Dự trữ ngoại hối cạn kiệt báo trước cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 2.0
Các kho dự trữ ngoại tệ ngân hàng trung ương của khu vực nhanh chóng khô cạn để bảo vệ các đồng tiền của họ chống lại việc tăng lãi suất của Hoa Kỳ
Bởi WILLIAM PESEK
14 tháng 9 năm 2022
Tiền giấy châu Á xen kẽ với đô la Mỹ. Ảnh: iStock / Getty Images
TOKYO – Rất ít câu chuyện gây kinh ngạc cho châu Á hơn là những lời rắc rối ở Thái Lan – thậm chí còn nhiều hơn thế khi có liên quan đến dự trữ ngoại hối.
Chính sự mất giá của Bangkok vào tháng 7 năm 1997 đã dẫn đến cuộc khủng hoảng tài chính châu Á. Khi dự trữ ngoại hối cạn kiệt, chính phủ và Ngân hàng Trung ương Thái Lan không có lựa chọn nào khác ngoài việc loại bỏ tỷ giá neo đô la Mỹ và đẩy đồng baht giảm mạnh.
25 năm sau, nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á không hoàn toàn vượt quá mức độ lặp lại của cuộc khủng hoảng đó. Tuy nhiên, Bangkok lại là điểm không có cơ sở cho điều gì đó đang ngày càng được chú ý trên thị trường thế giới: tốc độ mà các ngân hàng trung ương đang phát triển của châu Á đang cạn kiệt nguồn dự trữ tiền tệ của họ.
Thái Lan hiện cho biết mức dự trữ giảm mạnh nhất trong khu vực tính theo tỷ lệ trên tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Tiếp theo là Malaysia, tiếp theo là Ấn Độ.
Nói chung, nhà kinh tế Divya Devesh tại Standard Chartered ở Singapore cho biết, các quốc gia châu Á mới nổi, ngoại trừ Trung Quốc, đang ngồi trên đống dự trữ nhỏ nhất của họ kể từ cuộc khủng hoảng Lehman Brothers năm 2008.
Trọng tâm của ngân hàng là xem mỗi nền kinh tế có thể tài trợ giá trị nhập khẩu trong bao nhiêu tháng bằng việc nắm giữ ngoại hối ngày nay.
Vào tháng 8 năm 2020, trung bình của khu vực khoảng 16 tháng. Vào đầu năm 2022, nó đã giảm xuống còn 10 tháng. Hôm nay, đó là khu vực lân cận của bảy tháng – không phải nơi mà hầu hết các nhà đầu tư hoặc quan chức chính phủ nghĩ rằng châu Á có thể là.
Nâng cao cổ phần, đồng đô la đang tăng với tốc độ nhanh nhất so với đồng yên Nhật Bản trong 24 năm, tăng gần 26% trong năm nay. Nó tăng gần 9,6% so với đồng nhân dân tệ của Trung Quốc.
Khi đồng đô la tăng giá, phần lớn nhờ vào việc tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang ở Washington, các đồng tiền châu Á đang chịu áp lực giảm giá nặng nề. Dự trữ ít hơn có nghĩa là ít hỏa lực hơn để bảo vệ tỷ giá hối đoái.
Các ngân hàng trung ương châu Á đang bán bớt đồng đô la dự trữ để bảo vệ đồng tiền của họ. Ảnh: AFP
Điều đó không có nghĩa là Trung Quốc không tham gia vào cuộc trò chuyện này.
Nhà kinh tế Lauren Gloudemans tại Tập đoàn Eurasia. “Nhưng nếu kỳ vọng giảm giá trùng với dòng vốn chảy ra mạnh mẽ hoặc cạn kiệt nguồn dự trữ, khả năng phòng thủ của nó có thể tăng cường.”
