Ðiểm Báo Pháp – 11/2/22
Tổng thống Pháp chưa tuyên bố tái tranh cử nhưng tự đặt kế hoạch cho nhiệm kỳ tới
Báo chí Pháp hôm nay quan tâm đó là việc tái tranh cử của tổng thống mãn nhiệm Emmanuel Macron và các chính sách của ông. Trang nhất báo Le Figaro chạy tựa «Macron muốn thêm thời gian».
Chỉ còn 2 tháng nữa là cuộc bầu cử tổng Pháp diễn
ra, nhưng Macron vẫn chưa đưa ra thông báo chính thức tái tranh cử. Tuy
nhiên không ai nghi ngờ điều này, vấn đề là lúc nào và ở đâu. Le Figaro
cho rằng, một khi Macron chưa quyết định « lâm trận », các đối thủ của
ông đã kiệt sức vì phải đấm bốc với không khí. Đa số các ứng viên tranh
cử hiện nay đều nhắm đến việc thay thế Macron, coi Macron là đối thủ và
biến ông trở thành trung tâm trong chiến dịch tranh cử của họ. Lý do là
vì nhiều thăm dò chỉ ra rằng khả năng cao Macron vẫn ở lại điện Elysée
vào năm tới. Cũng trong hồ sơ này, trong một bài đăng khác Le Figaro
nhận định rằng cuộc tranh đấu có công bằng hay không thì Macron cũng
không quan tâm. Trong khi cuộc bầu cử vào năm 2017 được đánh dấu bằng
tài hùng biện của mình trong các cuộc tranh luận giữa các ứng cử viên
vòng đầu tiên, thì lần này, Macron từ chối nhập cuộc. Theo một cố vấn
của điện Elysée, chiến lược này giúp tổng thống tiết không phải « mất
hai giờ để trở thành bao tải cho người khác đấm. »
Trong bài
đăng với tựa đề « Nóng lòng nhập cuộc, nhưng phải trang bị đầy
đủ », Figaro cho biết hầu hết những người ủng hộ Macron nhận định rằng
các tập hồ sơ chồng chất trên bàn làm việc của vị nguyên thủ quốc gia
vẫn chưa cho phép mở ra một con đường lý tưởng để tuyên bố tranh cử ngay
lập tức như là khủng hoảng Ukraina, khủng hoảng dịch tễ, sức mua…vv.
Xung quanh những người thân cận của Macron, hai luồng xung đột về cách
thức tiến hành tranh cử. Một bên thì mong muốn dùng ván cờ cũ thêm lần
nữa, giống như năm 2017 qua việc đưa ra những dự án đầy tham vọng. Bên
kia thì lại giữ ý tưởng ứng cử một cách điềm tĩnh, không vội vàng để
không ảnh hưởng đến đất nước vẫn đang chịu tác động của đại dịch, nhất
là tận dụng các yếu tố tích cực trong bảng tổng kết nhiệm kỳ này của
Macron.
Báo Libération thì lại quan tâm đến bài phát biểu của
Macron tại Belfort về việc xây dựng lại 6 lò phản ứng ở Pháp nhằm đảm
bảo nguồn cung năng lượng trong bối cảnh giá năng lượng tăng cao.
Libération cho rằng trong khi Macron vờ như không phản đối năng lượng
tái tạo và hạt nhân, tổng thống lại lên án « sự bế tắc của các chiến
lược » mà các ứng cử viên khác đề xuất, dù là ứng cử viên cực hữu phản
đối điện hạt nhân hay những cánh tả ủng hộ việc loại bỏ dần điện hạt
nhân. Macron khoe khoang về chiến lược của mình nhưng tham vọng hạt nhân
của Macron sẽ được ghi nhớ, nhất là khi thay đổi quan điểm so với những
tuyên bố vào năm 2017. Le Figaro cho biết, bên cạnh 6 lò phản ứng được
khởi công xây dựng vào năm 2028, Macron cũng nghiên cứu 8 lò khác vào
năm 2050. Vị tổng thống mãn nhiệm đã tự viết sẵn các trang trong chương
trình nghị sự của nhiệm kỳ sắp năm thứ hai, vẽ ra những viễn cảnh xa vời
và chủ trương về một kế hoạch hoá 2030, 2050, bằng cách trích dẫn những
lời của tướng De Gaulle.
