3 chủ đề chính trong cuộc hội đàm giữa Thủ tướng Nhật Bản Suga và Tổng thống Mỹ Joe Biden
Hôm nay 16/4 theo giờ Mỹ, Tổng thống Joe Biden sẽ gặp Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga tại thủ đô Washington của Mỹ. Đối đầu với chính quyền Bắc Kinh của ông Tập Cận Bình sẽ là chủ đề trọng tâm của hội nghị thượng đỉnh giữa hai nước lần này, theo Epochtimes.
Các nhà lãnh đạo của Hoa Kỳ và Nhật Bản sẽ thảo luận về việc Bắc Kinh đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương và vấn đề Hồng Kông. Đồng thời, họ cũng sẽ công bố khoản đầu tư 2 tỷ USD của Nhật Bản vào mạng 5G để chống lại Huawei; chip điện tử, dịch viêm phổi Vũ Hán và biến đổi khí hậu cũng sẽ được đưa vào cuộc thảo luận.
Hai bên sẽ nhấn mạnh vai trò trung tâm của Nhật Bản trong chiến lược Trung Quốc của Hoa Kỳ và gửi một tín hiệu rõ ràng cho ĐCSTQ.
Bộ Ngoại giao Nhật Bản tuyên bố rằng Thủ tướng Yoshihide Suga hy vọng sẽ tái khẳng định mối quan hệ “gắn bó bền chặt” của liên minh và thảo luận về những nỗ lực của nhiều quốc gia để bảo vệ các giá trị dân chủ và đáp lại ảnh hưởng toàn cầu ngày càng tăng của ĐCSTQ và các yêu sách lãnh thổ đang tranh chấp.
Toà Bạch Ốc hôm thứ Năm cũng cho biết rằng hai bên sẽ xoáy vào vấn đề Trung Quốc và những mối đe dọa an ninh.
Kể từ khi Biden nhậm chức, ông Suga là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến Toà Bạch Ốc. Vào tối ngày thứ Năm theo giờ Tokyo, ông Suga nói với các phóng viên trước khi đặt chân lên máy bay: “Tôi muốn xây dựng lòng tin với ông Biden và củng cố hơn nữa liên minh Nhật-Mỹ để chúng ta có thể áp dụng các giá trị phổ quát của tự do, dân chủ, nhân quyền và pháp quyền”.
“Để đạt được một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở, tôi muốn cho thế giới thấy sự lãnh đạo của Nhật Bản và Hoa Kỳ”.
Kunihiko Miyake, cố vấn của ông Suga, cho biết: “Đây sẽ là màn dạo đầu cho một loạt các cuộc gặp giữa các quốc gia cùng chí hướng để gửi tín hiệu phù hợp tới Bắc Kinh”.
Mỹ-Nhật có thể ra tuyên bố chung về Đài Loan
Một quan chức Chính phủ Hoa Kỳ nói với Reuters: “Bạn đã thấy Hoa Kỳ và Nhật Bản giải quyết tình hình ở eo biển Đài Loan, mong muốn duy trì hòa bình và ổn định của chúng tôi. Tôi hy vọng bạn sẽ thấy hai bên đưa ra tuyên bố chính thức và tiến hành tham vấn về những vấn đề này”.
Quan chức này cũng cho biết Hoa Kỳ và Nhật Bản không muốn làm cho tình hình thêm căng thẳng hoặc chọc giận ĐCSTQ, nhưng hy vọng gửi đi một tín hiệu rõ ràng rằng, việc Bắc Kinh điều máy bay chiến đấu đến không phận Đài Loan là không phù hợp với hòa bình và ổn định của hòn đảo.
Các quan chức ngoại giao và quốc phòng của Hoa Kỳ và Nhật Bản đã tổ chức một cuộc họp cấp cao 2 + 2 tại Tokyo vào tháng trước và bày tỏ quan ngại về tình hình ở eo biển Đài Loan. Sau cuộc họp, họ đã đưa ra một tuyên bố chung đề cập cụ thể đến vấn đề “tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan”.
Báo cáo chỉ ra rằng Toà Bạch Ốc hy vọng lần này sẽ củng cố thông điệp đã đưa ra. Tuy nhiên, các quan chức Nhật Bản đang chia rẽ về việc liệu có nên ủng hộ ông Yoshihide Suga đưa ra tuyên bố về Đài Loan hay không.