Gloudemans chỉ ra dữ liệu tuần trước cho thấy “Dự trữ ngoại hối của Trung Quốc tiếp tục giảm xuống mức thấp nhất trong gần 4 năm”. Và, theo Viện Tài chính Quốc tế, dòng vốn đầu tư vẫn tồn tại trong tháng thứ bảy liên tiếp trong tháng Tám.
Nhà kinh tế Carlos Casanova tại Union Bancaire Privée nhận xét rằng PBOC gần đây đã công bố việc cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với ngoại hối xuống 6%, giảm từ 8%. Đây là lần cắt giảm RRR thứ hai đối với ngoại hối vào năm 2022, sau mức giảm 100 điểm cơ bản vào tháng Tư. Trong thời gian đó, đồng nhân dân tệ giảm giá xuống 6,5 so với đô la từ 6,3.
Ý tưởng là để tăng tính thanh khoản của đồng đô la và thúc đẩy các ngân hàng chuyển đổi một tỷ lệ dự trữ ngoại hối sang nhân dân tệ, thúc đẩy đồng tiền Trung Quốc.
Tuy nhiên, Casanova kết luận, rằng “việc di chuyển một mình sẽ không hoàn toàn bù đắp được áp lực giảm giá. Đây là một tín hiệu cho thấy PBOC không thoải mái với kỳ vọng giảm giá một chiều, ngay cả khi họ cảm thấy thoải mái với một số điểm yếu của đồng nhân dân tệ ”.
Tuy nhiên, sự sụt giảm của đồng yên đang làm rung chuyển châu Á theo những cách không thể đoán trước. Điều đáng lo ngại là Trung Quốc, Hàn Quốc hoặc các nền kinh tế lớn khác cũng có thể cảm thấy cần phải làm suy yếu tỷ giá hối đoái trong các cuộc chạy đua phá giá cạnh tranh tới tận đáy để cứu vãn xuất khẩu.
Đồng thời, nhà kinh tế Brad Setser tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại cho biết, các dấu hiệu cho thấy Trung Quốc hoặc Nhật Bản đang bán các khối tiền tệ lớn “có thể là áp lực bổ sung đối với các đồng tiền châu Á khác”.
Tuy nhiên, bây giờ không phải là lúc để hoảng sợ, nhà kinh tế học Louis Kuijs tại S&P Global Ratings cho biết. “Mức dự trữ ngoại hối nhìn chung vẫn ở mức đầy đủ. Nhưng sự không chắc chắn toàn cầu và triển vọng về lãi suất toàn cầu vẫn cao hơn đòi hỏi phải xem xét kỹ lưỡng các động lực cơ bản. “
Mặc dù vậy, tình hình chính trị lúc này đang làm tăng nhiệt độ ở Tokyo, Bắc Kinh và các nơi khác. Tại Trung Quốc, nhà kinh tế Ting Lu tại Nomura Holdings cho biết, điểm yếu của đồng nhân dân tệ đang ảnh hưởng đến quá trình cải tổ lãnh đạo kéo dài một thập kỷ của Đảng Cộng sản – và vào thời điểm căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng.
“Các nhà lãnh đạo Trung Quốc,” Lu nói, “đặc biệt quan tâm đến tỷ giá hối đoái song phương của Nhân dân tệ với đồng đô la vì họ tin rằng Nhân dân tệ / USD bằng cách nào đó phản ánh sức mạnh kinh tế và chính trị tương đối. Thứ hai, sự sụt giá lớn của Nhân dân tệ / USD có thể làm giảm tâm lý trong nước và đẩy nhanh tốc độ chu chuyển vốn ”.
Các quỹ toàn cầu đang chảy ra khỏi nhân dân tệ và sang đô la Mỹ. Ảnh: AFP / Nicolas Asfouri
Nhà phân tích Maggie Wei của Goldman Sachs cho biết “chúng tôi nghĩ PBOC có thể chấp nhận việc nhân dân tệ giảm giá hơn nữa so với đồng đô la, đặc biệt là khi đồng đô la rộng tiếp tục mạnh lên, mặc dù họ có thể muốn tránh giảm giá một chiều tiếp tục và quá nhanh nếu có thể.”