Trong mục xã luận của mình, nhật báo
công giáo La Croix nhận định rằng Macron đã tự đặt kế hoạch vượt xa
quyền hạn của mình hiện tại, ngầm ám chỉ kế hoạch trong nhiệm kỳ tiếp
theo, trong trường hợp tái đắc cử. Vấn đề về bảo đảm an ninh năng lượng
là một cuộc tranh luận lớn giữa các ứng viên tranh cử hiện hay. Nước
Pháp phải đối mặt với việc bảo đảm cung ứng điện khi các lò phản ứng hạt
nhân bị đóng cửa từ 1980 và cả những cam kết trong việc giảm thiểu nóng
lên toàn cầu. Macron thể hiện rõ quan điểm ủng hộ năng lượng hạt nhân,
nhưng điều không rõ ràng ở đây, mà theo La Croix là vị thế của ông
Macron khi ra thông báo, với tư cách là tổng thống hay là ứng viên,
khiến người ta nhầm lẫn.
Mô hình kinh doanh viện dưỡng lão tư nhân tại Pháp
Vẫn về thời sự Pháp, nhiều báo hôm nay vẫn quan tâm đến chủ đề về những bất cập trong quản lý viện dưỡng lão tại Pháp sau khi cuốn sách Les Fossoyeurs – Người đào mộ, gồm 400 trang tố cáo tập đoàn hàng đầu thế giới kinh doanh về hưu trí tư nhân Orpéa áp dụng một hệ thống « giảm chi phí đến tận xương tủy », dấn đến « những hậu quả mang tính tàn phá hủy hoại đối với việc chăm sóc hàng chục nghìn người cao tuổi ». Trang nhất báo Le Monde chạy tựa hôm nay « Những vấn đề về mô hình kinh doanh viện dưỡng lão (Edpad) vì mục đích lợi nhuận », vụ bê bối khiến công luận Pháp xôn xao và trở thành chủ đề tranh luận của các ứng viên trong cuộc bầu cử tổng thống tại Pháp. Nhật báo cho biết, dưới sức ép dư luận, cổ phiếu của 3 tập đoàn kinh doanh viện dưỡng lão tư nhân tại Pháp Orpéa, Korrian và LNA santé sụt giảm một cách đáng kể, 60 % so với giá trị từ đầu năm. Tuy nhiên, vụ việc lại không hề ảnh hưởng đến ông lớn hoạt động trong lĩnh vực quản lý tài sản Hoa Kỳ, BlackRock. Tập đoàn này nhân cơ hội mua cổ phần của Orpéa với giá tốt và trở thành một trong những cổ đông lớn nhất của tập đoàn xuyên quốc gia. Le Monde đặt câu hỏi liệu đây có phải là dấu hiệu cho thấy các nhà tài chính nặng ký không tin vào sự kết thúc của mô hình viện dưỡng lão tư nhân? Vậy ngành kinh doanh dịch vụ chăm sóc người già có gì hấp dẫn?
Ngoài những khoản do Nhà nước tài trợ, phần lớn đến từ quỹ công dành cho chi phí chăm sóc người già bị phụ thuộc, hoạt động này còn kiếm lời từ những chi phí chỗ ở mà họ phải trả. Trung bình, giá phòng trong viện dưỡng lão tư cao hơn 30 euros mỗi ngày so với viện dưỡng lão công. Ở đâu có lợi nhuận thì ở đó có nhà kinh doanh. Thêm vào đó, không chỉ được hưởng công quỹ, mà hơn thế, quỹ này còn không được kiểm soát, hoặc chưa đủ chặt chẽ. «Không ai biết tiền đi đâu về đâu, điều này cho phép một số viện dưỡng lão trả lương người dọn vệ sinh trên số tiền được tài trợ từ công quỹ, trong khi chi phí này nằm trong phần do các cụ phải trả, nhà ở», Le Monde cho biết .