Lần cuối cùng các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Nhật Bản cùng đưa ra một thông cáo chung về Đài Loan là vào năm 1969, trong cuộc tiếp xúc giữa Tổng thống Richard Nixon và Thủ tướng Eisaku Sato.
ĐCSTQ vẫn thể hiện một thái độ kiêu ngạo trước chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Suga. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho biết sau cuộc điện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Toshimitsu Motegi rằng: “Trung Quốc hy vọng Nhật Bản, với tư cách là một quốc gia độc lập, sẽ nhìn nhận sự phát triển của Trung Quốc một cách khách quan và hợp lý, thay vì đang chống lại Trung Quốc. Không để một số quốc gia có thành kiến lừa dối”.
Mặc dù Tokyo và Đài Bắc không có quan hệ ngoại giao chính thức nhưng giao lưu nhân dân đang phát triển mạnh mẽ. Một số nhà lập pháp Nhật Bản hy vọng thiết lập quan hệ chặt chẽ hơn với Đài Loan. Các chuyên gia cho rằng trong bất kỳ cuộc khủng hoảng nào của Đài Loan, Nhật Bản khó có thể đứng yên.
Chú ý đến các vấn đề nhân quyền ở Trung Quốc
Hoa Kỳ gần đây đã phản đối ĐCSTQ về nhiều vấn đề, bao gồm đại dịch COVID-19, nhân quyền, các chính sách của ĐCSTQ ở Hồng Kông, Tân Cương và Tây Tạng, và thương mại. Để chống lại sự bành trướng của ĐCSTQ ở Biển Đông, tàu chiến Hoa Kỳ thường xuyên tiến hành các hoạt động “Tự do hàng hải”.
Nhật Bản đã không thực hiện các biện pháp trừng phạt với Hoa Kỳ và các nước châu Âu về cáo buộc ĐCSTQ vi phạm nhân quyền. Biden hy vọng sẽ thấy Nhật Bản liên kết với Hoa Kỳ, Canada, Vương quốc Anh và Liên minh châu Âu và áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức ĐCSTQ và kẻ cầm đầu cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani đang lãnh đạo một nhóm nghị sĩ kêu gọi chính phủ của ông Suga thực hiện các biện pháp nghiêm khắc hơn đối với ĐCSTQ, bao gồm cả các biện pháp trừng phạt, để đáp ứng yêu cầu của các nền dân chủ phương Tây.
Scott Harold, một nhà khoa học chính trị cấp cao tại , nói với Nikkei Shimbun: “Tôi nghĩ hai bên sẽ có một cuộc thảo luận nghiêm túc về vai trò của các giá trị trong liên minh. Một điều rõ ràng là Hoa Kỳ đang quan sát ĐCSTQ vi phạm nhân quyền ở Tân Cương và vi phạm lời thề hiệp ước ở Hồng Kông. “
Mặt khác, Nhật Bản tin rằng các hoạt động quân sự ngày càng tăng của ĐCSTQ ở vùng biển Ấn Độ – Thái Bình Dương và các tuyên bố lãnh thổ rộng lớn của nó là những mối đe dọa an ninh. Tokyo cũng bày tỏ quan ngại về việc ĐCSTQ xây dựng các cơ sở quân sự tại các vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Đông.
Chíp, đại dịch viêm phổi Vũ Hán và biến đổi khí hậu
Các quan chức Nhật Bản cho biết, nội dung cuộc hội đàm giữa Biden và Suga còn bao gồm đại dịch virus viêm phổi Vũ Hán, hỗ trợ hợp tác vắc-xin ở các nước đang phát triển, thiết lập chuỗi cung ứng ít phụ thuộc vào Trung Quốc, cũng như biến đổi khí hậu.
Dự kiến, ông Yoshihide Suga và Biden sẽ đạt được thỏa thuận về bảo đảm chuỗi cung ứng công nghệ tiên tiến và giải quyết tình trạng thiếu chất bán dẫn toàn cầu.
Về vấn đề khí hậu, thủ tướng Nhật Bản đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là đạt được mức phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2050. Nhật Bản cũng đang xem xét chấm dứt hỗ trợ của chính phủ đối với các nhà máy nhiệt điện than ở nước ngoài như một phần của sáng kiến khí hậu song phương sẽ được công bố tại hội nghị.
Quý Khải