Ngoại giao ‘chiến lang’ thất bại, quốc tế tẩy chay, Tập đi Phúc Kiến làm gì?
Trong một bài bình luận gần đây trên The Epoch Times, chuyên gia về Trung Quốc Yang Wei đã phân tích về thái độ của ông Tập trước sự suy thoái ngoại giao ngày càng trầm trọng của Trung Quốc.
Là người đã theo sát các vấn đề của Trung Quốc trong nhiều năm, ông Yang nhận thấy các báo cáo về cuộc thị sát của ông Tập Cận Bình ở tỉnh Phúc Kiến đã chiếm ưu thế trên các tiêu đề của các phương tiện truyền thông quan trọng của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong 3 ngày liên tiếp kể từ ngày 22/3/2021.
“Các phương tiện truyền thông phủ sóng tràn ngập những bức ảnh ông Tập đang mỉm cười trong khi xung quanh là đám đông người. Tôi tự hỏi có bao nhiêu lo lắng ẩn sau nụ cười mãn nguyện đó liên quan đến tình hình quốc tế đang xấu đi nhanh chóng”, ông Yang nhận xét.
Ngoại giao thất bại, quan hệ với quốc tế xấu đi, ông Tập đi Phúc Kiến làm gì?
Theo ông Yang, cuộc đàm phán Mỹ – Trung thất bại. Họ đã không cải thiện được quan hệ song phương, làm nản lòng việc ông Tập muốn gặp ông Biden nhanh chóng; Quan hệ Trung Quốc – Nhật Bản xấu đi; Ấn Độ xích lại gần Hoa Kỳ hơn về mặt quân sự; Hàn Quốc gia hạn hiệp định quân sự với Hoa Kỳ; EU và các nước trong liên minh Ngũ Nhãn (Five Eyes) nhất trí trừng phạt và lên án ĐCSTQ. Nhưng ĐCSTQ nhất quyết trả đũa. Hiệp định Toàn diện về Đầu tư Trung Quốc – EU đã bị tạm dừng; Nhiều quốc gia khác nhau đã triệu tập các đại diện ngoại giao của ĐCSTQ và quan hệ EU – Trung Quốc đang đi vào bế tắc.
“Tuy nhiên, ông Tập Cận Bình vẫn ung dung thị sát Phúc Kiến. Điều đó không bình thường”, ông Yang nhận định.
Ông Yang cho rằng những người xung quanh ông Tập không thể không biết cái nào quan trọng hơn, quan hệ Mỹ-Trung, quan hệ với châu Âu hay chuyến đi Phúc Kiến.
“Ông Tập Cận Bình có thực sự không quan tâm? Hoặc có lẽ ông Tập thực sự tin rằng ngoại giao ‘chiến lang’ là đủ để đối phó với Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác?” ông Yang đặt câu hỏi.
Ở bất kỳ quốc gia nào khác, một nhà lãnh đạo sẽ tạm dừng việc thanh tra và xem xét các biện pháp đối phó với các thành viên nội các. Tuy nhiên, ông Tập nhấn mạnh vào việc thanh tra tầm thường của mình.
“Có lẽ ông Tập và Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị của ông đã gặp gỡ riêng thông qua hội nghị truyền hình. Có lẽ họ chỉ đơn giản là không giao tiếp. Rốt cuộc, ai có thể giải thích sự suy thoái trong ngoại giao? Nếu không có chỉ thị của ông Tập thì làm sao các ông Dương Khiết Trì, Vương Nghị, Bộ Ngoại giao dám thốt ra những lời lẽ ngông cuồng, thậm chí trả đũa EU? Việc kiểm tra người dân địa phương có vẻ thoải mái của ông Tập nói lên nhiều điều về sự bất lực của ông”, ông Yang suy đoán.
Sự thật mối quan hệ đối tác chiến lược với Nga là gì?
ĐCSTQ mời Ngoại trưởng Nga đến thăm Trung Quốc, nhưng nó đã được sắp xếp tại Quế Lâm, cách “đầu não” Bắc Kinh hơn 1.000 dặm.
Về vấn đề này, ông Yang cho rằng ông Tập không thực sự khôn khéo với vị khách Nga. Không có cuộc gặp xã giao nào giữa ông Tập với các đại diện [của Nga].
“Điều này đã thẳng thừng vạch trần những dối trá về cái gọi là quan hệ đối tác chiến lược chặt chẽ giữa Trung Quốc và Nga. Một tuyên bố chung không đả động đến về cuộc gặp tiềm năng giữa ông Tập Cận Bình và ông Putin. Tôi tự hỏi đây là loại quan hệ đối tác chiến lược nào”, ông Yang nhận xét.