Trong một bài đăng khác cùng hồ sơ, Le Monde chỉ ra mức đãi ngộ khổng lồ, hơn 1 tỷ euros cho cựu giám đốc điều hành của Orpéa Yves Le Masne, bị cách chức vào cuối tháng Giêng. Con số này đã dấy lên làn sóng phẫn nộ tại các phiên điều trần của Quốc Hội. Số tiền được trích từ chi phí nhà ở thu được từ viện dưỡng lão. Một số nhà phân tích chỉ ra rằng việc tiền thù lao của người quản lý được lấy từ chi phí ăn ở là do mô hình kinh tế của các viện dưỡng lão, ở một số khía cạnh nào đó giống với lĩnh vực khách sạn.
Cũng trong hồ sơ này, trong bài
viết với tựa đề “Hệ thống kiểm tra chưa đủ sát sao”, Le Monde cho biết
trung bình mỗi năm, cơ quan giám sát y tế khu vực chỉ thực hiện kiểm tra
đối với 10% các viện dưỡng lão, chưa kể điều kiện hạn chế bởi đại dịch.
Một báo cáo thực hiện vào năm 2021 chỉ ra rằng việc giám sát không được
bảo đảm này từ cơ quan ý tế khu vực là do sụt giảm nhân sự đáng kể
khiến cơ quan này phải sử dụng đến các lao động tạm thời, hay hợp đồng
ngắn hạn.
Đối với chủ đề này, Les Echos đưa ra phân tích về
việc xoá bỏ hệ thống viện dưỡng lão tư nhân, chưa chắc đã là ý hay. Kể
từ khi cuốn sách của Castanet xuất bản, đã có nhiều đề xuất về quốc hữu
hoá lĩnh vực này. Tuy nhiên, nhật báo kinh tế cho biết đề xuất xoá sổ cơ
sở tư nhân có vẻ như là một giải giáp đơn giản, nhưng các vấn đề liên
quan đến chăm sóc người già, người phụ thuộc không chỉ có ở các viện
dưỡng lão tư, mà cả ở các viện dưỡng lão hoạt động phi lợi nhuận. Đối
với các viện dưỡng lão công, cách thức quản lý không chạy theo lợi nhuận
mà tìm cách tiết kiệm ngắn hạn, ngân sách thường xuyên bị cắt giảm, các
viện dưỡng lão công phải tự xoay sở. Tinh thần của nhân viên sa sút,
ảnh hưởng đến công việc chắm sóc người già. Les Echos nhận định rằng
trên giấy tờ thì các cơ sở công hoạt động tốt, nhưng đối với những nơi
gian lận thì số nhân viên chăm sóc cho các cụ ngang bằng với các cơ sở
tư nhân : khoảng 25 nhân viên chăm sóc 100 cụ. Tỷ lệ này được quy định
và tiền lương được trả bởi công quỹ. Cuộc điều tra của Victor Castanet
cho thấy, đằng sau “hệ thống Orpea” là sự thất bại của trong điều tiết
từ các cơ quan công quyền, thất bại trong việc chống lại chủ nghĩa hoài
nghi, sự cẩu thả đặc biệt là khi có nguồn tài trợ công, khoảng ba mươi
tỷ euro mỗi năm.