Tương tự như vậy, nhà kinh tế Julian Evans-Pritchard tại Capital Economics cho rằng Bắc Kinh sẽ rất cẩn thận để không để đồng nhân dân tệ suy yếu quá mức 7,2 mà “chúng ta đã thấy trong chiến tranh thương mại”.
Tuy nhiên, lợi nhuận của đồng đô la và khả năng Fed của Mỹ sẽ tiếp tục thắt chặt đang đặt ra cho các quan chức Trung Quốc một thách thức lớn về cân bằng khi tăng trưởng kinh tế chậm lại. Tuần trước, Phó thống đốc PBOC Liu Guoqiang nói rằng, trong ngắn hạn, tỷ giá hối đoái của đồng nhân dân tệ sẽ biến động theo hai hướng và mọi người “không nên đặt cược vào một điểm cụ thể”.
Tuy nhiên, Liu rõ ràng đang tập trung vào bức tranh lớn hơn khi nhấn mạnh rằng “trong tương lai, sự công nhận của thế giới đối với đồng nhân dân tệ sẽ tiếp tục tăng lên”.
Diana Choyleva tại Enodo Economics cho biết sự căng thẳng này giữa 20 tuần tới và 20 năm tới đang ngày càng trở nên khó giải quyết. “Trung Quốc,” cô nói, “phần lớn được hưởng lợi từ hệ thống tài chính toàn cầu do đồng đô la dẫn đầu]. Nhưng Bắc Kinh hiện nhận thấy sự phụ thuộc vào đồng đô la là một lỗ hổng chiến lược ”.
Một mặt, Choyleva nói, nhóm của ông Tập “muốn đề phòng việc Mỹ triển khai đồng đô la như một vũ khí chống lại nó”.
Mặt khác, bà nói thêm, Trung Quốc “muốn sử dụng đồng nhân dân tệ như một công cụ để củng cố phạm vi ảnh hưởng kinh tế, do đó củng cố an ninh kinh tế của Trung Quốc. Và họ muốn đồng nhân dân tệ trở thành một biểu tượng cho vị thế cường quốc của họ, để giúp củng cố tuyên bố của họ là đại diện cho một sự thay thế khả thi cho trật tự quốc tế do Mỹ dẫn đầu ”.
Tuy nhiên, hiện tại, các đường zigs và zags của đồng đô la đang thống trị châu Á vào năm 2022 và tỷ lệ cược là nó cũng sẽ xảy ra trong năm tới. Do đó, sự tập trung vào mức dự trữ ngoại hối châu Á khi nhóm của Chủ tịch Fed Jerome Powell ở Washington đẩy mạnh tốc độ thắt chặt.
Hy vọng lạm phát của Mỹ đã đạt đỉnh vào tháng Bảy đã bị tiêu tan bởi tin tức về việc giá tiêu dùng tăng 0,1% trong tháng Tám. Có nghĩa là, so với một năm trước đó, giá đã tăng 8,3%.
Jerome Powell đã chỉ ra rằng sẽ có thêm nhiều đợt tăng lãi suất của Hoa Kỳ. Ảnh: AFP / Graeme Jennings
Tuần trước, Powell cho biết Fed sẽ hành động “thẳng thắn” để hạn chế rủi ro quá nóng. Một số quan chức hàng đầu của Fed đang ám chỉ về một đợt tăng lãi suất 75 điểm cơ bản khác vào tuần tới.
Theo nhà kinh tế học Jay Bryson tại Wells Fargo & Co., Tiffany Wilding, một nhà kinh tế tại Công ty Quản lý Đầu tư Thái Bình Dương, cho biết dữ liệu mới nhất có nghĩa là “chúng chắc chắn sẽ tăng 75 lần nữa” cho thấy vấn đề là “ bám sát hơn và dựa trên phạm vi rộng hơn ”so với sự khôn ngoan thông thường và có nghĩa là“ Fed còn nhiều việc phải làm ”.