ĐCSTQ đã thể hiện sự căm ghét và khó chịu của mình bằng cách phỉ báng Hoa Kỳ và Nhật Bản vì đã “thông đồng” để can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. Sau cuộc họp video giữa 4 nhà lãnh đạo Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ và Úc; Hoa Kỳ và Nhật Bản đã ngay lập tức có cuộc hội đàm 2 + 2. Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga cũng có kế hoạch thăm ông Biden vào tháng 4/2021.
“Đấy là biểu hiện của một đồng minh thực sự. Ngược lại, liên minh Trung – Nga mang tính biểu tượng hơn và không có nhiều hợp tác thực chất. Ngoại giao đối đầu cấp cao do ĐCSTQ thúc đẩy đã không diễn ra suôn sẻ giữa Trung Quốc và Nga, chứ chưa nói đến các nước khác”, ông Yang nêu rõ.
ĐCSTQ có thể được kỳ vọng sẽ tiếp tục chính sách ngoại giao chiến lang của mình trước những chỉ thị tiếp theo của ông Tập. Vào ngày 24/3, Tân Hoa Xã đã đăng một bài báo với tiêu đề: “Bộ Ngoại giao: Không chấp nhận những động thái triệu tập đại sứ Trung Quốc không chính đáng của một số nước EU”.
Ông Yang cho rằng các biện pháp trừng phạt trả đũa của ĐCSTQ đối với các tổ chức và nhân viên liên quan của EU đã gây ra rắc rối và gây ra sự cố ngoại giao với các nước EU. Nhưng ĐCSTQ vẫn tuyên bố: “Trung Quốc không gây rắc rối, nhưng chúng tôi sẽ không nao núng trước các hành động khiêu khích hoặc bị các nước khác hăm dọa”.
Cùng ngày, Tân Hoa Xã đã xuất bản một bài báo khác: “Báo cáo về Vi phạm Nhân quyền ở Hoa Kỳ năm 2020”.
Sự bất lực của Hoa Xuân Oánh
Khi ĐCSTQ tiếp tục công kích Hoa Kỳ và EU, ông Tập Cận Bình tiếp tục thị sát Phúc Kiến, nhưng phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh rõ ràng đang gặp khó khăn khi phải giải quyết hậu quả một mình.
Về vấn đề này, ông Yang cho hay, tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 24/3, việc trừng phạt các vi phạm nhân quyền của ĐCSTQ đã trở thành chủ đề chính. Bà Hoa Xuân Oánh, một quan chức điển hình của ĐCSTQ, không thể làm gì khác hơn là chỉ trích thẳng thừng các vấn đề nhân quyền ở các nước phương Tây.
Một phóng viên hỏi: “Có sự mâu thuẫn rõ ràng giữa nhận xét của bà về tình hình nhân quyền ở các quốc gia cụ thể… và những tuyên bố lặp đi lặp lại của chính phủ Trung Quốc rằng không quốc gia nào khác có quyền bình luận hoặc can thiệp vào công việc nội địa của Trung Quốc. Bà giải thích thế nào về sự mâu thuẫn đó?”
Trước câu hỏi này, “bà Hoa rõ ràng đã gặp rắc rối, và đặt câu hỏi về quốc tịch của phóng viên này”, ông Yang nhận xét.
Trong cuộc họp báo một ngày trước đó, bà Hoa đã bị thách thức với một câu hỏi tương tự. Bà Hoa cố gắng tranh luận bằng cách liệt kê các vi phạm nhân quyền ở các nước phương Tây, nhưng một phóng viên hỏi: “Chính phủ Trung Quốc có nghĩ rằng vì các nước khác đã làm những điều khủng khiếp nên Trung Quốc có thể hành động theo những cách nhất định không?” bà Hoa rõ ràng là miễn cưỡng khi nói rằng “chúng là những thứ hoàn toàn khác nhau”.
Ông Yang nhận thấy, “đối mặt với cơn bão ngoại giao do ĐCSTQ tạo ra, ‘chiến lang’ Hoa Xuân Oánh kỳ cựu này cũng không thể chịu đựng được”.
Cuối cùng, ông Yang kết luận: “Bề ngoài, việc ông Tập kiểm tra người dân địa phương, chỉ phản ánh sự bất lực của ông. Ông Tập và các cố vấn của mình cần giải quyết hậu quả của lập trường ngoại giao cứng rắn đối với EU, Hoa Kỳ và các quốc gia khác, đồng thời đưa ra những giải thích cho nội bộ đảng về sự lãnh đạo của ông đã gây ra bế tắc ngoại giao”.