Belarus xích lại gần Nga hơn, mối đe dọa cho láng giềng phương Tây
Khủng
hoảng Ukraina vẫn là chủ đề được nhiều báo quan tâm. Với tựa đề
« Loukachenko, cấp phó của Putin », báo La Croix chỉ ra cam kết trung
thành của tổng thống Belarus đối với điện Kremlin, trong bối cảnh bị dồn
ép bởi cuộc khủng hoảng chính trị trong nước và các lệnh trừng phạt từ
phương Tây. Gần đây, hàng chục nghìn binh lính Nga được triển khai ở
biên giới chung giữa Ukraina và Nga và ở Belarus, quốc gia tiếp giáp với
Ukraina, tạo tiền đề cho một cuộc tấn công quy mô lớn chống lại Kiev.
La Croix trích dẫn nhận định của Loukachenko, cho rằng Ukraina sẽ
không « cầm cự nổi trong hơn 2 hay 3 ngày. » « Dù Mỹ có hỗ trợ đi nữa
thì thời gian họ gửi quân đến, chúng tôi đã tiến đến rìa của biển
Manche ». Tuy nhiên, cũng như Maxtcơva, Minks phủ nhận khả năng tấn công
Ukraina. La Croix cho rằng những tuyên bố này của Loukachenko không có
trọng lượng nhưng nhấn mạnh sự phụ thuộc của Belarus vào một nước Nga,
đang mạnh hơn bao giờ hết. Những sự kiện khiến Loukachenko tìm cách xích
lại vào Nga như vụ gian lận bầu cử khiến hàng trăm nghìn người biểu
tình phản đối chế độ, các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Belarus
do cách đàn áp đầy bạo lực của Minks. Gần đây nhất sự kiện Minks bị tố
cáo dồn di dân đến biên giới với Ba Lan, cửa ngõ vào Liên Âu.
Hai
nước đã ký 28 hiệp định kinh tế vào cuối năm 2021. Không lâu sau đó
Minks công nhận việc Nga sáp nhập Crimée và cho biết sẵn sàng chào đón
vũ khí hạt nhân của Nga ở Belarus. Theo nhận định của cựu quan chức
ngoại giao, chuyên gia về Belarus, Maxtcơva sẽ tìm cách thực hiện luân
chuyển quân thường xuyên, thậm chí thiết lập sự hiện diện quân sự thường
trực ở Belarus. NATO cho biết hiện Belarus đang tiếp đón 30 000 binh
lính . La Croix kết luận rặng cho dù Nga có xâm lược Ukraina hay không,
Belarus sẽ trở thành mối đe doạ quân sự đối với tất cả các nước láng
giềng phương tây.
Về phía Ukraina, Le Monde quan tâm đến việc
thường dân tham gia huấn luyện chuẩn bị chiến tranh, « sẵn sàng » đối
mặt với mối đe dọa từ Nga. Không kể phụ nữ hay đàn ông, từ mọi độ tuổi
nghề nghiệp. Không có số liệu chính thức thống kê số người tham gia,
nhưng trên khắp đất nước, ngày càng có nhiều bảng quảng cáo khuyến khích
người dân tham gia quân đội tình nguyện này. Có người thì tham gia học
sơ cứu, người thì tập làm quen với súng. Theo Le Monde đưa ra một thăm
dò được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu Razumkov ở Kiev, theo đó, trong
trường hợp Nga tấn công, 44,9 % người dân Ukraina cho biết sẵn sàng bảo
vệ đất nước bằng mọi giá. Tuy nhiên, chính sách tuyên truyền của Nga mô
tả những người tình nguyện tham gia chống Nga như là Đức quốc xã hay
phát xít, nhiều người Ukraina không muốn bày tỏ quyết tâm chiến đấu của
họ vì sợ bị cho là cực đoan. Le Monde cho biết thêm, cuộc chiến kéo dài 8
năm ở Donbass đã hun đúc tình đoàn kết dân tộc Ukraina. Những người dân
thường này tự nhận là người yêu nước thay vì những người theo chủ nghĩa
dân tộc. Hiện nay, quân đội Ukraina gồm 250.000 binh sĩ tại ngũ, cộng
với 300.000 lính dự bị “tiền tuyến”, có thể huy động trong 24 giờ.
