Tranh chấp ở Ukraine ngoai tầm tay với của Nga? – Nhữ Đình Hùng
Cuộc chiến được Nga tung ra lần này (2022) là một cuộc chiến có cường độ cao mà quân đội Nga tham dự kể từ khi chánh thức thành lập từ 1992.
Đây không phải là quân đội của liên bang sô viết có trước đó, một quân đội đã từng sa lầy ở A phú hãn và đã là một lực lượng chiến thắng trong đệ nhị thế chiến. Nhưng quân đội Nga đi từ quân đội liên sô mà ra ,với một quân số ít hơn và một trang bị ít hơn ngoại trừ ưu thế về võ khí nguyên tử. Từ năm 92 cho đến nay, nhiều võ khí tân tiến hơn đã được sản xuất và trang bị cho quân đội Nga. So với quân đội Ukraine,trang bị của Nga nhiều hơn và tối tân hơn vì phần lớn trang bị của Ukraine vốn có từ thời liên sô sụp đổ!
Đối đầu với Nga trong cuộc chiến khởi sự từ ngày 24.02.2022, Ukraine có một số lợi-điểm.Các sĩ quan cao cấp của Ukraine phần lớn là do liên sô huấn luyện trước đây, họ có những kiến thức quân sự cũng giống như các sĩ quan cao cấp của Nga, nói khác đi họ có yếu tố ‘biết người biết ta’.
Quân đội Ukraine được tổ chức tương đối tốt gồm các lực lượng tình nguyện, trừ bị, các lực lượng cơ giới hùng hậu,trang bị đầy đủ, chiến đấu ngay trên lãnh thổ của mình,được lợi thế ‘am tường địa hình’, chiến đấu để bảo vệ lãnh thổ với tinh thần cao lại được thường xuyên kích thích bởi các thông điệp mạnh mẽ của tổng thống Zelensky, một người có khả năng truyền thông xuất sắc, điều này tưởng cũng dễ hiểu vì chẳng những ông ta từng là diễn viên sân khấu mà còn là luật sư nữa!
Đương nhiên là khả năng truyền đạt tư tưởng và tài hùng biện là điều phải có! Như đã trình bày,quân Ukraine chiến đấu trên lãnh thổ của mình,đất nước Ukraine rộng lớn nhưng không có nhiều trục giao thông, các trục lộ để thâm nhập vào Ukraine đã được nhìn ra,được tăng cường phòng vệ hoặc được thiết lập các chướng ngại,mìn bẫy… Nhưng trong cuộc chiến hiện nay,quân số,tinh thần yêu nước,tuyên truyền…không còn là yếu tố quyết định chánh.
Nếu chỉ nghe theo các loan báo của phía Ukraine,ngay từ những ngày đầu xảy ra cuộc chiến, quân Nga đã có những tổn thất nặng nề.Từng đoàn chiến xa Nga bị phá hủy, nhiều phi cơ bị bắn cháy,các hình ảnh tổn thất của Nga được phổ biến, đương nhiên là do phía Ukraine,trên các mạng lưới truyền thông, giới truyền thông dòng chánh của tây phương lúc đầu coi đây là những tin tức đáng tin nhưng dần dần đã có những ngờ vực và tính cách xác thực của các tin tức này!
Dĩ nhiên, trong chiến tranh,sự tổn thất là điều không tránh khỏi. Khi quân Nga rút khỏi Kiev, đã có những tin tức là quân Nga bị đánh bại vì hành quân kém tổ chức thiếu tiếp liệu…
Liệu rằng điều đó là sự thực hay là kế ‘dương đông kích tây’? Về những tổn thất của Nga trong khoảng 3 tháng giao tranh,theo site Oryx, Nga đã bị thiệt hại 4207 trang bị và xe cộ đủ loại,trong số đó có 747 chiến xa… Và trong số các trang bị tổn thất đó,1363 trang bị đã bị quân Ukraine chiếm được và 316 bị bỏ lại..
Tin truyền thông Ukraine cao gấp đôi số của Oryx nhưng các số liệu này đều không kiểm chứng được! Như trong tháng 5, quân đội Ukraine cho biết đã có 30.000 quân Nga tử trận… nếu ước tính 1 tử trận thì ít ra có 3 bị thương, tổng số thương vong của Nga lên đến hơn 100.000 người gần bằng số quân Nga tham chiến ở Ukraine.
Vậy thì, Nga lấy quân đâu để tiếp tục tấn công và mở rông vùng chiếm đóng ở đông và nam Ukraine? Ngược, những tin tức gần đây của Ukraine cho biết mỗi ngày có cả trăm lính Ukraine thiệt mạng! Cuộc chiến đã kéo dài hơn 120 ngày! Tóm lại,cuộc chiến Nga/Ukraine đã trở thành cuộc chiến của thông tin tuyên truyền về phía Ukraine! Trong những ngày đầu cuộc chiến, quân đội Ukraine được mô tả như đã chống trả một cách anh dũng và quyết liệt trước đạo quân xâm lăng Nga khiến đạo quân tiến đánh Kiev phải tháo lui!
