Sự chia rẽ đối lập của Campuchia giảm dần đến cãi vã
Sự chia rẽ giữa các nhân vật đối lập hàng đầu Sam Rainsy và Kem Sokha ngày càng rộng khi cuộc chiến ngôn từ nóng lên,
Sự đổ vỡ rõ ràng trong quan hệ đối lập của Campuchia, sau khi Kem Sokha cuối tuần trước phản pháo lại đồng minh Sam Rainsy hiếm hoi của mình, đã trở thành một trận đấu la hét.
Kem Sokha, left, and Sam Rainsy in happier times. Photo: WikiCommons
Một trong những cô con gái của Sokha trong tuần này đã cáo buộc Rainsy là “phân biệt chủng tộc” và “phân biệt giới tính”, trong khi cô con gái khác của ông, một nhân vật quan trọng trong giới đối lập, gọi nhân vật đối lập tự lưu đày là “một đối tác tự ái, lạm dụng, khó chịu, bệnh xã hội”.
Năm 2012, Rainsy và Sokha đồng ý hợp nhất các đảng của họ để tạo ra một phe đối lập thống nhất, Đảng Cứu nguy Quốc gia Campuchia (CNRP). Nó suýt thua Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) cầm quyền lâu đời tại cuộc tổng tuyển cử năm sau, nhưng buộc phải giải tán vào tháng 11 năm 2017 do không được ủng hộ khi bị cáo buộc âm mưu một cuộc đảo chính do Mỹ hậu thuẫn.
Rainsy trốn khỏi Campuchia vào cuối năm 2015 để tránh các phiên tòa có động cơ chính trị và vẫn sống lưu vong kể từ đó, trong khi Sokha bị bắt vì tội phản quốc vào tháng 9 năm 2017 và vẫn chưa có ngày ra tòa. Anh ta được thả ra khỏi nhà vào năm 2019.
Vào ngày 28 tháng 11, Sokha đã lên mạng xã hội để cáo buộc Rainsy đã phá vỡ liên minh gần một thập kỷ của họ sau khi đảng cũ của Rainsy nối lại các hoạt động.
Tháng trước, Đảng Ánh nến – the Candlelight Party – đã mở các chi nhánh mới trên toàn quốc và tổ chức một đại hội đặc biệt để bầu ra các nhân vật mới và thống nhất chương trình trước cuộc bầu cử xã vào năm tới và tổng tuyển cử vào năm 2023.
“Tôi kêu gọi ông Sam Rainsy và các nhóm của ông ấy ngừng lạm dụng tôi bằng cách sử dụng tên và ảnh của tôi liên quan đến tham vọng chính trị của họ, điều này khiến công chúng trong nước và quốc tế bối rối,” Kem Sokha viết.
“Tôi cũng muốn khẳng định rằng tôi không tham gia và không chịu trách nhiệm về các hoạt động của ông Sam Rainsy và nhóm của ông ấy,” ông nói thêm, đề cập đến Bữa tiệc Ánh nến.
Đảng Ánh nến là Đảng được đổi tên thành Đảng Sam Rainsy (SRP), đã thành lập CNRP cùng với Đảng Nhân quyền Sokha (HRP) vào năm 2012. Tuy nhiên, cả hai đảng đều không chính thức tự giải thể khi họ nắm giữ các chức vụ chính trị từ trước khi CNRP thành lập.
Former Cambodian opposition politician Sam Rainsy addresses the media in a file photo. Photo: AFP / Kimlong Meng / NurPhoto
Rainsy đáp trảRainsy, người bị cấm tham gia chính trị và có nhiều tiền án, phủ nhận liên quan đến đảng chính trị này. Và đáp lại những lời buộc tội của Sokha, vào ngày 28 tháng 11, anh ta tuyên bố rằng đối tác trước đó của anh ta đã bị buộc phải viết tin nhắn.
“Tuyên bố này là kết quả của những lời đe dọa từ Hun Sen, người đe dọa sự đoàn kết giữa các nhà dân chủ Campuchia và người đang bắt giữ Kem Sokha làm con tin,” Rainsy viết trên trang Facebook của mình.