Ukraina cũng mong muốn huy động nhiều phụ nữ tham gia chiến đấu nếu cần.
Cuối tháng 12/2021, chính phủ ban hành một nghị định về việc phụ nữ
Ukraina trong độ tuổi từ 18 đến 60 làm việc trong một số ngành nghề nhất
định hiện được coi là phù hợp để tham gia nghĩa vụ quân sự.
Nhìn
sang châu Á, Les Échos quan tâm đến sự kiện Indonésia đặt mua 42 chiến
đấu cơ Rafale của Pháp với câu hỏi « Tại sao đơn hàng khổng lồ từ
Indonesia lại có hương vị đặc biệt ». Với đơn hàng trị giá hơn 8 tỷ đô
la, nhật báo kinh tế nhận định đây là chiến thắng nhân đôi của tập đoàn
Dassault vì cuối cùng đã thành công đã đem máy bay quân sự đến Đông Nam
Á, và trên tất cả đó là tăng số thành viên câu lạc bộ Rafale của mình,
với đơn hàng trị giá hơn 8 tỷ đô la. « Sự kiện này không phải là động
thái trả thù mà đúng hơn là sự phục hồi, sau khi Pháp bị tuột mất đơn
hàng tàu ngầm từ liên minh Aukus ». Về vấn đề này, Le Monde cho biết
Paris muốn củng cố quan hệ đồng minh với các đối tác tại châu Á-Thái
Bình Dương, chẳng hạn như Nhật Bản và Ấn Độ, những cũng mở cửa với các
nước khác. Tại khu vực Đông Nam Á, nếu như Hoa Kỳ chiếm lĩnh thị trường
này thì Pháp sẽ tìm kiếm những khách hàng không muống hay không đủ khả
năng mua thiết bị từ Mỹ hoặc mong muốn đa dạng nguồn cung như trường hợp
của Indonesia. Trên thực tế, Tập đoàn cung cấp các thiết bị quân sự của
Pháp đã chớp lấy cơ hội khi Indonesia hủy đơn hàng trị giá 1 tỷ đô la
với Nga mà không đưa ra lý do. Les Echos cho biết, có khả năng cao Mỹ
đứng sau gây sức ép vì điều này có khể khiến Jakarta phải đối mặt với
các lệnh trừng phạt của Mỹ trong khuôn khổ luật trong khuôn khổ luật
CAATSA của Mỹ « chống lại các đối thủ của Mỹ ». Cũng trong cùng ngày thứ
Năm, Washington đã chốt đơn hàng trị giá 14 tỷ đô la bán 36 chiến đấu
cơ F15 cho Jakarta.
Trong một bài đăng khác cùng hồ sơ, với tựa đề « Jakarta tăng cường hiện đại hóa quân sự » Les Echos nhận định rằng nếu như Jakarka cố gắng không động chạm tới Bắc Kinh, trở thành đối tác thương mại lớn của Trung Quốc này thì chính phủ củ Joko Widodo lại thấy sự cấp thiết trong việc mua thiết bị quân sự để chống lại sự quấy nhiễu mà Trung quốc dàn dựng gần bờ biển của họ. Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền trên gần như toàn bộ biển Đông, cử tàu tuần duyên và xây dựng các công trình quân sự cách lãnh thổ của Trung Quốc hơn 1800 km, tiến gần đến Indonesia và Matxcơca. Ngư dân Indonesia nhiều lần bị đuổi ra khỏi vùng đánh cá một cách tàn nhẫn. Từ tháng 7 năm ngoái, tàu thăm dò năng lượng của Bắc Kinh tiến hành khoan thăm dò khí đốt trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này. Indonesia không muốn chính thức công khai tranh chấp biên giới với Trung Quốc, đối tác thương mại chính của nước này. Điều này khiến Jakarta phải đương đầu đối phó với sự bất mãn của công luận nước này bằng việc bảo về lãnh thổ và lợi ích của mình.
Chi Phương