Những ngày đầu,Nga đã làm gì? Phần lớn là oanh tạc các căn cứ quân sự như trai binh, phi trường,các điểm tồn trữ súng đạn;nhiên liệu. Vài ngày sau khi tấn công Kiev, Nga rút đi và áp lực được dàn trải về phía đông nam Ukraine. Lần lượt, các vùng do Ukraine còn kiểm soát trước đây lần lượt rơi vào tay Nga và phe thân Nga!
Trong cuộc tiến quân của Nga,đã có những chỉ dấu cho thấy những khó khăn và rối loạn trong việc điều hành. Nguyên nhân có thể nằm trong kế hoạch không thích ứng với địa thế, bị bất ngờ trước sự kháng cự quyết liệt và dũng cảm của quân đội Ukraine, sự can thiệp nhanh chóng và viện trợ võ khí dồi dào của các quốc gia Liên Âu (đồng thời cũng là thành viên OTAN) và nhất là sự viện trợ vũ khí của Mỹ trong những ngày đầu.
Trong cuộc chiến, Nga xem chừng đánh giá quá thấp quân đội Ukraine nên đã cho đánh thọc sâu vào thủ đô Kiev với một lực lượng cơ giới quan trọng dù là không phải tối tân nhất – với các chiến xa và quân xa có dưới thời sô viết – không có nhiều đơn vị bộ binh theo sau.
Các đơn vị này chịu đựng những tổn thất đáng kể vì sức chống trả của quân đội Ukraine, phần khác do thiếu tiếp liệu chứng tỏ sự điều hành kém, và trong một thời gian chưa đầy một tuần đã có một bươc ngoặt về chiến thuật, đó là việc triệt thoái khỏi Kiev để chỉ chú trọng vào miền đông, vừa tiếp cận với biên giới Nga, vừa có nhũng lực lương thân Nga!
Nhưng trong cuộc chiến hiện nay giữa Nga và Ukraine, ngoài mục tiêu ban đầu là buộc Ukraine phải khuất phục, những mục tiêu chiến thuật có thể thay đổi và đưa đến một thay đổn chiến lược. Hai tháng sau khi mở ‘chiến dịch đặc biệt, Nga cho biết chỉ nhắm vào việc kiểm soát vùng nam Ukraine và vùng Donbass.Quân đội Nga vào đầu tháng ba cho thấy đang tập trung trong hai vùng thuộc Donbass -Donetsk và Lougansk – và bày tỏ mong muốn thiết lập một sự kiểm soát hoàn toàn Donbass và vùng nam Ukraine để có được một hành lang trên đất liền nối với Crimée. Hiện quân Nga đang hiện diện trên một giải đất rộng khoảng 200 cây số trong nội địa Ukraine chạy từ vùng biển Azov phía nam cho tới Kharkiv ở đông bắc.
Theo giám đốc Fondation méditerranéenne d’étude stratégiques 5FMES) có thể Nga có ý định thiết lập ở phía đông một trục Kherson-Dniepr-Izioum! Vẫn theo ông này, Nga thay đổi chiến thuật,trở lại chiến thuật cổ điển là làm đối phương không chịu đựng nổi để nghiền nát họ sau đó;điều này giải thích việc vây hãm,pháo kích, oanh tạc như đã áp dụng ở Marioupol!
Nếu như Nga tìm cách để giữ chân quân Ukraine ở một số điểm chiến lược, điều cho phép quân Nga mở rộng vùng kiểm soát ở những nơi khác, quân Ukraine trái lại tìm cách tạo ra nhiều mặt trận buộc Nga phải trải dài đường tiếp vận và truyền tin.Quân Ukraine có đủ quân để làm việc này nhưng vũ khí chưa hẳn đã có đủ, các tiếp viện của tây phương phải mất một thời gian mới đến được Ukraine và vấn đề xử dụng các võ khí này cũng gập khó khăn vì có quá nhiều vũ khí khác nhau,thứ thì do Mỹ cung cấp, thứ thì do Pháp, Đức…
Chiến tranh Nga/Ukraine có thể sẽ là một cuộc chiến kéo dài, một cuộc chiến tiêu hao. Nga vẫn là một cường quốc tiên tiến về quân sự nhưng quân đội nước này không được thành lập để làm một cuộc chiến chiếm đóng nhưng là một quân đội mang tính cách răn đe mà đối thủ của nó không ai khác hơn là Hoa Kỳ và tại Âu Châu chính là OTAN!
Nhữ Đình Hùng – tổng hợp /01.07.2022