Vào ngày 1 tháng 12, Sokha lại lên mạng xã hội để phủ nhận phản ứng của Rainsy. “Không ai bắt tôi phải làm bất cứ điều gì, đặc biệt là trên trang Facebook của tôi,” anh viết, bác bỏ cáo buộc của Rainsy rằng bài đăng ban đầu của anh đã bị ép buộc.
Sự bùng nổ ban đầu của Sokha không nằm ngoài dự đoán. Một số đồng minh có mục đích của ông ta, bao gồm cả cựu chánh văn phòng của ông ta, Muth Chantha, đã đưa tin về các phương tiện truyền thông chống lại Rainsy trong nhiều tuần. Đầu tháng trước, anh ta mô tả sự trở lại của Bữa tiệc ánh nến là “mánh khóe để đâm sau lưng đối tác của anh ta”, theo một báo cáo truyền thông địa phương.
Đảng Ánh nến đã mở ra các chương mới trên khắp đất nước trong những tuần gần đây, trước đại hội được tổ chức vào ngày 27 tháng 11, một ngày trước khi Sokha đưa ra cáo buộc của mình.
Một trang Facebook mới cho phong trào thanh niên của đảng đã được tạo vào ngày 30 tháng 11, trong khi một trang cho chi nhánh ở tỉnh Kampong Thom được tạo vào ngày 11 tháng 11.
“Không cần quan tâm đó là CNRP hay [bữa tiệc]. Điều quan trọng là một mục tiêu, ”đọc một thông báo trên trang đó ba ngày sau đó.
Lời chỉ trích gay gắt nhất đối với Rainsy đến từ gia đình của Sokha, người đã có mối quan hệ căng thẳng với chính trị gia hiện đã lưu vong trong nhiều năm.
Kem Monovithya, con gái của Sokha và là thành viên của Ủy ban thường trực CNRP kể từ năm 2013, cho biết: “Đó là một sự chia rẽ tồi tệ, một sự chia rẽ chứa đầy thông tin sai lệch và những lời nói dối từ trại Sam Rainsy chống lại Kem Sokha, gia đình của anh ta và các cựu quan chức HRP”.
“Sam Rainsy là một đối tác tự ái, lạm dụng, châm chọc, bệnh xã hội đối với Kem Sokha,” cô nói thêm trong một bài đăng trên mạng xã hội từ ngày 29 tháng 11.
Kem Monovithya. Photo: Facebook
Không có fan hâm mộ của Rainsy
Không để nó ở đó, ngày hôm sau cô ấy đã tweet: “Cha tôi #KemSokha được quyền đưa ra ý kiến của mình để kêu gọi đối tác gian dối của mình ngừng khai thác anh ta và lừa dối công chúng.”
Monovithya không phải là fan của Rainsy. Vào năm 2019, sau khi ông và một số chính trị gia lưu vong khác của CNRP thất bại trong nỗ lực quay trở lại Campuchia, bà đã mô tả đây là “chỉ là một chiêu trò PR khác của những người đã không làm gì trong hai năm qua ngoài việc tạo ra những mánh lới quảng cáo PR này để cho có Tin tức.”
Ngay từ đầu năm 2016, trước khi đảng giải thể, cô ấy đã chỉ trích Rainsy là “ai đó xem phim quá nhiều vào thời gian rảnh của họ. Nếu bạn tôn trọng khán giả thì ít nhất bạn cũng khiến những lời nói dối của mình trở nên đáng tin cậy, ”cô ấy đã tweet vào thời điểm đó.
Em gái của Monovithya, Kem Samathida, cũng đã lên mạng xã hội vào ngày 30 tháng 11 để đả kích Rainsy, cáo buộc anh ta không còn đấu tranh cho dân chủ mà cho “chế độ độc tài ưa thích”.
