Việt Nam: Người trẻ có kiến thức nhưng có được quyền ước mơ?
27 tháng 1 2022 – Mới đây, khi đọc cuốn hồi ký của cựu Tổng thống Mỹ George Bush tôi thấy có một đoạn nội dung rất thú vị về quá trình ông vận động tranh cử hồi năm 2000.
Ông cho biết, khi vận động tranh cử vợ chồng ông lái một chiếc xe ô tô bán tải đến một thị trấn, xe dừng ở ngã tư và ông đứng trên thùng xe cố gắng thu hút sự chú ý của người đi đường.
Ông cho biết chẳng một ai dừng lại và nhiều người còn không thèm liếc mắt nhìn ông lấy một cái.
Còn ông Barack Obama trong cuốn sách ‘Hy vọng táo bạo’ cũng cho biết, khi vận động tranh cử, ông đi ra đường khi gặp bất kỳ ‘nhóm’ hai người nào đứng nói chuyện với nhau, ông sẽ tiến tới bắt chuyện và nếu họ lắng nghe thì sẽ nhiệt tình chia sẻ kế hoạch tranh cử của mình.
Những nội dung mô tả có tính tự trào thú vị đó cho thấy một thực tế trần trụi về những nỗ lực cần có trong vận động tranh cử dựa trên tài năng công bằng, điều đã để lại cho tôi những ấn tượng sâu sắc.
Đó là những cuốn sách xuất bản đã lâu, còn mới đây một công ty sách đã mua bản quyền phát hành cuốn hồi ký ‘Miền đất hứa’ của ông Barack Obama tại Việt Nam mà giá gốc lên tới 768.000 đồng.
Mức giá khá cao đã cho thấy mức độ hấp dẫn của cuốn sách đối với công chúng bạn đọc người Việt.
Nguồn kiến thức
Năm 2019, cuốn hồi ký của bà Michelle Obama cũng đã được phát hành ở Việt Nam.
Trước đó nữa là các cuốn hồi ký của vợ chồng cựu tổng thống Bill Clinton, hồi ký của các cựu thủ tướng nước Anh là bà Margaret Thatcher hay ông Tony Blair cũng được phát hành ở Việt Nam.
Một số hồi ký của các lãnh đạo châu Á như các ông Lý Quang Diệu của Singapore hay Mahathir Mohamad của Malaysia cũng được nhiều độc giả người Việt đón đọc.
Những cuốn sách hấp dẫn như vậy đã bán chạy khắp nơi trên thế giới và ở Việt Nam cũng không phải ngoại lệ.
Nhưng đối với VN thì ngoài những câu chuyện thú vị các cuốn sách còn đưa đến những hình dung mới mẻ về những sinh hoạt chính trị tranh cử.
Không chỉ vậy, bên cạnh dòng sách hồi ký của các lãnh đạo chính trị các nước dân chủ, từ lâu nay ở VN còn có dòng sách về phát triển kinh tế đã được quan tâm xuất bản.
Đó là các sách mô tả quá trình phát triển hóa rồng tiến tới thịnh vượng của các quốc gia như Singapore, Malaysia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc.
Trong các sách loại vậy luôn có sự phân tích đi kèm giữa các yếu tố về chính sách kinh tế, thể chế nhà nước và quyết định chính trị. Khi có sự hình thành của một trào lưu hay quyết định sáng suốt của một lãnh đạo đã đưa đến những bước phát triển vượt bậc.
Những dòng sách đó có thể nói đang là nền tảng tư duy tri thức dòng chính của toàn bộ tầng lớp chuyên gia học giả VN về kinh tế, ngoài những kiến thức theo trường phái kinh tế Marx Lenin trong các sách giáo trình hàn lâm.
Theo đó, rất nhiều người Việt Nam nhiều năm qua đã được cung cấp những kiến thức hiểu biết về chính trị bầu cử dân chủ.
Cùng với đó là quá trình hội nhập của đất nước, sự tăng trưởng về kinh tế, sự kết nối internet đưa báo chí phim ảnh của Mỹ Âu đến cho người Việt, nhất là những người trẻ, những ý niệm mới về chính trị bầu cử.
Sự bàn luận rộng rãi của công chúng trên mạng xã hội về các ứng cử viên Joe Biden và Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 đã cho thấy những ảnh hưởng đó.