Các ngân hàng trung ương châu Á cũng vậy khi đồng nội tệ chịu áp lực giảm giá ngày càng tăng. Theo nhà phân tích Thomas Rookmaaker tại Fitch Ratings, với mức dự trữ trung bình giảm “mạnh”, nhiều nền kinh tế “vẫn có vùng đệm dự trữ đáng kể, nhưng đối với một số lượng nhỏ, sự sụt giảm là dấu hiệu của sự gia tăng căng thẳng về tài chính bên ngoài.”
Fitch tính toán rằng dự trữ khu vực Châu Á – Thái Bình Dương đã giảm khoảng 590 tỷ đô la từ cuối năm 2021 đến ngày 31 tháng 7 năm 2022. “Đối với nhiều quốc gia APAC,” Rookmaaker nói, “các bộ đệm dự trữ đã giảm xuống mức trước đại dịch, sau khi gia tăng đáng kể hai năm qua, một phần được thúc đẩy bởi các yếu tố liên quan đến đại dịch, bao gồm cả sức ép của nhu cầu ”.
Sự sụt giảm lớn nhất về giá trị được thấy ở Trung Quốc, Singapore và Nhật Bản. Nhưng động lực suy giảm giữa các quốc gia đang phát triển là nỗi lo thực sự khi đồng đô la tăng nhanh.
Rookmaaker nói: “Nếu sự suy giảm dự trữ trong khu vực được duy trì, điều này cuối cùng sẽ gây áp lực giảm xếp hạng đối với một số quốc gia có chủ quyền của APAC,” Rookmaaker nói.
Ông cho biết thêm, rủi ro này “có thể là đáng kể khi dự trữ là sức mạnh xếp hạng bù đắp cho các điểm yếu tín dụng khác, chẳng hạn như ở Philippines hoặc nơi tài chính bên ngoài có truyền thống yếu hơn so với các nước khác, chẳng hạn như ở Indonesia.”
Trong nghiên cứu của riêng mình, Devesh tại Standard Chartered lưu ý rằng khi sử dụng việc cắt giảm dự trữ làm ủy thác để can thiệp tiền tệ, New Delhi và Bangkok là một trong những người quyết đoán nhất. Dự trữ giảm lần lượt 81 tỷ USD và 32 tỷ USD vào năm 2022.
Ngân hàng trung ương của Thái Lan đang chi tiêu lớn một lần nữa để nâng đỡ đồng baht. Hình ảnh: Twitter
Trong khi đó, các kho dự trữ giảm khoảng 27 tỷ USD ở Seoul, 13 tỷ USD ở Jakarta và 9 tỷ USD ở Kuala Lumpur. Theo các số liệu này, Thái Lan, Philippines, Ấn Độ, Indonesia và Malaysia đảm bảo mối quan tâm lớn nhất từ quan điểm ổn định nếu đồng đô la tiếp tục tăng giá.
Trong trường hợp của Thái Lan, nhà kinh tế Chartchai Parasuk viết trên tờ Bangkok Post, “nguồn dự trữ nhanh chóng cạn kiệt làm gia tăng lo ngại về sự ổn định kinh tế của đất nước”. Ông cảnh báo rằng xu hướng này “không tự nhiên và chống lại lý thuyết kinh tế”.
Và đối với các nhà đầu tư lo lắng về quỹ đạo của Khủng hoảng Tài chính Châu Á 2.0 đối với khu vực, đó là dấu hiệu của những rắc rối tiềm ẩn sắp xảy ra.
Theo dõi William Pesek trên Twitter tại @WilliamPesek
https://asiatimes.com/2022/09/falling-fx-reserves-herald-asia-financial-crisis-2-0/
Lê Văn dịch lại