“Gia đình tôi đã phải chịu những lời bôi nhọ của Rainsy trong nhiều thập kỷ,” cô viết, “từ tuyên bố sai lệch về phân biệt chủng tộc rằng chúng tôi là người Việt Nam, đến các cuộc tấn công phân biệt giới tính đối với em gái tôi sau khi bố tôi bị bắt. Bất kỳ người nào tự xưng là chống phân biệt chủng tộc và nữ quyền bảo vệ Rainsy đều nên bị coi là kẻ ngu, đạo đức giả. “
Không rõ cô ấy ám chỉ ai khi nói về những người chống phân biệt chủng tộc và nữ quyền “tự xưng”, mặc dù đây có thể là một cáo buộc chống lại những người như Mu Sochua, một phó chủ tịch CNRP, người đã cùng Rainsy lưu vong sau khi đảng đối lập buộc phải giải thể vào năm 2017. Vào ngày 1 tháng 12, Monovithya dường như cũng chỉ trích Sochua trong một bài đăng trên Facebook.
Sochua, hiện đang vận động tranh cử ở châu Âu, đã không trả lời các cáo buộc khi được Asia Times liên hệ. “Tất cả chúng ta hãy tập trung cho chặng đường dài phía trước. Xây dựng nền dân chủ đòi hỏi phải tập trung vào các mục tiêu. Mỗi người và tất cả mọi người có nghĩa vụ cung cấp cho người dân của chúng tôi sự công bằng mà họ xứng đáng nhận được, ”cô nói qua email vào ngày 30 tháng 11.
Rainsy, người đã im lặng một cách bất thường trên mạng xã hội kể từ cuối tuần trước, đã không trả lời các câu hỏi từ Asia Times.
Leading opposition figure Mu Sochua, who is living in exile. Photo: Pontus Lundahl / TT
Sự kết thúc của liên minh?
Các nhân vật cấp cao khác trong CNRP, đặc biệt là những người được coi là một phần của nhóm Rainsy, cũng giữ im lặng về tranh chấp này, điều này dường như báo hiệu sự kết thúc của liên minh CNRP.
“Không có gì ngạc nhiên khi họ nói thẳng ra những điều họ đã nghĩ trong nhiều năm. Tôi chỉ ngạc nhiên là mất nhiều thời gian để họ công khai tấn công Sam Rainsy, ”Sophal Ear, phó hiệu trưởng và phó giáo sư tại Trường Quản lý Toàn cầu Thunderbird tại Đại học Bang Arizona cho biết.
Các cuộc đàm phán về việc thành lập một liên minh giữa Rainsy và Sokha bắt đầu ít nhất từ năm 2007, nhưng các bức điện từ Mỹ bị rò rỉ cho thấy rằng cả hai bên đều không tin tưởng vào bên kia. Phải đến năm 2012, sau những màn trình diễn kém cỏi tại các cuộc bầu cử địa phương năm đó, hai bên mới chính thức đồng ý hợp tác.
Cả hai phái của Rainsy và Sokha đều coi phe kia là những kẻ ham quyền lực và hám lợi, trao quá nhiều chức vụ trong đảng cho các thành viên trong gia đình và cả hai nhà lãnh đạo đều có quá nhiều quyền đối với các đảng tương ứng của họ.
Nhiều người trong số những lời buộc tội tương tự đối với Rainsy của các con gái của Sokha trong tuần qua cũng giống như những gì Sokha đã báo cáo vào cuối những năm 2000.
“Nếu SRP lên nắm quyền… nó có thể chỉ đơn giản là thay thế CPP và chuyển giao quyền lực từ người cai trị chuyên quyền này sang người cai trị chuyên quyền khác,” Sokha nói với các quan chức Mỹ vào năm 2007, ám chỉ Rainsy, theo một kênh truyền hình Mỹ bị rò rỉ từ năm đó.