Sống giữa những yếu tố như vậy, bản thân tôi có thể xem như là một sản phẩm của một giai đoạn phát triển của đất nước, hấp thụ tri thức văn hóa của thời đại, là đại diện cho một thế hệ mới hàng triệu thanh niên có trình độ đại học sinh sống ở các đô thị làm những việc tự do tư nhân.
Lớp người chúng tôi có nhu cầu khát vọng mới về sinh hoạt chính trị bầu cử, để những vấn đề mong muốn của thế hệ được quan tâm, lắng nghe, giải quyết.
Có được ước mơ?
Khi được cung cấp kiến thức như vậy thì liệu chúng tôi có được quyền ước mơ?
Tìm hiểu thì thấy, cuốn sách ‘Hy vọng táo bạo’ được ông Barack Obama cho phát hành trước thời điểm tranh cử tổng thống năm 2008, cuốn sách là cách mà ông Obama giới thiệu đầy đủ quan điểm của mình đến cử tri.
Năm 2016, trước thời điểm diễn ra cuộc bầu cử tổng thống, ông Donald Trump cũng đã cho phát hành cuốn sách có tiêu đề ‘Đã đến lúc khôi phục lại sự vĩ đại của nước Mỹ’. Cuốn sách phản ánh tầm nhìn của ông Trump về các vấn đề của nước Mỹ và cách thức ông sẽ giải quyết các vấn đề đó.
Tôi thấy nhiều lãnh đạo các quốc gia khác trong lịch sử, ở những thời điểm tranh cử họ cũng thường hay cho ra đời những cuốn sách, trình bày quan điểm nhận thức cùng tầm nhìn khát vọng của bản thân trước các vấn đề của đất nước.
Học theo đó, tôi cũng viết một cuốn sách mà đã dự định cho ra đời năm 2020, trình bày quan điểm nhận thức cùng phương hướng giải pháp về các vấn đề mà tôi cho là quan trọng đối với đất nước và kỳ vọng mình sẽ tham gia giải quyết nếu được bầu trở thành Đại biểu Quốc hội trong cuộc bầu cử năm 2021.
Dù cho trước nay, bản thân cũng đã thường xuyên viết báo bày tỏ quan điểm, kiến thức, nhưng cuốn sách là một cách tổng hợp có hệ thống các vấn đề và giải pháp, là cách quảng bá bản thân cho hy vọng ứng cử.
Nội dung sách tập trung xung quanh nền tư pháp, nền kinh tế, nền pháp quyền, dẫn lối cho dòng mạch phân tích là một số câu chuyện mang trong đó thấm đượm tình người nhân văn.
Nhưng do một số hạn chế trở ngại nên cuốn sách ‘Người bắc Cầu Ô Thước’ gần đây mới được xuất bản tới công chúng, chậm hơn hai năm so với kế hoạch khiến cho những bất cập của nền tư pháp gây cản trở cho phát triển kinh tế và kém đóng góp cho quản trị quốc gia chậm được nhìn ra, giải quyết tháo gỡ.
Trong khi đó bản thân tôi cũng đã không thành công khi tham gia ứng cử trong kỳ bầu cử Quốc hội hồi giữa năm 2021.
Có thể coi đó như toàn bộ một dự định ước mơ không thành.
Đặt trong bối cảnh môi trường sinh hoạt chính trị ở Viêt Nam hiện nay, nhiều người sẽ cho rằng việc làm đó là ảo tưởng, thiếu thực tế.
Do nhiều yếu tố lịch sử, nền chính trị bầu cử của Viêt Nam vẫn đang chịu sự kiểm soát chặt chẽ, ít không gian cơ hội cho ứng viên tự do.
Dẫu biết thế nhưng bản thân tôi vẫn hy vọng táo bạo rằng việc làm khác biệt của mình sẽ đem đến những khung khổ quan niệm giá trị tươi mới, mở rộng bổ sung thêm cho những khung khổ quan niệm nhận thức về chính trị bầu cử hiện có.
Luật sư Ngô Ngọc Trai – Gửi tới BBC từ Hà Nội
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của LS Ngô Ngọc Trai từ văn phòng luật Công Chính tại Hà Nội.