoảng nợ trong khi Pakistan thiếu tiền mặt
Internet images Biểu trưng của Diễn đàn Vành đai và Con đường tổ chức tại Bắc Kinh 2019
SHIN WATANABE và RYOSUKE HANADA, nhân viên của Nikkei
20 tháng 9 năm 2022 04:59 JST
DALIAN, Trung Quốc / MUMBAI – Sáng kiến Vành đai và Con đường không thể ngăn cản một thời của Trung Quốc đã đạt được một bước đột phá, với nhiều khoản vay cho các nền kinh tế mới nổi rơi vào tình trạng khó trả nợ, buộc Bắc Kinh phải giảm nhẹ khoản cho vay.
Ở Sri Lanka, cảng phía nam Hambantota là một khu vực biệt lập với chim công và khỉ lang thang xung quanh. Các con đường trải nhựa được thống trị bởi những con bò thay vì xe cộ trong cảng, mà Trung Quốc đã có được quyền hoạt động trong 99 năm để đổi lấy việc xóa nợ. Biển báo cảnh báo voi hoang dã băng qua đường.
Một người đàn ông 40 tuổi điều hành một cửa hàng gần cảng phàn nàn: “Việc làm không tăng, và điều này chẳng giúp ích được gì cho ai cả”.
Trung tâm hội nghị quốc tế đã được xây dựng, nhưng việc xây dựng đường không tiến triển như kế hoạch nên việc sử dụng ngày càng khan hiếm.
“Tất cả những gì họ làm là xây dựng các cơ sở lố bịch”, người bán hàng nói.
Khoảng 20 km về phía bắc là Sân bay Quốc tế Mattala Rajapaksa, gần Hambantota – quận quê hương của gia đình Rajapaksa, đã cai trị Sri Lanka trong gần 20 năm.
Sân bay mở cửa vào năm 2013, nhưng hiện không có chuyến bay chở khách theo lịch trình và được mệnh danh là “sân bay trống nhất thế giới.” Chỉ có một số khách du lịch trong nhà ga. Một người đàn ông chăm sóc quầy sang nhượng cho biết: “Nhiều nhất có 30 khách mỗi ngày.
Trong tương lai, Sri Lanka sẽ bắt đầu đàm phán với các chủ nợ nước ngoài với việc giảm lãi suất, cơ cấu lại thời hạn thanh toán và giảm nợ gốc.
Một con đường đến hư không của Sri Lanka. (Ảnh của Ryosuke Hanada)
Đại dịch, tiếp theo là lãi suất tăng và giá lương thực và năng lượng tăng vọt sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, đã gây thiệt hại cho các nền kinh tế mới nổi và không có biện pháp cứu trợ nào. Và Trung Quốc có khả năng phải đối mặt với các khoản vay có vấn đề hơn khi các nước phải vật lộn để đáp ứng các nghĩa vụ nợ.
Trong khi Trung Quốc có 9 trường hợp đàm phán lại để được miễn trả lãi và các điều kiện vay khác vào năm 2019, con số này đã tăng lên 21 trường hợp vào năm 2020 và 19 trường hợp vào năm 2021, theo ước tính của Tập đoàn Rhodium. Các cuộc đàm phán lại như vậy đã bao phủ tổng cộng 52 tỷ đô la cho năm 2020 và 2021 – hơn gấp ba lần so với 16 tỷ đô la trong giai đoạn hai năm trước đó – khi các nền kinh tế mới nổi bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19.
Dự trữ ngoại hối tại các nước mới nổi hoặc đang phát triển đã giảm khoảng 5% trong khoảng thời gian từ tháng 12 năm 2021 đến tháng 6 năm 2022, mức trượt dài nhất trong sáu tháng trong khoảng sáu năm, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế.
Một nhóm các nhà nghiên cứu bao gồm nhà kinh tế Sebastian Horn của Ngân hàng Thế giới ước tính trong một báo cáo hồi tháng 4 rằng 60% các khoản vay nước ngoài của Trung Quốc hiện là dành cho các nước đang gặp khủng hoảng nợ, so với chỉ 5% vào năm 2010.
Sân bay quốc tế Mattala Rajapaksa được xây dựng, nhưng không ai đến. (Ảnh của Ryosuke Hanada)
Tại một cuộc họp vào tháng 8 với các nước châu Phi, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho biết Bắc Kinh sẽ tha thứ cho việc trả nợ gốc cho 23 khoản vay không tính lãi đã đến hạn vào cuối năm 2021.
Takahide Kiuchi tại Viện nghiên cứu Nomura đã gióng lên hồi chuông cảnh báo trong một báo cáo hồi tháng 8, cảnh báo rằng các quốc gia như Nigeria, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ và Ghana đang giảm dự trữ ngoại tệ, làm tăng nguy cơ khủng hoảng tiền tệ. Tất cả đều nhận được các khoản vay từ Trung Quốc.
Trung Quốc tự hào về dự trữ ngoại tệ, từ đó họ thực hiện các khoản vay nước ngoài, với tổng trị giá 3,1 nghìn tỷ USD tính đến cuối tháng 8. Tuy nhiên, trên thực tế, điều này bao gồm các khoản cho vay dành cho các nước đang phát triển và những nước khác không có tính thanh khoản cao, và nếu những khoản nợ đó tiếp tục trở nên chua chát, thì dự trữ ngoại tệ của Trung Quốc cũng có thể bị thu hẹp nhanh chóng.
Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc đã xuất bản một cuốn sách vào tháng 4, liệt kê các phân tích đầu tư chi tiết theo từng quốc gia, làm dấy lên cảnh báo đối với các công ty nhà nước.
Trung Quốc đang thu hẹp lại chương trình cho vay khổng lồ của mình. Các khoản vay mới của Bắc Kinh dành cho các quốc gia có thu nhập trung bình thấp chỉ đạt 13,9 tỷ USD vào năm 2020, giảm 58% so với mức cao kỷ lục vào năm 2018, dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới cho thấy. Quốc gia này có dư nợ cho vay là 170,4 tỷ USD vào cuối năm 2020, chỉ tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo ước tính của công ty nghiên cứu Janes có trụ sở tại Anh, Trung Quốc chỉ gia hạn hai khoản vay vượt quá 1 tỷ USD mỗi khoản trong bảy tháng đầu năm 2022 so với tám khoản cho năm 2021.
Yusuke Suzuki tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Toàn cầu Mitsui & Co. cho biết: “Với nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại, Trung Quốc đã chuyển trọng tâm kinh tế sang nhu cầu nội địa. Ông nói thêm rằng không có khả năng các khoản vay sẽ tăng đáng kể trong tương lai.
Một câu hỏi quan trọng là Trung Quốc sẽ làm gì với Pakistan và số dư nợ 23,3 tỷ USD của nước này – mức cao nhất trong số các nước đi vay của Bắc Kinh. Trung Quốc đã bơm một lượng lớn đầu tư vào cơ sở hạ tầng để trở thành đối trọng địa chính trị đối với Ấn Độ. Giờ đây, đồng tiền của nước này giảm và thâm hụt tài khoản vãng lai đang đẩy Islamabad đến gần tình trạng vỡ nợ.
Nhóm 7 nhà lãnh đạo kêu gọi Trung Quốc Trong tuyên bố hồi tháng 6, kêu gọi Bắc Kinh xóa nợ cho các nước thu nhập thấp.
“Có nguy cơ các khoản vay của Trung Quốc cho Nga có thể trở nên tồi tệ”, do các lệnh trừng phạt của phương Tây, Kai Kajita lưu ý
https://asia.nikkei.com
Lê Văn dịch lại