Theo Sophal Ear, sự phân chia Rainsy-Sokha “nằm ngay trong tay của đảng cầm quyền. [Nó] thậm chí không cần phải phân chia và chinh phục; những lời nói ra đang thực hiện công việc cho họ. “
Sau khi CNRP giải thể vào năm 2017, CPP cầm quyền đã tiếp tục giành được tất cả 125 ghế quốc hội tại cuộc tổng tuyển cử vào năm sau. Không ai trong số hai chục đảng chính trị nhỏ hơn có thể giành được vị trí, ngay cả khi CNRP bỏ phiếu bầu.
Đảng Ánh nến vẫn chưa công bố liệu họ có cạnh tranh trong cuộc bầu cử cấp xã vào tháng 6 năm tới hay không, điều này có khả năng chứng kiến một số lượng lớn hơn các đảng nhỏ cạnh tranh cho cuộc bỏ phiếu của phe đối lập. Cho đến nay, sáu đảng nhỏ đã được thành lập trong năm nay bởi các chính trị gia hoặc nhà hoạt động của CNRP trước đây.
Vào tháng 8, một trong những luật sư cũ của Sokha, Phan Chansak, người đồng sáng lập Đảng Cải cách Campuchia, cáo buộc rằng Monovithya đã quyên góp từ nước ngoài để thành lập đảng của riêng mình. Điều này đã bị phủ nhận bởi những người thân cận với Monavithya.
Phiên tòa xét xử Sokha vì tội phản quốc đã nhiều lần bị trì hoãn kể từ năm 2017 và người ta tin rằng Hun Sen có ý định giữ tương lai của mình cân bằng để lấy lòng nhân vật đối lập.
Để được khoan hồng cho những cáo buộc phản quốc của mình, người ta tin rằng Hun Sen có thể yêu cầu Sokha rời khỏi chính trường, lãnh đạo một CNRP cóc mà không có Rainsy, hoặc thành lập đảng của riêng mình, tất cả những điều này sẽ báo hiệu sự kết thúc của một phe đối lập thống nhất.
Cambodian Prime Minister Hun Sen, left, with his West Point-trained son Hun Manet, who is being groomed to take over. Photo: AFP / Tang Chhin Sothy
Chính phủ vui lòng với các sự kiện.
Trong khi phủ nhận bất kỳ liên quan nào đến sự chia rẽ rõ ràng Rainsy-Sokha, phát ngôn viên của CPP, Sok Eysan, nói với Đài Á Châu Tự do vào ngày 1 tháng 12 rằng đảng cầm quyền dù sao cũng hài lòng về sự kiện này.
“Chúng tôi chắc chắn sẽ được hưởng lợi từ điều này, dù ít hay nhiều. Ở bất kỳ quốc gia dân chủ nào, mỗi bên đều thích nhìn thấy các đối thủ của mình bị suy yếu hoặc bị chia rẽ, ”ông nói.
Và nó dường như đã thúc đẩy tinh thần của Hun Sen. Vào ngày 2 tháng 12, ông cho biết trong một bài phát biểu ở tỉnh Preah Sihanouk rằng giờ đây ông một lần nữa coi con trai cả của mình, người đứng đầu quân đội Hun Manet, là người thay thế ưa thích của mình.
Trong nhiều năm, người ta đồn rằng Hun Sen, 69 tuổi, đang lên kế hoạch kế vị triều đại. Tuy nhiên, thủ tướng đã ngừng nói về cơ hội của Manet vào năm 2020 sau khi một bộ phận của CPP cầm quyền đưa ra ý kiến phản đối kế hoạch này, do hoài nghi về sự nhạy bén chính trị của Manet.
“Hôm nay tôi tuyên bố rằng tôi ủng hộ con trai tôi trở thành thủ tướng kế nhiệm của tôi, nhưng thông qua cuộc bầu cử chứ không phải bằng bất kỳ phương thức nào khác,” Hun Sen nói hôm thứ Năm.
Có khả năng Manet sẽ từ chức quân đội trước cuộc tổng tuyển cử năm 2023 và tranh cử một ghế trong quốc hội. Nếu điều đó xảy ra, rất có thể xảy ra sự chuyển giao triều đại sau cuộc bỏ phiếu..
By DAVID HUTT DECEMBER 3, 2021
Lê Văn dịch lại