Phóng xạ không xa – Lê Minh Nguyên
Thật là bất thường khi một công ty nước ngoài (Pháp) hôm 8/6 đơn phương liên hệ với chính quyền Mỹ để xin được giúp đỡ khi đối tác nhà nước Trung Quốc của họ vẫn chưa thừa nhận vấn đề phóng xạ có thể xì tại lò điện nguyên tử Taishan (Thái Sơn) ở Quảng Đông, gần VN.
Chính quyền Mỹ tuần qua ra sức đánh giá sự cố rò rỉ tại một nhà máy điện hạt nhân của TQ, sau khi công ty Pháp Framatome có một phần sở hữu chủ và giúp vận hành nhà máy cảnh báo về một “mối đe dọa phóng xạ sắp xảy ra”.
Theo bức thư của công ty Pháp gửi Bộ Năng Lượng Mỹ bao gồm sự cáo buộc rằng cơ quan an toàn TQ nâng cao các giới hạn có thể chấp nhận được trong việc phát hiện phóng xạ bên ngoài nhà máy để tránh phải đóng cửa. Công ty Pháp nói rằng giới hạn mà TQ tăng lên đã vượt quá tiêu chuẩn của Pháp.
Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ đã tổ chức nhiều cuộc họp trong tuần này để theo dõi tình hình. Không thấy CSVN có quan tâm cao độ hay không khi lò điện này nằm ngay trên đầu đất nước.
Các viên chức tại Hội đồng An ninh Quốc gia, Bộ Ngoại giao và Bộ Năng lượng Mỹ nhấn mạnh rằng nếu có bất kỳ rủi ro nào đối với công chúng TQ thì Mỹ bắt buộc phải công bố, chiếu theo các hiệp ước hiện hành liên quan đến tai nạn hạt nhân.
TQ lâu nay thường cho rằng mọi thứ đều ổn, từ SARS, Covid và bây giờ có thể là phóng xạ.
Trong văn thư công ty Pháp gởi Bộ năng lượng Mỹ ngày 8/6, họ cho rằng cơ quan an toàn TQ cứ tiếp tục nâng cao giới hạn mức phóng xạ quy định bên ngoài nhà máy. Công ty Pháp nghi ngờ rằng giới hạn cứ được TQ tăng lên để giữ cho lò phản ứng bị rò rỉ vẫn tiếp tục hoạt động, bất chấp những lo ngại về an toàn cho người dân xung quanh.
Cơ quan An ninh Nguyên tử Quốc gia TQ (NNSA) đã tăng hơn gấp đôi mức phóng xạ an toàn và đến hôm 30/5 thì phóng xạ rò rỉ đã lên 90% của tiêu chuẩn mới. Công ty Pháp lo lắng rằng NNSA sẽ lại nâng tiêu chuẩn lên cao nữa.
Tình huống có khả năng trở thành thảm họa, hiện tại các viên chức Mỹ hy vọng rằng nó sẽ không xảy ra.
Điện nguyên tử chiếm khoảng 5% tổng lượng điện tạo ra cho cả TQ. Tính đến tháng 3/2021, TQ có 16 nhà máy hạt nhân đang hoạt động, với 49 lò phản ứng hạt nhân và tổng công suất phát điện là 51.000 megawatt.
Nhà máy Thái Sơn được xây năm 2009 với 2 lò, bắt đầu sản xuất điện năm 2018 và 2019.
Thành phố Thái Sơn có 950,000 dân, tỉnh Quảng Đông có 126 triệu dân với GDP 1,600 tỷ đôla, tương đương với Nga hay Nam Hàn.
Lê Minh Nguyên